خواب رفتگی، بی حسی، گزگز یا مور مور شدن دست و پا: عبارت است از احساس خواب رفتگی در اندام ها یا هر قسمتی از بدن یک احساس غیر طبیعی و همراه با سایر شکایات حسی نظیر سوزن سوزن شدن، گزگز و مورمور شدن یا احساس سوزش است؛ اگر خواب رفتن دست و پا مکرراً اتفاق می افتد، یافتن علت اصلی آن بسیار مهم است، زیرا اگر در ابتدای بروز مشکل، آن را تحت کنترل خود درآورید از عواقب جدی آن در آینده در امان خواهید بود.

علائم:

1. علائم خواب رفتگی دست و پا و آسیب محیطی، به نوع اعصاب تحت تأثیر قرار گرفته، بستگی دارد. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
2. ضعف عضلانی، آتروفی یا گرفتگی عضلات
3. احساس سوزش، زق زق کردن یا درد تیرکشنده (درد نوروپاتیک)
4. مشکلاتی در عملکرد خودکار (اتونوم) از جمله غش کردن، سرگیجه و اختلال در عملکرد مثانه و روده.
5. بی‌حسی دست و پا شامل سر شدن و احساس سوزن سوزن شدن، کاهش تعادل و از دست دادن هماهنگی اندام و توانایی تشخیص درد.

علت:

