درمان درد معده

کاربر

درمان درد معده

بیماری ها ، داروها ، تشخیص ، درمان و ...

درد معده: عبارت است از منظور از معده درد احساس ناراحتی در فضای بین لگن و قفسه سینه است. اکثر موارد معده درد خفیف است و به دلایل گوناگونی همچون سوءهاضمه یا گرفتگی عضلات شروع می‌شود. علائم معده درد غالباً به سرعت و خود به خود یا با یک درمان ساده و ابتدایی برطرف می‌شود. معده درد به ویژه وقتی با علائم شدید یا مزمن همراه باشد، می‌تواند نشانه وجود عارضه‌های جدی‌تری مانند سرطان یا نارسایی اندام‌ها باشد. معده درد شدید و ناگهانی یا درازمدت به درمان فوری نیاز دارد. درد شدیدی که در دهانه معده و سر دل ایجاد می شود و از آنجا که دهانه معده نزدیک قلب است، هر درد و رنجشی که در فم معده بیفتد، قلب به سرعت از آن منفعل می شود؛ به حدی که عوام بین درد فم معده و قلب تفاوت قائل نشده و به درد دهانه معده وجع الفواد یا وجع القلب می گویند. درد شدید فم معده، سرد شدن دست و پاها و غش، از علامات وجع الفواد می باشد.

علائم:

