دردهای استخوانی: عبارت است از به هر نوع ناراحتی، احساس درد در یک یا چند نقطه استخوان، درد استخوان گفته می شود که این نوع درد با دردهای عضلانی و مفصلی متفاوت است. بیماری ها و مشکلات مربوط به استخوان از اصلی ترین علت درد استخوان هستند که می توانند باعث بروز درد و همچنین تغییر در عملکرد استخوان شوند.

علائم:

1. یکی از قابل توجه‌ترین علائم درد استخوان، درد یا هر نوع ناراحتی در استخوان است چه استخوان، ثابت باشد چه در حال حرکت. دیگر علائم آن، به علت ایجاد درد استخوان بستگی دارد:
2. آسیب‌ دیدگی:ورم، تغییر شکل یا شکستگی قابل مشاهده، ضربه‌ ناگهانی و محکم یا صدای خرد شدن در موقع آسیب.
3. لوکمیا:خستگی، رنگ‌پریدگی، تنگی نفس، عرق شبانه، کاهش وزن بی‌دلیل
4. عفونت:قرمزی، رگه‌هایی در محل عفونت، ورم، احساس گرما در محل عفونت
5. عدم تأمین خون برای استخوان:درد مفاصل، از دست دادن عملکرد مفاصل، ضعف
6. کمبود مواد معدنی:درد در بافت و عضلات، اختلالات خواب، ضعف، خستگی، گرفتگی عضلات
7. پوکی استخوان:کمردرد، خمیدگی ستون فقرات، کاهش وزن به مرور زمان.
8. سرطان استخوان: افزایش شکستگی در استخوان‌ها، احساس کردن توده یا جرم زیر پوست، بی‌حسی یا خواب رفتگی (وقتی که تومور به یکی از عصب‌ها فشار می‌آورد).
9. سرطان متاستاتیک:علائم متعددی که به محل انتشار سرطان بستگی دارد مثلا سردرد، درد در قفسه سینه، شکستگی استخوان، تشنج، سرگیجه، زردی، تنگی نفس، ایجاد ورم در شکم.
10. درد استخوان در بارداری: درد در استخوان لگن، یکی از مشکلات رایج زنان باردار است. این درد معمولاً به عنوان یکی از (دردهای لگن و کمر مرتبط با بارداری) در نظر گرفته می‌شود. علائم دیگر آن عبارت‌اند از درد در استخوان رحم، احساس سفتی در اندام و درد در مفاصل لگن. این دردها معمولاً تا بعد از زایمان ادامه دارد و قابل حل نیست. درمان‌های اولیه می‌تواند علائم را کاهش دهد. درمان‌های این مشکل عبارت‌اند از: مانیپولاسیون یا درمان دستی برای حرکت صحیح مفاصل، فیزیوتراپی، تمرین در آب، تمرین برای تقویت عضلات کف لگن، این مشکل با وجود اینکه رایج است، ولی نرمال نیست. اگر چنین دردی را تجربه می‌کنید، حتماً با پزشک خود درمیان بگذارید.

علت:

• آسیب دیدن استخوان: تصادفات رانندگی، زمین خوردن از شایع ترین علت درد استخوان است که این درد با تورم و دردهای شدیدی در مفصل همراه است. درد استخوان زمانی به شدیدترین حالت خود می رسد که این صدمات به شکل شکستگی استخوان خود را نشان دهد.
• عفونت استخوان: عفونت استخوان خود را از راه جریان خون و بافت های مجاور به استخوان می رساند و باعث آلودگی بافت های استخوانی می شود. البته آسیب دیدگی نیز می تواند در بروز آسیب دیدگی و ورود میکروب به استخوان دخیل باشد. افراد سیگاری و افراد دیابتی بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به عفونت استخوان قرار دارند. دردهای استخوان ناشی از عفونت علاوه بر درد با تب و بدن درد و خستگی شدید در ناحیه اطراف عفونت ظاهر می شود.
• کمبود ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز استخوان ها: استخوان های بدن برای اینکه قوی و محکم بماند به انواع ویتامین ها و مواد معدنی نیاز دارد از این رو در مواردی ممکن است؛ درد استخوان از کمبود ویتامین ها منشأ بگیرد. ویتامین هایی از جمله A،C و ویتامین D از جمله ویتامین هایی هستند که کمبود آنها در سلامت استخوان تأثیرگذار است.
• پوکی استخوان: پوکی استخوان یکی از مهم ترین علامت درد استخوان است، زیرا این بیماری با تأثیری که وضعیت استخوان ها دارد؛ باعث ضعیف و شکننده شدن استخوان ها می شود. با اینکه شروع پوکی استخوان در سال های اول بدون علامت است، اما با شدت گرفتن بیماری ممکن است بیمار دچار شکستگی شود که همین عامل موجب بروز دردهای شدید و غیرقابل تحمل در استخوان می شود.
• اختلال در خونرسانی به استخوان: اختلال در خونرسانی، بافت مردگی بی خونی و یا آواسکولار نکروز نوعی بیماری است که در آن سلول های استخوان به علت اختلال در خونرسانی درست به این سلول ها می میرند. استخوان یک بافت زنده است از این رو همچون دیگر اجزای بدن برای ادامه فعالیت نیاز به اکسیژن و خون دارد. استخوان ها بدون خون سلول های استخوانی به سرعت می میرند و دچار فروپاشی می شود.
• سرطان استخوان: خوشبختانه احتمال بروز درد استخوان به دنبال سرطان بسیار کم و محدود است، زیرا این نوع سرطان بسیار نادر است و تنها یک درصد از کل موارد سرطان را در بر می گیرد. استخوان درد همراه با تورم و حساس شدگی در ناحیه استخوان درگیر و خستگی مفرط از شایع ترین علائم سرطان استخوان که با مراجعه سریع هنگام به متخصص می توان از شدت گرفتن آن پیشگیری کرد.
• سرطان خون: لوکمیا یا سرطان خون، سرطان مغز استخوان است. مغز استخوان در بیشتر استخوان‌ها پیدا می‌شود و مسئول تولید سلول‌های استخوانی است. افرادی که به سرطان خون مبتلا هستند، معمولاً درد استخوان به خصوص در ساق پا را تجربه می‌کنند.
• سرطان متاستاتیک: نوعی از سرطان که در جای دیگری از بدن شروع می‌شود ولی به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا می‌کند. سرطان‌های سینه، ریه، تیروئید، کلیه و پروستات، از جمله سرطان‌هایی هستند که به استخوان هم سرایت می‌کنند.
• علت استخوان درد صبحگاهی: احتمالاً برای شما هم پیش آمده است که وقتی صبح ها از خواب بیدار می شود؛ درد های غیر منتظره ای در استخوان های خود از جمله پاها احساس می کنید؛ باید به شما بگوییم این دردها در اغلب موارد چیز نگران کننده نیستند و غالباً به دلیل کاهش گردش خون بوجود می آیند و سریعاً برطرف می شوند. از شایع ترین دلایل درد استخوان صبح ها بعد از بیدار شدن از خواب می توان به: بی تحرکی و کمبود فعالیت های بدنی روزانه، داشتن اضافه وزن، داشتن رژیم غذایی نامناسب، کمبود خواب، خوابیدن در محیط سرد و مرطوب، روماتیسم مفصلی (از آنجایی که روماتیسم نوعی بیماری التهابی بوده و با درد و تورم در مفاصل همراه است، از این رو یکی از علائم بروز این بیماری خشکی صبحگاهی مفاصل بدن و درد های استخوانی است، یعنی فرد زمانی که از خواب بیدار می‌شود، نمی‌تواند به راحتی حرکت کند و احساس سفتی و خشکی در مفاصل دارد.
• هرگاه بدن دچار غلبه بلغم شود شخص مبتلا به دردهای استخوانی می شود.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. بی تحرکی
2. استعمال سیگار
3. مصرف غذاهایی با طبیعت سرد و تر
4. نشستن و خوابیدن در مکان های سرد
5. کمبود ویتامین ها مخصوصاً ویتامین D

پیشگیری:

• اجتناب از مصرف دخانیات.
• از مصرف غذاهایی با طبع سرد پرهیز کنید مانند لبنیات.
• شما برای داشتن استخوان قوی شما به کلسیم و ویتامینی نظیر ویتامین دی احتیاج دارید. بدن بدون ویتامین دی توانایی جذب کلسیم را ندارد پس وجود ویتامین دی برای سلامت استخوان ها نیز بسیار ضروری است.
• ورزش بویژه کار کردن با وزنه به تقویت استخوان و ترکیب شدن کلسیم و مواد معدنی دیگر در استخوان برای افزایش قدرت و استحکام آنها بسیار موثر است. پیاده روی سریع، دویدن، یوگا از بهترین حرکات ورزشی هستند که برای تقویت استخوان بکار گرفته می شوند.
• اگر توجه کرده باشید عموماً اغلب افراد در فصل های سرد سال بیشتر به دردهای استخوانی دچار می شوند به همین جهت پیشنهاد می شود در فصل های سرد سال با پوشیدن لباس های ضخیم استخوان های خود را بپوشانید و از انجام حرکات سریع و تندی که فشار زیادی را به مفصل وارد می کند خودداری کنید.

تشخیص:

1. معاینه بالینی بیمار: در حین انجام معاینه بالینی بیمار به منظور تشخیص علت درد استخوان، پزشک پس از بررسی تست های فیزیکی و سوابق بیمار ممکن است چنین سوالاتی را از بیمار بپرسد که این سوالات شامل: در کدام بخش از استخوان درد را احساس می کنید، آیا درد شما به مرور زمان بدتر شده است، آیا همراه با درد استخوان علائم دیگری نیز برای شما ظاهر شده است یا خیر؟
2. بررسی آزمایش ها و تصویربرداری: در صورتی که پزشک مشکوک شود علت درد استخوان شما کمبود ویتامین و یا عفونت است؛ ممکن است برای شما یک آزمایش خون بنویسید. آزمایش خون به طور دقیق عفونت و کمبود مواد معدنی و ویتامین ها را مشخص می کند. همچنین در مواردی ممکن است در کنار برررسی آزمایش ها، چندین تست تصویربرداری را نیز بررسی کند که این روش ها شامل موارد زیر هستند: سی تی اسکن، ام آر آی از استخوان.

درمان طب نوین:

• پزشک پس از تشخیص دقیق علت درد استخوان، نوع روش درمانی را انتخاب می کند. در مرحله اول درمان درد استخوان پزشک از روش های درمانی ساده و کم تهاجمی همچون استراحت دادن، استفاده از داروهای مسکن و … استفاده می نمایند. البته انتخاب روش درمانی بسته به علت درد استخوان متفاوت است برای مثال در صورتی که علت درد به دلیل عفونت استخوان باشد؛ پزشک یکسری داروهای آنتی بیوتیک را برای بیمار تجویز می نماید. از جمله روش های درمان درد استخوان شامل:
• دارو درمانی: داروهای مسکن، دارو آنتی بیوتیک و دارو های مکمل غذایی از جمله داروهایی رایجی هستند که پزشکان برای کاهش درد بیماری تجویز می کنند. اگر به عفونت استخوان مبتلا باشید پزشک دارو های آنتی بیوتیک تجویز می کند. در غیر این صورت تنها از داروهای مسکن همچون ایبوپروفن، استامینوفن برای کاهش درد استفاده می نماید. همچنین در مورادی که علت درد استخوان، پوکی استخوان و کم بودن سطح ویتامین دی و کلسیم بدن باشد پزشک برای جبران کمبود مواد معدنی از مکمل های دارویی و غذایی استفاده می کند.
• عمل جراحی: در مورادی که قسمتی از استخوان به دلیل عفونت و یا سرطان از بین رفته باشد؛ بیمار نیاز به جراحی پیدا می کند. همچنین از روش جراحی برای جا انداختن شکستگی و تومورهای ایجاد شده بر اثر سرطان استفاده می شود. به طور کلی از روش جراحی برای درمان آسیب های حاد استخوان استفاده می شود تا به وسیله آن از بدتر شدن شرایط و درد بیمار کاسته شود.