• کم خونی
• سکته مغزی
• تغییرات فشارخون
• بیماری ام اس یا ال ای اس
• آسیب دیدگی: هرگونه ضربه و جراحت منجر به آسیب و فشردگی اعصاب می تواند به بی حسی و دیگر علائم دست و کف پا بی انجامد.
• این خواب رفتن ها علت های مختلفی دارد یا از غلظت خون است یا چربی خون بالا است یا بلغمش بالاست که باید آن بلغم را تبدیل به دم کند.
• کم کاری غده تیروئید: این عارضه با علائم فراوانی چون ضعف عمومی، خستگی مزمن، افزایش حساسیت به سرما و بی حسی دست و پا همراه است.
• ترشحات مغزی: ترشحات اضافه مغزی ناشی از غلبه نیز به علت ایجاد اختلال در اعصاب، بی حسی ایجاد کرده و بر اثر آن دست و پا خواب می رود.
• گردش خون ضعیف: شایع ترین علت خواب رفتگی دست و پاها در خواب، کاهش جریان خون در دست ها و پاها است که غلبه بلغم یکی از دلایل آن است.
• کم کاری تیروئید: یکی دیگر از عوارض غلبه بلغم به مدت طولانی، دچار شدن به بیماری کم کاری تیروئید است که یکی از نشانه های این بیماری خواب رفتگی دست و پا است.
• غلظت خون: غلبه سودا باعث غلظت خون و کند شدن حرکت جریان خون در عروق خصوصاً رگ های انتهایی بدن می گردد که یکی از علائم آن خواب رفتگی دست و پا است.
• فتق یا لغزش دیسک: این عارضه به ریشه های عصب سیاتیک فشار می آورد که توأم با فشردگی عصب های نخاعی است و با بی حسی و درد پا، درد کف پا و درد کمر همراه است.
• دیسک گردن: در دیسک گردن علائم فشار بر روی ریشه های عصبی گردن شامل انتشار یابنده از گردن و سمت شانه به سمت بازوها و سپس آرنج و خواب رفتگی و مورمور و سوزن سوزن شدن دست ها می باشد.
• عوامل روحی یا روانی: اضطراب و استرس یا فشار روانی حاد گاهی اوقات به تنفس سریع یا نفس نفس زدن دامن می زند؛ نفس کشیدن سریع و سطحی حتی به مدت چند دقیقه گزگز کردن لب، دست و کف پا را در پی دارد.
• مصرف چای، استرس و عصبانیت، مصرف گوشت زیاد، مصرف لبنیات زیاد، ماست زیاد خصوصاً ترش، نان بدون سبوس، ترشی جات ليته، مصرف زیاد غذاهای نشاسته ای، مصرف زیاد شیرینی جات، کلیه غذاهای ممنوعه و عدم تحرک.
• درد منتشر بدن: این درد در سراسر بدن حس می شود، اما گاهی در ناحیه های مشخصی مانند کمر یا گردن شدت بیشتری می یابد و از نوع سوزشی، خنجری، تیر کشنده و تیز و گاهی به صورت خواب رفتن و گزگز دست و پا است.
• آرتریت: بیماری آرتریت همان التهاب و درد مفاصل است که اکثرا از غلبه بلغم در بدن ایجاد می شود، این بیماری باعث تحریک و آسیب اعصاب در ناحیه مفاصل و خواب رفتگی اندام های انتهایی بدن مانند انگشتان دست و پا می گردد.
• کاهش گردش خون: ابتلا به عارضه های کاهش دهنده گردش خون، بی حسی موقتی یا دائمی دست و کف پا را در پی دارد؛ رگ های خونی در دمای پایین منقبض می شوند و در نتیجه دست، کف پا، بینی و گوش بی حس می شوند.
• دیابت: در این نوع خواب رفتگی که به نوروپاتی دیابتی مرسوم است، خواب رفتن ابتدا در پاها احساس شده و بعد از مدتی به دست ها و بازوها نیز منتقل می شود؛ بیماری دیابت یکی از بیماری های ناشی از غلبه بلغم محسوب می گردد.
• کمبود مواد غذایی: داشتن رژیم غذایی نامناسب و فاقد مقادیر لازم ویتامین های ضروری مانند B6 , B5.A . B12 و D و مواد معدنی مانند آهن، پتاسیم، کلسیم، سدیم و فسفر موجب بروز علائمی چون بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست و پا می گردد.
• اختلالات مغزی نخاعی: این اشکال ممکن است در تحریک گیرنده های حسی پوست یا در عصبی باشد که حس را از پوست به نخاع منتقل می کند یا ممکن است در محل ورود عصب به نخاع یا در خود نخاع یا مغز باشد اشکالات در نخاع و مغز بیشتر به دلیل غلبه بلغم به وجود می آید).
• تنگی کانال: عصب ممکن است در نقاطی از بدن تحت فشار قرار گیرد مانند کانال های بافتی که به اندازه کافی فضا دارند و عصب به راحتی از درون آنها عبور می کند ولی گاهی اوقات فضای درونی کانال به دلیل غلبه بلغم تنگ شده و به عصبی که از درون آن عبور می کند فشار وارد می کند؛ این فشار می تواند موجب فلج شدن عصب و خواب رفتگی دست و پا گردد.
• غلبه دم: این عارضه نشان دهنده نبود احساس یا حواس در این اندام ها می باشد؛ که اغلب، همراه با علائم دیگر از قبیل سوزن سوزن شدن، کرختی یا سوزش کف دست است؛ غلظت خون ناشی از غلبه دم باعث اختلال در جریان خون شده، لذا خونرسانی به عصب های انتهایی بدن مانند انگشتان دست و پا دچار مشکل شده و فرد خواب رفتگی و مور مور شدن در این نواحی را تجربه می کند.
• دیابت: یکی از دلایل به وجود آمدن دیابت، عصبانیت و استرس بالا است که در غلبه سودا زیاد به چشم می خورد. وقتی بیماری دیابت، مدت زیادی بدون درمان باقی می ماند و یا به طور ناقص درمان می شود. به تدریج عملکرد اعصاب حسی بدن دچار اختلال می شوند. این کاهش حس هر چه به سمت اندام های انتهایی مانند انگشتان دست و پا می رود شدیدتر می شود. هرچه بیماری پیشرفته تر می شود شدت خواب رفتگی دست و پا هم افزایش می یابد.
• گیر افتادن اعصاب دست: اعصاب دست در قسمت های مختلفی گیر می افتند؛ شایع ترین محل گیر افتادگی، مچ دست است؛ اگر به علتی بر روی عصب فشار وارد شود علائمی مثل گزگز، مورمور شدن دست ها، سوزش و درد ایجاد می شود و انگشتان، خواب رفتگی پیدا می کنند؛ این حالت ابتدا در شب و ابتدای صبح بیشتر است، اما به تدریج با پیشرفت بیماری در روزها نیز خواب رفتگی دیده می شود؛ با پیشرفته تر شدن بیماری قدرت انگشتان کمتر شده و عضلات دست لاغر می شوند.
• سایر بیماری ها: دیابت، لوپوس، رماتیسم مفصلی ، ام. اس، فلجی چندگانه، صرع، سکته مغزی، آنژین و بیماری شریان محیطی، مسمومیت های گوناگون، عفونت های ویروسی ناشی از نیش حشرات، زونا، الکلیسم یا افراط در نوشیدن مشروبات الکلی، پرتو درمانی، ایدز، سیفلیس و بیماری های خود ایمنی دیگری مانند سندروم گولیان بار و سندروم شوگرن نیز از علل رایج خواب رفتگی دست و کف پا محسوب می شوند.
• پارگی دیسک: اگر چه پارگی دیسک اختلال ستون فقرات است، اما اغلب منجر به گزگز پا، درد، خواب رفتن با یا ضعف در پاها می شود؛ وقتی دیسک که بین مهره های ستون فقرات قرار دارد فشار داده شود، بر عصب هایی که از ستون فقرات شروع شده و تا قسمت های دیگر بدن امتداد دارند، اثر می گذارد؛ وقتی سیگنال هایی که برای این عصب ها فرستاده می شود کاهش پیدا می کنند، بی حسی، مور مور شدن پا یا گزگز پا به وجود می آید.
• عصب تحت فشار: در تورم و تجمع مایعات اضافه در رشته های عصبی ناشی از غلبه بلغم باعث فشار زیاد به اعصابی می شود که مسئول انتقال اطلاعات لامسه در طول عصب به صورت انتقال جریان الکتریکی در بدن می باشد؛ وقتی عصب تحت فشار قرار می گیرد انتقال پیام های الکتریکی در طول آن متوقف شده و عصب قادر به انتقال اطلاعات حسی نمی باشد، در این حال حس لامسه مختل شده و فرد احساس خواب رفتگی در دست یا پا می کند.
• اختلال قلبی عروقی: در این اختلال شریان های ساق پا و پا سفت و تنگ می شود و اغلب با افزایش کلسترول ارتباط دارد، لذا جریان خون به ساق پا و پا کاهش پیدا می کند؛ علائمی از قبیل خواب رفتن پا یا گزگز در پا و ساق یا معمولاً با صاف ایستادن برای مدت طولانی یا با ورزش کردن یا راه رفتن شدت پیدا می کند؛ علائم دیگر شامل سوزن سوزن شدن پا، سرد شدن پوست، خارش یا سوزش پا و ساق پا و ضعف رفتن پا می باشد (مشکلات قلبی عروقی در غلبه بلغم زیاد به چشم می خورد).

