خارش سر: عبارت است از خارش پوست سر یک مشکل رایج بوده که می‌تواند به  صورت مسئله‌ای ناراحت کننده و زجر‌آور تبدیل شود. گاهی اوقات، خارش پوست سر با علائمی مانند خراش یا پوسته پوسته شدن پوست سر نیز همراه می‌شود؛ اما در مواردی هم ممکن است هیچ گونه تأثیری روی پوست سر فرد نداشته باشد. اگرچه خارش پوست سر به طور معمول چندان مشکل حادی نیست، اما گاهی اوقات می‌تواند نشان دهنده وجود مشکل در یکی از قسمت‌های اساسی بدن شما باشد.

علائم:

1. خارش پوست سر می‌تواند به یک مشکل آزار دهنده تبدیل شود؛ در این شرایط، خاراندن و خراشیدن پوست سر ممکن است احساس بهتری به شما بدهد، اما گاهی اوقات با درد نیز همراه است.علائمی که نشان می‌دهند شما به خارش سر مبتلا شدید عبارت‌اند از:
2. تب ضعیف
3. طاسی ناحیه‌ای
4. تورم پوست سر
5. زخم‌های چرکی
6. سرخ شدن پوست
7. خشک شدن پوست
8. زخم شدن پوست سر
9. التهاب یا تحریک پوست
10. پوسته پوسته شدن یا لکه‌های پوستی روی سر

علت:

• زونا
• دیابت
• شوره سر
• شپش سر
• اختلال اضطراب
• سردردهای میگرنی
• حساسیت و واکنش بدن به دارویی خاص
• ریزش مو در اثر حالت دهی مداوم آن با حرارت
• خارش از صفرا یا سودا است چون هر دو خشک هستند.
• دیسکوئید لوپوس (بیماری که در آن سیستم ایمنی، به ارگان‌های بدن حمله می‌کند)
• درماتیت تماسی، یا تحریک پوست سر بر اثر تماس با موادی خاص (مانند شامپوی جدید)
• پسوریازیس پوست سر (بیماری که در آن قسمت‌های قرمز، به صورت پوسته پوسته و فلس دار روی پوست سر ایجاد می‌شود)
• آلوپسی زخم (مشکل ریزش مو که پس از ایجاد زخم، باعث تخریب فولیکول های مو در آن منطقه شده و مو در آن منطقه رشد نخواهد کرد)
• ابتلاء به رینگ ورم (بیماری قارچی که در تمام نقاط بدن ظاهر شده و اثرات حلقوی به جا می‌گذارد) یا تینا کاپیتیس (بیماری قارچی که در نواحی مرطوب بدن نمایان می‌شود)
• اگر گاهی پوست سر در حالت سلامتی شروع به خارش نمود، عوامل آن گرمی هوا، عرق کردن پوست، کثیفی سر، وجود گرد و غبار در سر، ضعف، زکام، گریپ، تولید چربی بر پوست سر و جوش های پوستی روی سر می باشد.

تشخیص:

1. آزمایش خون
2. انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار

درمان طب نوین:

• روش درمان خارش سر، در مرحله اول به علت به‌ وجود آورنده آن بستگی دارد؛ به عنوان مثال، نحوه درمان شوره سر، شستن منظم مو با دارو‌ها و محلول‌های موضعی مخصوص توصیه شده توسط پزشک است. هر دارویی که برای پوست سر وجود دارد، تأثیر مخصوص به خود را روی پوست سر شما می‌گذارد، مانند کاهش چربی پوست سر یا کشتن قارچ‌های آن و … بعضی از دارو‌هایی که برای درمان شوره سر استفاده می‌شوند عبارت‌اند از: کرم‌های ضد قارچ، داروهای کراتولیتیک، پریتیون روی، استروئیدهای موضعی، یکی دیگر از عوامل به وجود آورنده خارش پوست سر، شپش است که برای از بین رفتن نیاز به درمان دارد؛ از جمله درمان‌هایی که برای رفع شپش مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌توان به شستشوی مو با شامپوهای ضد شپش یا استفاده از دارو‌های ضد شپش اشاره نمود. شانه کردن موها با استفاده از یک شانه دندانه ریز، می‌تواند تخم شپش‌ها را از بین ببرد؛ این در حالی است که مواد و داروهای ضد شپش نیز، شپش‌های زنده را از بین برده و در نهایت موها و پوست سر شما سلامتی خود را به دست خواهند آورد. علاوه بر موارد درمانی که برای خارش پوست سر انجام می‌شود، افرادی که ارتباط نزدیک با شخص آلوده دارند، باید برای جلوگیری از ابتلا، پیشگیری لازم را انجام دهند. تمامی لباس‌ها، بالش، پتو، ملحفه و حوله‌هایی که با شخص مبتلا در تماس‌اند، باید در دمای بالای ۵۴.۵ درجهسانتی‌گراد شسته شوند.

