خشکی واژن: عبارت است از با افزایش سن و تغییرات هورمونی، یکی از عارضه ها و بیماری های شایع در میان خانم ها خشکی یا آتروفی واژن می باشد. این امر منجر می شود که دیواره های واژن نازک و ظریف شده و خشکی در آن رخ دهد. مهم ترین عاملی که باعث بروز این عارضه می گردد، عدم کلاژن سازی در ناحیه تناسلی است که به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد می شود.
علائم:
- عفونت مجاری ادراری
- افزایش احتمال عفونت
- احساس تنگ شدن واژن
- کاهش و عدم داشتن میل جنسی
- خارش و سوزش شدید در ناحیه تناسلی
- احساس زخمی شدن واژن و داشتن درد در آن
- داشتن درد در حین رابطه جنسی یا خونریزی در حین مقاربت
علت:
- یائسگی
- زایمان و شیردهی
- استرس و اضطراب
- شستشوی واژینال
- داشتن سندرم شوگرن
- نقص سیستم ایمنی بدن
- کاهش هورمون استروژن
- داشتن برخی از بیماری ها
- جراحی و در آوردن تخمدان
- فعالیت و ورزش های سنگین
- نزدیک شدن به سن یائسگی
- مصرف دخانیات و نوشیدن مشروبات الکلی
- شیمی درمانی و اشعه درمانی در ناحیه لگنی
- مصرف برخی لوسیون و کرم ها در ناحیه تناسلی
- و دیگر عوامل
پیشگیری:
- عدم مصرف دخانیات و نوشیدن الکل: مصرف بی رویه نیکوتین خشکی واژن را افزایش می دهد.
- مصرف چربی مناسب و کافی و سویا: امگا 3 و سویا و روغن بذر کتان کمک زیادی در بهبود و جلوگیری از خشکی واژن می نماید.
- افزایش تحریک جنسی: داشتن رابطه جنسی بدون تحریک پذیری باعث می شود که خون در ناحیه تناسلی به خوبی جریان پیدا نکند.
- مصرف برخی از داروها و قرص ها: برخی داروها مانند قرص ضد افسردگی، قرص های آلرژیک و … باعث خشک شدن غشاء داخلی واژن می شود.
- هیدراته نگه داشتن بدن: مصرف زیاد مایعات و نوشیدن آب کمک می کند تا تعرق در بدن رخ دهد و این عارضه خود در جهت حفظ رطوبت واژن مثمر ثمر واقع می شود.
- استخر شنای بسیار گرم: استخر بدلیل داشتن کلر بالا به پوست آسیب بالایی وارد می کند. بهترین روش شستشو با آب ولرم و سرد به خصوص در ناحیه تناسلی می باشد.
- استفاده از محصولات پاک کننده قوی: آب معمولی برای تمیز کردن واژن کافی می باشد و از دوش گرفتن های بی رویه همراه با مواد شوینده قوی در خارج یا داخل واژن خودداری شود، زیرا که خشکی واژن را بیشتر خواهد کرد. در حین استحمام از مواد معطر و صابون هایی که حاوی عطر هستند به هیچ وجه استفاده نگردد.
- ورزش کردن منظم: بهترین نوع فعالیت و ورزش، آن دسته از تمرینات ورزشی است که باعث افزایش ضربان قلب و تنفس می شود. می توان گفت که تمرینات هوازی جزء این دسته از ورزش ها به حساب می آید.
عوارض احتمالی:
- این عارضه می‌تواند باعث ناراحتی در ناحیه لگن و واژن شود. از عوارض دیگر آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سوزش
- درد هنگام سکس
- خارش یا سوزش واژن.
- عدم علاقه به رابطه جنسی
- خونریزی خفیف بعد از رابطه جنسی
- عفونت دستگاه ادراری (از بین نمی‌رود و یا دوباره عود می‌کند).
تشخیص:
- روش های متفاوتی برای تشخیص خشکی واژن وجود دارند که یکی از آنها معاینه بیمار توسط پزشک است. پزشک همچنین برای تشخیص بیماری و بررسی دیواره واژن و دهانه رحم تست پاپ اسمیر و آزمایشات دیگری را تجویز می کند. نمونه گیری از واژن، انجام آزمایش ادرار و ازمایش هورمون نیز به تشخیص بیماری کمک می کنند.
درمان طب نوین:
- متخصص زنان بعد از بررسی واژن و گرفتن شرح حال کامل از بیمار، اقدام به تجویز بهترین درمان جهت برطرف نمودن و معالجه خشکی و آتروفی واژن می نماید. در بیشتر مواقع جراح و متخصص زنان و زایمان و نازایی برخی از پمادهای موضعی، دارو درمانی و روش های خانگی را در کنار هم برای بیمار تجویز می کند تا فرد زودتر از این عارضه رهایی یابد.