معده دردی که از بین نمی رود: هرگونه ناراحتی مزمن معده، یعنی درد مداوم یا مکرری که سه ماه یا بیشتر طول بکشد، نیاز به مراجعه به پزشک دارد. این نوع ناراحتی شامل علائمی مانند اسهال مداوم، یبوست، درد بعد از خوردن غذا، احساس سیری تنها بعد از یکی دو لقمه، نفخ و گاز است. این شرایط ممکن است ناشی از سندرم روده تحریک پذیر یا عدم تحمل لاکتوز یا مشکلی شدیدتر مانند گاستروپارزی، شرایطی که معده به درستی تخلیه نمی‌شود، باشد.
مراجعه به متخصص دستگاه گوارش برای رد کردن هر مشکل جدی‌تری مانند بیماری التهابی روده یا سلیاک و همچنین تشخیص دقیق و مناسب بسیار مهم است. زمانی که تشخیص داده شد مشکل چیست باید به متخصص تغذیه مراجعه کنید تا توصیه‌های رژیمی سالم را دریافت کنید.
محل درد در بالای شکم و وسط قفسه سینه است: اگر احساس درد شدید و تیز یا فشار مانند در قسمت بالای شکم دقیقاً زیر قفسه سینه دارید ممکن است علامتی از یک مشکل قلبی باشد. مخصوصاً اگر این علامت همراه با تنگی نفس باشد باید هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید. خیلی از افراد این علامت را نشانه‌ی سوزش معده یا بدهضمی می‌دانند. هرچند ممکن است علت دردتان همین باشد؛ اما هر کسی که سایر ریسک فاکتورها را دارد باید هرچه زودتر به پزشک مراجعه نماید، مثلاً ریسک فاکتورهایی مانند دیابت، کلسترول بالا و فشارخون بالا.
بعد از خوردن غذای چرب دچار معده درد شدیدی می شوید: اگر خیلی زود بعد از خوردن یک وعده غذای چرب دچار معده درد بدی می‌شوید که تسکین نمی‌یابد می‌تواند علامت حمله کیسه صفرا باشد. کیسه صفرا یک کیسه‌ی کوچک و گلابی‌شکل است که زیر کبد قرار داشته و عملکرد اصلی آن، ذخیره‌ی صفرا و انتقال آن به روده‌ی کوچک است، یعنی جایی که چربی گوارش می‌شود. وقتی کیسه صفرا ملتهب می‌شود (علت التهاب کیسه صفرا معمولاً این است که مجرای صفرا به سمت روده کوچک توسط سنگ مسدود می‌شود) صفرا تجمع پیدا کرده و منجر به بیماری کیسه صفرا می‌شود.
وقتی آروغ میزنید در قسمت بالای شکم درد مبهمی حس می کنید: درد مبهم در بالا و میان شکم که همراه با حالت تهوع و آروغ زدن است اغلب نشانه‌ی یک حمله قلبی است. استفراغی که با درد پشت و درد آرواره همراه باشد و احساس تنگی نفس ایجاد کند می‌تواند نشان‌دهنده‌ی اتفاق خطرناکی باشد که نیاز به اقدام اورژانسی دارد.
در قسمت پایین شکمتان درد تند و تیزی احساس می کنید: درد تیز و شدیدی که به پایین شکم و مایل به سمت پشت حمله می‌کند و همراه با حالت تهوع و تب و لرز است می‌تواند نشانه‌ی سنگ کلیه باشد. از سی‌تی‌اسکن برای تشخیص سنگ و از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی برای تسکین درد استفاده می‌شود.
درد شدیدی که در سمت راست و پایین شکمتان احساس می کنید: یک درد ناگهانی در قسمت راست و پایین شکم، مخصوصاً اگر همراه با تب باشد، علامت آپاندیس است. این درد اغلب در اطراف ناف شروع شده و کم‌کم به سمت پایین شکم می‌رود و تدریجاً شدت گرفته و می‌تواند تب و لرز و استفراغ و اسهال و یا یبوست ایجاد کند. اگر این علائم را داشتید و دردتان ادامه‌دار شد باید هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید. آپاندیس نیاز به عمل جراحی دارد و اگر اقدام فوری صورت نگیرد می‌تواند کُشنده باشد.
اسپاسم هایی همراه با اسهال و یبوست دارید: اگر نفخ و اسهال یا یبوست همراه با گرفتگی‌هایی در پایین شکم دارید می‌تواند نشانه‌ی سندرم روده تحریک‌پذیر یا IBS باشد. این بیماری مزمن افراد زیادی را درگیر می‌کند و هرچند در سنی می‌تواند بروز کند اما اغلب در افراد زیر 50 سال دیده می‌شود و تقریباً دوسوم بیماران، خانم هستند. سندرم روده تحریک‌پذیر با کنترل رژیم غذایی و استرس و در پیش گرفتن سبک زندگی سالم قابل کنترل است و پزشکتان نیز ممکن است داروهایی برایتان تجویز نماید یا شما را به یک مشاور ارجاع بدهد.
درد شدیدی که نمی دانید از کجا است: وقتی درد وسط شکم ناگهان روی می‌دهد، مخصوصاً در افرادی که سابقه‌ی زخم گوارشی دارند یا آن‌هایی که مقدار زیادی آسپرین یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مصرف می‌کنند، می‌تواند نشانه‌ی سوراخ شدن در ناحیه‌ی معده باشد. سوراخ شدن معده نیاز به عمل جراحی فوری دارد، زیرا در صورت تأخیر، حضور هوای آزاد و گاستریت می‌تواند سبب مشکلی جدی به نام پریتونیت شود. پریتونیت زمانی روی می‌دهد که یک عفونت باکتریایی یا قارچی سبب التهاب در پریتونیم می‌شود. پریتونیوم غشای نازکی است اندام‌های داخل شکم را می‌پوشاند. نتیجه‌ی آلودگی در حفره‌ی شکم، شوک سپتیک خواهد بود. شوک سپتیک نیاز به عمل جراحی برای بستن سوراخ دارد و اگر به سرعت انجام نشود، اندام‌های داخل شکم از کار افتاده و بیمار از بین خواهد رفت.
شکم درد در قسمت چپ که با حرکت کردن بدتر می شود: درد در قسمت چپ شکم می‌تواند نشانه‌ی دیورتیکول باشد. دیورتیکول بیرون‌زدگی‌های کیسه مانندی در روده بزرگ هستند که می‌توانند مسدود یا سوراخ شوند. درمان‌های رایج دیورتیکول شامل آنتی‌بیوتیک‌ها و ملین‌های مدفوع برای کاهش احتمال آبسه می‌شوند. شاید هم پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز نکند و ابتدا صرفاً مسکن‌هایی مانند استامینوفن تجویز نماید.
شکم دردی که ناتوان کننده است: اگر دچار شکم دردی هستید که ناتوانتان کرده است ممکن است دچار پورفیریا شده باشید. پورفیریا به گروهی از اختلالات گفته می‌شود که نتیجه‌ی تجمع مواد شیمیایی طبیعی است که پورفیرین در بدن تولید می‌کند. در نتیجه شما دچار ضعف، بی‌حسی در دست‌ها و پاها و تغییرات عصبی مانند اضطراب و افسردگی خواهید شد. بیماری پورفیریا ممکن است یک دهه تشخیص داده نشده باقی بماند.
معده دردی که با کاهش وزن ناخواسته همراه است: کاهش وزن ناخواسته، همراه با شکم درد، هشدار دهنده است. اگر دچار شکم درد شدیدی هستید، ناخواسته وزن کم کرده‌اید و در مدفوعتان خون دیده‌اید و در خانواده سابقه‌ی سرطان‌های گوارشی یا سندرم روده تحریک پذیر دارید باید به پزشک مراجعه کنید چون ممکن است پای یک بیماری جدی مانند سرطان در میان باشد.
معده دردی که با حالت تهوع و استفراغ همراه است: ناراحتی معده‌ای که با حالت تهوع و استفراغ همراه باشد ممکن است به دلایل مختلفی چون انسداد روده، عفونت دستگاه گوارش، سنگ کلیه، پاره شدن کیست تخمدان و یا حتی حمله قلبی رخ دهد. بسیاری از تشخیص‌های دیگر نیز وجود دارد؛ بنابراین مهم است اگر درد شکمی را با حالت تهوع و استفراغ تجربه کردید حتماً به پزشک مراجعه کنید. البته برخی موارد تهوع به دلیل پرخوری و مسمومیت غذایی است و معمولاً طی یکی دو روز برطرف می‌شود.
اگر درد معده با نفخ همراه باشد: یعنی درد سرد است، این سردی در مرحله اول، دیر هضمی، در مرحله دوم، قرقر شکم، در مرحله سوم، آروغ و در مرحله چهارم، بوی بد دهان تولید می کند.
اگر ناراحتی معده از گرمی باشد: مزه دهان تلخ می شود.

