تب روماتیمسی: عبارت است از یک عارضه التهابی عفونت با استرپتوکوک گروه A که بسیاری از اعضای بدن به خصوص مفاصل و قلب را درگیر می سازد، عفونت های استرپتوکوکی مسری است ولی تب روماتیسمی حالت مسری ندارد، این بیماری هم کودکان و هم بزرگسالان را می تواند مبتلا سازد.

علائم:

1. تب
2. خستگی
3. درد شکم
4. درد سینه
5. بی اشتهایی
6. رنگ پریدگی
7. کوتاهی تنفس
8. احساس ناخوشی عمومی
9. تندی ضربان قلب، به خصوص هنگام خوابیدن
10. احتباس مایع که باعث ورم پا و پشت می گردد
11. بثورات پوستی اندک بر روی شکم، سینه و پشت
12. حرکات غیر ادرای اندام های تحتانی و فوقانی (کره)
13. بر آمدگی های زیر پوستی کوچک بدون درد در نواحی استخوانی نظیر آرنج و زانو
14. التهاب مفصلی با مشخصات درد، قرمزی، تورم و گرمی، که می تواند از مفصلی به مفصل دیگر نقل مکان کند، شایعترین مفاصل درگیر عبارت اند از مچ دست، آرنج، زانو و مچ پا، التهاب مفصلی معمولاً در عرض 14 الی 10 روز فروکش می کند ولی بدون درمان، سایر مفاصل نیز ممکن است درگیر شوند.

علت:

• تب روماتیسمی از یک عفونت استرپتوکوکی قبلی (معمولاً عفونت گلو) که 6 الی 1 هفته قبل از بروز علائم تب روماتیسمی رخ می دهد ناشی می گردد، این اختلال، یک اختلال خود ایمنی است که در آن پادتن های تولید شده بر ضد باکتری استرپتوکوک بر ضد مفاصل و قلب نیز واکنش نشان می دهند.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. تغذیه نامطلوب
2. سابقه خانودگی تب روماتیسمی
3. زندگی در شرایط پر جمعیت یا غیر بهداشتی
4. داشتن استعداد ابتلای عفونت های تنفسی فوقانی
5. عفونت های استرپتوکوکی درمان نشده یا ناقص درمان شده

پیشگیری:

• در مورد هر نوع عفونت گلو به خصوص در کودکان کشت گلو از نظر استرپتوکوک باید انجام شود، درمان آنتی بیوتیکی فوری هر عفونت استرپتوکوکی، از جمله عفونت های پوستی، عفونت های استرپتوکوکی باید با آنتی بیوتیک (معمولاً پنی سیلین) خوراکی به مدت ده روز یا تزریق نوع طولانی اثر آن درمان شوند.

عواقب مورد انتظار:

• عفونت های استرپتوکوک معمولاً با درمان قابل علاج هستند، تب روماتیسمی قابل درمان است ولی قابل علاج (درمان قطعی) نیست، این عارضه در عرض 12 الی 2 هفته فروکش می نماید، در بعضی موارد، تب روماتیسمی ممکن است به دریچه های قلبی آسیب بزند، دریچه آسیب دیده را می توان با جرای تعویض کرد، اما در موارد نادر تب روماتیسمی حتی با درمان می تواند کشنده باشد.

عوارض احتمالی:

1. حملات بعدی تب روماتیسمی حاد در پی عفونت مجدد با استرپتوکوک
2. آسیب دائمی دریچه های قلبی که منجر به نارسایی احتقانی قلب می گردد.

تشخیص:

1. یک آزمایش مشخص برای تشخیص تب رماتیسمی وجود ندارد و تشخیص برمبنای شرح حال بیمار، نتایج معاینه بالینی و آزمایش‌های خاص انجام می‌شود. همچنین چنانچه کودک به تازگی دچار گلودرد چرکی شده باشد، این موضوع باید به متخصص اطفال اطلاع داده شود. پزشک در معاینه بالینی به موارد زیر توجه می‌کند:
2. معاینه مفاصل به منظور تشخیص التهاب
3. گوش دادن به صدای قلب به منظور تشخیص ناهنجاری‌ها
4. انجام آزمایش‌های حرکتی به منظور تعیین اختلال سیستم عصبی
5. بررسی وجود راش یا ندول پوستی که برآمدگی‌های سختی زیر پوست هستند.
6. اگر گلودرد چرکی تشخیص داده شده باشد، پزشک برای اطمینان از وجود باکتری دستور آزمایش خون می‌دهد.
7. اکوی قلب: با استفاده از امواج صوتی تصاویری زنده از قلب به دست می‌آید. اکوی قلب در تشخیص ناهنجاری‌های قلب به پزشک کمک می‌کند.
8. نوار قلب EKG یا ECG: در نوار قلب سیگنال‌های الکتریکی عبور کننده از قلب کودک ثبت می‌شود. پزشک وجود الگوهای نشان دهنده التهاب قلب یا عملکرد ضعیف قلب را در بین این سیگنال‌ها بررسی می‌کند.
9. آزمایش خون: آزمایش معمولی که برای تشخیص تب رماتیسمی انجام می‌شود، آزمایش خون است. در این آزمایش وجود پادتن‌های باکتری استرپتوکوک در خون بررسی می‌شود، چون ممکن است خود باکتری دیگر در خون یا بافت‌های گلو مشخص نشود. همچنین پزشک از طریق اندازه‌گیری پروتئین واکنشگر سی و سرعت رسوب گلبول‌های قرمز وجود التهاب را در خون کودک بررسی می‌کند.