- استروژن واژینال: از موثرترین روش های درمانی استروژن واژینال می باشد. این روش درمانی به کاهش هورمون استروژن در زمانی که بدن قادر به تولید آن نیست کمک خواهد کرد.استروژن تا حدودی جذب جریان خون می شود که این میزان بسیار اندک بوده ولی می بایست تحت نظر پزشک مورد استفاده قرار گیرد. از سه طریق می توان استروژن واژینال را دریافت نمود که عبارت است از:
- قرص استروژن: نوعی قرص روان کننده که در واژن قرار داده می شود.
- اوزون تراپی: اوزون تراپییک روش درمانی بسیار موثر با حداقل عوارض همراه است که در درمان خشکی واژن موثر می باشد.
- حلقه استرینگ: حلقه استرینگ بسیار منعطف و نرم است که در داخل واژن قرار داده می شود و استفاده از آن به جریان مداوم استروژن کمک خواهد نمود.
- کربوکسی تراپی: کربوکسی تراپیروشی است که با استفاده از گاز دی اکسید کربن به درمان بسیاری از بیماری ها از جمله خشکی واژن کمک می نماید.
- قرص واژیفم: قرص واژیفم برای مدتی به صورت دوبار در هفته با کمک اپلیکاتور داخل واژن قرار داده می شود تا در نهایت نیازی به استفاده از این روش درمانی نباشد.
- داشتن رابطه جنسی منظم: داشتن رابطه جنسی منظم و مرتب با همسر کمک می کند که افزایش خون در ناحیه تناسلی جریان پیدا کند در نتیجه از میزان خشکی واژن کاسته شود.
- غذاهای حاوی فیتواستروژن: مصرف این نوع مواد در وعده های غذایی کمک می کند که هورمون استروژن در بدن تولید شود. در برخی از مواد غذایی می توان این هورمون را یافت مانند: سویا، پنیر و لوبیا، آجیل و … این مواد درجوانسازی واژن نیز کمک شایانی می کند.
- ژل های لوبریکات و مرطوب کننده واژن: اولین روش درمان که می تواند با مرطوب شدن ناحیه واژن کمک نمایید و از درد حین تماس جنسی بکاهد استفاده از ژل های لوبریکات می باشد.همچنین مرطوب کننده های مخصوص واژن وجود دارد که با تداوم استفاده از آن طی هفته می توان از اثرات مرطوب کنندگی آن بهره برد.
- لیزر درمانی: دستگاه های لیزر در حیطه پزشکی کاربرد های بسیاری دارند که در درمان و انجام جراحی های زیبایی و درمانی مورد استفاده قرار می گیرند. لیزر درمانی یک روش کم تهاجمی است که با حداقل عوارض همراه است و در درمان خشکی واژن وجوانسازی واژن بسیار موثر است.
درمان طب سنتی:
- به جای چایی دمنوش بومادران بخورید.
- استفاده از آبزن سرکه طبیعی توصیه می شود.
- قبل از مجامعت از روغن زیتون برای چرب کردن واژن استفاده کنید.
- شبی یک لیوان عرق رازیانه به همراه یک قاشق غذاخوری عسل بخورید (به مدت 120 روز غیر از ایام قاعدگی).
- به این ترتیب که یک لیوان سرکه را داخل 3 لیتر آب جوشیده ولرم بریزید و سپس روزانه نیم ساعت داخل این ظرف بنشینید. (7 الی 14 روز)
- اگر مزاج شخص خشک است باید مزاج را به اعتدال برساند. برای این کار مواد غذای که تری بیشتری دارد مانند: عسل و … را باید بیشتر استفاده نماید.
داروها:
- دینسترول
- استرادیول والرات
- استروژن کونژوگه
فعالیت:
- روزی نیم ساعت فعالیت مناسب بدنی داشته باشید.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات و غذاهای گرم بدون مصلح غذایی پرهیز کنید.