علت:

فتق هیاتال
سوء هاضمه
رفلاکس معده
عفونت‌های انگلی
هپاتیت: التهاب کبد
زخم معده و دوازدهه
مصرف مشروبات الکلی
استفاده از داروهای شیمایی و …
استفاده از غذاهای ممنوع و مانده
اضطراب و استرس و تنش های عصبی
سنگ کلیه، عفونت یا دیگر بیماری‌های کلیه
ناراحتی های گوارشی که از قبل وجود داشته است
سرطان اندام‌ها، به ویژه سرطان معده، پانکراس یا روده
ناراحتی‌های قلبی مانند آنژین غیرعادی یا نارسایی احتقانی قلب
آپاندیسیت (پاره شدن آپاندیس) یا پاره شدن هر کدام از اندام‌های شکمی.
کیست‌هایی که تهاجمی شده‌اند، به فضای اندام‌های تجاوز کرده‌اند یا عملکرد آنها را مختل کرده‌اند.
عفونت یا انفارکتوس اندام‌های شکمی: انفارکتوس به حالتی گفته می‌شود که اندام در اثر نقص خونرسانی بمیرد.
گاستروانتریت (آنفلوانزای معده): یبوست باعث می‌شود که فشار به روده وارد شود و در نتیجه بیمار دچار دل درد شود. دل درد در این حالت غالباً با حالت تهوع، استفراغ و مدفوع آبکی و شلی همراه است که در دفعات بیشتر و در فواصل کمتر بعد از غذا خوردن دفع می‌شود. اکثر موارد آنفلوانزای معده پیامد آلودگی به ویروس‌ یا باکتری است و علائم معمولاً ظرف چند روز برطرف می‌شود. استمرار علائم بیش از دو روز می‌تواند نشانه ابتلا به مشکل جدی‌تری مانند عفونت یا عارضه‌های التهابی از قبیل بیماری التهابی روده باشد.
نفخ و باد معده: نفخ و گاز معده زمانی به وجود می‌آید که باکتری‌های موجود در روده کوچک غذاهایی را که بدن نمی‌تواند تحمل کند، تجزیه ‌کنند. افزایش فشار در روده به درد تیز و شدید دامن می‌زند. همچنین گاز باعث سفت و منقبض شدن شکم می‌شود و در نتیجه نفخ و آروغ شروع می‌شود. بعضی غذاها باعث ایجاد گاز می‌شوند.
استفراغ: چون اسید معده حین استفراغ در مجاری گوارشی رو به بالا حرکت می‌کند و بافت‌ها را تحریک می‌کند، استفراغ غالباً باعث معده درد می‌شود. به علاوه حرکات فیزیکی استفراغ نیز موجب احساس درد در عضلات معده می‌شود.
گاستریت: چنانچه پوشش داخلی معده ملتهب یا متورم شود، درد شروع می‌شود. حالت تهوع، استفراغ، گاز و نفخ از جمله علائم شایع گاستریت محسوب می‌شود.
عدم تحمل مواد غذایی: اگر بدن نتواند بعضی مواد غذایی را هضم کند، باکتری‌های موجود در معده و روده این مواد را تجزیه می‌کنند و گاز در اثر این فرآیند تولید می‌شود. چنانچه مقدار زیادی از مواد غیرقابل هضم خورده شود، گاز فراوانی تولید می‌شود که درد و فشار ایجاد می‌کند. بیماران دچار عدم تحمل مواد غذایی به بعضی غذاها حساسیت شدید دارند.
بیماری سلیاک: بیماری سلیاک زمانی رخ می‌دهد که فرد به گلوتن حساسیت داشته باشد؛ گلوتن پروتئینی است که در بسیاری از غلات، مانند گندم و جو وجود دارد. بیماری سلیاک در روده کوچک التهاب ایجاد می‌کند و به درد دامن می‌زند. اسهال و نفخ جزء علائم شایع سلیاک است. سوءتغذیه به مرور زمان رخ می‌دهد و به کاهش وزن و خستگی شدید دامن می‌زند. بیماران مبتلا به سلیاک باید از مصرف گلوتن اجتناب کنند.
کشیدگی عضله: چون در بسیاری از فعالیت‌های روزانه از عضلات شکم استفاده می‌شود، این عضلات مستعد کشیدگی یا آسیب‌دیدگی هستند. به علاوه بسیاری از افراد به شدت روی تمرین‌های شکم تمرکز می‌کنند و این زیاده‌روی خطر آسیب‌دیدگی عضلات را افزایش می‌دهد. برای مثال انجام دادن بیش از حد دراز و نشست باعث احساس درد عضلانی در پایین شکم می‌شود.
دل درد قاعدگی یا اندومتریوز: قاعدگی موجب التهاب و درد شکم می‌شود. نفخ، گاز، گرفتگی عضلات و یبوست در دوران قاعدگی رخ می‌دهند و به درد و ناراحتی معده و شکم دامن می‌زنند. خانم‌های مبتلا به اندومتریوز درد و التهاب شدیدتر و مزمن‌تری را تجربه می‌کنند. چنانچه بافتی که معمولاً داخل رحم رشد می‌کند، در دیگر بخش‌های بدن، معمولاً ناحیه لگن، ایجاد شود، فرد مبتلا به اندومتریوز تشخیص داده می‌شود.
سنگ کیسه صفرا: چنانچه معده درد با احساس درد سنگین در نزدیکی ناف همراه باشد و بعد از خوردن غذاهای چرب شروع شود، احتمالاً سنگ کیسه صفرا علت درد است. خانم‌های 40 سال به بالایی که چند فرزند دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا قرار دارند؛ چون افزایش میزان استروژن در دوران بارداری یکی از علل تشکیل شدن سنگ کیسه صفرا است. ممکن است این سنگ‌های کوچک سال‌های سال تشخیص داده نشوند. سنگ صفرا معمولاً بدون درد است، مگر آن که در مجرای کیستیک گیر بیفتد.

