تورم پلک چشم (بلفاریت یا شوره مژه): عبارت است از التهاب لبه پلک های چشم، امکان دارد التهاب در خود پلک ها، مژه ها، غدد میبومین (غددی که ترشحات آنها پلک را می پوشاند و حرکت آن را تسهیل می کند) و ملتحمه چشم (روی سفیدی چشم) نیز گسترش یابد.
علائم:
- ریختن مژه ها
- حساسیت به نور
- خارش پلک چشم
- نمناک شدن چشم
- از دست دادن مژه ها
- تکرر پلک زدن چشم
- ورم و سرخی پلک چشم
- چسبناک شدن پلک چشم
- ایجاد حالت روغنی در پلک چشم
- لایه برداشتن پوست اطراف چشم
- قرمزی و وجود پوسته های روغنی روی لبه پلک
- کبره بستن پلک چشم در هنگام بیدار شدن از خواب
- تحریک و اذیت شدن چشم در صورتی که پوسته های لبه پلک به درون چشم بیافتند.
- احساس اینکه چیزی در چشم وجود دارد، در این حالت چشم دچار خارش، سوزش، قرمزی، تورم پلک، حساسیت به نور زیاد و اشک ریزش می شود.
- وجود زخم های کوچک روی پلک، اگر لبه پلک زخم شود، روی این زخم ها دلمه بسته خواهد شد، اگر این دلمه ها برداشته شوند، خونریزی رخ خواهد داد.
علت:
- علت دقیق بروز بلفاریت مشخص نیست. بلفاریت ممکن اشت با یک عامل یا تعداد بیشتری از آنها شامل موارد زیر مرتبط باشد:
- شپش بدن (نادر است)
- انسداد یا سوء عملکرد غدد روغنی در پلک چشم
- واکنش آلرژیک (تنها در مواردی که التهاب زیاد جدی نیست).
- عفونت باکتریایی، معمولاً استافیلوککی، در فولیکول های مژه ها و غدد میبومین.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- آکنه روزاسه
- تغذیه نامناسب
- سن بیش از 60 سال
- دیابت شیرین (مرض قند)
- سرکوب ایمنی به دلیل بیماری یا دارو
- زندگی در یک خانه پر جمعیت یا در شرایط بد بهداشتی
- مواجهه با مواد شیمایی یا سایر مواد تحریک زای محیطی
- سابقه درماتیت سبورئیک روی پوست سر و سایر نقاط بدن
پیشگیری:
- دستان خود را مرتب بشوید و با حوله تمیز خشک کنید.
- سبوره پوست سر را با شامپوهای حاوی دارو کنترل کنید.
- از مواد آرایشی که خاصیت آلرژی زایی کمی دارند استفاده کنید.
- از بودن در محیط هایی که دارای گرد و غبار یا سایر مواد تحریک زا هستند خودداری کنید.
عواقب مورد انتظار:
- امکان دارد بلفاریت، مقاومت سر سختانه ای به درمان نشان دهد، اما گاهی در عرض 12 الی 8 ماه معالجه می شود، البته عود آن شایع است.
عوارض احتمالی:
- گل مژه
- از دست دادن مژه ها
- تشکیل جوشگاه روی پلک
- رشد مژه ها در جهت غیر طبیعی
- زخم شدن قرنیه (چشم ها را باید پوشاند)
تشخیص:
- معاینه پلک چشم:پزشک پلک چشم و خود چشم را به دقت معاینه میکند.
- تهیه سواب پوستی برای آزمایش: در برخی موارد پزشک ممکن است از یک سواب برای تهیه نمونه از روغن یا پوسته شکل گرفته روی پلک چشم استفاده کند. این نمونه را می توان برای بررسی میزان باکتری ها، قارچ ها، یا شواهد مربوط به آلرژی مورد استفاده قرار داد.
درمان طب نوین:
- موازین مربوط به مراقبت شخصی مثل شستشوی چشم ها و استفاده از کمپرس گرم ممکن است تنها درمان مورد نیاز برای اغلب موارد بلفاریت باشد. اگر این رویکرد کافی نباشد پزشک ممکن است درمان های نسخهای شامل موارد زیر را تجویز کند:
- درمان اختلالات زیربنایی:بلفاریت ناشی از درماتیت سبوریک، روساسه یا دیگر بیماری ها را ممکن است بتوان با درمان بیماری زیربنایی تحت کنترل درآورد.
