خونریزی معده: عبارت است از خونریزی معده نشانه اختلالی جدی در دستگاه گوارش است که معمولاً با مشاهده خون در مدفوع یا استفراغ ظاهر می‌شود. در بسیاری از مواقع ممکن است خونریزی معده قابل رویت نباشد و تنها موجب تیره شدن رنگ مدفوع شود و فرد علائم کم‌خونی را تجربه کنید. شناخت عوامل موثر در خونریزی معده به شما کمک می‌کند تا از بروز این مشکل جلوگیری کنید و کمتر با چنین بیماری‌هایی مواجه شوید.

انواع خونریزی معده:

1. خونریزی حاد: این خونریزی به صورت شدید و ناگهانی ایجاد می‌شود و فرد باید به سرعت تحت نظر قرار بگیرد.
2. خونریزی مزمن: این خونریزی معمولا گاهی بروز می‌کند و فرد را برای مدت طولانی درگیر می‌کند.
3. خونریزی پنهان: در این نوع خونریزی معده فرد علائم خاصی را تجربه نمی‌کند، اما ممکن است در آزمایشات تعداد گلبول‌های خون پایین باشد.
4. خونریزی علنی: در این نوع خونریزی فرد نشانه‌هایی مثل خونریزی در مدفوع و یا وجود خون در استفراغ را مشاهده می‌کند.
5. خونریزی مبهم: در این نوع خونریزی گوارشی منبع خونریزی دستگاه گوارش مشخص نیست.

علائم:

1. علائم و نشانه‌های خونریزی معده می‌تواند آشکار و علنی یا پنهان باشند. در واقع بسیاری از افراد در این شرایط هیچ علائم مشخصی از خونریزی را تجربه نمی کنند و تنها دچار کم خونی و سستی می شوند. معمولاً این موضوع به محل خونریزی و شدت آن بستگی دارد.

علائم علنی خونریزی معده:

1. خونریزی مقعدی
2. مدفوع سیاه و تیره رنگ
3. استفراغ خونی یا قهوه‌ای تیره شبیه به تفاله قهوه

علائم پنهان خونریزی معده:

1. درد شکم
2. غش کردن
3. ضعف و خستگی
4. دشواری در تنفس
5. احساس سبکی سر
6. درد قفسه سینه و تنگی نفس
7. رنگ‌پریدگی و سفید شدن رنگ پوست

علت:

• خونریزی معده به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. معمولاً دلایل بروز این مشکل در قسمت فوقانی و تحتانی دستگاه گوارش متفاوت است.

علت خونریزی دستگاه گوارش فوقانی:

• پارگی مری در افرادی که بیش از حد الکل مصرف می‌کنند.
• ازوفاژیت (Esophagitis) که موجب التهاب مری می‌شود.
• واریس مری که موجب بزرگ و غیرطبیعی شدن وریدهای مری می‌شود.
• زخم معده شایع‌ترین دلیل خونریزی دستگاه گوارش فوقانی است. این زخم‌ها در پوشش معده و قسمت بالای روده کوچک ایجاد می‌شوند.

علت خونریزی دستگاه گوارش تحتانی:

• هموروئید
• شقاق مقعد
• پولیپ روده بزرگ
• تومورهای غیرسرطانی یا سرطانی مری، معده، کولون یا رکتوم
• بیماری التهابی روده (IBD) که موجب التهاب و زخم در روده بزرگ و راست روده می‌شود.
• بیماری دیورتیکولار (Diverticular) که موجب ایجاد کیسه‌های کوچک و برآمده در سیستم گوارش می‌شود.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. مصرف چای، قهوه، نسکافه، مشروبات الکلی، ادویه جات تند، و فرآورده های کارخانه ای.

پیشگیری:

• به منظور جلوگیری از خونریزی معده باید از رژیم غذایی متعادلی داشته باشید. مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی را محدود کنید. مصرف الکل را کاهش دهید و سیگار کشیدن را کنار بگذارید.