تشخیص:

معاینه بالینی: پزشک شکم، قلب و ریه‌های بیمار را برای تعیین منشأ درد به دقت معاینه می‌کند.
آزمایشات خون، ادرار و مدفوع: تست‌های آزمایشگاهی ممکن است برای تعیین علت معده درد مفید باشند. پزشک با توجه به اطلاعاتی که از معاینه بالینی و سوال از بیمار به دست می‌آورد، دستور انجام آزمایش‌های خون یا ادرار را برای تأیید تشخیص اولیه می‌دهد. یکی از مهم‌ترین آزمایش‌ها، بررسی باردار بودن زنان است. بالا بودن تعداد گلبول‌های سفید می‌تواند علامت عفونت یا صرفاً واکنش به فشار ناشی از درد و استفراغ باشد. پایین بودن تعداد گلبول‌های قرمز (هموگلوبین) به معنای خونریزی داخلی است، البته اکثر عارضه‌های همراه با خونریزی دردناک نیستند. وجود خون در ادرار، ممکن است خون در ادرار با چشم دیده نشود. در هر حال ادرار خون‌آلود علامت وجود سنگ کلیه است. فاکتورهای دیگری مانند آنزیم‌های کبدی و آنزیم‌های پانکراس در خون اندازه‌گیری می‌شود تا پزشک متوجه شود که کدام اندام عامل درد است؛ هرچند این آزمایش‌ها به تشخیص دقیق عارضه کمک نمی‌کند.
رادیولوژی: بررسی رادیولوژی معده و شکم بیمار می‌تواند مفید باشد، اما همواره ضروری نیست. گاهی اوقات در عکس رادیولوژی، هوا در روده بیمار دیده می‌شود. وجود هوا علامت پارگی یا سوراخ شدن است. رادیولوژی به تشخیص انسداد روده کمک می‌کند. سنگ کلیه در عکس رادیولوژی دیده می‌شود.
سونوگرافی: سونوگرافی روشی بدون درد است که به تشخیص علل معده درد کمک می‌کند. چنانچه پزشک به وجود مشکل در کیسه صفرا، پانکراس، کبد یا اندام‌های تناسلی زنان مشکوک شود، دستور سونوگرافی می‌دهد. سونوگرافی برای تشخیص مشکلات مربوط به کلیه و طحال یا رگ‌های بزرگی مفید است که از قلب خارج می‌شوند و خون بالاتنه را تأمین می‌کنند.
سی تی اسکن: سی تی اسکن اطلاعات مفیدی را درباره کبد، پانکراس، کلیه و حالب، طحال و روده کوچک و بزرگ در اختیار می‌گذارد.
ام آر آی: ارزش تشخیصی ام آر آی برای تشخیص مشکلات معده و شکم کمتر از سی تی اسکن است. با این حال در صورت وجود بعضی مشکلات و علائم ممکن است پزشک MRI را به سی تی اسکن ترجیح بدهد یا انجام MRI را در معاینات تکمیلی لازم بداند.
گاهی اوقات پزشک انجام هیچ آزمایشی را لازم نمی‌داند. ممکن است علت معده درد، بدون انجام آزمایش نیز مشخص باشد و بیمار به عارضه‌ای جدی مبتلا نباشد. در هر حال اگر پزشک انجام آزمایش را لازم بداند، باید دلیل انجام آزمایش را توضیح بدهد و بگوید که در چه شرایطی انجام آزمایش توصیه نمی‌شود. پس از آماده شدن جواب آزمایش نیز پزشک موظف است نتایج را برای بیمار تفسیر کند و توضیح بدهد که براساس این نتایج چه تغییری را در طرح درمان ایجاد می‌کند.