تشخیص:

1. آزمایش شبیه‌ سازی سرما: ابتلا به پدیده یا بیماری رینود با انجام این آزمایش مشخص می‌شود.
2. آزمایش عصب‌ شناختی: آزمایش حساسیت بر روی درماتوم مشخص دست، عصب‌های درگیر را تعیین می‌کند.
3. سابقه بی‌حسی دست: آگاهی از دوره زمانیخواب رفتگی دست و پا و گزگز یا بی‌حسی و ضعف احتمالی دست، درگیر بودن سر یا پاها، سابقه آسیب دیدگی گردن یا دست، استفاده مکرر از آرنج یا مچ دست، واکنش به سرما، کم‌کاری غده تیروئید، دیابت و یائسگی می‌تواند در تشخیص علت این عارضه راهگشا باشد.
4. آزمایش خون: ابتلا به دیابت، غیر طبیعی بودن میزان سرم قندی (دیابت)، کلسیم، پتاسیم، سدیم، منیزم، ویتامین B6 یا B12، تیروکسین (کم‌کاری تیروئید)، هورمون‌های جنسی (یائسگی) در آزمایش خون مشخص می‌شود.
5. تصویربرداری: در تصاویر اشعه ایکس (پرتونگاری) آرتریت (التهاب مفصلی) مهره‌های گردن یا شکستگی استخوان مشخص می‌شود. به کمک میلوگرافی نیز فتق دیسک یا تنگی مجرای نخاع تشخیص داده می‌شود و بافت‌های نرمی مانند تومور در ام.آر.آی. و سی.تی. اسکن دیده می‌شود. ماهیت آسیب عصبی به کمک این آزمایش‌ها تعیین می‌شود. بهره‌گیری از این دو روش در کنار تصویربرداری در ارزیابی میزان صدمه وارد شده به شبکه عصبی بازو و دست اهمیت بسیار دارد.‌

درمان طب نوین:

• بهبود وضعیت تغذیه
• کنترل سوءمصرف الکل
• کنترل بیماری‌های خودایمنی
• اصلاح عضله، استخوان یا ستون فقرات
• طب فیزیکی و توانبخشی راهبردهای سودمندی را متناسب با شرایط خاص هر بیمار برایدرمان خواب رفتن دست و پا ارائه می‌دهد.
• پزشکان معمولاً در مواجهه با علائم اشاره شده و درمان گزگز دست و پامسکن یا داروی ضدالتهاب تجویز می‌کنند. بااین حال ارزیابی دقیقی باید پیش از تجویز دارو جهت بررسی احتمال ابتلا به عارضه‌های جدی انجام شود. تعیین علت دامن زننده به این حس ناخوشایند و معالجه آن بهترین روش درمان سوزن سوزن شدن پا است.

درمان طب سنتی:

• خوراک گرمی ها
• رعایت آداب غذا خوردن.
• انجام حجامت عام یا فصد خون.
• پیاه روی و تحرک زیاد تا عرق کند.
• جویدن یک قاشق چای خوری سیاهدانه ۲ مرتبه در روز تا زمان بهبودی.
• استفاده مداوم از دارچین، زنجبیل و زیره داخل غذا تا برطرف شدن بیماری.
• افزایش مصرف مایعات، میوه جات آبدار و مصرف سبزیجات تازه همراه غذاء.
• مصرف دمنوش (برگ زیتون + اسطوخدوس + بهار نارنج) با عسل روزانه ۲ لیوان.
• دمنوش (جو نیم کوب + آویشن + تخم شنبلیه + تخم شوید) با عسل روزانه ۳ لیوان.
• کمپرس گرم: کمپرس گرم به افزایش تأمین خون در ناحیه بی حس شده کمک می کند.
• مالیدن روغن (رازیانه + بهارنارنج + اسطوخدوس + بومادران) برای بانوان بسیار مفید است.
• اصلاح برنامه غذایی: یعنی آشنایی کامل با طبع و مزاج خود و مواد غذایی و مصرف به موقع آنها.
• از علل خواب رفتن دست و پا، غلظت خون است. برای درمان داروی صاف کننده خون استفاده کنید.
• اجتناب از هوای سرد: هوای سرد احساس خواب رفتگی و گزگز انگشتان دست را تشدید می کند.
• یکی از راه های دفع بلغم و تبدیل کردن بلغم به دم، بادکش موضعی است (یک روز در میان) انجام بدهد.
• قبل از خواب، دست و پاهای خود را ورزش دهید و با حرکات کششی، انعطاف پذیری آنها را افزایش دهید.
• خواب استاندارد: خواب اندازه علاوه بر ایجاد حس راحتی و شادابی، به بهتر شدن گردش خون در بدن کمک می کند.
• استراحت بین کار: در حین انجام کارهای تکراری، با انجام حرکات کششی هر چند دقیقه یک بار به دست های خود استراحت دهید.
• کاهش مصرف غذاهای سرخ کردنی و عدم استفاده از فست فودها از جمله روش های طبیعی درمان خواب رفتگی دست و پا محسوب می شود.
• ماساژ با روغن: مالیدن روغن سیاهدانه + رزماری + زنجبیل + بابونه + گل محمدی) در نقاطی که فرد دچار گرفتگی می شود خصوصاً قبل از خواب.
• رعایت آداب غذا خوردن: کمک بزرگی می کند که خیلی از بیماری ها از انسان رخت برکند از جمله غلبه سودا و به دنبال آن خواب رفتگی دست و پا.
• داروهای گیاهی مفید: گل نسترن، میوه نسترن، کاکل ذرت، دم گیلاس، تاجریزی، خارخسک، زرشک، سماق، اسفرزه، برگ کاسنی، عناب، لیموعمانی زرد.
• برای رفع بی حسی یا خواب رفتگی دست و پا باید روزی سه مرتبه روی آن روغن ترب بمالید و هر روز نخود سیاه را بپزید و آب آن را صاف کرده و بنوشید.
• دمنوش (رازیانه + بومادران + پونه + ختمی) با عسل روزانه ۳ لیوان قبل از وعده های غذایی برای بانوانی که از خواب رفتگی دست و پا رنج می برند مفید است.
• خواب مناسب: به مقدار کافی استراحت کنید و بخوابید چرا که خواب کافی علاوه بر ایجاد حس راحتی و شادابی، به بهتر شدن گردش خون در بدن کمک می کند.
• ورزش: ورزش مرتب نظیر راه رفتن و دویدن و شنا کردن جریان خون را افزایش می دهد و به کاهش وقوع خواب رفتگی در وضعیت های بدنی مختلف کمک می کند.
• دمنوش ترکیب (زنجبیل + اسطوخدوس + ليمو عمانی + زرشک) با عسل روزانه چند لیوان برای افرادی که از طبع گرم یا معتدل برخوردار بوده و غلظت خون نیز داشته باشند.
• افزایش مواد غذایی حاوی ویتامین های گروه B مانند: (غلات با سبوس، جو، میوه جات، سبزیجات تازه، توت خشک، خرما، انجیر خشک و در کل اکثر فرآورده های گیاهی).
• ورزش: حرکات ورزشی در طول کار یا فعالیت های روزمره به منظور افزایش رقت خون، استحکام عضلات دست، انگشتان و ساعد و در بعضی از موارد بالاتنه و عضلات پشت مفید می باشد.
• دمنوش ترکیب (رزماری + آویشن + مریم گلی) با عسل در میان وعده ها؛ این گیاهان دارویی باعث افزایش گردش خون و تقویت عضلات می شوند و برای درمان بیماری دیابت نیز مؤثر هستند.
• اسید فولیک: اگر دچار کمبود آهن بودید، مواد غذایی سرشار از آهن (پسته، انجیر، زردآلو، هلو، آلبالو، آلوبخارا، اسفناج، زرشک و …) را همراه با روغن های گیاهی میل کنید چون جذب بهتری خواهد داشت.
• اجتناب از استعمال دخانیات: نیکوتین موجود در سیگار علائم خواب رفتگی دست و پا را بدتر می کند و باعث انقباض عروق خونی می شود و در تأمین مواد مغذی برای اعصاب محیطی اختلال ایجاد می کند.
• نداشتن یبوست: رعایت آداب غذا خوردن باعث کارکرد صحیح روده ها و کل سیستم گوارش می گردد و نیاز به مصرف داروهای مسهل هم نیست، زیرا این داروها خود نیز دارای عوارض متعددی هستند مانند برگ سنا و …
• درمان کم کاری و پرکاری تیروئید: غلبه سودا باعث تخریب بافت های غدد تیروئید شده و در میزان ترشح هورمون ها اختلال ایجاد می کند. این اختلال یکی دیگر از دلایل خواب رفتگی اندام های بدن (دست و پا) می باشد.
• قطع کافئین ها: مصرف قهوه، چای، نسکافه، کاکائو و نوشابه های کولادار به علت داشتن کافئین باعث می شود کمی احساس انرژی و شادابی کنید، ولی علائم خواب رفتگی دست و پا را بدتر می کنند، حتی بعد از چند ساعت.
• کشش و ماساژ: کشش و ماساژ دادن در هنگام خواب رفتن پا به منظور افزایش جریان خون به آن ناحیه و رفع فشار از عصب صورت می گیرد؛ این کار وقتی بیشترین کارایی را دارد که به محض شروع بی حسی و گزگز پا، انجام شود.
• گرم نگه داشتن دست و پا: در صورتی که در محیط های سرد کار می کنید، بیشتر دچار سفتی و درد در ناحیه دست خود می شوید؛ اگر دما را نمی توانید کنترل کنید، برای گرم نگه داشتن دست و مچ دست خود حتماً دست کش بپوشید.
• تأمین ویتامین های مورد نیاز: ویتامین های B و C در جلوگیری از بی حسی پا ناشی از کمبود ویتامین کمک کننده هستند؛ میوه جات، صیفی جات، سبزی جات، حبوبات و غلات با پوست منابع مهم این نوع ویتامین ها محسوب می شوند.
• مصرف مایعات کافی: سعی کنید مایعات را به اندازه ای استفاده کنید که رنگ ادرار شما همیشه زرد روشن باشد و بدانید که سلول های بدن شما با مایعات کافی زنده هستند و می توانند طوری فعالیت کنند که همیشه شما در سلامت کامل باشید.
• ترک سیگار: ترک دخانیات نیز در حفظ سلامتی مؤثر است، چرا که این مواد باعث می شوند خون کمتر به رگ هایی برسد که مواد مغذی را به عصب های محیطی می رسانند؛ افراد سیگاری معمولاً تجربه خواب رفتگی انگشتان را دارند.
• ماساژ: علت خواب رفتن دست و پا گاهی اختلال در گردش خون است، بنابراین ماساژ درمانی جریان خون را در دست ها افزایش می دهد؛ ماساژ گردش خون را از طریق تحریک خارجی سیستم گردش خون و مایعات لنفاوی بهبود می بخشد.
• حفظ آرامش: تمام بیماری های انسان خصوصاً غلبه سودا با حفظ آرامش، از بین خواهد رفت. لذا برای بدست آوردن آرامش راه کارهایی وجود دارد، خداوند در قرآن می فرماید: «.. ألا بذكر الله تطمئن القلوب » با یاد خدا انسان به آرامش قلبی می رسد.
• دمنوش مخلوط (بابونه + سنبل الطيب + هوفاریقون) با عسل روزانه ۳ لیوان نیم ساعت قبل از وعده های غذایی برای خواب رفتگی دست و پا ناشی از غلبه بلغم، فشار بالا، دیابت، مشکلات روحی روانی و ناراحتی های دستگاه گوارش مفید می باشد.
• ورزش: بدن قادر است قسمتی از سودای اضافه را از بدن دفع نماید و مقدار باقی مانده با شرایط کنونی به هیچ طریق دفع نمی گردد مگر با ورزش و فعالیت بدنی. در هنگام ورزش، مقدار زیادی سودا از طریق تعریق و دم و باز دم ناشی از تنفس سریع از بدن دفع می گردد.
• ترک دخانیات و مواد مخدر: در سوره دخان آیه ۱۰ و ۱۱، خداوند از دخان به عنوان عذابی دردناک یاد می کند. چه عذابی دردناک تر از این که انسان با استعمال این مواد هم از لحاظ اقتصادی ضعیف می شود و هم از لحاظ جسمي. حتى اطرافیان هم از دود دخانیات در امان نیستند.
• ویتامین B6 (پیریدوکسین): این ویتامین باعث تسکین علائمی چون بی حسی و گزگر دست و درمان درد مچ دست می شود؛ سایر منابع ویتامین B6 مفید برای این بیماری عبارت اند از: سبوس (گندم، برنج، جو)، حبوبات (گندم، جو، عدس، ماش) جوانه زده، آلوی خشک، لوبیا، انجیر، انواع کلم، سویا، طالبی.
• مواد غذایی مفید: آب غوره – ریواس – کدو خورشتی – کدو قلیانی – گوجه فرنگی – آلو – آلوچه – گریپ فروت – نارنج – لیموترش – بالنگ – لیموعمانی – تمرهندی – شاه توت – توت فرنگی – انار ترش – آلبالو – رب انار – جو (سوپ جو، آش جو، نان جو)- ماش – قارچ – لوبیاسبز – بامیه – قارچ – ذغال اخته – تمشک.
• رژیم غذایی مناسب: بعضی از مواد غذایی احساس خواب رفتگی دست را بدتر می کنند؛ مثل: (تخم مرغ، گوشت قرمز، لبنیات پرچرب، روغن های اشباع، غذاهای سرخ شده، برنج، غذاهای شور)؛ ولی فرآورده های گیاهی که پتاسیم بالایی دارند، مانند: (غلات، حبوبات، میوه جات، سبزیجات و…) برای این بیماری بسیار مناسب هستند.