- خوردنی های مفید: خوراک نخود فرنگی با کدو، خوراک نخود فرنگی با رب انار، خوراک باقلا، خوراک عدسی با کشمش، خوراک کدو خورشتی با سویا، خوراک کدو بادمجان، خوراک کدو حلوایی، تاس کباب قارچ و سویا، خوراک گل کلم، خوراک لوبیا سبز ۲، خوراک لوبیا سفید با جعفری، خوراک سویا با سبزیجات، خوراک سویا با نخود، خوراک پنیر سویا، خوراک لوبیا لعاب دار، خوراک بامیه با سویا، خوراک تند بامیه، خوراک نخود با سیب زمینی، خوراک دال عدس، خوراک بورانی، خوراک کشمشی، خوراک لوبیا چشم بلبلی، خوراک لوبیای سویا، خوراک مخلوط، آش گندم با حبوبات، آش گندم با کرفس، آش گندم با تره، آش گندم با سویا، آش کدو حلوایی، آش کدو خورشتی، آش غلات، آش خرفه ۱، آش کلم برگ، آش کلم قمری با گندم، آش اسفناج ۱، آش گوجه سبز، حلیم گندم با شیر سویا، حلیم گندم با سویا، حلیم گندم با مغزیجات، حلیم دال عدس، ساطری پلو، شوید پلو با لوبیا چشم بلبلی، هویج پلو، سبزی پلو، ماش پلو، قیمه پلو، کلم قمری پلو، عدس پلو ساده، لوبیا سبز پلو ۲، لوبیا سبز پلو ۳، نخود فرنگی پلو ۱، نخود فرنگی پلو ۲، انار پلو، خورش فسنجان با کدو حلوایی، خورش شهد فسنجان، خورش به، خورش قیمه بادمجان، خورش قیمه آلو، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با دال عدس، خورش بامیه با قارچ، خورش دال عدس با قارچ، خورش دال عدس با تمر هندی، خورش کدو حلوایی، خورش کدو خورشتی، خورشت قیمه قارچ، خورشت کنگر، سوپ کدو حلوایی، سوپ دال عدس، سوپ شلغم، سوپ گل کلم، سوپ جو با شیر سویا، سوپ شهد نما، کتلت اسفناج، کتلت هویج و سیب زمینی، کتلت سویا با گندم جوانه زده، برگر کدو خورشتی، برگر لوبیا سفید، سوسیس فانتزی، دلمه فلفل دلمه ای، دلمه کدو خورشتی، دلمه سیب زمینی، کماچ ساده، کماچ گندم و جو، کماچ سویا، کماچ قارچ، کماچ مخلوط، شیر سویا، ماست سویا، خامه سویا، سس مایونز گیاهی، سمنو با رب انار.
نکته:
- به طور میانگین بیشتر خانم ها در سن ۵۱ سالگی دچار یائسگی می شوند. یائسگی زمانی اتفاق می افتد که تولید هورمون استروژن متوقف می شود. با متوقف شدن تولید استروژن، سطح آن در بدن کاهش پیدا می کند و در نتیجه رطوبت واژن کاهش می یابد و واژن خشک می شود. طبق تحقیقات انجام شده تقریباً دو سوم از زنان یائسه مبتلا به خشکی واژن می شوند.
- یکی از بیماری های شایع در دوران یائسگی و پس از آن خشکی واژن است، که به دلایل مختلف و در هر دوره سنی اتفاق می افتد.خشکی واژن به معنای نازک شدن دیواره واژن و ملتهب شدن آن در اثر کاهش هورمون استروژن یا ابتلا به برخی بیماری ها و عفونت های زنان می باشد. به طور طبیعی واژن مایع شفافی را ایجاد می کند که سبب لغزنده و مرطوب شدن واژن می شود. این مایع لایه نازکی در دیواره واژن به وجود می آورد که با کمک هورمون استروژن سبب ایجاد لایه محافظتی سالم، ضخیم و با قابلیت ارتجاعی می باشد. رطوبت ناحیه تناسلی تأثیر بسیار زیادی بر روابط جنسی فرد خواهد گذاشت و فقدان آن می تواند سبب درد و احساس ناراحتی او گردد، اما امروزه با پیشرفت های بسیار در حیطه پزشکی جایی هیچ گونه نگرانی نیست، زیرا این بیماری قابل درمان است.
- هورمون استروژن در ایجاد چرخه قاعدگی و باروری تأثیر بسزایی دارد و وظیفه آن رشد اندام های زنان همانند سینه می باشد. همان طور که ذکر شد؛ این هورمون با افزایش سن و بروز یائسگی کاهش می یابد که همین امر می تواند منجر به بروز خشکی واژن شود. با کاهش استروژن واژن آن حالت سفتی و رطوبت خود را از دست می دهد و دیواره آن نازک و خشک می شود و در نهایت آن حالت کشسانی و الاستیکی خود را از دست داد و با تغییر رنگ آن مواجه خواهیم شد.