درمان طب نوین:

به بیمار مسکن داده می شود.
درمان معده درد به تشخیص علت اصلی آن بستگی دارد.
استفاده از کیسه آب گرم یا دراز کشیدن در وان آب داغ می‌تواند درد را تسکین دهد.
اگر بیمار استفراغ نکند، محلول حاوی داروهای ضد اسید یا مسکن به او داده می‌شود.
اگر گرفتگی و اسپاسم روده علت درد باشد، دارو در مفصل ران، بازو یا پا تزریق می‌شود.
هرچند ممکن است مسکن درد بیمار را کاملاً از بین نبرد، اما بیمار حق دارد که برای احساس راحتی بیشتر درخواست مسکن کند.
معده دردی که با تب، استفراغ، خونریزی واژن، خونریزی مقعد، غش کردن، درد قفسه سینه یا علائم جدی دیگر همراه نباشد، غالباً بدون درمان بهتر می‌شود.
پزشک درمان مناسب را با توجه به علت معده درد توصیه می‌کند. ممکن است سرم به بیمار تزریق شود. از برخی بیماران خواسته می‌شود که تا زمان مشخص شدن علت معده درد هیچ چیزی نخورند. علت پرهیز این است که از تشدید بعضی عارضه‌ها اجتناب شود، برای مثال اگر زخم باز شده باشد، خوردن غذا باعث وخیم‌تر شدن شرایط بیمار می‌شود. به علاوه ناشتا بودن جزء آمادگی‌های قبل از عمل جراحی است؛ در عمل‌هایی که تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود، بهتر است معده بیمار خالی باشد.

درمان طب سنتی:

خوردن سیراب و شیردان.
چای زنجبیل استفاده کنید.
داروی هاضوم استفاده کنید.
مرکب ۱، مرکب۲ و مرکب ۳ استفاده کنید.
از عصبی شدن و درگیری فکری و خودخوری پرهیز کنید.
ابتدا آرامش خود را حفظ کنید و از ترس و نگرانی بپرهیزید.
پوست سنگدان مرغ را خشک کرده بعد نرم بکوبید و بخورید.
اندازه یک حبه دوای جامع امام رضا (ع) را با آب زیره میل کنید.
بعد از بهبودی کامل، به هیچ وجه از غذاهای ممنوعه استفاده نکنید.
توصیه می شود در صورت داشتن یبوست مزاج، در رفع آن بکوشید.
نیم مثقال قاریقون را با یک استکان آب چغندر مخلوط کنید و بخورید.
به مدت 1 هفته تا 10 روز از مصرف غذاهای حیوانی و ممنوع پرهیز کنید.
آجر آب ندیده را داغ کنید و لای حوله آب نمک بپیچید و روی موضع مرهم کنید.
جهت تقویت معده هر شب یک لیوان شیر بادام + گلاب + عرق بیدمکش میل کنید.
سه هفته رژیم انگور بگیرید روز اول کمی بخورید و هرچه بگذرد مقدار زیادتری بخورید.
روزانه 8 تا 10 لیوان شربت عسل و لیموترش تازه و یخ را به آرامی و جرعه جرعه میل کنید.
سی گرم ترخون و یا گل و برگ همیشه بهار را در یک لیتر آب دم کنید و روزی سه فنجان به نوبت بنوشید.
رعایت آداب غذا خوردن و عصبی نشدن کمک می کند تا به بیماری هایی که منشاء کلینیکی ندارند، مبتلا نشوید.
با نوشیدن شربت عسل، درد به مرور کم می شود و در پایان روز سوم به لطف خدا آثاری از درد وجود نخواهد داشت.
رفع دل درد، آب جوش و عسل بخورید، فقط حرارت آب پایین باشد، زیرا حرارت بالا خاصیت عسل را از بین می‌برد.
مریم نخودی، درمنه ترکی و گل بومادران از هر کدام ۵ گرم دم کنید بعد آب آن را صاف و با نبات شیرین و میل کنید.
کف دست از ناحیه مچ دست تا پایین یک مربع فرض کنید و با پشت خودکار از بالا به پایین به مدت 5 دقیقه محکم ماساژ دهید.
افسنطین، گل محمدی، سلیخه، انیسون، سنبل الطیب و اسارون را جوشانده بعد مصطکی ساییده شده را به آب صاف کرده آن اضافه کنید و بخورید.
کسانی که ورم معده یا درد معده دارند نیم ساعت بعد از غذا از دم کرده بومادران استفاده کنند.2 گرم در 100 سی سی آب به مدت 20 دقیقه دم بکشد.
اگر نیم ساعت قبل از غذا و یک ساعت بعد از غذا ترکیب عرقیات (زنیان + بابونه + شیرین بیان) خورده شود، درد معده ی چند ساله را درمان می کند.
عرق آویشن + عرق شیرین بیان + عرق زنیان، هر سه عرق را به مقدار مساوی مخلوط کرده و بعد از هر غذا یک استکان یا بیشتر بخورید. (بسیار مجرب).
اگر به درد معده دچار شده اید باید از خوردن نوشابه های گازدار یا الکلی، غذاهای سرخ کرده یا مانده، ماهی، گوشت، تخم مرغ، برنج، شیر و پنیر پرهیز کنید.
بعد از پایان روز سوم، بیمار می تواند به مرور از غذاهای گیاهی با حجم کم استفاده کند، به شرطی که غذا را خوب بجود و حجم معده خود را زیاد پر نکند.
يك قاشق چايخوري تخم رازيانه را در يك ليوان آب ريخته و از شب تا صبح بگذاريد تا خيس بخورد. صبح روز بعد تخم‌هاي رازيانه را بخوريد و آب اين شربت را نيز بنوشيد.
پنجاه گرم برگ تمشک را در یک لیتر آب سرد بخیسانید و ۱۰ دقیقه بجوشانید بعد ۱۰ دقیقه هم آن را دم و صاف کنید. آب آن را روزی سه فنجان با غذاهای روزانه میل کنید.
بهترین درمان معده دردِ بی علت و بی پاسخ به درمان های موجود، دمنوش بابونه دو ساعت بعد از صرف غذاست. به تجربه ثابت شده دمنوش بابونه برای درمان این معده درد کاملا مفید است.
زیره + تخم گشنیز + بابونه + سیاهدانه + تخم کرفس + زنیان + شیرین بیان + آویشن، همه گیاهان را به مقدار مساوی آسیاب کنید، وسط ناهار و شام یک قاشق چایخوری میل شود. (بسیار مجرب)
بیست و پنج گرم برگ خشک بارهنگ یا برگ کاسنی وحشی را در نیم لیتر آب ۳ دقیقه بجوشانید بعد ۱۵ دقیقه دم کنید سپس آب آن را صاف و با عسل شیرین سازید. صبح و ظهر و شب هر بار یک فنجان بنوشید.
قاقله کبار، تباشیر هندی، ریشه مجو، ریوند چینی، گل محمدی، فرنجمشک، نعناع، تخم کرفس و کبابه چینی از هر کدام ۳ مثقال با شکر مخلوط و نرم بکوبید. هر روز صبح، ظهر و شب هر بار یک قاشق شربت خوری از آن را به صورت قائوت بخورید.
از خوراکی هایی که در تسکین و درمان درد معده مفید است بیشتر استفاده کنید مانند هویج رنده شده یا آب هویج، عرق نعناع بعد از صرف غذا، آب جوشانده شیرین بیان قبل از غذا، کمپوت ریواس، شربت عنبر، آب دم کرده آویشن شیرازی، زعفران.
پوست بلوط را جدا کرده و همراه با خود بلوط جوشانده و صبح ناشتا به اندازۀ یک لیوان یا یک استکان همراه با عسل و بر حسب قدرت تحملتان بخورید. معمولاً این نسخه تا سه روز جواب می‌دهد، البته مزۀ جوشانده بسیار تلخ و گس می‌باشد، اما نتایج آن قطعی می‌باشد و ارزش خوردن دارد. (بسیار مجرب)
کندر یک قاشق غذاخوری + مصطکی یک قاشق غذاخوری + زنیان یا پونه یک قاشق غذاخوری + مقل ازرق یک قاشق غذاخوری + آویشن 3 قاشق غذاخوری، ابتدا مقل ازرق را آب کنید و سپس تمامی مواد را پودر کرده و با مقل ترکیب کنید تا به شکل قرص در بیاید سپس با عسل بعد از هر وعده غذا به اندازه دو عدد قرص میل کنید.
یک تکه نبات را در ظرف مسی حرارت دهید تا آب شود و تغییر رنگ دهد سپس مقدار کمی عرق نعناع به ترکیب اضافه کرده و بعد از ولرم شدن مصرف کنید. (کودکان یک تا دو قاشق مرباخوری و بزرگسالان دو تا سه قاشق غذاخوری، توجه داشته باشید این ترکیب برای افرادی که دچار زخم معده هستند مناسب نیست).
قبل و بعد از هر وعده غذا یک قاشق چایخوری از ترکیب خوراکو بدهید، ترکیبات (ناخنک + تخم خشخاش + زیره سبز + تخم گشنیز + شوید + زنیان + انیسون + تخم شنبلیله + رازیانه + آویشن شیرازی + زیره افغانی + بابونه شیرازی + کوکنار) همه را به یک نسبت ترکیب و آسیاب کنید. (برای کودکان یک قاشق مرباخوری از این ترکیب را با یک لیوان آب جوش دم کنید و صاف کنید با عسل یا نبات شیرین کرده و به او بدهید).
گیاهان دارویی موثر بر دستگاه گوارش (ضد درد، نفخ و اسپاسم، ضد یبوست مقوی و محرک هضم): آویشن، اکلیل کوهی، انیسون، اسطوخدوس، بابونه، بادرنجبویه، بومادران، به، توت فرنگی، پیاز، جعفری، جو دوسر، حنا، دارچین، رازک، رازیانه، ریحان، زردآلو، زردچوبه، زعفران، زنجبیل، سیر، شیرین بیان، عسل، علف چای، فلفل، قاصدک، قره قاط، کرفس، کنگرفرنگی، گشنیز، گل ساعتی، گل گاوزبان، گون، لیموترش، مرزه، مریم گلی، نارنج، نعناع فلفلی، نعناع قمی، همیشه بهار، هویج، دانه اسفند، بنگ دانه، پنیر باد، پونه، تاتوره، سیاهدانه، سیب زمینی، شابیزک، درخت چای، زرشک، زوفا، زیره سبز، نعنای گربه ای، وانیل، هلیله، یونجه، آنغوزه، بابا آدم، ترخون، میخک، زنیان، چای کوهی، وانیل، هل، سیاه توسه، کاسنی، کندر، گریپ فروت، سرخدار، کافور، بلوط، بید، ریش بز، صمغ عربی، کاکائو، کیوی، چوب درخت مسواک، آغوز، قاسنی (باریجه)، نعنای گربه ای، آلبالو، به، سماق، سنجد، شاه بلوط، مورد، آفتاب گردان، آلو، آناناس، انجیر، بسفایج، ترنجبین، توت سفید، توت سیاه، ثعلب، خاکشیر، خرفه، سدر، سپستان، شاهی، شلغم، شیر خشت، علف چشمه، فلوس، قدومه، کنجد، گندم، گوجه فرنگی، لوبیا، نارگیل، نخود، هلو.