• بهبود طرز نشستن و ایستادن: مطمئن شوید طرز نشستن و ایستادن شما برای کاری که انجام می دهید مناسب است؛ هم تراز بودن بالاتنه، گردن و شانه مانع از کشیدگی بیش از حد و وضعیت نامناسب مچ دست و خود دست می شود؛ حتی از قرار گرفتن سر جلوتر از بدن یا خمیده راه رفتن خودداری کنید که می تواند مشکل را دوچندان کند.
• توصیه های دیگر: مواردی مانند: (حفظ وزن بهینه و تناسب اندام، پرهیز از قرار گرفتن در معرض مواد سمی، پیروی از برنامه تمرینی منظم، رعایت رژیم غذایی متعادل، خودداری از نوشیدن مشروبات الکلی یا حداقل زیاده روی نکردن در این مورد) توصیه هایی کلی برای درمان گزگز دست و پا هستند که همگی باید آنها را به خاطر داشته باشند.
• مالیدن روغن: (۵۰ گرم سیاهدانه + ۴۰ گرم رزماری + ۲۰ گرم زنجبیل + ۵ گرم فلفل قرمز) را با ۳ لیتر آب جوشانده، آب که نصف شد، صاف کرده، نصف لیوان روغن کنجد اضافه کرده و دوباره روی حرارت ملایم قرار داده تا کل آب تبخیر گردد؛ این روغن را برای مالیدن به دست و پا استفاده کنید که جریان خون به این نواحی را افزایش می دهد و خواب رفتگی را از بین می برد.
• تنوع غذایی: سعی کنید تمام مواد غذایی مفید را در طول روز یا در طول هفته به بدن خود برسانید تا سلول های بدن بتوانند به خوبی در خدمت شما باشند و از سلامتی لذت ببرید. بعضی افراد هنگام رژیم غذایی، پرهیزات را رعایت می کنند ولی متأسفانه از غذاهایی که باید مصرف کنند، به دلیل خوش نبودن با ذائقه شان استفاده نمی کنند، که این کار آسیب جدی به بدن وارد می کند.
• درمان تغییرات فشار خون: غلبه سودا آسیب شدیدی به غدد فوق کلیوی وارد کرده و ترشح هورمون آدرنالین را دچار اختلال می کند (گاهی زیاد و گاهی کم می شود) که خود عاملی است برای خواب رفتگی دست و پاها، درمان، بعد از اصلاح تغذیه در صورت بالارفتن فشار خون: دمنوش (هوفاریقون + برگ زیتون + تخم شنبلیه). در صورت کاهش فشار خون: دمنوش (شیرین بیان + دارچین)۔
• کشش کف پا: روی زمین بنشینید و پای خود را صاف جلوی خود قرار دهید؛ به سمت جلو خم شوید و انگشتان پای خود را بگیرید و آنها را به سمت بدن خود بکشید؛ در صورتی که نمی توانید به راحتی به انگشتان پای خود دسترسی داشته باشید، یک حوله تا شده را روی کف پای خود قرار داده و هر کدام از لبه های حوله را در حین کشیدن در یک دست قرار دهید؛ این حرکت به کاهش علائمی نظیر بی حسی پا، خواب رفتن پا و گزگز پا کمک می کند.
• درمان مسمومیت خون به واسطه یبوست: توقف بیش از حد غذا در روده بزرگ باعث ترشح بیش از اندازه گازهای سمی می شود که از طریق دیواره داخلی روده جذب خون شده و باعث مسمومیت اعصاب محیطی می شود که یکی از علائم آن خواب رفتگی دست و پا است. درمان: بعد از اصلاح تغذیه دمنوش: (خاکشیر + شاهتره + آویشن + کمی پوست نارنج) با عسل ۴۰ دقیقه قبل از وعده های غذایی. مصرف سبزیجات تازه همراه تمام وعده های غذایی حتی صبحانه (البته مناسب با طبع و مزاج خودتان). رعایت آداب غذا خوردن.
• درمان ضعف عضله قلب: غلبه سودا باعث تضعیف بافت های قلب شده و پمپاژ خون به بدن خصوصاً اندام های تحتانی را با مشکل مواجه می کند که این مسئله باعث خواب رفتگی دست و پا می شود. درمان: بعد از اصلاح تغذیه مصرف دمنوش کیالک + گل نسترن + زنجبیل) با عسل روزانه ۲ الی ۳ لیوان، مصرف دمنوش (سنبل الطیب + گل گاوزبان + بادرنجبویه + بابونه) با عسل روزانه ۲ لیوان، افزایش مصرف فرآورده های گیاهی و کاهش فرآورده های حیوانی و چرب و پرحجم.
• درمان ضایعه در مسیر انتقال پیام حسی در سیستم عصبی مرکزی: رشته های عصبی بعد از نخاع از بصل النخاع و قسمت های عمقی مغز عبور کرده و به قشر مغز می رسند و در آنجا به صورت حس، تفسیر می شوند. آسیب های بافتی این مسیر به واسطه غلبه سودا، انتقال پیام های عصبی را با مشکل مواجه می کند. این اختلال در انتقال پیام حسی به صورت خواب رفتگی دست یا پا تفسیر می شود. معروف ترین این بیماری ها بیماری ام اس (MS) است. درمان: بعد از اصلاح تعذیه، دمنوش (سنبل الطیب + بهار نارنج + ناخنک به صورت ۱ الی ۲ لیوان در روز. مصرف کمی سیاهدانه هر بار همراه با وعده های غذایی. مصرف سبزیجات تازه همراه غذا خصوصاً تره.
• درمان آرتریت روماتوئید: مازاد گلبول های تخریب شده ناشی از غلبه سودا که بدن قادر به دفع آنها نبوده است در مفاصل رسوب کرده و ایجاد التهاب و درد می کند. این بیماری باعث تحریک و آسیب اعصاب در ناحیه مفاصل نیز می گردد که یکی از عوارض آن خواب رفتگی اندام های انتهایی بدن مانند دست و پاها می باشد. درمان: بعد از اصلاح تعذیه، دمنوش (هل + دارچین + زنجبیل) روزانه چند لیوان با عسل. مصرف دمنوش (تخم کرفس + گلپر + تخم گشنیز) با عسل روزانه ۱ تا ۲ لیوان. مالیدن پودر (گل محمدی + سورنجان + سیاهدانه + سعد کوفی) با کمی روغن کنجد روی مفاصل دردناک. خوردن ۱ الی ۲ قاشق کنجد با پوست + چند عدد خرما + میوه فصل ۲ ساعت قبل از خواب.
• درمان اختلالات مغزی: از دیدگاه طب سنتی غلبه شدید سودا باعث بیماری مالیخولیا (جنون و دیوانگی) می گردد و در حالت ضعیف آن عامل بی حسی و خواب رفتگی اندام های انتهایی بدن مانند دست و پا است. درمان: بعد از اصلاح تغذیه نوشیدن دمنوش (اسطوخدوس + سعد کوفی + زعفران) شبی یک لیوان همراه با عسل میل شود، روغن مالی ملاج سر با روغن سیاهدانه هر شب و هر بار به مدت ۱۰ دقیقه، مصرف چهار مغز (گردو، بادام، فندق، پسته) همراه با توت خشک روزانه ۱ الی ۲ قاشق. مصرف روزانه یک لیوان آب کرده (انجیر خشک + کشمش) به مقدار مساوی همراه با کمی روغن زیتون، کاهش مصرف لبنيات خصوصاً لبنیات پاستوریزه و ماست، ترشیجات ليته، تخم مرغ زیاد، گوشت زیاد (مصرف زیاد این مواد عامل اختلالات مغزی هستند).
• درمان سندروم تونل کارپال: این بیماری معمولاً به تدریج ایجاد می شود و علائمی همچون احساسی سوزش کف پا، خارش، مور مور شدن یا گزگز دست، بی حسی انگشتان دست یا کف دست دارد. گاهی اوقات این علائم در شب بیشتر احساس می شود به گونه ای که ممکن است فرد، شب ها به دفعات با حالت خواب رفتگی دست از خواب بیدار شود. این بیماری زمانی به وجود می آید که فضای داخلی کانال عصب که از مچ دست وارد پنجه و نوک انگشتان می شود، بر اثر غلبه سودا متورم شود و أن منطقه بدون اینکه بیمار فعالیت خاصی داشته باشد، با یک مختصر فعالیت به خواب می رود. بسیاری از افراد احساس می کنند که لازم است برای خلاص شدن از این علائم دست های خود را باز و بسته کنند یا آن را تکان بدهند. درمان بعد از اصلاح تغذیه دمنوش (چای کوهی + خارخسک) با عسل روزانه چند لیوان که باعث کاهش التهاب می گردد. مالیدن پودر (زنیان + زنجبیل + گزنه) با کمی روغن کنجد روی دست قبل از خواب. خوردن سالاد فصل بدون سس + چند عدد بادام و ۱ قاشق گندم جوانه زده در هر وعده غذایی.
• درمان فتق دیسک: در استرس های ناشی از غلبه سودا دیسک های بین مهره ای آسیب می بینند و باعث خواب رفتگی اندام های انتهایی بدن می گردند. رشته های عصبی برای ورود به نخاع از درون سوراخ بین مهره ای و از مجاورت دیسک بین مهره ای عبور می کنند. فتق دیسک بین مهره ای که نوعی جابه جایی این دیسک است می تواند به رشته عصبی مجاورش فشار آورده و موجب خواب رفتگی عصب مربوطه شود. فتق دیسک های گردنی، موجب خواب رفتن دست ها و فتق دیسک های کمری موجب خواب رفتن پاها می شوند. مثال: فتق دیسک بین مهره ای پنجم و ششم گردنی موجب خواب رفتگی اطراف شست دست و فتق دیسک بین مهره ای چهارم و پنجم کمری موجب خواب رفتگی قسمت داخلی ساق و شست پا می شود. این بیماران معمولاً همراه با بی حسی دست یا پا، دچار درد گردن و یا درد کمر و انتشار درد به دست پا با هم هستند. درمان: بعد از اصلاح تغذیه، مصرف دمنوش (هل + زنجبیل + زرشک) با عسل روزانه ۲ تا ۳ لیوان. استفاده از دمنوش (ناخنک + آویشن + تخم گشنیز) با عسل روزانه ۱ تا ۲ لیوان. مالیدن پودر (اکلیل کوهی و زنجبیل) با روغن کنجد به محل درد. استراحت مطلق برای چند روز پیاپی.مصرف مواد غذایی سرشار از کلسیم گیاهی مانند: (بادام، انواع کلم ها، خرما، کنجد، روغن زیتون، شلغم و…) در ترمیم هر چه سریع تر فتق دیسک کمر کمک کننده می باشد.

