توکسوپلاسموز: عبارت است از یک عفونت تک یاخته ای که در انسان ها و بسیاری از گونه های پستانداران و پرندگان ایجاد می شود، چند نوع در انسان رخ می دهد؛ توکسوپلاسموز مادرزادی (از مادر دچار عفونت به کودک متولد نشده اش منتقل می گردد؛ توکسوپلاسموز چشمی (رتینوکوروئیدیت نیز خوانده می شود که معمولاً حاصل توکسوپلاسموز مادرزادی است ولی علائم ممکن است در 40 الی 20 سالگی ایجاد شوند)؛ توکسوپلاسموز حاد در فرد سالم؛ توکسوپلاسموز حاد در فرد دچار نقص ایمنی (افراد مبتلا به ایدز یا سرطان یا افرادی که داروهای سرکوبگر ایمنی مصرف می کنند).
علائم:
- تب
- گلودرد
- خستگی
- بثور (گاهی)
- درد عضلانی
- تورم غدد لنفاوی
- رتینیت (التهاب شبکیه)
- معمولاً بدون علامت (90 الی 80 درصد بیماران)
علت:
تک یاخت، توکسوپلاسما گوندی که معمولاً به یک از روش های زیر منتقل می گردد:
- انتقال خون
- خوردن گوشت های کم پخته شده حیوانات دچار عفونت
- زن بارداری که دچار عفونت می گردد، می تواند آن را به کودک به دنیا نیامده اش منتقل کند (غالباً با اثرات شدید)
- گربه های حامل میکروب می توانند آن را از مدفوع خود دفع کنند؛ انسان هایی که با بی دقتی به فضله گربه دست می زنند (یا پس از دست زدن به آن، دست خود را نمی شویند)، ممکن است دچار عفونت گردند، بچه های کوچکی که خاک دچار عفونت آلوده با مدفوع سگ یا گربه) را می خورند، ممکن است دچار عفونت شوند.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- تماس با گربه ها
- تبخ نامناسب غذا
- سرکوب ایمنی در اثر بیماری یا داروها
پیشگیری:
- از خوردن گوشت خام یا کم پخته شده یا تخم مرغ های نپخته یا نوشیدن شیر غیر پاستوریزه، خودداری کنید، از روش های مناسب برای آماده کردن و نگهدرای محصولات گوشتی استفاده کنید، پس از دست زدن به گوشت های خام، دست ها را با دقت بشویید، زن باردار در اوایل بارداری باید تحت آزمون های آزمایشگاهی خون قرار بگیرد تا معلوم شود دارای آنتی بادی بر ضد توکسوپلاسموز است یا خیر. باید در هفته های 18 الی 16 بارداری نیز دوباره آزمایش شود تا معلوم شود عفونت را کسب کرده است یا خیر و در صورت مثبت بودن، ممکن است سقط درمان مدنظر قرار گیرد. افراد دچار نقص ایمنی و زنان باردار باید از تماس با مدفوع گربه خودداری کنند، محوطه بازی کودکان از جمله جعبه های شنی را از مدفوع سگ و گربه محفوظ دارید.
عواقب مورد انتظار:
- اکثر افرد دچار عفونت، علائمی ندارند و افراد دچار علائم خفیف بدون هیچ گونه عارضه متعاقبی خود به خود بهبود می یابند.
عوارض احتمالی:
- برای بیماران دچار نقص ایمنی، آسیب ریه و قلب، التهاب مغز، عود.
- برای بیماران که دچار نقص ایمنی نیستند، به ندرت ممکن است التهاب ریه یا مغز ایجاد گردد، کودکان کم سن تر (زیر 5 سال) ممکن است دچار التهاب چشم شوند.
- برای زنان باردار، وقتی عفونت در اوایل بارداری رخ دهد، سقط، تولد مرده، اختلالات مزمن مختلف (تشنج) و نقایص تولد (کوری، کری) در نوزاد (ممکن است برخی از آنها سال ها ظاهر نشوند)، عفونت اواسط و اواخر بارداری معمولاً اثرات بدی ندارد.
تشخیص:
- تشخیص شامل شرح حال طبی، معاینه فیزیکی و بررسی های آزمایشگاهی خون برای تشخیص عفونت است.
درمان طب نوین:
- معمولاً برای، فرد سالم، غیر باردار و بدون علامت درمان الزام نیست، برای کودک زیر 5 سال داروهایی تجویز می گردد تا از عوراض چشمی پیشگیری شود، زن باردار، پزشک شما در مورد درمان های موجود، خطرات و عواقب مورد انتظار بحث خواهد کرد، بیمار دچار نقص ایمنی، درمان با دارو صورت می گیرد، نوزاد دارای عفونت با دارو درمان می شوند (چه با علامت و چه بدون علامت زیرا میکروب ها می توانند پس از تولد تکثیر یابند)، در صورت تجویز دارو برای شما، پزشک شما آزمون های خونی فراوان را برای پایش عوارض جانبی انجام خواهد داد.
داروها:
- کلیندامایسین
- کوتریموکسازول
- از داروهای پیریمتامین، سولفادیازین یا تری سولفاپیریمیدین ها به مدت 4 الی 3 هفته و اسید فولیک برای کاهش عوارض جانبی پیریمتامین غالباً تجویز می شوند، کورتیکواستروئیدها، در صورت لزوم، برای التهاب، سایر داروها هم اکنون در حال ارزیابی هستند.
فعالیت:
- سطح فعالیت با توجه به شدت علائم تعیین خواهد شد.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات، غذاهای گرم و سرد بدون مصلح غذایی پرهیز کنید.