تعریق بیش از حد (هیپرهیدروز): یکی از کارهای طبیعی بدن است که به تنظیم درجه حرارت بدن کمک می کند، اما تعریق بیش از اندازه فایده خاصی ندارد و غالباً باعث شرمساری و مشکل در ارتباطات اجتماعی می شود، زیرا عرق زیاد باعث بوی بد یا خیس شدن و شوری روی لباس می گردد، در موارد شدید، عرق بسیار زیاد، کفش و لباس ها را خراب می کند.

انواع هیپرهیدروز:

1. هیپرهیدروز اولیه: شایع ترین نوع تعریق شدید، هیپرهیدروز کانونی اولیه است. در این نوع، اعصابی که مسئول فرستادن سیگنال به غدد عرق هستند بیش از حد فعال می‌شوند، حتی اگر فعالیت بدنی و یا افزایش درجه حرارت آنها را تحریک نکرده باشد. با استرس یا عصبانیت، مشکل حتی بدتر می‌شود. این نوع تعرق زیاد معمولاً روی کف دست و پاها و گاه صورت تأثیر می‌گذارد.هیچ علت پزشکی برای این نوع هیپریدروز وجود ندارد. علت آن ممکن است ارثی باشد.
2. هیپرهیدروز ثانویه: هیپرهیدروز ثانویه زمانی رخ می‌دهد که تعریق شدیدناشی از یک مشکل پزشکی است. این نوع کمتر رایج است که بیشتر باعث تعریق در کل بدن می‌شود. بیماری ها و شرایطی که ممکن است منجر به تعریق شدید می شود عبارتند از: دیابت، گرگرفتگی یائسگی، مشکلات تیروئید، حمله قلبی، عفونت ها، بعضی از داروها، ترک اعتیاد.

علائم:

• عرق ریزش زیاد از ناحیه زیر بغل، کف پا و دست و به درجات کمتر، از سایر نقاط بدن، بوی بد که در اثر وجود باکتری ها در عرق ایجاد می شود.

علت:

• زونا
• لنفوم
• نقرس
• یائسگی
• حمله قلبی
• هوای گرم
• ترک اعتیاد
• تب و عفونت
• قند خون پایین
• نارسایی تنفسی
• اضطراب مزمن
• روماتیسم مفصلی
• سرطان، مثل لنفوم
• گرفتگی عروق قلب
• محدودیت از مواد مخدر
• بعضی از داروها و مواد مخدر
• در مواردی علت ناشناخته است.
• فعالیت بدنی سنگین در زمان ابتلا به این بیماری.
• زیادی عرق در یک عضو، نشان دهنده زیادی یک خلط در آن عضو است.
• هرگاه بلغم در بدن زیاد شود، کف دست و پا تر می شود و یکی از علائم ضعف کبد می باشد.
• مکانیسم تعریق در حالت معمولی برای کاهش دمای بدن می باشد؛ زمانی که حرارت بدن به سطح پوست منتقل شد، غدد عروقی شروع به ترشح می کنند و عرق با جذب حرارت سطح پوست به بخار تبدیل می شود و باعث سرد شدن عروق و مویرگ های سطحی بدن می گردد؛ با خنک شدن خون در عروق سطحی، خون سرد شده از طریق گردش خون، توسط عروق به اندام های داخلی هدایت می شود و این عمل تا زمانی که دمای بدن ثابت شود ادامه می یابد. اما تعریق بیش از اندازه نشانه یک اختلال درونی بدن است که انسان را به دردسر می اندازد و مشکلاتی را برای فرد به وجود می آورد مانند (دفع مایعات، نمک و املاح بدن)، بوی بد، شوره لباس و… از دیدگاه طب سنتی، پوست هواکش بدن است که می تواند در دفع مواد زائد خون از طرق مختلف مانند تعریق کمک کند؛ بدن برای کاهش داغی کف دست و پا، با ایجاد تعریق در منافذ کف دست و پا، سعی می کند تا مایعات اضافه تجمع یافته در کف دست و پا را خارج نماید. سیگنال های اعصاب نباتی و خودکار بدن (که ما تقریباً هیچ کنترل ارادی بر آن نداریم) به غدد عرق پیام می دهند که عرق تولیدی خود را به بیرون بریزند، در شرایط طبیعی وقتی حرارت داخل بدن به حدی بالاتر از مقدار قابل قبول رسید سیگنال های بیشتری برای تعریق بیشتر و در حقیقت دفع حرارت زیادی بدن ارسال می شود. گاهی تعریق به حدی شدید است که فعالیت عادی فرد را مختل کرده و در افرادی که با وسایل برقی سر و کار دارند، خطرآفرین نیز می باشد.
• ژنتیک: نوع توارثی تعریق کف دست از کودکی شروع شده، در دوران بلوغ شدت یافته و در جوانی با استرس های این دوران به اوج خود می رسد و با افزایش سن بهبود پیدا می کند، اما در برخی افراد، این بیماری ماندگار است. این بیماری در برخی مواقع به قدری شدت می یابد که هنگام استرس، قطرات عرق از دست می چکد یا کاغذ زیر دست بیمار به طور کامل خیس می شود؛ فرد، ابتدا باید استرس خود را برطرف کند تا عرق دست درمان شود؛ استرس خود عامل تقریباً همه بیماری ها است.
• استرس: موقعی که شخصی در معرض استرس قرار می گیرد شروع به عرق می کند و تعریق باعث اضطراب بیش از حد می شود و این اضطراب در حین امتحان و درس جواب دادن و موقع استرس های کاری و بسیاری از موارد دیگر بیشتر می شود.
• پرکاری تیروئید: تعریق زیاد کف دست یا پا و یا زیر بغل که در اصطلاح علمی به آن هیپرهیدروزیس می گویند، یک بیماری موضعی است که برخی آن را با بیماری تیروئید اشتباه می گیرند، در صورتی که در این بیماری، تنها یک ناحیه خاص از بدن دچار تعریق زیاد می شود، ولی در بیماری تیروئید بدن دچار تعریق عمومی می شود.
• دلایل عرق کردن، شب ها هنگام خواب: افت قندخون، پرکاری تیروئید، عفونت‌ها، یائسگی، نوعی سرطان‌، اختلالات ارثی و هورمونی، مشکلات در سیستم ایمنی بدن، مصرف برخی داروها مثل استامینوفن ویا داروهای ضدافسردگی.
