تیک عصبی: عبارت است از تیک های عصبی هنگامی رخ می دهند که یک عضله و یا گروهی از عضلاتی که توسط اعصاب محیطی کنترل می شوند به طور مکرر و غیرارادی دچار انقباض شوند. این وضعیت بیشتر در عضلات صورت دیده می شوند. اما این مشکل می تواند در دست ها و پاها هم ایجاد شود و یا اینکه صداهایی مثل خرخر کردن یا صاف کردن گلو نیز بروز نماید. انواع تیک های عصبی که شایع تر می باشند، عبارتند از: چشمک زدن مکرر، جمع کردن دهان و بالا انداختن شانه. تیک های عصبی عود کننده هستند و دردی ندارند. با این حال این تیک ها ممکن است باعث شوند که فرد حالت عصبی پیدا کرده و توسط دیگران مسخره شود. تیک های عصبی معمولاً در دوران کودکی آغاز شده و در پسرها بسیار شایع تر از دخترها می باشد.

علائم:

1. گاهی اوقات جریان عادی گفتار ممکن است قطع شود، یا تیک عصبی ممکن است در آغاز یک جمله به روش مشابه با لکنت رخ دهد.
2. تیک ها حرکات یا صداهای ناگهانی، کوتاه، متناوب نشانه سندرم تورت هستند. آن ها می توانند از حد ضعیف تا شدید وجود داشته باشند. علائم شدید ممکن است به طور قابل توجهی با ارتباط، کارکرد روزانه و کیفیت زندگی تداخل داشته باشند.
3. تیک های صدایی یا صوتی: سرفه، خر خر کردن، سر و صداهای حیوانات از قبیل واق واق کردن، خرناس، فیش فیش کردن، گلو را صاف کردن، جیر جیر کردن، تکرار یک صدا یا عبارت، استفاده از کلمات و عبارات زننده و توهین آمیز (این امر غیر معمول است).
4. تیک های حرکتی: تیک های عصبی که منجر به حرکات بدنی می شوند به عنوان “موتور تیک ها” شناخته می شوند. مانند: پلک زدن یا چرخاندن چشم ها، چین انداختن بینی و شکلک درآوردن، گاز گرفتن لب ها یا تکان دادن زبان ها، تکان دادن سر، چرخاندن گردن، چمباتمه زدن، خم شدن برای لمس کف اتاق، گاز گرفتن انگشت ها، بالا انداختن شانه ها، لمس کردن افراد یا چیزهای دیگر، انجام حرکات و ژشت های خاص.

علت:

• غلبه سودا
• کمبود ویتامین ها و املاح بدن.
• علت دقیق سندروم تورت معلوم و مشخص نیست. یک اختلال پیچیده و احتمالاً ناشی از ترکیب عوامل ارثی (ژنتیکی) و محیطی است. مواد شیمیایی که در مغز، ایمپالس های عصبی را منتقل می کنند (انتقال دهنده های عصبی)، از جمله دوپامین و سروتونین، ممکن است نقش ایفا کنند.
• علت اغلب تیک های عصبی شناخته شده نیست، اما این تیک ها ممکن است همراه با استرس باشند زیرا معمولاً وقتی که کودکان ناراحت یا خسته هستند این تیک ها ایجاد می شوند. در سندروم تورت که یک بیماری نادر ژنتیکی است و بیشتر در پسرها رخ می دهد، منجر به حرکات غیراداری سر، دست ها و پاها، می شود و به طور مرتب فریاد زده می شود و حرف های زشت و رکیک گفته می شود.

تشخیص:

• تشخیص تیک های عصبی مانند دیگر بیماری ها نیست که با دادن یک آزمایش خون بتوان متوجه همه چیز شد بلکه برای تشخیص چنین مواردی باید به روانشناس خوب و با تجربه ای مراجعه نمود. روانشناس برای تشخیص به علائم و رفتار های شخص نگاه می کند. تیک ها از نظر نوع تیک (حرکتی یا آوایی و یا ترکیبی از هر دو) و مدت زمان ادامه علائم با یکدیگر تفاوت دارند. اگر فردی علائم تیک های حرکتی یا صوتی را برای مدت طولانی داشت، باید برای درمان به طور جدی اقدام نماید.

درمان طب نوین:

• تیک های عصبی جزو مواردی است که به سختی درمان می شود و درمان آن نیازمند توجه، تلاش و انجام تمرینات بطور مداوم و مرتب است. اولین مرحله درمان این تیک ها یادگیری نحوه کنترل علائم آن است که باید طبق نظرات روانشناس خوب و با تجربه پیش بروید. با به دست آوردن کنترل تیک های عصبی، مانع از ایجاد اختلال این عارضه بر زندگی خود می شوید و می توانید مانند همه زندگی خود را ادامه دهید. برای درمان این مشکل، باید رفتار درمانی های لازم را انجام دهید و در صورت تشخیص روانشناس تان ممکن است نیاز به دارو درمانی نیز احساس شود. درمان های ذکر شده با کمک به حفظ آرامش شما در محیط های مختلف، باعث جلوگیری از رخ دادن تیک ها می شود. هرگز برای درمان این عارضه تعلل نکنید و خجالت نکشید. هرچه سریع تر با مشاهده چنین عارضه هایی، به روانشناس کاربلد و با تجربه مراجعه نمایید تا پس از تشخیص، جهت درمان آن اقدام نمایید. این عارضه را در کودکان خود تشخیص دهید در این صورت، درمان آن راحت تر خواهد بود و سریع تر به نتیجه خواهید رسید. وجود داشتن تیک در کودکان ممکن است باعث ایجاد حس خجالت در آنها شده و مانع برقراری ارتباط با سایرین گردد. بنابراین در اولین فرصت برای درمان این تیک ها اقدامات لازم را انجام دهید.
• جراحی: از یک نوع عمل جراحی به نام تحریک عمقی مغز برای درمان عارضه‌های عصبی از قبیل موارد نادر و شدید سندرم توره (Tourette) استفاده می‌شود. این جراحی شامل جایگذاری یک یا چند الکترود (صفحات فلزی کوچک) در ناحیه‌ای از مغز است که در ایجاد تیک‌های عصبی نقش دارد. این الکترودها به وسیله سوزن‌های ریز و از طریق سوراخ‌های کوچکی در استخوان جمجمه به درون مغز فرستاده شده و در جایگاه مورد نظر قرار داده می‌شوند. این عمل جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌گیرد. سیم‌های نازکی از این الکترودها به یک دستگاه تولید کننده پالس‌های الکتریکی (ژنراتور) که شبیه به دستگاه کنترل کننده ضربان قلب است، متصل می‌شود. این دستگاه که در زیر پوست سینه بیمار قرار داده می‌شود، یک جریان الکتریکی برای تنظیم سیگنال‌های عصبی در مغز و کنترل تیک‌های عصبی تولید می‌کند. تحقیقاتی که تاکنون در زمینه جراحی تحریک الکتریکی مغز برای درمان تیک‌های عصبی انجام گرفته است، نتایج امیدوار کننده‌ای به دنبال داشته است، اما این روش درمانی هنوز هم یک روش کاملاً جدید است و باید مطالعات بسیار زیاد و گسترده‌تری در مورد آن انجام شود.

درمان طب سنتی:

• حجامت عام
• ماساژ سر و پا.
• استشمام عطر گرم شبانگاه.
• ترک سردیجات مخصوصاً شبانگاه.
• روغن مالی ملاج سر با روغن سیاهدانه.
• از بیش از حد خسته شدن خودداری کنید.
• بعد از صبحانه یک عدد سیر سیاه میل کنید.
• اگر تیک عصبی چشمی داشتید سرمه با عسل بکشید.
• خوردن فرنجمشک (یک قاشق مرباخوری) در یک لیوان عرق بهار نارنج
• فسنجان (نصف بادام، 14 عدد و نصف گردو، 14 عدد) 2 تا 3 وعده در هفته.
• برای درمان این بیماری باید روزی سه مرتبه روغن مرزنجوش را روی موضع مالش دهید.
• اگر تیک شما ملایم است و باعث مشکلات دیگری نمی شود، درمانی برایش لازم نیست.
• هر روز ۱۰ گرم نعناع را در یک لیتر آب بجوشانید و آب صاف کرده آن را شیرین کنید و به مرور بنوشید.
• روزی یک یا دو بار یک قاشق غذاخوری از نیم کوب کرده کاکل ذرت بجوشانید و آبش را بنوشید.
• هر روز ۵ تا ۱۰ گرم گل نرگس را در یک چهارم ليتر آب بجوشانید تا آب آن تحلیل رود و بر آن محل ضماد کنید.
• هر روز ۵ مثقال افطیمون را نرم کرده و با ۱۰۰ گرم سکنجبین مخلوط کنید و روزی سه قاشق از آن را میل فرمایید.
• هر روز ۱۰ تا ۳۰ گرم سوسنبر را در یک لیتر آب جوش، ۱۰ دقیقه دم کنید و آب آن را صاف کرده و در طول روز بنوشید.
• هر روز ۳۰ تا ۴۰ گرم شاه پسند طبی را در یک لیتر آب ۱۰ دقیقه بجوشانید بعد آب آن را صاف کنید و به مرور در طول روز بنوشید.
• موضع تیک عصبی را با روغن های گرم نظیر بادام تلخ یا سیاهدانه خوب ماساژ دهید و یا با محلول آب و سرکه خوب ماساژ دهید.
• از استرس، اضطراب و خستگی اجتناب کنید، برای مثال سعی کنید یک فعالیت آرامش بخش و لذت بخش را داشته باشید (مانند ورزش یا سرگرمی)
• یک دوم لیوان آب گریپ فروت + یک قاشق سرکه سیب طبیعی و یا یک دوم لیوان آب پرتقال و یک قاشق چایخوری سرکه سیب طبیعی قبل از ناهار میل کنید.
• سی گرم گل تیول را در یک لیتر آب جوش ۱۰ دقیقه دم کنید بعد صاف کرده و آب آن را با عسل شیرین ساخته و صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک فنجان بنوشید.
• هر بار یک قسمت آب پرتقال و یک قسمت آب نارنج و هشت قسمت آب که جمعاً به یک لیتر برسد همه را مخلوط کرده و ۳۰ گرم قند در آن حل کنید و در طول روز به مرور بنوشید.
• هر روز ۱۰۰ گرم گل خشک بابونه را در ۵۰۰ گرم روغن زیتون خوب، مخلوط کنید و در بن ماری دو ساعت بجوشانید بعد بابونه ها را در پارچه ای بریزید و روی محل بیماری قرار دهید.
• پنجاه گرم میوه نسترن را خرد کنید و در یک لیتر آب سرد چند ساعت بخیسانید بعد ۵ دقیقه در همان آب بجوشانید و ۱۵ دقیقه هم دم کنید. آن را صاف و با عسل شیرین کرده و در طول روز کم کم و به مرور بنوشید.
• روزی یک تا دو لیوان از دمنوش گل بنفشه یک مثقال + شیرین بیان یک مثقال + بادرنجبویه دو مثقال + گل گاوزبان یک مثقال + افتیمون یک مثقال + بهتر است افتیمون را کوبیده، به جوشانده های فوق اضافه نمایند (مصلح و ضد افتیمون گل بنفشه با کتیر است و مشابه آن لاجورد و حجر ارمنی است) میل نمایید.
• در صورتی که به تشنج عصبی یا تیک عصبی یا پرش موضعی مبتلا شده اید ولی در اثر کزاز نبود، از خوراکی هایی مانند آبلیمو، آب انار، شلغم خام، زیره، زعفران، آب دم کرده استوخدوس هندى، أب جوشانده اکلیل کوهی، آب دمکرده بهار نارنج، آب جوشانده شیرین بیان، نعناع سبز یا عرق نعناع، جندبیداستر، ثعلب، ماءالشعیر، دانه های اسفند، آب دم کرده بادآورده، کنگر، آب دم کرده گل بنفشه، جاوشیر، حنظل، گل خطمی، رازیانه، شوید، شنبلیله، پونه کوهی، ریحان، فلفل، قسط، کاسنی، لعاب اسپرزه، بسبایج، افتیمون، انیسون، انغوزه، آب دم کرده بابونه شیرازی، کنجد، مصطکی، میعه سایله، نخود، آب دم کرده بومادران، آب جوشانده مرزنجوش استفاده کنید.