درمان طب نوین:

• درمان تب رماتیسمی با هدف از بین بردن باکتری‌های باقیمانده استرپتوکوک گروه A در بدن، تسکین علائم، کنترل التهاب و پیشگیری از عود بیماری انجام می‌شود. برای درمان تب روماتیسمی از روش‌های زیر بهره گرفته می‌شود:
• داروهای ضد تشنج: اگر حرکت‌های غیرارادی بیمار شدید باشد، متخصص داروی ضدتشنج تجویز می‌کند.
• اگر بیمار گلو درد یا سرفه دارد از یک دستگاه مرطوب کننده با بخار سرد استفاده کنید، دستگاه مرطوب کننده را هر روز تمیز کنید.
• داروهای ضد التهاب: متخصص اطفال مسکن‌هایی مانند آسپرین را برای کاهش التهاب، تب و درد تجویز می‌کند. اگر علائم شدید باشد یا کودک به داروهای ضدالتهاب واکنش نشان ندهد، پزشک کورتیکواستروئید تجویز می‌کند.
• استراحت مطلق: متخصص اطفال استراحت مطلق و محدود کردن فعالیت‌ها را تا زمان برطرف شدن علائم اصلی مانند درد و التهاب توصیه می‌کند. مدت استراحت مطلق چند هفته، یا اگر تب منجر به مشکلات قلبی شده باشد، چند ماه است.
• آنتی بیوتیک: متخصص اطفال پنی‌سیلین یا آنتی بیوتیک دیگری را برای از بین بردن باکتری‌های استرپتوکوک باقیمانده تجویز می‌کند. پس از تکمیل دوره درمان با آنتی بیوتیک، یک دوره دیگر آنتی‌بیوتیک برای پیشگیری از عود تب روماتیسمی تجویز می‌شود. درمان پیشگیری تا سن 21 سالگی یا تا زمان تکمیل حداقل 5 دوره درمان، هر کدام که طولانی‌تر باشد، ادامه می‌یابد. به بیمارانی که در دوران تب رماتیسمی دچار التهاب قلب نیز شده باشند، توصیه می‌شود که درمان پیشگیری با آنتی بیوتیک را به مدت 10 سال یا بیشتر ادامه دهند.

داروها:

1. فنوکسی متیل پنی سیلین
2. داروهای ادرار آور برای کاهش احتباس مایعات
3. استروئیدها (داروهای ضد التهابی) یا آسپیرین برای کاهش التهاب
4. آنتی بیوتیک ها برای مقابله با باقیمانده باکتری های استرپتوکوکی، پس از رسیدن تب روماتیسمی به مرحله غیر فعال، مقدار اندک آنتی بیوتیک ها ممکن است به مدت نامحدود برای جلوگیری از عود بیماری ادامه یابد.

فعالیت:

• تا هنگامی که بررسی های نشان دهد بیماری فروکش کرده است بیمار باید در بستر استراحت نماید، مدت استراحت لازم به این منظور معمولاً 5 الی 2 هفته است ولی در برخی موارد به ماه ها استراحت نیاز است مهیا کردن یک لگن یا توالت کنار بستر باعث می شود که بیمار مجبور نباشد برای رفتن به توالت از بستر برخیزد.

رژیم غذایی:

• رژیم مایعات با غذاهای نرم در مرحله اولیه بیماری که به تدریج به یک رژیم عادی غنی از پروتئین، کالری و ویتامین ها تغییر داده می شود، رژیم غذایی کم نمک در صورتی که بیمار دارای کاردیت (التهاب قلب) باشد، توصیه می شود.