تب زرد: عبارت است از تب زرد یک بیماری ویروسی حاد و کشنده است که از طریق نیش پشه به انسان و سایر پستانداران منتقل می‌شود. این ویروس در حقیقت از طریق پوست وارد بدن انسان شده و به جریان خون او وارد می‌شود. به محض ورود ویروس به جریان خون و قبل از بروز هر گونه علائمی به سرعت تکثیر می‌یابد. جالب است بدانید که ویروس تب زرد نسبت به تغییرات فصلی و آب‌وهوایی مقاوم است و می‌تواند به صورت طولانی مدت در بدن پشه حامل آن باقی بماند. کبد، قلب، کلیه و غدد فوق کلیوی از جمله قسمت‌هایی از بدن هستند که بیش‌تر در معرض حمله این ویروس حاد قرار می‌گیرند.
علائم:
- تب زرد یا همان طاعون زرد معمولا در روزهای ابتدایی ابتلا به آن علائم و نشانه خاصی را با خود به همراه ندارد. از این رو فرد مبتلا حدود ۳ الی ۶ روز اولیه بیماری خود با وجود آلودگی به ویروس بدون هیچ علائمی سپری می‌کند. پس از گذشت این زمان علائم حاد این بیماری خود را نشان می‌دهند. این علائم معمولا شامل موارد زیر است:
- سردرد
- استفراغ
- سرگیجه
- تب و لرز
- حالت تهوع
- قرمزی چشم
- حسایت به نور
- دردهای عضلانی
- از دست دادن اشتها
- علائم مرحله حاد بیماری تب زرد معمولا طی چند روز پس از بروز فروکش می‌کنند. اما در برخی از افراد پس از طی چند روز علائم با شدت بیش‌تری خود را نشان می‌دهند و بیمار را وارد دوره سمی می‌کنند. دوره سمی بیماری تب زرد معمولا بسیار خطرناک است و در صورت کنترل نشدن ممکن است منجر به مرگ فرد مبتلا شود. علائم دوره سمی این بیماری عبارتند از:
- تشنج
- استفراغ
- کاهش میزان ادرار
- نارسایی کبد و کلیه
- دردهای شکمی مزمن
- اختلال عملکرد مغزی
- زرد شدن سفیده چشم
- کاهش تعداد ضربان قلب
- زردی پوست بدن و صورت
- خونریزی از بینی، چشم و دهان
علت:
- همان‌گونه که پیش‌تر نیز به آن اشاره شد، نیش پشه آئدس اجیپتی اصلی‌ترین عامل انتقال بیماری تب زرد است. با توجه به این‌که این بیماری بیش‌تر مردم کشورهای آفریقایی و آمریکای جنوبی را درگیر می‌کند، مردم بومی این نواحی بر ضد این بیماری واکسینه می‌شوند. اما در بسیاری از موارد مسافرانی که به این نواحی سفر می‌کنند، در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند. بنابراین شاید بهتر باشد چند هفته قبل از سفر به کشورهایی که احتمال ابتلا به ویروس در آن‌ها بالا است، به پزشک مراجعه کنید و در صورت صلاحدید نسبت به دریافت واکسن تب زرد اقدام کنید.
پیشگیری:
- واکسن تب زرد: واکسن تب زرد واکسنی بسیار موثر در پیشگیری از ابتلا به این بیماری است. تب زرد بیماری رایج در صحراهای آفریقا و آمریکای جنوبی است. اگر در این نواحی زندگی می کنید در مرود دریافت واکسن تب زرد با پزشک مشورت کنید. اگر شما قصد سفر به این نواحی را دارید، حداقل 10 روز قبل از سفر (و ترجیحا 3 تا چهار هفته قبل) با پزشک خود مشورت کنید. دریافت تک دوز واکسن تب زرد ایمنی برای حداقل ده سال علیه بیماری تب زرد ایجاد می کند. عوارض واکسن تب زرد بسیار خفیف است، 5 تا 10 روز طول می کشد و شامل سردرد، تب با درجه بالا، درد ماهیچه ای، خستگی و درد در محل تزریق است. واکنش های جدی تر مانند ایجاد سندرمی شبیه به تب زرد واقعی، التهاب مغز (انسفالیت) یا مرگ ممکن است در نوزادان یا افراد مسن اتفاق بیافتد. دریافت واکسن تب زرد برای افراد بین سنین 9 ماه تا 60 سال ایمن است. در صورتی که کودک شما سن کمتر از نه ماه دارد، سیستم ایمنی شما تضعیف شده است، باردار هستید و یا سن بالاتر از 60 سال دارید، در مورد دریافت واکسن تب زرد با پزشک متخصص بیماری های عفونی مشورت کنید.