درمان بی حسی اندام ها که با راه رفتن بهتر می شود:

• ابتدا اصلاح تغذیه کنید.
• نوشیدن مقدار کافی آب در طول شبانه روز.
• مصرف دمنوش (زیرفون + گزنه + زرشک + زنجبیل) با عسل روزانه ۳ لیوان.
• اجتناب از استعمال دخانیات زیرا می تواند سیستم عصبی را دچار اختلال کرده و خونرسانی به عضلات و بافت ها را کاهش دهد.
• ورزش: ورزش نیز با افزایش گردش خون باعث رساندن اکسیژن و مواد غذایی به بافت های بدن و از بین رفتن بی رمقی می گردد.
• افزایش مصرف موادی مانند: (سیاهدانه، زرشک، زعفران، دارچین، زنجبیل، زردچوبه، پیاز. سیر، سبزیجات تازه، سایر مرکبات، گردو، کنجد).
• پرهیز از مصرف نمک زیاد، مواد غذایی چرب، سرخ شده، سس های بازاری، چای، قهوه، نوشابه های کولادار، شکلات و کلیه غذاهای ممنوعه.
• شوید پخته یا جوشانده شوید با عسل به بیمار بدهید (این دارو برای خانم هایی که در ایام قاعدگی دچار خونریزی شدید و ضعف می شوند بسیار نافع است).
• ماساژ بدن با روغن های گیاهی: این کار باعث تحریک اعصاب و بهبود گردش خون در آن منطقه از بدن شده و به مرور زمان بی حسی را برطرف می کند. روغن زیتون، روغن کنجد، روغن سیاهدانه گزینه های خوبی هستند.
• وقتی مواد غذایی داخل خون به اندازه کافی به یافت های بدن نرسد، آن عضو دچار ضعف می گردد. غلظت خون در غلبه سودا یکی از دلایل آن است که قلب برای به جریان در آوردن آن با مشکل روبه رو است. زمانی که شخص شروع به فعالیت می کند قلب نیز (برای رساندن اکسیژن و مواد غذایی به بافت های در حال فعالیت) مجبور به فعالیت بیشتر است. پس هنگام فعالیت، اندام ها بهتر تغذیه شده و ضعف آنها نیز کاسته خواهد شد. افرادی که ورزش می کنند کمتر دچار این ضعف و بی حسی در اندام های خود هستند.