- داروهایی برای کنترل التهاب:قطره ها یا پمادهای چشمی استروئیدی می توانند به کنترل التهاب کمک کنند. پزشک ممکن است هم آنتی بیوتیک و هم داروهای ضد التهابی تجویز کند.
- داروهایی برای مقابله با عفونت:داروهای آنتی بیوتیک موضعی برای استفاده بر روی پلک چشم می توانند به تسکین علایم و رفع عفونت باکتریایی پلک چشم کمک کنند. این داروها در طیفی از اشکال شامل قطره های چشمی، کرم ها و پمادها در دسترس اند. اگر بیماری مورد بحث به این داروهای موضعی جواب ندهد، دکتر ممکن است استفاده از آنتی بیوتیک های خوراکی را تجویز کند.
- داروهای تأثیرگذار بر سیستم ایمنی:سیکلوسپورین موضعی (رستازیس) یک مهار کننده کلسینورین است که نشان داده است می تواند برخی نشانه ها و علایم بلفاریت را تخفیف دهد.
- بلفاریت به ندرت به طور کامل از بین می رود. حتی در صورت موفقیت آمیز بودن درمان این اختلال مکرراً به شکل مزمن ظاهر می شود و نیاز به مراقبت روزانه در زمینه پاکسازی پلک چشم داد. اگر بیمار به درمان جواب ندهد یا اگر بیماری مورد بحث به از دست رفتن مژه‌ها در وی منجر شده یا یکی از چشم ها آسیب دیده باشند این احتمال وجود دارد که اختلال مورد بحث بر اثر سرطان موضعی پلک چشم ایجاد شده باشد.
درمان طب سنتی:
- روغن بنفشه به مژه ها بزنید.
- پوسته ها را به طور روزانه از روی پلک بردارید.
- برای رفع ناراحتی های چشم آلو را بر چشم بکشید.
- هر صبح، ظهر و شب محلول پنسیلین را بر چشم بمالید.
- رب غوره را بخشکانید و با آن سرمه تهیه کنید و به چشم بکشید.
- شاخ و برگ درخت به را بسوزانید و خاکسترش را در چشم بکشید.
- در صورتی که پلک چشم ضخیم گشته است آب میوه زیاد بنوشید.
- از مصرف مواد آرایشی چشمی تا زمانی که التهاب رفع نشده است خودداری کنید.
- تا زمانی که بیمار به طور کامل درمان نشده است از استفاده از لنزهای تماسی نرم خودداری کنید.
- روزها سماق را خیسانده بعد آبش را در چشم بچکانید و بعد از چکاندن مقداری از همان آب را به وسیله پنبه پشت چشم گذارید.
- یک تکه آهن تمیز را در آتش سرخ کنید بعد در ظرف شیر بیندازید آنگاه شیر دلمه خواهد شد. سپس آن را بر پشت چشم ضماد کنید.
- زیاد حمام کنید و روزی چند مرتبه با آب جوش بخور دهید و پیه داخل انار را بکوبید و با عدس کوبیده شده بپزید تا قوام آید. آن را هر شب پشت چشم ضماد کنید.
- به عنوان درمان زیاد حمام کنید و هر صبح و ظهر آب سماق را با پنبه روی آن گذارید و شب ها سفیده تخم مرغ خام را با روغن گل سرخ مخلوط کرده و پشت پلک ضماد گذارید.
- اگر چشم در اثر عفونت، قی و چسبندگی پلک ها متورم شده باشد، اکسیدژن دومرکور ۲ سانتی گرم، اسید بوریک ۴ سانتی گرم، وازلین ۵ گرم، همه را مخلوط کرده و شب ها هنگام خوابیدن بر چشم بمالید.
- از پارچه یا حوله آب گرم برای کاهش التهاب و تسریع بهبودی استفاده کنید، پارچه یا حوله را حدود 20 دقیقه روی چشم بگذارید و بعد حداقل یک ساعت به چشم خود استراحت بدهید، به هر تعداد دفعه که لازم است این کار را تکرار کنید.