درمان طب سنتی:

• جوش شیرین، شاه تره و سدر را به نسبت مساوی با ماست خمیر کرده و بر سر ببندید.
• گل بابونه شیرازی را مثل غبار بسایید و شب خمیر کرده و بر سر ببندید و صبح حمام کنید.
• گل خطمی و گل بابونه شیرازی را نرم بکوبید و همراه با سدر در آب غوره مخلوط کنید و شب، هنگام خواب بر سر بمالید.
• آلوچه را صبح تا شب در آب جوش بخیسانید و شب آنها را بدون هسته له کنید و هنگام خواب بر سر بمالید و صبح بشویید.
• گل هماض، عناب و گشنیز تازه را بکوبید، بعد با قرقروت مخلوط کرده و شب بر پوست سر بمالید و بخوابید و صبح حمام کنید.
• گل بنفشه، مورد، بلوط و میوه کاج را به نسبت مساوی نرم بسایید و با مقداری آب کدو و آب گشنیز تازه و آبغوره مخلوط کنید و بر سر بمالید.
• با حجامت عام، خارش ها برطرف می شود اگر برطرف نشد با حجامت ساق پا برطرف می شود چون منشاء خارش ها از کبد است و ساق پا در تصفیه کبد بسیار موثر است.
• شستن سر با سرکه (هیچ نرم کننده ای مثل سرکه موها را نرم و لطیف نمی کند) بعد از اینکه سر را با صابون و شامپو شستیم به مدت 5 دقیقه به سر، سرکه می زنیم و بعد می شوییم.
• به جای تنباکو، هر بار مقداری تخم گشنیز را بر سر قلیان بریزید و دود آن را بکشید و مقداری از آن را هم بجوشانید و بخور دهید، بعد آبش را نیز صاف کرده و یک فنجان بنوشید و این کار را صبح و شب تکرار کنید.
• اگر دچار خارش سر شده اید باید از خوردن خرما، انجیر، انگور، خربزه، فلفل، ماهی، بادمجان، تخم مرغ، انواع فلفل، ادویه جات، زنجبیل، نمک و سرکه پرهیز کنید و یک مشت بزرگ از شکوفه های درخت گردو را نرم بکوبید، بعد در ۴۰۰ گرم پیه خوک آب کرده بدون نمک ریخته و بجوشانید و خوب مخلوط کنید، سپس در ظرفی شیشه ای یا چینی ریخته و نگه دارید و شب ها کمی از آن را بر پوست سر مالش دهید و صبح در حمام با صابون گوگرد یا سدر بشویید.

درمان خارش سر از گرمای هوا و یا عرق کردن:

• با تغییر مکان و شستشو با آب سرد مرتفع می گردد.

درمان خارش سر در اثر گرد و غبار یا کثیفی:

• با شستشو رفع می گردد.

درمان خارش سر در اثر ضعف:

• تخم بالنگو را هر روز بجوشانید و با آن شربت درست کنید و آب و دانه را با هم میل نمایید.
• هر روز صبح و شب هر بار یک لیوان آب هویج بنوشید یا کته برنج را با پنیر و پرتقال حداقل روزی یک بار بخورید.
• اگر خارش سر در اثر ضعف بدن باشد باید مقداری گندم را بو بدهید و تا گرم است در کیسه ای بریزید و آن کیسه پر از گندم را در وسط سر بگذارید و صبر کنید تا سرد شود و چند مرتبه در طول روز این کار را تکرار کنید.
• ضمناً می توانید از خوراکی های زیر بیشتر استفاده نمایید. سیب درختی، گلابی، موز، انار، انگور، توت فرنگی، انجیر، پیاز، برگ چغندر، اسفناج، هویج، بادام، بلوط، جو، لوبیا، عدس، گندم بوداده.
• پنجاه گرم ورون خشک را در یک لیتر آب سرد به مدت ۲ ساعت بخیسانید، سپس ده دقیقه جوشانده، بعد به مدت ۱۰ دقیقه آن را دم کنید. آب آن را صاف و با عسل شیرین سازید و هر روز صبح، ظهر و شب هر بار یک فنجان از آن را بنوشید.
• سورنجان، زردچوبه، مرمکی، مقل ازرق، سنامکی، هلیله سیاه، پوست هلیله زرد، خلال نارنج، مصطکی رومی، هل رسمی، گل محمدی و انقوزه خشک از هر کدام ۱۰ گرم، با هم مخلوط کنید و بسیار نرم بسایید. آن را با ۵۰ گرم مویز کوبیده شده و کمی عسل مخلوط کنید تا به صورت خمیر درآید. سپس آن ها را به صورت گلوله هایی کوچک به اندازه یک عدد نخود بسازید و در ظرفی سربسته ریخته و در جایی خنک مانند یخچال نگهداری کنید. هر روز صبح، ظهر و شب هر بار ۲ تا ۳ عدد از آن را همراه با مقداری آب هویج میل کنید.