درمان خواب رفتگی پا هنگام شب:

• برای رفع خواب رفتگی ناگهانی پا هنگام شب باید سیب درختی یا آب سیب، سبزیجات تازه و شیر زیاد مصرف کنید تا برطرف شود.

درمان از بین رفتگی حس لمس:

• برای درمان این بیماری باید هر روز ۱ گرم انغوزه و ۱ گرم سکبینج را با کمی عسل خمیر کرده و نیمی از آن را صبح و نیم دیگر آن را شب میل کنید و مدتی ادامه دهید.
• سورنجان ۲۰ گرم، بهمن سرخ و بهمن سفید از هر کدام ۴۰ گرم و نبات ۱۰۰ گرم، همه را نرم بسایید و صبح، ظهر و شب، هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.
• به علت منع ورود روح نفسانی در اعصاب حس لمس از بین می رود، اگر عامل بیحسی در مرکز یعنی در جمجمه باشد؛ حس و حرکت همه تن زايل می شود و اگر عامل بی حسی در نخاع باشد؛ بیماری به وجود آمده و اثر آن بستگی به محل ضایعه دارد که در این جا بیشتر اندام های پایین بدن مانند پاها بیحس می شوند ولی حس اندام های فوقانی سلامت باقی می مانند.
• عود بلیسان، جدوار، زرمباد، سنبل الطيب، دارچین، درونج، هیل قرابی و فرنجمشک از هر کدام ۱۰ گرم و پیله ابریشم، عودالصليب، بادرنجبویه، بوزیدان، مصطکی و گل گاوزبان از هر کدام ۲۰ گرم، همه را بسیار نرم بسایید، بعد با ۲۵۰ گرم عسل یا نبات یا شکر مخلوط کرده و صبح، ظهر و شب، هربار یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.
• هلیله سیاه ۲۰ گرم و تاجریزی، گل نیلوفر، شاه تره و پوست هلیله زرد از هر کدام ۱۰ گرم، همه را بسیار نرم بسایید، بعد با ۵۰۰ گرم عسل مخلوط کرده و صبح، ظهر و شب، هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید و روی آن نیز یک لیوان شیر بنوشید. ضمناً در مورد این بیماری خوردن خوراکی های گرم، شربت های گرم و گل قند عسلی توصیه می شود، همچنین بهتر است به طور مرتب موضع را با آب گرم شستشو داده و آن را گرم نگه دارید و به عنوان مالشی نیز از روغن قسط یا روغن سورنجان یا روغن بابونه یا روغن فرفیون استفاده کنید.
• حذف تمام موارد ممنوعه: چای (سیاه و سبز) – قهوه – نسکافه – سوسیس – کالباس – پیتزا – تمام غذاهای ساندویجی – غداهای سرخ شده – انواع کنسروی جات – انواع کمپوتها – مرغ و تخم مرغ بازاری – گوشت تمام حیوانات پرورشی – برنج خارجی – انواع سس های بازاری – سایر نوشیدنیهای گازدار – غذای رستوران ها – شیرینی جات بازاری – هله هولههای بازاری – چیپس – پفک – شکلات (على الخصوص شکلاتهای نرم) – کیک – بیسکوئیت – آدامس – یخمک – ماکارونی – لازانیا – لبنیات پاستوریزه – غذاهای زودپز شده – هر روز گوشت(قرمز یا سفید) خوردن – ترشی جات سرکه (لیته) – ریزه خواری(مدام چیزی خوردن) – با استرس غذا خوردن – عداهای مانده و بیات – غذاهای نمک سود(مانند: خیارشور – ماهی دودی – ماهی شور و…) – نمک زیاد – فلفل زیاد – آب تگری و یخ – تمام فست فودها و غذاهای آمادهی بازاری- غذاهای فریز شده(بیش از ده روز) – غذاهای پخته شده در ماکروفر (MICRO WAVE) – کلیهی مواد غذایی بسته بندی شدهی بازاری که دارای نگه دارنده هستند – میوه جات کال و نارس – شیر گاو به مقدار زیاد – کشک و پنیر کهنه – قره قوروت – ماءالجبن(آب پنیر) – استفادهی چند نوع غذا با هم – قند و شکر به مقدار زیاد – مصرف ماست به مقدار زیاد و هر روز خصوصاً همراه غذاهای دیگر – رنگ های مجاز اضافه شده به مواد غذایی – جوش شیرین – استفاده از سموم حشره کش(اسپری، بودر و..) – استفادهی زیاد از موبایل – پرخوری – پرخوابی – کم خوابی – نداشتن نظم در خواب و خوراک – عدم رعایت بهداشت فردی – گرم و سرد شدن – استفاده از رنگ مو – زیاده روی در مصرف مواد آرایشی – استعمال دخانیات(سیگار، قلیان، تریاک و…) – زیاده روی در مصرف داروهای شیمیایی – مصرف میوه جات بعد از غذاهای گوشتی – مصرف غذاهای با هم ناسازگار(مثل شیرموز، فرآوردههای کنجدی با لبنیات و…) – مصرف همزمان لبنیات و غذاهای گیاهی سرشار از آهن مانند:(زرشک، آلو، عدس، پسته، اسفناج، آلوبخارا، آلبالو و…) – دیروقت غذا خوردن(خصوصاً غذاهای پخته، چرب و پرحجم) – دیروقت خوابیدن – زندگی در مکانهای با آلودگی صوتی زیاد – زندگی در شهرهای شلوغ با هوای آلوده – هر روز برنج خوردن(حتی ایرانی) – نان بدون سبوس – نان فتیر و ور نیامده – خوردن یک نوع غذا در دو وعده ی متوالی مثلاً خوردن غذای مانده از ظهر در شب.