داروها:
- ناتامایسین
- پماد یا قطره آنتی بیوتیکی، که امکان دارد حاوی داروهای کورتیزونی نیز باشد، در موارد شدید، مثلاً زمانی که آکنه روزاسه نیز وجود دارد، امکان دارد داروی خوراکی نیز تجویز شود.
فعالیت:
- هیچ محدودیت برای آن وجود ندارد.
رژیم غذایی:
- هیچ رژیم غذایی خاصی توصیه نمی شود.
نکته:
- راه های پیشگیری از بیماری های چشمی: اگر مایلید همیشه سلامت چشم خود را حفظ کنید به نکات زیر با دقت توجه فرمایید. ۱. به هرچه که بسیار سفید یا شفاف است نگاه نکنید. ۲. به نورهای شدید مانند نور خورشید یا نور پراژکتور و لامپ های گازی و نورهای متصاعد شده از جوشکاری ها نگاه نکنید. ۳. به برف هایی که روی آن را نور آفتاب فراگرفته است نگاه نکنید. ۴. از نگاه کردن به خطوط ریز نقشه های خیلی دقیق یا خط های بسیار ریز که احتیاج به نوردهی بیشتری دارد خودداری کنید. ۵. تلویزیون را از فاصله خیلی کم تماشا نکنید. ۶. عینک دیگران را به چشم نزنید. ۷. با دست آلوده یا دستمال و اشیاء آلوده چشم را پاک نکنید. 8. از گرد و غبار پرهیز کنید. ۹. زیاد از حد گریه نکنید. ۱۰. مقابل آتش خیلی شدید و گرم ننشینید. ۱۱. هنگام موتورسواری یا سوار شدن بر اتومبیل های بدون سقف و … مواظب باشید که سوز و باد قوی، میکروب ها و گرد و غبار با چشم برخورد نکند. ۱۲. به هیچ جسمی به مدت زیاد و به طور قائم نظر نیفکنید. ۱۳. از ورود دود به چشم دوری گزینید. ۱۴. از هوای بسیار گرم یا بسیار سرد دوری کنید. 15. از دیدن اشیاء خیلی روشن و درخشان که به چشم آزار می رساند مانند آینه ای که مقابل آفتاب گرفته شده و نور آفتاب را به چشم منتقل می کند پرهیز کنید. ۱۶. از زیاد بر پشت خوابیدن پرهیز شود. ۱۷. مواظب باشید که از خوابیدن با شکم پر یعنی فورا پس از صرف غذا و همچنین پس از خوردن غذاهای غلیظ و دیر هضم و پس از مصرف خوراکی هایی که طبیعت آن خیلی گرم است مانند سیر و پیاز و … پرهیز کنید. چون موجب زیان رساندن به چشم می گردد. ۱۸. بیش از اندازه نمک یا غذاهای شور مصرف نکنید. ۱۹. از پرخوری در شب یا هنگام بیدار شدن در نیمه شب پرهیز کنید. ۲۰. از بی خوابی های زیاد و بیدار ماندن بیش از حد بپرهیزید. ۲۱. اگر شکم هر روز کار نمی کند یا یبوست و خشکی مزاج دارید آن را برطرف سازید. ۲۲. به اشیایی که به سرعت می چرخند یا به سرعت از جلوی چشم عبور می کنند نگاه نکنید.
- اعمالی که برای سلامت چشم مفید است: ۱. هرچند روز یک بار صورت را در آب صاف و پاک فرو برید و چشم را در آن باز نگه دارید. ۲. گاهی سرمه و توتیا را با آب بادیان و آب مرزنجوش مخلوط کنید و در چشم بکشید. ۳. به علت اینکه چشم از اعضای مرطوب است و اکثراً رطوبت و سردی باعث ضعف آن مى شود، لذا بایستی گاهی از سرمه خشک و جلا دهنده چشم استفاده کرد تا چشم سالم بماند. ۴. در هر ماه دو تا سه مرتبه چشم را با آب خضض بشویید. ۵. رعایت حفظ محیط چشم، یعنی مزاج چشم را به حالت طبیعی نگهداشتن. برای این کار اگر مزاج چشم خشک باشد گاهی روغن بادام شیرین یا روغن بنفشه یا روغن بنفشه بادام یا روغن کدو در بینی بچکانید. همچنین می توانید در چشم سرمه مناسبی نیز به کار برید.