درمان درد معده همراه با نفخ:

خوردن عسل، شبانگاه ناشتا.
عرق نعناع با عسل توصیه می شود.
همراه با غذا سالاد و ماست و هرچیز دیگر نخورید.
مصرف عسل و پودر دارچین علاوه بر درمان درد و نفخ معده، زخم معده را نیز درمان می کند.
استفاده از ترکیب استفراغ آور (نصف لیوان آب ولرم + نصف لیوان گلاب + دو قاشق نمک) نیم ساعت بعد از یک غذای چرب.
پس از انجام موارد فوق، دستور زیر را تا حصول درمان تکرار نمایید: بارهنگ و نعناع؛ یک قاشق مرباخوری بارهنگ داخل یک لیوان عرق نعناع به مدت 10 دقیقه به صورت ملایم جوشانده شود و مقداری عسل به آن اضافه و هر شب یک لیوان میل کند.

درمان ناراحتی معده از گرمی:

خوردن سرکنگبین کاسنی (شب ها).
خوردن سردی ها مثل ماست و آبلیمو.

درمان درد بالای معده:

برای تسکین درد بالای معده مصرف به همچنین آب به مفید است.

درمان دردهای سطح معده:

زیره و حب بلیسان از هر کدام ۱۰ گرم، زنیان و بادیان از هر کدام ۲۰ گرم، تخم کرفس ۳۰ گرم همه را نرم بسایید و با ۵۰۰ گرم عسل مخلوط و صبح، ظهر و شب هر بار یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.
برای تسکین و درمان دردهای پراکنده در سطح معده باید گل بابونه شیرازی، گل بومادران، میخک، هل قرابی، زراوند و خولنجان از هر کدام ۱ مثقال، شیرین بیان، زنیان، بادیان و انیسون از هر کدام ۴ مثقال، سیاهدانه، آویشن شیرازی و زیره کرمانی از هر کدام ۲ مثقال همه را مخلوط کنید. صبح، ظهر و شب هر بار یک قاشق شربت خوری از آن را بجوشانید. آب آن را صاف و شیرین کنید و بنوشید.

درمان معده درد فصلی:

برای درمان معده درد فصلی باید چند شاخه جعفری را در آب جوش دم کنید، آب آن را صاف و شیرین کرده، بنوشید. یا هر روز خیار زرد و کاملاً رسیده را بخورید.

درمان معده درد از قولنج:

یک استکان عرق مخلصه بعد از هر وعده غذایی میل کنید.
برای درمان درد معده که از قولنج باشد باید خروس بزرگی را بپزید و آب آن را بخورید و عصاره ریوند چینی را نرم بسایید و با زهره گاو مخلوط کنید و بر شکم مالش دهید.

درمان معده درد از سوء هاضمه:

اگر معده درد در اثر سوءهاضمه باشد، هر بار یک قاشق گل گاوزبان، دو سه عدد ریشه سنبل الطيب و نصف ليمو عمانی را مخلوط و دم کنید. آبش را صاف و شیرین ساخته و بنوشید.

درمان معده درد از ثقل سرد:

عرق نعناع را پس از صرف غذا با آب مخلوط کنید و بنوشید.
ضمناً از خوراکی هایی که طبیعت آن سرد است مانند خیار و هندوانه و … پرهیز کنید.
اگر معده درد از ثقل سرد ایجاد شده باشد عصاره نعناع را با قند به صورت شربت درست کنید و بعد از غذا بخورید.

درمان معده درد نوزاد:

برای درمان معده درد نوزاد، آب هویج، آب زردک، آب جوشانده تخم هویج و آب جوشانده تخم زردک مفید است.

درمان معده درد نوزاد از گرمی:

مغز ناخنک را نرم بسایید و در آب گرم حل و کمی هم آن را دم و بعد صاف کنید و به او بدهید.
اگر درد معده نوزاد از گرمی و حرارت باشد باید کمی شکر سرخ را در آب جوشیده ولرم حل کنید و به او بخورانید.