• علت عرق سرد نشانه چیست: عرق سرد زمانی است که شما شروع به عرق کردن می‌کنید، اما احساس سرما دارید. علت‌های مختلفی می‌تواند سبب عرق سرد شوند، اما به طور کلی، علت عرق سرد را می‌توان به عفونت، تب یا یک بیماری مربوط دانست، مثلاً یک حمله قلبی یا پایین بودن قند خون. عرق سرد حتی می‌تواند علامت تغییرات هورمونی باشد، مثلاً در گُرگرفتگی‌های طی یائسگی یا تنظیم سطح هورمون‌ها بعد از بارداری. احساس استرس یا اضطراب نیز می‌تواند منجر به عرق سرد شود. سنگ کلیه، سنگ کیسه صفرا، سنکوپ، دریازدگی و ماشین گرفتگی نیز از دیگر عوامل ایجاد عرق سرد هستند. اگر به طور مداوم دچار عرق سرد می شوید بهتر است با دکتر داخلی مشورت کنید.
• علت عرق کردن یک طرف بدن: در خصوص علت عرق کردن یک‌طرف بدن باز هم به بیماری هایپرهیدروزیس بر می‌خوریم. یعنی گروهی از افراد که پزشک معالج علت عرق زیاد آن‌ها را به ابتلایشان به بیماری هایپرهیدروزیس مرتبط می‌داند، تنها یک طرف بدنشان به شدت عرق می‌کند. البته این معضل علت‌های دیگری نیز دارد. به طور مثال آسیب‌های عصبی، ابتلا به تب یونجه، استفاده از برخی داروها، آسیب‌های پوستی، کم آبی شدید بدن، مصرف الکل و عوامل ژنتیکی می‌تواند علت عرق کردن یک طرف بدن باشد. به ‌هرحال عرق کردن یک‌طرف بدن در واقع اخطاری از سوی بدن مبنی بر اختلال در عملکرد برخی از اندام‌هاست. مثلاً آسیب رسیدن به سیستم عصبی یا اعصاب مغزی می‌تواند سیگنال‌های بین مغز، سیستم عصبی و غدد تعریق را با اختلال مواجه کند. این مشکل در پاره‌ای از اوقات خودش را با تعریق یک طرف بدن نشان می‌دهد. به یاد داشته باشید که تعریق یک طرف بدن به همراه خارش، سوزش یا قرمزی در سطح پوست می‌تواند یکی از نشانه‌های ابتلا به بیماری آسم یا حساسیت باشد.
• علت سردرد به همراه تعریق زیاد: پزشکان اصلی‌ترین دلیل بروز دو عارضه سردرد و تعریق به صورت هم زمان را ناشی از کم خونی بدن می‌دانند. خانم‌ها بیشتر از آقایان در معرض کم خونی‌های شدید قرار می‌گیرند. همچنین بدنشان اغلب این عارضه را با سردرد همراه با عرق کردن نشان می‌دهد. بنابراین بهتر است در صورت تکرار این نشانه هرچه سریع‌تر موضوع با یک پزشک در میان گذاشته شود. البته از دیگر عوارض کم‌خونی می‌توان به خستگی زودرس، ضعف، ناتوانی جسمی و ذهنی، سرگیجه، بی‌تفاوتی و بی‌اشتهایی اشاره کرد.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. استرس
2. هوای گرم
3. فعالیت سنگین بدنی

پیشگیری:

• از وضعیت های استرس زا حتی المقدور خلاصی یابید.

عوارض احتمالی:

1. بثور پوستی ناشی از مصرف بوبرها یا ضد عرق ها
2. پریشانی روانی در اثر شرمساری در ارتباطات اجتماعی
3. عفونت:افرادی که غالباً عرق می‌کنند بیشتر مستعد ابتلا به عفونت‌های پوست هستند.
4. کم آبی بدن در صورتی که دریافت آب برای جلوگیری مایعات از دست رفته کافی نباشد (به ندرت)
5. بوی بدن بدن:افزایش تعریق و رطوبت ناشى از آن، باعث تغییر فلور طبیعى پوست و بروز عفونت‌هاى قارچى و باکتریایى و بوى بد بدن مى‌شود.
6. اثرات اجتماعی و عاطفی:دست‌های پوشیده از عرق و لباس‌های خیس می‌توانند شرم آور باشند. چنین شرایطی شما ممکن است بر ادامه اهداف کاری و آموزشی تاثیر بگذارد.

