تولارمی (تب خرگوش): عبارت است از تولارمی یا تب خرگوش یک بیماری باکتریایی مشترک نسبتا نادر بین انسان و حیوان است؛ اگر چه خیلی از حیوانات اهلی و وحشی را می تواند آلوده کند اما غالباً شیوع بیماری در خرگوش است. تولارمی یا تب خرگوشی یک بیماری قابل انتقال از حیوان به انسان می‌باشد که بوسیله باکتری فرانسیسلا تولرانسیس ایجاد می شود. این بیماری اصولاً یک بیماری جوندگان می‌باشد و برای انتقال بیماری به انسان نیازمند وجود عفونت در ناقل بندپا و حیوان مخزن بیماری است. بیماری تولارمی اولین بار در سال 1911 توسط ماک کوی از سنجاب در کالیفرنیا جدا شد.چند سال بعد فرانسیس این باکتری را عامل تولارمی نامگذاری کرد. این بیماری در بسیاری از مناطق آسیا، اروپا و آمریکا شایع است. اخیرا ثابت شده است که این بیماری ممکن است به عنوان یک بیماری نوپدید در مناطقی که برای سال ها بیماری گزارش نشده است بروز نماید به همین دلیل لازم است مراقبت دائمی و آمادگی علیه اپیدمی و نظام گزارش دهی فوری بطور فعال وجود داشته باشد.
علائم:
- بسیاری از علایم بستگی به روشهای انتقال دارد. در این موارد زمانی که شخصی مثلا از طریق دست زدن به جسد حیوان آلوده می شود، علائم می تواند شامل یک رشد آهسته زخم در محلی که باکتری وارد پوست شده است (معمولاً در دست) و التهاب غدد لنفاوی باشد. اگر هم باکتری استنشاق شود یک بیماری شبیه پنومونی ایجاد می شود. در واقع افرادی که باکتری را از طریق گوشت خرگوش وارد دستگاه گوارش می کنند ممکن است زخم دهان شکم درد، اسهال یا تهوع داشته باشند. همچنین علائم شامل: تب، سرفه، گلودرد و سردرد است. غدد لنفاوی و چشم نیز ممکن است درگیر شوند. از طرفی علایم می توانند بین ۱ تا ۱۴ روز بعد در معرض قرار گرفتن باکتری ظاهر شود اما معمولا طی ۳ تا ۵ روز نیز دیده می شوند.
علت:
- تولارمی در اثر باکتری Francisella tularensis ایجاد می شود. بیشتر موارد ناشی از گزش مگس ها یا کنه های حامل باکتری یا قرار گرفتن در معرض بافت حیوانات آلوده به باکتری ها است. Tularemia در بیش از ۱۰۰ گونه جانوری از جمله خرگوش و سنجاب یافت شده است. دست زدن به بافت حیوانات آلوده (به عنوان مثال پانسمان حیوانات زخمی) یا خوردن گوشت پخته نشده حیوان آلوده ممکن است منجر به تولارمی شود. حیوانات اهلی خانگی مانند سگ و گربه نیز می توانند مسئول انتقال تولارمی به انسانها باشند. سگها و گربه ها ممکن است با حیوانات آلوده یا کنه در تماس باشند و می توانند بیماری را از طریق بزاق یا پنجه خود به انسان منتقل کنند. فعالیت های متداول از جمله چمن زنی می تواند باکتری ها را از محیط خارج کرده و باعث ایجاد عفونت در انسان شود. فرانسیسلا تولارنسیس یک باکتری بسیار انعطاف پذیر است و قادر به زنده ماندن در محیط های مختلف (به عنوان مثال گل، آب یا لاشه حیوانات) برای هفته هاست. به ندرت تماس مستقیم یا بلع مواد آلوده از جمله آب یا خاک ممکن است باعث انتقال این بیماری شود. تا به امروز هیچ انتقال انسان به انسانی در مطالعات پزشکی ثبت نشده است. این بیماری به دلیل پتانسیل استفاده در جنگ بیولوژیکی در سال های اخیر مورد توجه بیشتری قرار گرفته است.
تشخیص:
- تولارمی اغلب توسط رنگ آمیزی ایمونوفلورسنت آنتی ژن های فرانسیسلا تولارنسیس در نمونه های بافتی یا خون و یا به روش سرولوژی مانند الایزا، میکروآگلوتیناسیون و..تشخیص داده می شود. تشخیص قطعی تولارمی با جداسازی فرانسیسلا تولارنسیس از نمونه های بالینی مانند خون و ترشحات و یا بیوپسی از یک ضایعه نه از یک عقده لنفاوی صورت می پذیرد.
درمان طب نوین:
- به دلیل آنکه خطر انتقال بیماری وجود دارد، بیمار بایستی در بخش ایزوله بستری گردد و بلافاصله نمونه های بالینی مناسب بر اساس علائم بالینی از او گرفته شود و به سرعت درمان آنتی بیوتیکی مناسب قبل از آنکه بطور آزمایشگاهی بیمار تائید شود برای او تجویز گردد. از آنجایی که تب خرگوشی می تواند کشنده باشد کشف مورد مشکوک یک اورژانس پزشکی می باشد. درمان براساس داروهای در دسترس و سن بیمار تجویز می‌گردد. داروی انتخابی استرپتومایسین می باشد اگرچه بدلیل در دسترس بودن در بسیاری از کشورها از جنتامایسین استفاده می کنند به نظر می رسد به اندازه استرپتومایسین موثر است و عوارض کمتری نیز دارد. استرپتومایسین در کودکان و بزرگسالان مصرف می شود و مقدار مصرف آن در کودکان ۳۰ میلیگرم به ازای هرکیلوگرم وزن بیمار روزانه و در بزرگسالان ۲ گرم روزانه می باشد، که هر ۱۲ ساعت تجویز می شود. جنتامایسین در کودکان ۶ میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن روزانه در سه دوز منقسم (هر ۸ ساعت) و در بزرگسالان ۵ میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن روزانه می باشد.
داروها:
- استرپتومایسین
فعالیت:
- تا زمان بهبودی از انجام هرگونه فعالیت شدید بدنی پرهیز کنید.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات پاستوریزه پرهیز کنید.