عوارض احتمالی:

1. مرگ
2. عفونت
3. کم خونی
4. حمله قلبی

تشخیص:

1. آنژیوگرافی
2. آندوسکوپی
3. سی‌تی‌اسکن
4. آزمایش خون
5. کولونوسکوپی
6. آزمایش مدفوع
7. آنتروسکوپی به کمک بالون
8. انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار

درمان طب نوین:

• خونریزی سیستم گوارش اغلب به خودی خود متوقف می شود. در غیر این صورت درمان به محل خونریزی بستگی خواهد داشت.
• مصرف دارو: برای درمان خونریزی گوارشی معمولاً پزشک از داروهای کاهنده اسید معده و همچنین داروهایی برای کاهش خونریزی و جلوگیری از عفونت استفاده می‌کند. برخی مواقع از داروهای تزریقی برای متوقف کردن خونریزی استفاده می‌شود.
• جراحی: برای خونریزی‌های شدید لازم است جراح از روش لاپاراسکوپی استفاده کنید. در این روش جراح برش‌های کوچکی در بدن ایجاد می‌شود و سپس ابزار مجهز ب دوربین را وارد بدن می‌کند و بعد از پیدا کردن منبع خونریزی، درمان ارائه می‌شود. در صورتی که خونریزی در اثر رشد غیرطبیعی پولیپ روده بزرگ ایجاد شده باشد، لازم است فرد تحت عمل جراحی قرار بگیرد.
• استفاده از گیره یا لیزر در ناحیه خونریزی: در بسیاری از مواقع پزشک برای درمان خونریزی معده آندوسکوپی می‌کند و در صورتی که خونریزی در بخش فوقانی سیستم گوارش باشد، با روش سوزاندن ناحیه با لیزر ضعیف، خونریزی را متوقف می‌کند. برخی مواقع نیز به جای سوزاندن از یک گیره روی رگ خونی در حال خونریزی استفاده می‌شود تا خونریزی قطع شود.

درمان طب سنتی:

• چوب صندل را بسیار نرم بسایید و بخورید.
• سکبینج را ۱۲ شب شبی سه نخود بخورید.
• تخم گشنیز را بو دهید بعد بکوبید و بخورید.
• چهار شب مقل ازرق را شبی ۴ نخود میل کنید.
• سیراب و شیردان هفته ای سه الی چهار مرتبه بخورد.
• هر روز یک قاشق چایخوری نرم کرده پوست سفت گردو را بخورید.
• هر روز ۴ مثقال گز علفی را در آب جوش حل کنید و آب آن را بنوشید.
• مقداری سماق کوبیده را در آب سرد مخلوط کنید و جرعه جرعه بنوشید.
• کنار خشک را نرم بسایید و یک قاشق از آن را با شربت مخلوط کنید و بخورید.
• چهل روز صبح ناشتا هر روز ۲ مثقال گل بومادران را دم کنید و آبش را بخورید.
• چهل روز صبح و عصر هر بار نیم مثقال هل قراب را دم کنید و آب آن را بنوشید.
• دانه های انار را با هم وزن آن برنج و جو پوست کنده بجوشانید و آب آن را تنقیه کنید.
• یک مثقال افتیمون شامی را بجوشانید بعد گز خونساری را در آن شیره بکشید و بنوشید.
• سیب زمینی خام را رنده کنید و با فشار دست آب آن را بگیرید بعد با عسل شیرین کرده و میل کنید.
• برای درمان خونریزی معده مصرف مامیران هم چنین خوردن آب انگور و یا رژیم انگور مؤثر خواهد بود.
• چهل گرم ریشه گل خطمی را در یک لیتر آب جوش دم کنید و بخورید (این نسخه برای زن حامله مضر است).
• آب به را بگیرید و با روغن زیتون مخلوط کنید، آنقدر بجوشانید تا آب تمام شود و روغن بماند و با آن تنقیه کنید.
• شکوفه خرمای نر را با محتویاتش در روغن زیتون مخلوط کنید و سه چهار روز هر روز چند بار هم بزنید و بخورید.
• ضمناً به عنوان درمان می توانید مقداری کهربای ساییده شده را هر روز با شیره تخم خرفه مخلوط کنید و بخورید.
• گز خونساری، شکر سرخ، ترنجبین و گز علفی از هر کدام ۴ مثقال در آب جوش حل کنید و روزی ۳ مرتبه هر بار دو استکان بخورید.
• گلنار، کندر، بلوط و خرنوب را بجوشانید بعد صمغ عربی و گل ارمنی را بسایید سپس با آب صاف کرده آن مخلوط و به تدریج میل کنید.
• خون سیاوشان 5 گرم + کندر 10 گرم + گل ارمنی 10 گرم، همه را نرم کوبیده یک قاشق مرباخوری هر چهار ساعت میل شود. (بسیار مجرب).
• خرنوب، کندر خوراکی، گل ارمنی و بلوط را به نسبت مساوی مخلوط کنید و نرم بسایید. هر روز مقداری از آن را با آب سماق مخلوط کرده و بخورید.
• یک لیوان عرق نعناع + یک قاشق غذاخوری بذر بارهنگ ده دقیقه با شعله کم حرارت بدهید سپس با عسل شیرین کنید و جرعه جرعه میل کنید.
• گل قبرسی، سماق و کهربا را به نسبت مساوی نرم بسایید و روزی سه مرتبه، هربار یک قاشق شربت خوری از آن را با مقداری آب بارهنگ مخلوط کرده و بخورید.
• مصطکی رومی و تباشیر هندی، گل ارمنی، خون سیاوش، کندر خوراکی، ریشه اریسا و پوست هلیله زرد همه را نرم کوبیده و روزی ۴ قاشق مرباخوری تدریجاً بخورید.
• سماق 25 گرم + گل حلوا 25 گرم + ریشه انجبار 50 گرم، ریشه ها را نیم کوب کرده، سه قاشق غذاخوری با دو لیوان آب کمی جوشانده، قبل از هر غذا دو استکان میل نمایید. (بسیار مجرب).
• صمغ عربی، خون سیاوش از هر کدام ۱۰ گرم، کندر خوراکی، گلنارفارسی و گل ارمنی از هر کدام ۲۰ گرم، همه را مخلوط بسایید. هر صبح، ظهر و شب یک قاشق شربت خوری از آن را کفلمه کنید.
• صمغ عربی، کتیرا، گل قبرسی و نشاسته را به نسبت مساوی نرم بسایید و صبح، ظهر و شب، هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را با مقداری آب جوشانده تخم خرفه مخلوط کرده و میل فرمایید.
• اگر خونریزی از ناحیه معده باشد باید اقاقیا، صندل، گلنارفارسی، سماق و تخم هماض را بسیار نرم بسایید، بعد با کمی آب مرطوب کرده و به صورت خمیر سفتی درآورید. سپس قرص هایی به اندازه یک عدد نخود بسازید و صبح، ظهر و شب، هر مرتبه دو عدد از آن را میل کنید.