درمان تیک عصبی چشم:

• ماساژ سر و کف پا
• استشمام عطر شبانگاه
• فسنجان بادام درختی ۲ الی ۳ وعده
• روغن مالی ملاج سر با روغن سیاهدانه
• ترک و یا کاهش جدی سردی ها مخصوصاً شبانگاه
• شبی یک لیوان عرق بهارنارنج به همراه یک قاشق مرباخوری فرنجمشک و کمی عسل میل کنید.

داروها:

• کلونازپام:از طریق تغییر دادن نحوه تأثیر بعضی از مواد شیمیایی بر عملکرد مغز، در رفع علائم تیک تأثیر می‌گذارد.
• تترابنازین:برای افرادی استفاده می‌شود که یک بیماری یا عامل زمینه‌ای از قبیل بیماری هانتینگتون باعث بروز حرکات سریع و مکرر در آن‌ها شده است.
• تزریق سم بوتولینوم:این سم را می‌توان در داخل بعضی از ماهیچه‌ها تزریق کرد تا آن‌ها را از کار بیندازد و از این طریق از بروز تیک‌های عصبی جلوگیری کند.
• نورولپتیک‌ها:که با عنوان داروی ضد روان‌پریشی نیز شناخته می‌شوند مهم‌ترین داروهایی هستند که برای درمان تیک‌های عصبی استفاده می‌شوند. این داروها از طریق تغییر اثرات مواد شیمیایی در مغز به کنترل حرکات بدن کمک می‌کنند. ریسپریدون، پیموزاید و آریپیپرازول مثال‌هایی از داروهای نورولیپتیک هستند. طیف وسیعی از سایر داروها نیز وجود دارند که می‌توان از آن‌ها برای کاهش تیک‌های عصبی و درمان عوارض مربوط به تیک‌ها استفاده کرد. مثال‌هایی از این داروها شامل موارد زیر است: کلونیدین: دارویی است که به طور همزمان هم به کاهش تیک‌های عصبی و هم رفع علائم اختلال بیش‌فعالی کمک می‌کند.

فعالیت:

• محدودیتی وجود ندارد.

رژیم غذایی:

• خوردنی های مفید: مرصع پلو، نخود فرنگی پلو ۱، خوراک گل کلم، خورش بامیه با قارچ، خورش شوید باقالی، خورش قیمه بادمجان، خوراک باقلا، عدس پلو ساده شیر بادام،