تشخیص:

• انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار

درمان طب نوین:

• اگر یک مشکل پزشکی زمینه‌ای باعث مشکلات شده است، ابتدا آن مشکل ر ا باید درمان کرد. اگر علت مشخصی پیدا نکردید، روی کنترل تعریق شدید تمرکز کنید. گاهی اوقات نیاز به درمان‌های ترکیبی است. حتی اگر عرق کردن شما پس از درمان بهبود یابد، ممکن است دوباره تکرار شود. اگر واقعاً زیاد عرق می‌کنید، ممکن است علت عرق زیاد شما بیماری هایپرهیدروزیس باشد. در اینجا چند روش درمان پزشکی تعریق شدید را توضیح می‌دهیم. البته قطعاً لازم است پیش از مصرف هرگونه دارو یا استفاده از هر نوع درمان پزشکی، ابتدا با پزشک غدد مشورت کنید.
• یونتوفورزیس: دستگاه یونتوفورزیس یک دستگاه خانگی الکتریکی بوده که با استفاده از یک جریان الکتریکی ضعیف باعث می‌شود موقتاً غدد ترشح عرق از کار بیفتند. در این روش درمانی، شما دست‌ها، پاها یا هردوی آن‎‌ها را در یک سینی کم عمق آب قرار می‌دهید و جریان الکتریکی کمی نیز از این آب می‌گذرد. شما باید این روش درمانی را حداقل چند بار در هفته انجام دهید، اما پس از چند بار انجام دادن آن ممکن است تعریق شما متوقف شود. بعضی از افراد برای ثابت نگه داشتن نتیجه درمان، تنها نیاز به چند بار تکرار آن در ماه خواهند داشت. با اینکه این روش درمانی، روشی امن است، اما به دلیل اینکه از جریان الکتریکی در آن استفاده می‌شود، برای زنان باردار، افرادی که از دستگاه ضربان ساز قلب (Pacemaker) استفاده می‌کنند، یا ایمپلنت فلزی در بدن خود دارند و افراد دارای ناراحتی قلبی و افراد مبتلا به صرع توصیه نمی‌شود. عوارض جانبی استفاده از این درمان شامل موارد زیر است: خشکی پوست، حساسیت پوستی، احساس ناخوشایند در طول درمان.
• بوتاکس: یکی دیگر از روش‌هایی که برای درمان تعریق شدید استفاده می‌شود، تزریق سم بوتولینوم است که با نامبوتاکس  (Botox) نیز شناخته می‌شود؛ روشی که برای از بین بردن چین و چروک‌های پوست نیز از آن استفاده می‌گردد. بوتاکس، روشی تأیید شده برای درمان تعریق شدید زیر بغل است که بعضی پزشکان در ناحیه کف دست و پا نیز از آن استفاده می‌کنند. بوتاکس از طریق جلوگیری از ترشح ماده شیمیایی که موجب تحریک غدد تعریق می‌شود، از عرق کردن جلوگیری می‌کند. ممکن است برای درمان کامل نیاز به چند مرحله بوتاکس داشته باشید، اما اثر آن می‌تواند تا حدود یک‌ سال در بدن شما باقی بماند. بوتاکس عوارض جانبی هم دارد که مهم‌ترین آن‌ها تضعیف عضلات است. همچنین ممکن است در حین درمان حس درد به شما دست دهد.
• استفاده از داروهای آنتی کولینرژیک: در صورت استفاده از ضد تعریق‌ها و انجام روش‌های درمانی چون یونتوفورزیس و بوتاکس و جواب نگرفتن از آن‌ها، ممکن است پزشک غدد برای شما استفاده از داروهایی از جمله داروهای آنتی کولینرژیک را تجویز کند. داروهای خوراکی آنتی کولینرژیک از فعال شدن غدد تعریق جلوگیری می‌کنند، اما برای هرکسی توصیه نمی‌شود، زیرا دارای عوارض جانبی از جمله تاری دید، تپش قلب، خشکی چشم، خشکی دهان و سختی ادرار است.
• سیستم میرادرای: در این روش که در مطب دکتر انجام می‌گردد، از انرژی حرارتی برای از بین بردن غدد عرق زیر بغل استفاده می‌شود. هنگامی که غدد تعریق از بین بروند، دیگر رشد و احیایی نخواهند داشت.
• لیزر درمانی: گرچه ازلیزر به ‌عنوان یکی از راه‌های درمان تعریق زیاد یاد می‌شود، اما هنوز این شیوه توسط پزشکان به‌طور کامل تأئید نشده است. به همین دلیل ممکن است کمی شک‌ برانگیز باشد که اصلاً استفاده از لیزر می‌تواند در جلوگیری از تعریق زیاد بدن مؤثر باشد یا خیر. البته این نکته را نیز مدنظر داشته باشید که هزینه‌های انجام این کار بسیار بالا است. برای آشنایی بهتر با لیزر درمانی برای درمان عرق کردن می توانید از دکتر پوست نیز مشورت بگیرید.
• قرص ضد عرق: از جمله داروهای خوراکی می‌توان به قرص پروپانتلین برای تعریق، دیتروپان، قرص روبینول، اکسی بوتینین و کاجنتین اشاره کرد. مصرف این داروی گیاهی ضد عرق می‌تواند عوارض جانبی نیز داشته باشد. مصرف خودسرانه این داروها می‌تواند عوارض جبران ‌ناپذیری برای شما در پی داشته باشد. بنابراین برای درمان عرق کردن زیاد بهتر است به پزشک مراجعه کرده تا علل آن مشخص‌شده و درمان مناسب با آن تجویز شود. از عوارض قرص ضد عرق پروپانتلین می‌توان به سرگیجه اشاره کرد، که مانع از فعالیت‌ های روزمره می‌شود. عوارض قرص ضد عرق اکسی بوتینین می‌تواند خشکی دهان و پوست، تاری دید، تهوع، ناراحتی شکم، برافروختگی صورت مخصوصاً در کودکان، مشکل در دفع ادرار، سردرد، گیجی، اسهال، آریتمی و تشنج اشاره کرد. در مورد عوارض قرص ضد عرق روبینول نیز می‌توان خشکی دهان، گیجی و مشکلات دفع ادرار را نام برد. البته لازم به ذکر است که تمامی این موارد برای همه افراد بروز نمی‌دهد. تجویز قرص ضد عرق زیر بغل حتماً باید توسط پزشک معالج صورت گرفته تا عوارض قرص ضد عرق را با توجه به شرایط بدن هر فرد به حداقل میزان ممکن برساند.
• جراحی: ممکن است تاکنون تبلیغات جراحی پلاستیک برای درمان تعریق بیش از حد را دیده باشید. نکته مهم اینجاست که انجام عمل جراحی برای درمان هایپرهیدروز، تنها برای افرادی توصیه می‌شود که از سایر روش‌های درمان جواب نگرفته‌اند. در طول این عمل جراحی، جراح ممکن است غدد تعریق شما را بریده، تراشیده یا مکش کند. یکی دیگر از روش‌های جراحی، جراحی سمپاتکتومی توراسیک (ETS) است که در آن، جراح عصب‌های ناحیه زیر بغل بیمار، که در حالت عادی غدد تعریق را تحریک و فعال می‌کنند، را بریده و قطع می‌کند. این روش تأثیر بسیار خوبی در درمان هایپرهیدروز خواهد گذاشت، اما به عنوان روش نهایی برای افرادی که از سایر روش‌ها جواب نگرفته‌اند در نظر گرفته می‌شود. روش ETS حالت بازگشت نداشته و زخم‌های آن روی بدن بیمار باقی خواهد ماند. یکی از عوارض جانبی این جراحی که تقریباً تمامی افراد پس از عمل با آن مواجه خواهند شد، تعریق جبرانی بدن است؛ یعنی در یک ناحیه از بدن تعریق متوقف می‌شود، بدن شما برای جبران آن در نواحی دیگری (مانند صورت یا سینه) شروع به تعریق می‌کند.