درمان خارش سر در اثر زکام و گریپ:

• اسطوخدوس هندی، مرزنجوش، بابونه شیرازی، بادرنجبویه، پرسیاوشان، گل نیلوفر، مغز ناخنک، تخم گشنیز، تخم کاسنی، ریشه کاسنی، مخلصه، پوست هلیله زرد، ریوند چینی، پوست خشخاش، سنا مکی، گل محمدی، تاجریزی، رازیانه از هر کدام ۱۰ گرم مخلوط و نیم کوب کنید. سپس به ده قسمت مساوی تقسیم کرده و هر شب یک قسمت از آن را در یک و نیم لیوان آب جوش بخیسانید و صبح در همان آب بجوشانید بعد آب آن را صاف و شیرین کرده قبل از صبحانه بنوشید و مجدداً تفاله آن را در یک و نیم لیوان آب جوش خیسانده و شب آن را جوشانده، آب آن را شیرین و قبل از شام بنوشید. ضمناً هنگام جوشیدن حتما بخور آن را به سر و مغز بدهید.

درمان خارش سر در اثر چرب بودن پوست سر:

• باید بدانیم که علت آن مصرف زیاد چربی ها به عنوان غذای روزانه و در نتیجه جمع شدن چربی در زیر پوست می باشد.
• هر دو روز در میان به حمام بروید و مقداری سبوس برنج و مقداری میوه کاج را با هم بجوشانید و آن را صاف کنید. بعد کمی نشادر را در آب صاف کرده حل کنید و سر را با آن خوب شستشو دهید. مدتی روی سر بماند بعد دوش بگیرید.
• گل ریواس، گل ختمی و کتیرا از هر کدام ۳۰ گرم. شنبلیله خشک، شاه تره و گل بنفشه از هر کدام ۱۰ گرم، لیموعمانی یا پوست لیموترش خشک شده از هر کدام ۳۰۰ گرم همه را مخلوط کرده و با یک کیلوگرم سدر مخلوط کنید. دو روز در میان به حمام بروید و به مقدار لازم از دارو را با آب گرم به صورت خمیر درآورده (می توانید مقداری ماست نیز اضافه نمایید) و کمی بماند سپس با آن پوست سر را شستشو دهید. حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه روی سر بماند بعد با آب بشویید.

درمان خارش سر از جوش های روی پوست سر:

• با استفاده از داروی ضد چربی و یا صابون و شامپوهای مناسب سر را شستشو دهید و یا از داروهای زیر استفاده کنید.
• لیموعمانی، مویز، آلوچه براقانی، آلوی بخارا، تخم گشنیز، عناب، زرشک، پوست خشخاش، تخم کاسنی و ریشه کاسنی از هر کدام ۵۰ گرم، شاه تره ۱۰ گرم، و گزنه ۲۰ گرم و تمر هندی ۱۰۰ گرم همه را پس از نیم کوب کردن (به طوری که هسته های آلو و آلوچه ها شکسته نشود) مخلوط کرده و به ده قسمت مساوی تقسیم کنید و هرشب یک قسمت از آن را در یک و نیم لیوان آب جوش ریخته و بخیسانید و صبح با همان آب بجوشانید. سپس آب آن که به نصف رسید صاف و شیرین کرده، بنوشید.
• گل پنیرک، گل نیلوفر، گل محمدی، سنای مکی، مخلصه، شاه تره، تخم خشخاش، تخم کاهو، تخم کاسنی، تخم خرفه، تخم گشنیز، بالنگو و ریوند چینی از هر کدام ۲۰ گرم مخلوط و بسیار نرم بسایید. هر روز صبح، ظهر و شب یک قاشق شربت خوری از آن را در دهان ریخته و با کمی آب بخورید و یا همان مقدار را با یک فنجان آب سرد و شکر مخلوط کرده، میل نمایید. ضمنا اگر دچار یبوست هستید سعی کنید به خوبی برطرف گردد. از خوردن تخم مرغ، انواع فلفل، ادویه جات و چربی جات نیز پرهیز کرده و توصیه می شود که حجامت کنید.