درمان طب سنتی:

• صبحانه ارده و شیره بخورید.
• در زمستان از کرسی استفاده کنید.
• یک لیوان آب سیب عصر ها بخورد.
• در طول روز دمنوش بابونه استفاده کنید.
• خوردن سویق سنجد یا پودر سنجد بدون شیر و لبنیات.
• بلعیدن یک قاشق اسفند به همراه یک لیوان آب ولرم شبانگاه.
• خوردن خوراکی های مفید سرشار از ویتامین D و B نظیر خرما.
• ترک سردی ها مخصوصاً شبانگاه و در عوض از غذاهای گرم استفاده کنید.
• شاهدانه را برشته کنید و روزی یک تا دو قاشق غذاخوری میل کند (حداکثر 10 الی 15 روز استفاده کند).
• استفاده از روغن های گرم (مانند بادام تلخ، سیاهدانه، اسفند و …) به صورت موضعی و گرم کردن موضع با حوله و اتو.
• خوراک فرنی سنجد روزانه (3 قاشق غذاخوری پودر سنجد را داخل یک لیوان شیر محلی تازه بریزید و عسل اضافه کرده و میل کنید).
• درمان درد استخوان وسط پا: برای تسکین درد استخوان وسط دو پا، صبح، ظهر و شب، هر مرتبه یک قاشق شربت خوری تخم ترب کوبیده را با آب بخورید.
• زعفران نصف قاشق مرباخوری + میخک ۱ قاشق مرباخوری + شیر ۲ لیوان + عسل ۲ قاشق غذاخوری + سیاهدانه ۱۴ عدد + پودر زنجبیل ۱ قاشق مرباخوری، زعفران و میخک را بکوبید و در شیر بجوشانید سپس مابقی مواد بالا را اضافه کنید.
• حب راضی بخورید (سورنجان (سفید) + پوست هلیله زرد + صبر زرد + روغن زرد گاوی) به یک نسبت ترکیب کنید و با عسل به صورت حب درست کنید و در روز 6 حب استفاده کنید، توجه داشته باشید افرادی که دچار فشار بالا زخم معده و مشکلات گوارشی کولیت هستند از این نسخه استفاده نکنند.
• درمان کسانی که پا درد و استخوان درد دارند و همیشه ضعف دارند: چوب دارچین پودر شده یک قاشق غذاخوری + هل سبز خرد شده ۱۰ عدد + زعفران یک دوم قاشق چایخوری، این مقدار برای ۴ لیوان (یک لیتر) دم کرده کافی است، روزانه میل گردد
• برای تکسین درد، هر 8 ساعت یک بار یک عدد قرص مسکن استفاده کنید (ترکیبات و طرز تهیه: سورنجان + میخک + زنجبیل + دارچین + هل سبز + صبر زرد + زردچوبه + افتیمون همه را به یک نسبت ترکیب و پودر کنید و درون کپسول بریزید یا با عسل به صورت حب هایی درست کنید و در مواقع درد میل کنید توجه داشته باشید افرادی که دچار اسهال های شدید یا کولیت یا کرون یا بیماری های گوارشی هستند از این ترکیب استفاده نکنند).
• شربت فومیسل (تعداد 30 حبه سیر را پوست بگیرید و همراه 5 عدد لیموترش (با پوست) بدون هسته در همزن بریزید و پس از له شدن مواد حاصل را با یک لیتر آب مخلوط کنید و بجوشانید، فقط کافی است که یک بار جوش بخورد. پس از سرد شدن آن را از صافی رد کرده و داخل شیشه ریخته و در یخچال نگهداری کنید) هر 12 ساعت یک قاشق غذاخوری. (برای تهیه این شربت می توانید از مرکز حجامت ایرانیان تهیه کنید).