- محافظت در برابر پشه: علاوه بر دریافت واکسن، می توانید با پیشگیری از نیش پشه ها از بروز بیماری تب زرد جلوگیری نمایید. برای کاهش قرارگیری در عرض پشه های حامل ویروس تب زرد نکات زیر را در نظر داشته باشید: در زمانی که فعالیت پشه زیاد است، تنها در موارد ضروری به بیرون از خانه بروید. زمانی که به مناطق آلوده به پشه می روید، بلوز آستین بلند و شلوار بلند بپوشید. در خانه با سیستم تهویه مناسب اسکان بگیرید.
عوارض احتمالی:
- در حالت کلی طاعون زرد ممکن است منجر به مرگ حدود ۲۰ الی ۵۰ درصد از افراد مبتلا شود. بنابراین کنترل به موقع آن بسیار ضروری و حیاتی است. در این میان افرادی که وارد فاز سمی این بیماری می‌شوند ممکن است دچار نارسایی کبد، نارسایی کلیه، یرقان و کما شوند. اما در سایر افراد معمولا بعد از گذشت چند هفته علائم به طور کامل فروکش می‌کنند و عموما هیچ یک از اندام‌ها دچار آسیب جدی نمی‌شوند. عوارض طاعون زرد در برخی از موارد استثنایی ممکن است منجر به بروز عفونت‌های باکتریایی ثانویه‌ای نظیر نومویا یا سایر عفونت‌های خونی شود.
تشخیص:
- در مراحل ابتدایی ابتلا به بیماری تب زرد، معمولا این عارضه با بیماری‌هایی مانند مالاریا، حصبه، بیماری‌های ریکتزیایی، خونریزی تب‌های ویروسی، عفونت‌های آربو ویروسی، لپتوسپیروز یا تب شالیزار، هپاتیت ویروسی و مسمومیت اشتباه گرفته می‌شود. زیرا علائمی مشابه با نشانه‌های این بیماری‌ها دارد. اما تشخیص قطعی ابتلا به این بیماری تنها از طریق انجام آزمایش خون میسر می‌شود. زیرا نتایج آزمایش خون معمولا اطلاعات دقیق‌تری را در اختیار پزشک قرار می‌دهد.
درمان طب نوین:
- در حقیقت هیچ روش درمانی تایید شده‌ای برای درمان بیماری ویروسی تب زرد وجود ندارد. بنابراین درمان این بیماری تنها از طریق روش‌های مراقبتی صورت می‌گیرد. تأمین مایعات مورد نیاز و اکسیژن کافی، در کنار تنظیم فشار خون، تعویض خون بیمار در صورت نیاز، تامین خون از دست رفته، دیالیز برای افرادی که دچار نارسایی کلیه هستند و دریافت پلاسمای خون برای پیشگیری از انعقاد بهترین روش درمان برای افرادی است که دچار این بیماری هستند. در برخی از موارد می‌توان از محلول اوآراس و پاراستامول نیز برای جبران کم آبی بدن و تنظیم تب بیمار نیز استفاده کرد. در صورتی بروز عفونت باکتریایی حاد نیز معمولا درمان با آنتی بیوتیک توصیه می‌شود.
درمان طب سنتی:
- حجامت عام یک الی 3 مرتبه.
- روزی یک الی 3 لیوان آب سیب طبیعی و تازه بخورید.
- هر 8 ساعت یک استکان جوشانده سیاهدانه و عسل بخورید (یک قاشق مرباخوری سیاهدانه + دو لیوان آب، آنقدر بجوشد تا یک استکان باقی بماند با عسل شیرین کنید و جرعه جرعه میل کنید).
داروها:
- واکسن تب زرد
فعالیت:
- تا زمان بهبودی کامل از انجام هرگونه فعالیت شدید بدنی پرهیز کنید.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات پاستوریزه پرهیز کنید.