مالاریا: عبارت است از عفونتی ناشی از یک انگل تک سلولی، که از طریق گزش پشه آنوفل، تزریق خون آلوده، به طور مادرزادی از مادر به کودک یا استفاده از سوزن مشترک در بین معتادان انتقال می یابد.
علائم:
- تهوع
- سردرد
- خستگی
- تنفس سریع
- لرزش شدید تکان دهنده همراه تب به مدت 24 الی 12 ساعت
- تعریق شدید همراه با کاهش درجه حرارت دوره علائم مذکور تا هنگام درمان ممکن است هر 3 الی 2 روز تکرار شود، این بیماری بدون درمان می تواند سال ها ادامه یابد.
علت:
- چهار نوع انگل مالاریا وجود دارد؛ این انگل ها با گزش پشه از فردی به فرد دیگر منتقل می شوند، پشه پس از گزیدن، در مبتلا، آلوده انگل می گردد، این انگل در بدن پشه تکثیر یافته و با گزش بعدی پشه، وارد جریان خون فردی دیگر می گردد. انگل پس از ورود به جریان خون فرد، به کبد مهاجرت کرده و در آنجا به سرعت رشد کرده و تکثیر می یابد. پس از چند روز، هزاران انگل از کبد مجدداً وارد جریان خون شده و گلوبول های قرمز خون را تخریب می کند، برخی از انگل ها درون کبد باقی مانده و به تکثیر خود ادامه می دهند و به فواصل معین به داخل جریان خون آزاد می شود.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- آب و هوای گرم و مرطوب
- زندگی در شرایط شلوغ غیر بهداشتی
- مناطق جغرافیای خاص نظیر آمریکای لاتین، آسیا و آفریقا
پیشگیری:
- استفاده از داروهای ضد مالاریا قبل از مسافرت به مناطق مالاریا خیز و ادامه مصرف این داروها پس از بازگشت به وطن، آموزش های لازم در این باره را از اداره بهداشت یا پزشک خود می توانید دریافت نمایید. در مناطق دارای پشه فراوان پیشگری شامل از بین بردن محل های تخم ریزی پشه ها، نصب روی پنجره، استفاده از پشه بند هنگام خواب و استفاده از ترکیبات دفع کننده حشرات می باشد.
عواقب مورد انتظار:
- معمولاً با درمان در عرض دو هفته قابل علاج است. مالاریا بدون درمان در افراد دچار فقر تغذیه ای یا افراد داری مقاومت پایین نسبت به بیماری میتواند کشنده باشد.
عوارض احتمالی:
- کم خونی ناشی از تخریب سلول های قرمز خون، تجمع سلول های خونی در داخل عروق که ممکن است منجر به آسیب مغزی یا کلیوی گردد.
تشخیص:
- برای تشخیص مالاریا، پزشک شما احتملاً سوابق پزشکی تان را بررسی کرده و بر روی شما معاینه ای فیزیکی انجام می دهد و برایتان آزمایش های خون را تجویز خواهد کرد، آزمایش های خونی، تنها راه برای تأیید تشخیص مالاریا هستند، آزمایش های خونی مخصوص این بیماری، می توانند با نشان دادن موارد زیر به پزشکتان کمک کنند:
- نوع انگل مالاریایی که سبب بروز علائم در شما شده است.
- وجود انگل در خون، برای تأیید این که آیا به مالاریا مبتلا هستید یا خیر.
- آیا عفونت در شما توسط انگلی ایجاد شده که به داروهای خاصی مقاوم است یا خیر.
- سایر آزمایش های خونی به تعیین این مساله کمک می کنند که آیا این بیماری منجر به عوارض جدی و شدید خواهد شد یا خیر.
- تکمیل برخی از آزمایش های خون، چندین روز زمان نیاز دارد، در حالی که برخی دیگر از این آزمایشات، می توانند نتایج را در کمتر از 15 دقیقه به دستتان برسانند.