• در صورتی که فشارخون نداشته باشید نیم کیلو ریشه شیرین بیان را خوب بشوید بعد نیم کوب کرده و به مدت یک روز در دو لیتر آب بخیسانید. بعد بجوشانید تا یک لیتر آب آن باقی بماند آن را صاف و در آب آن ۷۵ گرم گز خونساری شیره بکشید و هر روز صبح ناشتا دو استکان بخورید.
• در صورت نداشتن فشارخون مقداری شیرین بیان را پس از پوست کندن بکوبید و در ظرفی بجوشانید. هنگامی که شیره غلیظی به دست آمد یک استکان آن را در ظرفی دیگر بریزید و به آن آب اضافه کنید تا به صورت شربتی درآید. ۱۲ هفته هر روز صبح ناشتا یک قاشق مرباخوری از آن را بخورید.
• هر روز صبح ناشتا یک قاشق سوپ خوری عسل بخورید و تا یک ساعت هیچ چیز دیگر نخورید و اگر تا یک ماه خوب نشد هر روز ۵۰ تا ۱۰۰ گرم بخورید و تا ظهر هیچ چیز دیگر نخورید. (این نسخه برای گرم مزاجان مضر است).
• جنطیانای رومی، نخود الوند، مرمکی، مقل ارزق، مصطکی رومی، کندر خوراکی، فوفل و قرص کمر از هر کدام ۱ مثقال نرم کنید و با کمی عسل خمیر کرده و روزی ۴ بار هر مرتبه به قدر دو نخود از آن را میل کنید.
• تخم گشنیز، تخم خشخاش، کهربا، شاخ مرجان، تخم خرفه، گل ارمنی و پوست سوخته تخم مرغ، کتیرا مفتولی، صمغ عربی، صدف حلزون، بذرالبنج و شادانج را نرم بسایید، با عسل مخلوط و روزی چهار قاشق مرباخوری تدریجاً میل کنید.
• بابونه شیرازی، آویشن شیرازی، شاه تره، انیسون، افسنطین، مخلصه، بادرنجبویه، گل بومادران، ریوند چینی و شیرین بیان از هر کدام ۳ مثقال مخلوط و ۱۰ قسمت کنید. هر شب یک قسمت آن را در ۲ لیوان آب جوش بریزید و مدتی بماند و صبح آن را بجوشانید و آب صاف کرده آن را میل کنید.
• شاه تره، افسنطین، گل بومادران، گل بابونه، بادرنجبویه، گل نیلوفر، مغز ناخنک، آویشن شیرازی، تاجریزی، رازیانه، پوست هلیله زرد، ریشه مجو، ریوند چینی، سنامکی، گل محمدی، درمنه ترکی، مخلصه و تخم گشنیز از هر کدام ۲ مثقال نیم کوب کرده و ۱۰ قسمت کنید. هر صبح ناشتا یک قسمت را جوشانده، آب آن را صاف و شیرین کنید و بخورید.
• جنطیانا، زرآوند، مرمکی، مقل ارزق، چدروا، پوست هلیله زرد، هلیله سیاه، آمله مقشر، ریوند چینی، سنامکی، گل محمدی، تخم نیلوفر، تربد،. تاج ریزی، مخلصه، شاه تره، انیسون، تخم هویج و تخم کرفس از هر کدام ۱ مثقال نرم بکوبید و با عسل خمیر کنید. هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه به اندازه ۲ نخود از آن را بخورید.
• ضمناً برای نتیجه بهتر باید از خوردن این خوراکی ها پرهیز کنید: دوغ، کره، چای، نمک، سرکه، ادویه جات، ساندویج، سوسیس، کالباس، میوه های خام، کاهو، سبزیجات خام، نوشابه های گازدار، شربت ها، تخمه شکستن، آدامس جویدن، غذاهای مانده، آش های رقیق، آبگوشت تیلیت، گوشت پخته، همچنین از پرحرفی، ناراحتی، عصبانیت، کارهای سخت و سنگین، بی خوابی شب و مصرف دخانیات نیز پرهیز شود. در مقابل از خوراکی هایی که درمان کننده هستند باید بیشتر استفاده کنید: مانند عسل، زرشک، عرق نعناع، هل قرابی، دم کرده بومادران، دم کرده بابونه، بادیان، آویشن، رب ریوند چینی، میخک، مرزنجوش، آب دمکرده رقیق شاه تره، انجره، آمله، آب دمکرده بادرنجبویه، افسنطین، انیسون، بسباسه، آب جوشانده شیرین بیان، آب جوشانده برگ گردو، زغال اخته، آب سیب زمینی خام، شربت گل محمدی، سیب زمینی ترشی، مغز، گوشت کبوتر، گوشت گنجشک، کباب بدون چربی و نان خشک دو آتشه.

داروها:

• منتازین
• امپرازول
• رابپرازول
• پروبانتلین
• د-رگلیس
• رانیتیدین
• فاموتیدین
• پنتوپرازول
• سایمتیدین
• هیوسیامین
• سوکرالفیت
• لانسوپرازول
• پالونوسترون
• اس امپرازول
• میزوپروستول
• بلادونا پی بی
• کلیدینیوم سی
• منیزیم هیدروکساید
• بیسموت ساب سالیسیلات
• اورسودوکسی کولیک اسید
• آتروپین سولفات (سیستمیک)

فعالیت:

• تا زمان بهبودی کامل از انجام هرگونه فعالیت شدید بدنی پرهیز کنید.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات و ادویه جات تند پرهیز کنید.