فعالیت:

• محدودیتی وجود ندارد.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای، ادویه جات تند و خوراک گرم و خشک پرهیز کنید.
• خوردنی های مفید: خوراک باقلا، خوراک عدس و اسفناج، خوراک گل کلم، آش شولی ۱، عدس پلو ساده، خورش قیمه بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با قارچ، سوپ کلم قمری، سوپ گشنیز، سوپ کدو قلیانی، سس معطر، سمنو با گندم و جو.
• خوردنی های مضر: آلبالو پلو، کلم پلو با سویا، نخود فرنگی پلو ۱، خورش قورمه سبزی با سویا، خورش کرفس ۱، کتلت سویا با گندم جوانه زده، فلافل ساده، فلافل تنوری، فلافل با جعفری، سوسیس فانتزی، کشک سویا، سس گندم جوانه زده، سس زیتون، سس جعفری.

نکته:

• اصل خارش، فریاد کمی رطوبت است همچنان که وقتی حمام می رود تا 3 الی 4 ساعت بدنش خارش ندارد و یا وقتی که به شمال می رود خارشش قطع می شود و رطوبت از طریق تنفس هم می تواند وارد شش شود و بدن را مرطوب کند.
• صفراوی که سردی میخواهد اگر بیش از اندازه سردی بدهیم معده سرد می شود و چون جنس کبد گرم است و دیر تغییر مزاج می دهد و از طرفی جنس معده سرد است، یعنی معده باید رطوبت داشته باشد و استعداد سردتر شدن معده وجود دارد این توازن در اینجا به هم می خورد، در این صورت بیمار هوس به سردی دارد ولی وقتی می خورد اذیت می شود و دچار نفخ میشود اگر گرمی دادیم و باز هم نفخ داشته باشد معلوم است که بیش از اندازه سردی کرده است، اگر سردی معده را برطرف کردیم از آن طرف کبد بیش از اندازه گرم می شود حتی ممکن است این گرمی به صورت خارش در بدن یا خشکی دهان یا عطش غالب بروز کند و اگر آب زیاد بخورد باز معده سردی بکند، این مشکل، مشکل عمومی است چون تغذیه صحیح نداریم. در درمان می گوییم: شما گرمی بخورید و اگر احساس گرمی کردید مقداری کمی از سردی های آرام بخورید مثل: چند قاشق ماست، یک قاشق مرباخوری آبلیمو، این ها سردی های آرام هستند که فوری کبد را تعدیل می کنند و معده را نیز سرد نمی کنند. ما باید پایه و اساس را بر خوردن گرمی ها بگذاریم و در اینجا برای اینکه اتفاق خاصی نیافتد گرم و خشک نمی دهیم بلکه گرم و تر تجویز می کنیم.
• اگر سه خلط صفرا، دم و بلغم پدید بیاد اول صفرا را درمان می کنیم بعد دم و بعد بلغم را، تا زمانی که صفرا و دم را درمان می کنیم بلغم رو به افزایش است، مثلاً خارش تن دارد و پا درد هم دارد، اگر خارش را از بین ببریم پادرد زیاد می شود؛ در اینجا برای پا درد درمان موضعی میدهیم (روغن بادام تلخ) و برای خارش، سرکنگبین توصیه می کنیم. درمان متضاد هم می توانیم بدهیم (سرکنگبین با اسفند)، سرکنگبین صفرا، سودا و دم را حل می کند، اما بلغم را زیاد می کند چون سرکه دارد؛ از آنطرف اسفند ضد بلغم و ضد سوداست (آب اسفند سرکنگبین باشد) از طرف دیگر حجامت بکنند که حجامت سه خلط صفرا، دم و سودا را حل می کند؛ بلغم را با اسفند درمان کنید.