درمان طب سنتی:

• مرتباً حمام بگیرید.
• موی زیر بغل را بتراشید.
• درمان بیماری زمینه ساز.
• جوراب های نخی بپوشید.
• لباس خود را مرتباً عوض کنید.
• از بوبرها و ضد عرق ها استفاده کنید.
• زاج سفید را نرم بسایید و بر آن بپاشید.
• از پودرهای خشک کننده استفاده کنید.
• از محافظ عرق در زیر بغل استفاده نمایید.
• با جوشانده برگ گردو موضع را در حمام بشویید.
• آب جوشانده مورد و گلاب را مخلوط کنید و بمالید.
• مورد، عفض و اقاقیا را نرم بسایید و بر موضع بمالید.
• لباس های گشاد و بافته شده از الیاف طبیعی مثل نخ بپوشید.
• خرمای سبز و کال را بکوبید و بر آن قسمت از بدن ضماد کنید.
• نخود خام، مورد، گلنارفارسی و پوست انار را نرم بسایید و بر آن بپاشید.
• سفید آب قلع و عفض را نرم بسایید، بعد با روغن مورد مخلوط کنید و بمالید.
• گل ریواس و مورد را نرم بسایید و با آب مخلوط کنید و بدن را با آن بشویید.
• پس از هر حمام، مردار سنگ ساییده شده را به صورت پودر بر محل تعریق بمالید.
• گلنار فارسی، مازج و برگ مورد را نرم بسایید، بعد با آب غوره مخلوط کنید و بمالید.
• روان درمانی یا مشاوره، در صورتی که استرس عامل مهمی در بروز این حالت باشد.
• هر روز ۵ گرم غاریقون را نرم بسایید و با نیم یا یک استکان عسل مخلوط کنید و بخورید.
• گل محمدی، گلنارفارسی، کندر، اقاقیا و مازو را نرم بسایید و با گلاب مخلوط کنید و بمالید.
• صندل یا کفش چرمی پا کنید، از پوشیدن کفش هایی که با مواد مصنوعی ساخته شده اند خودداری کنید.
• ندرتاً جراحی برای برداشتن غدد عرق یا قطع کردن رشته های عصبی که به مناطق عمده تعریق می روند.
• امکان دارد استفاده از وسایل الکتریکی که موقتاً تعریق کف دست، زیر بغل یا پاها را کم می کنند توصیه شود.
• گلنار فارسی، اقاقیا، خضض، کندر، مورد و گل محمدی را به نسبت مساوی نرم بسایید، بعد با گلاب مخلوط کنید و بمالید.
• گلنارفارسی، گل محمدی، اقاقیا، گل ارمنی، سفیدآب قلع، مردارسنگ، مورد و مازو را نرم بسایید، بعد با گلاب مخلوط کنید و بمالید.
• گیاهان دارویی ضد تعریق و عطش: فلفل، لیموترش، مریم گلی، مرزه، انجیر، برنج، بیدمشک، پسته، سپستان، خاکشیر، خیار سبز، شیرخشت، گندم.
• اگر بدن عرق می کند باید از سماق، عناب، عدس و گشنیز زیاد استفاده کنید. همچنین برای جلوگیری از عرق می توانید گل ارمنی و مردارسنگ را با گلاب مخلوط کنید و بمالید.
• گیاهان دارویی ضد تعریق: اسفند دانه، بابا آدم، پای خر، پونه، تاجریزی سیاه، خشخاش، ریش بز، سورنجان، سیاهدانه، درخت چای، زرشک، زیره سبز، زنیان، کافور، کندر، نعنای گربه ای.
• پوست سبز گردو ۵ گرم، گل زوفا ۱۰ گرم و گل پوره ۱۵ گرم، همه را نیمکوب و مخلوط کرده، بعد به ۷ قسمت تقسیم شود و هر روز عصر یک قسمت از آن را بجوشانید و آب آن را صاف کرده، سپس با عسل شیرین سازید و بنوشید.
• داروی معرق: گل زیرفون یک قسمت + گل آقطی یک قسمت + گل ماهور یک قسمت + گل بابونه یک قسمت، طرز تهیه و مقدار مصرف: یک قاشق غذاخوری از داروی فوق را که قبلا کوبیده شده باشد در یک لیوان آب جوش ریخته و نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد سپس آن را صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید.
• دارو جهت جلوگیری از عرق زیاد: برگ مریم گلی یک قسمت + برگ زوفا یک قسمت + پوست میوه گردو یک قسمت، طرز تهیه و مقدار مصرف: مقدار دو قاشق غذاخوری از داروی فوق را که قبلا کوبیده شده باشد در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد سپس آن را صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان یک ساعت قبل از خواب میل کنید.
• تعریق مکرر و بیش از حد، هیپرهیدروز نامیده می شود. این وضعیت معمولاً برای اولین بار در زمان بلوغ ظاهر شده و در سن ۳۰ سالگی ناپدید می شود. در بیشتر موارد هیچ علتی را نمی توان یافت ولی حدود نیمی از افراد مبتلا یک سابقه فامیلی از این وضعیت دارند که مطرح کننده وجود یک عامل ژنتیکی است. هیپرهیدروز می تواند نشاندهنده یک مشکل زمینه ای مثل فعالیت بیش از حد غده تیروئید یا مرض قند باشد. همچنین ممکن است در زنان یائسه نیز دیده شود. در بعضی از افراد استرس با ایجاد حمله تعریق همراه می شود. هیپرهیدروز ممکن است در نواحی زیادی از بدن به ویژه پاها، زیر بغل، دست ها و صورت رخ دهد. این حالت اغلب با یک بوی نامطبوع همراه است. گاهی بعضی از نقاط بدن بیشتر از سایر اعضا عرق می کنند و این غیر از عرق عمومی بدن است. برای جلوگیری از آن نباید به طور مکرر آن عرق را پاک کرد، زیرا این کار خود باعث ازدیاد عرق خواهد شد، بلکه باید به درمان پرداخت. یعنی مرتباً حمام کرد و از خوردن غذاهای چرب، مانده، غلیظ و سرخ کرده پرهیز کرد. و اگر به علت غذاهای چرب و پر انرژی باشد، با کم کردن چنین غذاهایی رفع خواهد شد، اما به طور کلی خوردن: برنج، سماق، گشنیز، عدس، شربت عناب، شربت زرشک، شربت رب انار، آبلیمو، آب پرتقال و ترشیجات از عرق جلوگیری می کنند. همچنین برای جلوگیری از عرق زیاد از حد می توانید گل ارمنی، سفیدآب قلع، مردارسنگ، مورد و مازو را نرم بسایید و با گلاب مخلوط کنید و بمالید.

درمان عرق زیاد از ضعف:

• روزی چند عدد آمله پرورده و مقداری از شربت آن را بخورید.
• به مدت ۴۰ روز، همه روزه، صبح و عصر، هر مرتبه نیم لیوان عرق بیدمشک را با نیم لیوان عرق بهارنارنج مخلوط کنید و بنوشید.
• جوز هندی و فوفل سرخ و سفید را به نسبت مساوی بکوبید، بعد به اندازه دو برابر همه آنها پودر نارگیل مخلوط کنید و هر روز یک قاشق شربت خوری از آن را با یک یا دو عدد زرده تخم مرغ مخلوط کرده و بخورید.
• پانصد گرم آرد گندم را با گلاب خمیر کنید، بعد ۶ نخود زعفران ساییده شده و مقداری عسل را با آن مخلوط کرده و بعد مقداری روغن زیتون را در ظرفی بریزید و آنها را در روغن ها سرخ کنید و صبح، ظهر و شب، هر مرتبه به قدر دو قاشق غذاخوری از آن را بخورید.
• برای رفع عرق بدن که در اثر ضعف بدن تولید می شود باید از خوراکی هایی مانند: خربزه، به، شفتالو، خرمالو، نارگیل، پرتقال، نارنگی، لیموشیرین، سیب درختی، گلابی، آب هویج، روغن به، کلم قمری، کلم قرمز، کلم پیچ، گل کلم، کنگر، کرفس، لوبیا قرمز، شلغم، شوید، جعفری، ریواس، ماش و کباب چنجه زیاد استفاده کنید.
• پنج سیر نخود الوند را بجوشانید، بعد آب آن را صاف کرده و ۵ سیر مغز پسته را در آب آن به مدت ۲۴ ساعت بخیسانید، بعد از ۲۴ ساعت، ۵ سیر مغز فندق را با مغز پسته و نخود الوندها مخلوط کنید و نرم بکوبید، سپس ۵ سیر نبات ساییده را در آن ترکیب کنید و صبح، ظهر و شب و هر مرتبه به اندازه یک گردو یا به اندازه یک قاشق غذاخوری از آن را میل کنید.
• هر ۳ روز یک بار، مغز پسته خام، مغز بادام خام، مغز فندق خام، مغز گردو، لوبیاچیتی، نخود و کنجد از هر کدام ۵۰ گرم را با گوشت ران گوسفند نر یا گوشت شتر و مقداری آرد گندم بپزید و به جای زردچوبه، زعفران بریزید و بعد کمی هل و دارچین اضافه کرده و به جای آب هم از گلاب استفاده کنید و پس از پخته شدن نیمی از آن را ظهر و نیم دیگر را شب میل فرمایید.
• آویشن شیرازی، بابونه شیرازی، دارچین، عصاره شیرین بیان، پونه کوهی، بهارنارنج، اسطوخدوس هندی، مغز ناخونک، برگ تیول و فرنجمشک را به نسبت مساوی نرم بسایید، بعد به اندازه وزن همه آنها نبات کوبیده شده اضافه کنید و صبح و عصر، هر مرتبه یک قاشق غذاخوری از آن را میل فرمایید.

درمان عرق زیر بغل بلغمی:

• کاهش سردی ها.
• شبی یک قاشق مرباخوری اسفند با یک لیوان آب قورت دهید.
• زیادی عرق در یک عضو، نشان دهنده زیادی یک خلط در آن عضو است.
• علت سردی بدن است، اگر این عرق سفیدی پس دهد و لباس را سفید و نمکی کند، عرق بلغمی است.

درمان عرق زیر بغل صفراوی:

• انجام حجامت عام.
• بدن را با سرکه بشویید.
• هر شب یک ساعت بعد از شام یک لیوان سرکنگبین گرم بخورید.
• زیادی عرق در یک عضو، نشان دهنده زیادی یک خلط در آن عضو است.
• اگر این عرق زردی پس دهد و لباس را زرد کند، عرق صفراوی است و این عرق تلخ و بوی بد دارد و از صفرای زیاد به وجود آمده است.

درمان عرق سرد سر موقع خواب:

• ماساژ سر با روغن کنجد.
• خوردن ارده و شیره انگور به جای صبحانه.
• خوردن گرمی ها و ترک سردی ها مخصوصاً شبانگاه.
• وقتی بلغم در بدن زیاد شود عرق سرد منتشر در بدن به وجود می آید.

درمان عرق گرم سر موقع خواب:

• کاهش غذاهای گرم.
• ماساژ دادن پا تا حرارت سر به پا منتقل شود و متعادل گردد.
• انجام حجامت عام یا ساکرال یا ساقین برای تغییر مسیر حرارت از سر به پایین.
• وقتی صفرا در بدن بالا رفت حرارت نیز بالا می رود و چون جایگاه حرارت و صفرا بالا است حرارت موجب دفع رطوبت از سر می شود و شخص احساس عرق گرم در سر می کند.

درمان عرق کردن سر موقع خوردن سیر یا پیاز خشک:

• انجام حجامت عام.
• خوردن ترشی تند و جنوبی (بندری).
• نشان از صفرا و حرارت زیاد در بدن است.

درمان تعریق شبانه در مردان:

• خوردن یک قاشق مرباخوری زیره در شب.

درمان تعریق کف دست و پا:

• اصلاح مزاج
• ترک چای و ماست
• خوردن عرق کاسنی و شاهتره
• سکنجبین عسلی و حجامت می باشد
• مصرف کلیه غذاهای مفید هنگام غلبه دم.
• مصرف مایعات کافی تا حدی که رنگ ادرار روشن باشد.
• هر شب خانم ها یک لیوان عرق رازیانه با عسل میل کنند.
• شستن دست ها و دوش گرفتن مکرر درمان موقتی این بیماری است.
• بلعیدن یک قاشق غذاخوری اسفند، شبانگاه و عسل ناشتا توصیه می شود.
• حفظ آرامش و جلوگیری از اضطراب تا حد زیادی در کاهش تعریق مؤثر است.
• جهت تنظیم تعریق بدن یک استکان دمنوش کلپوره شب قبل از خواب میل کنید.
• شستن دست ها و دوش گرفتن های مکرر در درمان موقتی این بیماری مؤثر هستند.
• مالیدن پودر زاج و جوش شیرین به صورت موضعی کمی عرق ریزی کف دست را کم می کند.
• با ورزش و نرمش های روزانه میزان تعریق خود را افزایش دهید تا عرق کف دست و پا کم گردد.
• در مصرف غذاهای (چرب و پرکالری، ادویه جات تیز و تند، سیر و پیاز خام، شیرینی جات) رعایت اعتدال را داشته باشید.
• اجتناب از مصرف کافئین ها: چای، قهوه، نسکافه، شکلات و نوشیدنی ها گازدار از مواد محرک بوده و تعریق کف دست و پا را بیشتر می کنند.
• دمنوش (گل گاوزبان + سنبل الطیب + خاکشیر) با کمی عسل: این دمنوش بیشتر برای افرادی که دچار تپش قلب، مشکلات روحی روانی و فشارخون بالا هستند مفید می باشد.
• خضاب با ترکیبات (حنا + سدر + برگ مورد) با کمی آب به مدت نیم ساعت ۲ الی ۱ بار در طول روز.
• برای برطرف کردن عرق دست ها و رفع نمناکی دایمی آن باید شب ها کمی پودر گوگرد نباتی را بر آن بمالید و بخوابید و هر روز دست ها را با آب جوشانده برگ گردو بشویید.
• چای سرشار از تانن است که یک ضد عرق طبیعی است؛ مقداری چای را آسیاب کرده و قبل از خواب با کمی روغن مایع روی دست ضماد کنید، این کار پس از چند روز تعریق را کاهش می دهد.
• دمنوش (مریم گلی + لیموعمانی زرد): نیم ساعت قبل از وعده های غذایی یک استکان از این دمنوش را با کمی عسل بنوشید و تا زمان بهبودی ادامه دهید؛ البته زیاده روی در نوشیدن این دمنوش در بعضی افراد، موجب سردرد می شود؛ این گیاه قابض بوده و مانع از تعریق می شود.