درمان طب نوین:
- مالاریا با تجویز داروهایی که باعث کشتن انگل می شوند، درمان می شود. انواع داروها و طول درمان با توجه به موارد زیر متفاوت خواهد بود:
- سن شما
- شدت علائم شما
- باردار هستید یا خیر.
- نوع انگل مالاریایی که موجب عفونت در شما شده است.
درمان طب سنتی:
- کاسنی تازه را تا ۱۲ روز، همه روزه بکوبید و صبح ناشتا آب آن را در حدود ۲۵۰ گرم میل کنید.
- قرص أطبرین و قرص پلاسموشین برای از بین بردن مالاریا بسیار مفید هستند، روزی ۳ قرص میل شود.
- کنینکلرهیدرات ۲۵ گرم و آرنال ۲ سانتی و بلودومتیل ۲ سانتی برای یک کپسول، روزی ۳ دانه حب بسازید و میل کنید.
- کلمبو، جنطیانا، خارخاسک و تاج ریزی از هر کدام به مقدار مساوی، جوشانده، صاف کرده و آب آن را با نبات در سه نوبت میل کنید.
- پوست بید، پوست گنه گنه، ریشه کاسنی و خارخاسک از هر کدام ۱ مثقال را بجوشانید، بعد صاف کرده و آب آن را صبح، ظهر و شب میل کنید.
- ریوند چینی،کلمبو، افتیمون، سقمونیا و ریشه جنطیانا از هر کدام ۱ مثقال، بجوشانید و آب آن را صبح و عصر میل کنید، در تب مالاریا بسیار مؤثر است.
- قرص آسپرین (بایر) روزی ۳ قرص اثر فوری خواهد بخشید ولی باید از خوردن گوشت اجتناب ورزید و اگر آب لیمو یا آب غوره با غذا میل کنید نافع است.
- کنینکلرهیدرات 20/0 سانتی، پیرامیدن 10/0 سانتی، کافئین 05/0 سانتی واروطروپین ۱۰ سانتی برای یک حب از این قرار: ۲۴ حب تهیه و روزی ۳ حب میل شود، جهت مالاریا نافع است.
- خارخاسک ۴ مثقال، شاه تره ۲ مثقال و پوست درخت بید ۲ مثقال، همه را در ۲ لیتر آب بجوشانید و صبح ناشتا سه استکان، قبل از ناهار دو استکان و قبل از شام دو استکان میل کنید.
- شاه تره تازه و کاسنی تازه از هر کدام ۳ کیلو، هر دو را بکوبید، بفشارید و آب آن را شب هنگام در مقابل نسیم گذاشته، سپس آن را سه روز صبح ناشتا میل کنید. تب مالاریا به کلی قطع خواهد شد.
- ریشه کاسنی، پوست بید، گل پنیرک و تخم خبازی از هر کدام ۲ مثقال (برای یک مرتبه)، از این قرار: برای هفت مرتبه تهیه کرده و در مدت یک هفته، صبح ها بجوشانید و آب آن را با نبات میل کنید.
- کلمبو، جنتیانا، پوست گنه گنه و پوست بید از هر کدام ۱ مثقال را در یک لیتر آب بجوشانید که به مقدار چهار استکان آب به دست آید و نبات را شیرینی آن کرده و روزی چهار استکان آن را در چهار وعده تا ۷ روز میل کنید. برای تب مالاریا بسیار نافع است.
- ارگوئین 03/0 سانتی، ارنال 02/0 سانتی و کنینکلرهیدارت 30/0 سانتی برای یک حب، هر چند حبی که می خواهید تهیه کرده و روزی ۳ حب، صبح، ظهر و شب میل کنید. جهت مالاریا بسیار نافع است مخصوصاً اگر طحال بیمار مالاریایی بزرگ شده باشد تجویز می شود.
- گنه گنه و عصاره بید از هر کدام 20/0 سانتی و بلودومتیل ۲ سانتی برای یک کپسول، روزی ۳ کپسول ساخته و صبح، ظهر و شب به طور ناشتا میل کنید ضمناً غذای شخص مالاریایی نوعاً باید جگر سیاهی و ماهیچه گوسفند باشد، زیرا که احتیاج به خون بیشتری دارد تا سلول ها، تاب مقاومت و دفاع را در مقابل میکروب مالاریا داشته باشند (اسفناج و پسته خام نیز بسیار نافع است).