درمان معده درد نوزاد از سردی:

گز علفی و گز خونساری از هر کدام ۱۰ گرم، در آب جوش حل کنید و پس از صاف کردن چند قاشق به مرور به او بخورانید.
اگر درد معده نوزاد از سردی و برودت باشد باید قدری نبات نرم شده را در گلاب حل کنید و چند قاشق از آن را به مرور به او بدهید. همچنین روغن کرچک را به دور ناف، دل و کمر او بمالید بعد پارچه نرمی را گرم کنید و بر آن بپیچید و او را قنداق کنید.

داروها:

منتازین
امپرازول
استامینوفن
بیسموت ساب سیترات
استامینوفن (آسپرین بدون آناسین، پانادول، تایلنول) درد معده را آرام می‌کند. البته مصرف استامینوفن به افراد مشکوک به بیماری کبدی توصیه نمی‌شود. بیماران مبتلا به زخم معده یا زخم‌های گوارشی باید از مصرف آسپرین یا ایبوپروفن (ادویل، مورتین، نوپرین، پمپرینIB) اجتناب کنند، چون مصرف این داروها درد را تشدید می‌کند.

فعالیت:

تا زمان بهبودی از انجام هرگونه فعالیت بدنی پرهیز کنید.

رژیم غذایی:

خوردنی های مفید: شربت عسل با عرق نعناع، خوراک باقلا، خوراک گل کلم، حلیم گندم با شیر سویا، مرصع پلو، آلبالو پلو، ساطری پلو، شوید پلو با لوبیا چشم بلبلی، هویج پلو، سبزی پلو، ماش پلو، عدس پلو ساده، عدس پلو با قارچ، نخود فرنگی پلو ۱، انار پلو، گشنیز پلو با سویا، رب پلو، بلغور پلو، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با قارچ، کماچ ساده، کماچ سویا، ماست سویا، فرنی سویا.
خوردنی های مضر: خوراک بادمجان و غوره، خوراک لوبیا سفید ساده، خوراک لوبیا ساده، خورش قیمه بادمجان، سس گوجه فرنگی ۱، سس معطر، سس مخصوص ۲.

نکته:

پروتئین حاصله از گوشت برای جذب شدن، معده انسان را به فعالیتی طاقت فرسا وادار می کند، در حالی که پروتئین های گیاهی راحت تر جذب شده و بدن انسان و دیگر حیوانات گیاه خوار آنها را آسانتر قبول می کند.
کسی که معده اش بلغمی و سرد شده است آب زیاد برای او مضر است و از آن طرف هم اگر گرمی کبد داشته باشد آب را با آبلیمو یا سرکه یا آب نارنج مصرف بکند که در این صورت، هم کبد را خنک می کند و هم آب زیاد نداده اید تا موجب دل درد شود، این نکته ضریفی است که فرد تشنه است اما آب می خورد اذیت می شود یا سردی دوست دارد اما سردی می خورد اذیت می شود یا خیار دوست دارد اما می خورد اذیت می شود، این دوستی، عطش کبد است، اما معده اش سرد است.
اگر بلغم متعفن در معده باشد و اجازه جذب دارو را ندهد بیمار باید اول قی بکند تا بلغم خارج شود و بعد داروی معده را بخورد.
شدیدترین دردهای بلغمی با تعریق از بین می رود و اگر ابزار تعریق نباشد بادکش گرم انجام میدهیم.
استفراغ معمولاً بعد از خوردن یک غذای سنگین اتفاق می افتد.
معمولاً جاهایی که بلغم نفوذ می کند معده، مفاصل و سینوس ها است.
اسفند برای تمام دردهای سرد نفوذ کننده درد معده، گوارش، عضلات و مفاصل خوب است و بلغم و سودا را ذوب می کند و شتاب درمانش خیلی بالا است (40 شب) و هر شب یک قاشق غذاخوری با آب بلعیده شود و هیچ وقت نباید جویده شود.
غذا باید خوب جویده شود تا عمل هضم به درستی صورت پذیرد و مراحل هضم عبارت انداز: هضم اول در دهان، هضم دوم در سر معده، هضم سوم در معده، هضم چهارم در کبد و هضم پنجم در عروق.
سردی نفوذ کننده، آب انار و بعد از آن آب زرشک است و اگر سردی بی نفوذ باشد معده را سرد می کند و سردی مورد نظر به نقطه مورد نظر نمی رسد، و تازه آن سردی های نفوذ کننده را با نمک باید تعدیل کرد و نمک هم گرمی نفوذ کننده است و نباید شکر بزنیم چون شکر نفوذ کننده نیست.
گاهی اوقات برای برطرف کردن سردی معده داروهای بسیار گرم می دهند و این دارو کهیر را منتشر می کند و کل بد را کهیر می گیرد؛ غذای بسیار گرم خون را گرم و خون گرم باعث خارش و بعد کهیر می شود. پس برای رفع سردی معده باید گرم و ترهای آرام تجویز کنیم مانند: (آبگوشت، شربت عسل، انجیر، سوپ گندم و جو البته سوپ جو خودش سرد است و اگر روغنش زیتون باشد و ادویه های تند اضافه کنیم معتدل می شود) و فوری نباید به معده سرد، زنجبیل یا فلفل بدهیم.
از نوشیدن چای زنجبیل با معده خالی اجتناب کنید، زیرا باعث ناراحتی معده می شود.