درمان عرق و عفونت پا:

• روزی سه بار پاها را با آب سرد بشویید.
• هر روز پاها را در خون حیوان تازه ذبح شده ماساژ دهید.
• روزی یک بار آب روی آهک بریزید و پاهای لخت را روی بخار آن بگیرید.
• هر روز پاها را با محلول نمک و زیرفون بشویید، سپس پودر تالک بر آنها بپاشید.
• مازوی ساییده را با حنا مخلوط کرده و خمیر کنید و شب به پاها ببندید و صبح بشویید.
• هر روز قبل از پوشیدن کفش، پاها را با ادکلن ماساژ دهید، سپس پودر تالک بر آنها بپاشید.
• هر روز یک قاشق چایخوری زاج سفید را در یک لگن آب ملایم حل کنید و پاها را در آن بشویید.
• یک گرم جوهرلیمو را در ۱۰۰ گرم آب حل کنید و با آن پاها را بشویید و بگذارید تا خود به خود پاها خشک شوند و شبی یک بار تکرار کنید.
• مازو را نرم بسایید و با الکل ۸۰ درجه خمیر کرده و شب به پا ببندید و صبح بشویید و بعد نیم ساعت هم پاها را در محلول پرمنگنات نگهدارید.
• جفت و پوست انار شیرین را نرم بسایید، بعد با روغن حیوانی خمیر کرده و به پا و لای انگشتان بمالید، این عمل باید هر شب موقع خواب تکرار شود.
• خوردن بادمجان، خیار، خربزه، جوز هندی، پرسیاوشان، زنجبیل، دارچین، انیسون، تخم خبازی یا گل خبازی و آب دم کرده گل گاوزبان از عرق و عفونت یا جلوگیری می کند. همچنین می توانید هر روز با محلول پرمگنات تمام پا و اطراف انگشتان و ناخن ها را خوب بشویید و مالش و ماساژ دهید.

درمان تعریق کف دست و پا:

• اصلاح مزاج
• ترک چای و ماست
• خوردن عرق کاسنی و شاهتره
• سکنجبین عسلی و حجامت می باشد
• مصرف کلیه غذاهای مفید هنگام غلبه دم.
• مصرف مایعات کافی تا حدی که رنگ ادرار روشن باشد.
• هر شب خانم ها یک لیوان عرق رازیانه با عسل میل کنند.
• حفظ آرامش و جلوگیری از اضطراب تا حد زیادی در کاهش تعریق مؤثر است.
• شستن دست ها و دوش گرفتن های مکرر در درمان موقتی این بیماری مؤثر هستند.
• با ورزش و نرمش های روزانه میزان تعریق خود را افزایش دهید تا عرق کف دست و پا کم گردد.
• خضاب با ترکیبات (حنا + سدر + برگ مورد) با کمی آب به مدت نیم ساعت ۲ الی ۱ بار در طول روز.
• در مصرف غذاهای (چرب و پرکالری، ادویه جات تیز و تند، سیر و پیاز خام، شیرینی جات) رعایت اعتدال را داشته باشید.
• اجتناب از مصرف کافئین ها: چای، قهوه، نسکافه، شکلات و نوشیدنی ها گازدار از مواد محرک بوده و تعریق کف دست و پا را بیشتر می کنند.
• بلعیدن یک قاشق غذاخوری اسفند، شبانگاه و عسل ناشتا توصیه می شود.شستن دست ها و دوش گرفتن مکرر درمان موقتی این بیماری است.
• برای برطرف کردن عرق دست ها و رفع نمناکی دایمی آن باید شب ها کمی پودر گوگرد نباتی را بر آن بمالید و بخوابید و هر روز دست ها را با آب جوشانده برگ گردو بشویید.
• دمنوش (گل گاوزبان + سنبل الطیب + خاکشیر) با کمی عسل: این دمنوش بیشتر برای افرادی که دچار تپش قلب، مشکلات روحی روانی و فشارخون بالا هستند مفید می باشد.
• مالیدن پودر زاج و جوش شیرین به صورت موضعی کمی عرق ریزی کف دست را کم می کند.
• جهت تنظیم تعریق بدن یک استکان دمنوش کلپوره شب قبل از خواب میل کنید.
• چای سرشار از تانن است که یک ضد عرق طبیعی است؛ مقداری چای را آسیاب کرده و قبل از خواب با کمی روغن مایع روی دست ضماد کنید، این کار پس از چند روز تعریق را کاهش می دهد.
• دمنوش (مریم گلی + لیموعمانی زرد): نیم ساعت قبل از وعده های غذایی یک استکان از این دمنوش را با کمی عسل بنوشید و تا زمان بهبودی ادامه دهید؛ البته زیاده روی در نوشیدن این دمنوش در بعضی افراد، موجب سردرد می شود؛ این گیاه قابض بوده و مانع از تعریق می شود.