- علت خشکی واژن حین رابطه جنسی چیست: حدود ۱۷% از زنان در سنین ۱۸ تا ۵۰ سالگی در حین رابطه جنسی دچار این عارضه می‌شوند. مهمترین دلیل آن نداشتن تحریک جنسی کافی است. گاهی به علت عدم معاشقه، تحریک جنسی صورت نمی‌گیرد و واژن مرطوب نمی‌شود. گاهی هم شخص دچار استرس است و به دلیل استرس و اضطراب این عارضه ایجاد می‌شود. همچنین موارد مختلفی می‌توانند روی خیس نشدن واژن در رابطه جنسی تأثیر داشته باشند. یکی از علل اصلی تغییر در سطح استروژن و دیگر هورمون‌ها است. تغییرات استروژن ممکن است به دلیل یائسگی، زایمان یا استفاده از برخی داروها باشد. گاهی هم عدم معاشقه یا استرس رابطه می‌تواند باعث خشکی شود. در این مواقع می‌توانید از روان‌کننده یا لوبریکانت استفاده کنید.
- علت خشکی واژن بعد از پریود چیست: در زمان پریود به دلیل کاهش استروژن ممکن است کمی خشکی را تجربه کنید. علاوه بر افزایش و کاهش هورمون‌ها گاهی استفاده از پدهای بهداشتی باعث خشکی می‌شود. به خصوص تامپون‌ها که وارد دهانه رحم شده و خاصیت جذب رطوبت بالایی دارند، می‌توانند چنین مشکلی را ایجاد کنند. اگر بعد از پریود خشکی شدیدی احساس می‌کنید، به جای تامپون از نوار بهداشتی استفاده کنید.
- علت خشکی واژن بعد از تخمک گذاری چیست؟ در چرخه قاعدگی هورمون استروژن کم و زیاد می‌شود. زمانی که رحم می‌خواهد برای حمایت از تخمک بارور آماده شود، سطح استروژن افزایش پیدا می‌کند و بافت رحم ضخیم می‌شود. اگر تخمک بارور نشود، سطح استروژن کاهش می‌یابد. این افزایش و کاهش استروژن ممکن است با خشکی واژن همراه باشد.
- علتخشکی واژن در بارداری چیست: برخی خانم‌ها ممکن است در دوران بارداری دچار خشکی واژن شوند. این حالت تا زمان شیردهی ادامه دارد. در این مدت برای داشتن رابطه جنسی باید از روان‌کننده یا کاندوم استفاده کرد تا شخص دردی احساس نکند. خوشبختانه پس از قطع شیردهی و به تعادل رسیدن استروژن این حالت برطرف می‌شود.
- علتخشکی واژن بعد از زایمان چیست: سطح استروژن و پروژسترون در دوران بارداری افزایش پیدا می‌کند و باعث ایجاد پوشش جفت می‌شود. اما پس از زایمان استروژن به مقدار چشمگیری کاهش پیدا می‌کند. به طوری که ظرف ۲۴ ساعت به سطح استروژن قبل از بارداری می‌رسد. استروژن باید در دوران شیردهی در سطح پایینی باشد. اگر سطح استروژن بالا برود، در شیردهی اختلال ایجاد می‌کند. با کاهش شدید این هورمون شخص دچار خشکی واژن می‌شود.
- علتخشکی واژن بعد از سزارین چیست: فرقی ندارد زایمان طبیعی باشد یا سزارین، در هر صورت با خارج شدن نوزاد از رحم سطح استروژن بدن کاهش پیدا می‌کند. با کاهش سطح هورمون استروژن واژن رطوبت خود را از دست داده و ممکن است شخص در کنار آن علائم دیگری مانند گرگرفتگی و تعریق شبانه را هم تجربه کند.
- علت خشکی واژن پس از یائسگی چیست: آتروفی واژن می‌تواند درد و ناراحتی در طول رابطه جنسی برای فرد ایجاد کنند و احتمال عفونت واژن را هم افزایش دهد. همچنین کاهش سطح استروژن موجب نازک شدن لایه‌ی داخلی مجاری ادراری می‌شود و به دنبال آن شانس تکرر ادرار و عفونت‌های ادراری را افزایش می‌دهند. این علائم به عنوان سندرم یائسگی یا GMS شناخته می‌شود. به دنبال GMS زنان ممکن است خونریزی پس از سکس یا سوزش واژن و خارش داشته باشند. این علائم قطعاً می‌توانند بر لذت جنسی فرد و احساس خوب فرد نسبت به خود تأثیر بگذارند. البته هر خانمی در دوران یائسگی علائم متفاوتی را تجربه می‌کند و هر کدام از علائم با شدت متفاوتی در افراد ظاهر می‌شود و هیچ دو نفری علائم یکسانی را تجربه نمی‌کنند.