داروها:
- داروهای ضد مالاریا جهت از بین بردن این انگل متداول ترین داروهای ضد مالاریا، شامل موارد زیر می باشند:
- کینین
- کینیدین
- کلروکین
- آرتسونات
- پریماکین
- پریمتامین
- پروگوانیل
- مفلوکویین
- پریماکوئین
- کلیندامایسین
- پریماکویین فسفات
- آرتمتر + لومفانترین
- هیدروکسی کلروکین
- ترکیبی از آتوواکوئون و پروگوانیل (ملارون)
- کوئینین سولفات (کوالاکین) با داکسی سایکلین (ویبرامایسین، مونوداکس و سایر موارد)
- درمان های ترکیبی مبتنی بر آرتمیسینین (ACTs): ACT ها در بسیار یاز موارد، اولین خط درمانی برای مالاریا می باشند، انواع مختلفی از ACT وجود دارد، از جمله آرتمتر-لومفانترین (coartem) و آرتسونات – آمودیاکین. هر ACT ترکیبی از دو یا چند دارو است که در برابر انگل مالاریا به روش های مختلفی عمل می کنند.
- کلروکین فسفات: کلروکین، درمان ترجیحی برای هر انگلی است که به این دارو حساس است و به آن مقاومت ندارد، اما در بسیاری از نقاط جهان، انگل های مالاریا در برابر کلروکین مقاوم هستند و در این موارد این دارو دیگر یک درمان موثر نیست.
فعالیت:
- تا برطرف شدن تب و لرز در بستر استراحت کنید، با بهبود علائم به تدریج فعالیت طبیعی خود را از سر بگیرید.
رژیم غذایی:
- رژیم خاصی نیاز نیست. تا میزان بهبود از مکمل های مواد معدنی و ویتامین ها استفاده کنید.
- خوردنی های مفید: خوراک نخود فرنگی با کدو، خوراک باقلا، خوراک کدو خورشتی با سویا، خوراک کدو خورشتی با قارچ، خوراک کدو خورشتی با کرفس، خوراک کدو بادمجان، خوراک قارچ و لوبیا سبز، خوراک گل کلم، خوراک بورانی، خوراک مخلوط، آش ماش، آش شلغم ۲، عدس پلو ساده، لوبیا سبز پلو ۳، نخود فرنگی پلو ۱، خورش قیمه بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با قارچ، سوپ صیفی جات ۲، سوپ کدو خورشتی، سوپ کدو حلوایی، سوپ جو ۲، سوپ دال عدس، سوپ اسفناج، سوپ قارچ ۱، سوپ قارچ ۲، سوپ کلم قمری، سوپ کلم بروکلی ۱، سوپ گل کلم، سوپ گشنیز، سوپ کدو قلیانی، سوپ بلغور و کرفس، سوپ شهد نما، سوپ زرشک با جعفری، سوپ کاهو سبز، سوپ جو و اسفناج.
نکته:
- نوع دیگری از پشه ها پشه مالاریا است که اغلب در باتلاق ها و مرداب ها یافت می شود. در ابتدای گزیدن که میکروب آن با سلول های بدن مخلوط و با خون مشغول جنگ و پیشروی می شود، شخص بدون اطلاع و همان طور که سرگرم کار روزانه خود است، احساس سرما کرده و یا به عبارت دیگر بدنش (مورمور) می شود و مختصری که گذشت خمیازه و دهان دره های پیاپی شروع شده و در این مدت به مرور ماهیچه های پا درد می گیرند و بعد از ۱۸ ساعت که از گزیدن پشه گذشت تب نیز عارض شده و شخص پژمرده و ناتوان می شود و به مرور رنگ صورت زرد و تخم چشم کبود و بشاشیت و شادابی مبدل به ضعف و بی حسی شده و روزبه روز لاغر و نحیف می گردد.