داروها:

• متناسب با نیاز و شرایط بیمار دارو تجویز می شود.

فعالیت:

• روزی نیم ساعت فعالیت مناسب بدنی داشته باشید.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات پاستوریزه و همچنین غذاهای سرخ کردنی پرهیز کنید.
• خوردنی های مفید: شلغم، انواع کلمها، تره، جعفری، پیازچه، سیر، پیاز، فلفل دلمه ای، برگ چغندر، لوبیا چشم بلیلی، زنجبیل، زعفران، دارچین، نخود، روغن زیتون، گردو، کنجد با پوست، اردهی قهوهای، بادام، عسل، روغن کنجد یا ارده، سیاه دانه، گندم جوانه زده، سیب درختی و سایر مركبات، خوراک نخود فرنگی با پنیر سویا، خوراک نخود فرنگی با شوید، خوراک نخود فرنگی با کدو، خوراک باقلا، خوراک کدو خورشتی با سویا، خوراک کدو خورشتی با قارچ، خوراک کدو خورشتی با کرفس، خوراک قارچ و لوبیا سبز، خوراک قارچ و فلفل دلمه ای، لقمه قارچ و سویا، خوراک قارچ طعم دار، خوراک قارچ و بامیه، خوراک صیفی جات، خوراک گل کلم، خوراک کلم بروکلی، خوراک لوبیا سبز ۱، خوراک لوبیا سفید با سویا، خوراک سویا با سبزیجات، تاس کباب سویا، خوراک پنیر سویا، لوبیا با سویا، خوراک لوبیا ساده، خوراک بامیه با سویا، خوراک نخود با شوید، خوراک نخود با سویا، خوراک دال عدس، خوراک بورانی، خوراک مخلوط، آش گندم با سویا، آش سماق، آش حبوبات و غله ۲، آش جو با حبوبات ۲، آش گوجه سبز، آش مرزه، حلیم جو، لوبیا سبز پلو ۳، خورش فسنجان با سویا، خورش قورمه سبزی با سویا، خورش قیمه بادمجان، خورش بامیه با دال عدس، خورش بامیه با قارچ، خورش دال عدس با قارچ، خورش لوبیا سبز، خورش کدو خورشتی، خورش کلم بروکلی با سویا، خورش کلم بروکلی با قارچ، خورش گوجه سبز، سوپ صیفی جات ۱، سوپ کدو خورشتی، سوپ جو ۱، سوپ جو ۲، سوپ دال عدس، سوپ لوبیا سبز، سوپ قارچ ۲، سوپ بامیه، سوپ گشنیز، سوپ بلغور و کرفس، سوپ کلسیم، سوپ زرشک با جعفری، برگر کدو خورشتی، سوسیس فانتزی، دلمه کدو خورشتی، کشک سویا، سس گل کلم، سس گوجه فرنگی ۱، سس گوجه فرنگی ۲، سس معطر، سس مخصوص ۱، سس مخصوص ۲، سس زیتون، سس جعفری.
• خوردنی های مضر: گوشت قرمز، تخم پرندگان، لبنیات، روغنهای حیوانی، کاهو، هویج، گل گاوزبان، نارگیل، موز، بادنجان، برنج سفید، ماکارونی، نان زیاد خصوصاً نان فتیر و بدون سبوس، عدس پلو ساده، ماش پلو، نخود فرنگی پلو ۱، خورش شوید باقالی.