داروها:

• متادون
• مورفین
• ناپروکسن
• ایبوپروفن
• ویتامین D
• سلکوکسیب
• اکساندرولون
• ایندومتاسین
• کلرزوکسازون
• مفنامیک اسید
• منتول سالیسیلات
• مولتی ویتامین فارماتون

فعالیت های بدنی:

• انجام حرکات ورزشی نظیر پیاده روی تند، یوگا، اروبیک و …

رژیم غذایی:

• آش گندم، نخودآب، شیر خرما، شیر مغز هسته زردآلو، دمنوش هل و دارچین و زعفران،

نکته:

• در بسیاری از موارد، درمان مشکلاتی که باعث ایجاد درد استخوان شده است، مدت‌ها طول می‌کشد. مثلاً دردی که ناشی از شیمی‌درمانی یا شکستگی است. در جریان ریکاوری، به ناحیه‌ آسیب‌ دیده ضربه وارد نکنید. ضربه زدن و عدم ملایمت در برخورد با اعضای آسیب دیده، باعث تشدید درد می‌شود. تا جایی که ممکن است، به نواحی آسیب‌دیده استراحت بدهید و برای جلوگیری از آسیب‌های آتی، تا حد امکان، عضو مربوطه را حرکت ندهید. در بعضی از موارد، ابزارهای مختلف می‌تواند باعث کاهش درد در ناحیه شود مثلا آتل‌بندی، گچ گرفتن و غیره برای حمایت عضو آسیب دیده و کمک به بهبود آن استفاده می‌شود.
• با پای بدون پوشش بر روی زمین راه رفتن، باعث تخلیه انرژی زائد بدن می شود، شخص سبک می شود، اما پلاستیک مانع می شود مثل فرش های پلاستیک و موکت که باعث تولید انواع بیماری های سرد مثل انواع پا دردها و دردهای استخوانی می شود خصوصاً هنگام شستن ظروف که باید خانم ها به زیر پا خیلی توجه کنند و از گرمی ها استفاده کنند مانند پوست گوسفند، نمد، پشم و غیره؛ پس، از ایستادن در روی کاشی ها باید خودداری نمود.
• چیزهایی که بلغم را زیاد می کند عبارت انداز: محیط سرد، غذای سرد، فضای شرم ناک، ترس، غم، کینه، حسد، حرص، بوی تعفن، تنهایی، بی تحرکی، دوست منفی و …
• هرجا سردی زیاد شد ایمنی کاهش پیدا می کند.
• اگر سه خلط صفرا، دم و بلغم پدید بیاد اول صفرا را درمان می کنیم بعد دم و بعد بلغم را، تا زمانی که صفرا و دم را درمان می کنیم بلغم رو به افزایش است، مثلاً خارش تن دارد و پا درد هم دارد، اگر خارش را از بین ببریم پادرد زیاد می شود؛ در اینجا برای پا درد درمان موضعی میدهیم (روغن بادام تلخ) و برای خارش، سرکنگبین توصیه می کنیم. درمان متضاد هم می توانیم بدهیم (سرکنگبین با اسفند)، سرکنگبین صفرا، سودا و دم را حل می کند، اما بلغم را زیاد می کند چون سرکه دارد؛ از آنطرف اسفند ضد بلغم و ضد سوداست (آب اسفند سرکنگبین باشد) از طرف دیگر حجامت بکنند که حجامت سه خلط صفرا، دم و سودا را حل می کند؛ بلغم را با اسفند درمان کنید.
• این درد یعنی جریان بلغم در سراسر بدن. جابه جایی بلغم همراه خودش درد می آورد، اما در بعضی از جاها رسوب می کند و می ماند و از مفاصل است، مثل مفاصل پا، دست و ستون فقرات، آنجایی که نفوذ کرد و تبلور پیدا کرد تبدیل به آرتروز می شود، قبل از آرتروز، روماتیسم است، بنابراین روماتیسم یک نوع خلط سوداست که از طریق بلغم خشک شده بوجود می آید در ابتدا مفاصل نرم است و چون نرم است تغییر شکل پیدا می کند و بعد بلور می شود این یعنی تبدیل بلغم به سودا و این مراتب دارد. در درمان باید بیمار آفتاب گیری بکند و گرمی ها و اسفند (شب یک قاشق غذاخوری با آب) استفاده کند. اوج این بیماری آرتریت و روماتوئید است که همراه با ورم بوده و پایین تر از آن آرتروز و رماتیسم و پاین تر از آن درد منتشر در سراسر بدن است.