درمان عرق و عفونت پا:

• روزی سه بار پاها را با آب سرد بشویید.
• هر روز پاها را در خون حیوان تازه ذبح شده ماساژ دهید.
• روزی یک بار آب روی آهک بریزید و پاهای لخت را روی بخار آن بگیرید.
• هر روز پاها را با محلول نمک و زیرفون بشویید، سپس پودر تالک بر آنها بپاشید.
• مازوی ساییده را با حنا مخلوط کرده و خمیر کنید و شب به پاها ببندید و صبح بشویید.
• هر روز قبل از پوشیدن کفش، پاها را با ادکلن ماساژ دهید، سپس پودر تالک بر آنها بپاشید.
• هر روز یک قاشق چایخوری زاج سفید را در یک لگن آب ملایم حل کنید و پاها را در آن بشویید.
• یک گرم جوهرلیمو را در ۱۰۰ گرم آب حل کنید و با آن پاها را بشویید و بگذارید تا خود به خود پاها خشک شوند و شبی یک بار تکرار کنید.
• مازو را نرم بسایید و با الکل ۸۰ درجه خمیر کرده و شب به پا ببندید و صبح بشویید و بعد نیم ساعت هم پاها را در محلول پرمنگنات نگهدارید.
• جفت و پوست انار شیرین را نرم بسایید، بعد با روغن حیوانی خمیر کرده و به پا و لای انگشتان بمالید، این عمل باید هر شب موقع خواب تکرار شود.
• خوردن بادمجان، خیار، خربزه، جوز هندی، پرسیاوشان، زنجبیل، دارچین، انیسون، تخم خبازی یا گل خبازی و آب دم کرده گل گاوزبان از عرق و عفونت یا جلوگیری می کند. همچنین می توانید هر روز با محلول پرمگنات تمام پا و اطراف انگشتان و ناخن ها را خوب بشویید و مالش و ماساژ دهید.

عرق آور:

• در ضمن برای تولید عرق می توانید عصاره پونه را با عسل شیرین کنید و بخورید.
• هر روز صبح ناشتا مقداری آب لیمو را با عسل مخلوط کرده، میل فرمایید و مقداری از آن را هم بمالید.
• روزی یک مرتبه، هر بار ۴ گرم زنجبیل را در نیم لیتر آب جوش، ۱۰ دقیقه دم کنید و آب آن را به مرور بنوشید.
• هر روز آب جوشانده اکلیل کوهی یا آب دم کرده گل بومادران یا آب دم کرده پرسیاوشان یا آب جوشانده ریشه و برگ باباآدم را بنوشید.
• خوردن تمشک، طالبی، گرمک، انجیر، سیر، کرفس، والک، مرزه با انجیر، زنجبیل، تاج ریزی، انیسون و تره فرنگی، همچنین حمام و آفتاب عرق آور است.
• آب کرفس یا سرکه یا گلاب یا روغن بابونه یا بابونه با نمک یا درمنه با نمک یا فلفل با نمک یا پیه یا زرآوند یا روغن سوسن یا دارچین یا اگیر ترکی یا آب ترب و یا روغن ترب را بمالید.

داروها:

• بوتولینوم توکسین
• گلیکوپیرونیوم توسیلات
• داروهایی که در درمان تعریق شدید استفاده می‌شود شامل: داروها یا پماد ضد عرق، داروهای مسدود کننده عصب، داروهای ضد افسردگی، تزریق سم بوتولیسم (بوتاکس)، داروهای ضد تعریق، لیزر درمانی و غیره. اگر داروهای ضد عرق به شما کمک نکنند، ممکن است لازم باشد از دیگر داروها و درمان‌ها استفاده کنید. در موارد شدید، پزشک ممکن است برای حذف غده عرق یا قطع اعصاب مسئول تولید بیش از حد عرقعمل جراحی انجام دهد.

فعالیت:

• محدودیتی برای آن وجود ندارد.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین لبنیات و غذاهای گرم و سرد بدون مصلح غذایی پرهیز کنید.
• خوردنی های مفید: خوراک نخود فرنگی با کدو، خوراک نخود فرنگی و ذرت، خوراک باقلا، خوراک کدو خورشتی با سویا، خوراک قارچ و لوبیا سبز، خوراک قارچ و سیب زمینی، خوراک قارچ طعم دار، خوراک گل کلم، خوراک لوبیا سبز ۲، خوراک تند بامیه، خوراک بورانی، خوراک مخلوط، عدس پلو ساده، نخود فرنگی پلو ۱، خورش آلو و قیسی، خورش قیمه بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با قارچ، خورشت کنگر، سوپ کدو خورشتی، سوپ جو ۱، سوپ گشنیز، سوپ کدو قلیانی، سوپ زرشک با جعفری.