تبخال: عبارت است از یک عفونت ویروسی مسری و شایع (ویروس هرپس سیمپلکس یا HSV-1)، تبخال گاهی با زرد زخم اشتباه گرفته می شود، در این بیماری معمولاً لب ها، لثه ها و گاهی دهان، ندرتاً قرنیه و گاهی ناحیه تناسلی گرفتار می شوند. عفونت ویروس هرپس سیمپلکس دو مرحله دارد؛ مرحله اول که ویروس در گانگلیون عصبی نهفته می شود و مرحله دوم که با عود بیماری در مراحل قبلی شناخته می شود. بیماری ممکن است از راه قطرک های تنفسی، تماس مستقیم با ضایعات فعال یا تماس با مایعات حاوی ویروس مانند بزاق یا ترشحات سرویکس فردی که حتی علائم بالنی نیز ندارند رخ دهد.

انواع تبخال:

1. ویروس هرپس نوع I: باعث ایجاد تبخال لب و صورت میشود و میتواند چشم را درگیر کند.
2. ویروس هرپس نوع II : از طریق جنسی منتقل میشود و به ندرت مشکلات چشمی ایجاد میکند.

علائم:

1. پیدایش تاول های بسیار کوچک و دردناک معمولاً در اطراف دهان و گاهی روی ناحیه تناسلی، این تاول ها گروهی ظاهر می شوند و در اطراف هر کدام یک حلقه قرمز وجود دارد، داخل این تاول ها مایع وجود دارد، اما پس از مدتی تاول ها خشک شده و ناپدید می شوند، اگر چشم نیز دچار عفونت شود، علائمی چون درد و قرمزی چشم، احساس این که در چشم چیزی وجود دارد، حساسیت به نور، و اشک ریزش بروز می کند.
2. علائم حدود 3 تا 7 روز پس از تماس بروز می کند. معمولاً قبل از بروز بثورات در محل ورود ویروس پارستزی خفیف، درد یا احساس سوزش ایجاد می شود. علائم پیش درآمد این عفونت، تب، سردرد، درد موضعی، لنف آدنوپاتی دردناک و بدن درد منتشر است.
3. علائم اولیه: هنگامی که برای اولین بار به تبخال مبتلا می‌شوید، ممکن است با نشانه‌های زیر دست و پنجه نرم کنید. این نشانه‌ها اغلب در کنار زخم، تاول و تبخال ظاهر می‌شوند: درد و خارش، تورم غدد لنفاوی، تب، خستگی و احساس ناخوشی در بیشتر موارد، ضایعات به وجود آمده بدون اینکه زخمی به‌جای بگذارند، بهبود می‌یابند.
4. علائمی که به صورت دوره ای تکرار می شوند: علائم دوره‌ای این بیماری شبیه به علائم اولیه هستند، با این تفاوت که شدت کمتری دارند و مدت زمان کوتاه‌تری روی بدن باقی می‌مانند. تحقیقات منبعی معتبر نشان می‌دهد که ۳۳ درصد از افراد مبتلا به تبخال دهانی و ۵۰ درصد از افراد مبتلا به تبخال تناسلی علائم بیماری را به‌صورت دوره‌ای تجربه می‌کنند. هنگام تکرار نشانه‌های بیماری، تبخال دهانی به ۸ تا ۱۰ روز زمان برای بهبودی نیاز دارد. بهبود علائم تبخال تناسلی هم در این شرایط تنها به ۸ تا ۱۰ روز زمان نیاز خواهد داشت. خبر خوش اینجاست که در این مرحله شاهد زخم‌های کمتری نسبت به دوره اولیه هستید. هنگامی که در دوره عود بیماری قرار دارید، به‌مدت ۲ تا ۵ روز ممکن است هرپس تناسلی را به فردی دیگر منتقل کنید.

علت:

• استرس زیاد
• خستگی زیاد
• از خواب پریدن
• مشکل خون یا کبد
• هنگام ابتلا به عفونت گلو
• دوران قاعدگی در خانم ها
• پس از انجام جراحی های دندانپزشکی
• قرار گرفتن طولانی مدت در برابر آفتاب
• تبخال صعود بخار گرم معده با مصرف خوراکی های گرم به وجود می آید.
• سبب بروز تبخال، غلبه‌ی خلط صفراست که معمولاً در افراد صفراوی یا هر مزاج دیگری که غلبه‌ی صفرا دارند آشکار می شود و بیشتر بعد از مصرف گرمیجاتی همچون فلفل، زنجبیل، سیر و غیره پدید می‌آید.
• عفونت با ویروس هرپس: اگر یک بار دچار تبخال شوید، ویروس هرپس در سلولهای عصبی پوست به طور نهفته میخوابد و به واسطه یک سری عوامل مجددا بیدار میشود. این عوامل میتوانند شامل تب، قاعدگی، استرس، گرما، ضربه، استفاده از بعضی از داروهای خاص و قرارگرفتن در معرض نور آفتاب باشند. ویروس هرپس به پوست تهاجم می کند و غالباً پیش از ایجاد عفونت فعال، تا ماه ها یا سال ها در آنجا باقی می ماند، اغلب افراد پادتن هایی را بر علیه ویروس تولید می کنند که موجب کنترل ویروس می شوند، مگر این که عوامل خطر وجود داشته باشند، ویروس از طریق تماس فرد به فرد یا تماس با ترشحات بزاقی، چشم، ادرار یا مدفوع انتقال می یابد، تاول ها و زخم های تبخال تا زمانی که بهبود نیافته باشند مسری هستند، چه در موقع اولین بروز تبخال و چه در شعله ور شدن های مجدد آن.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. دوره خونریزی قاعدگی
2. استرس فیزیکی یا عاطفی
3. زیاد قرار گرفتن در معرض آفتاب
4. مصرف داروهای سرکوب کننده ایمنی
5. در نوزادان و در کودکانی که اگزما دارند.
6. مراجعه به دندان پزشکی که معمولاً دهان حین انجام کار بیش از حد معمول باز می شود.
7. وجود یک بیماری که مقاومت بدن را کاهش داده باشد، حتی سرماخوردگی، ناراحتی خفیف گوارش، یا تب به هر علت.

پیشگیری:

• از تماس فیزیکی با افرادی که ضایعات فعال دارند خودداری کنید. به هنگام تبخال، برای جلوگیری از انتقال ویروس، دستان خود را مرتب بشویید، با مالیدن روزانه داروی آسیکلوویر شاید بتوان جلوی بروز آن را گرفت.

عواقب مورد انتظار:

• بهبود خود به خودی در عرض چند روز تا یک هفته و گاهی بیشتر، عود تبخال امری معمول است. ویروس برای تمام عمر در بدن باقی می ماند، اما معمولاً در حالت خفته قرار دارد.

عوارض احتمالی:

1. عفونت شدید و گسترش در بیماران اگزمایی
2. اختلال دائمی بینایی، در صورتی که عفونت چشمی هرپس درمان نشود.
3. ندرتاً مننژیت (عفونت یا التهاب پرده های مغز) یا آنسفالیت (عفونت یا التهاب خود مغز)

تشخیص:

1. آزمایش خون: آزمایش خون و بررسی آنتی بادی هم به تشخیص عفونت‌های HSV-1 و HSV-2 کمک می‌کند. این آزمایش زمانی کاربرد دارد که هیچ زخمی در بدن وجود نداشته باشد. بنابراین برای تشخیص نهایی ابتلای به این ویروس، پیشنهاد می‌کنیم حتماً با پزشکی متخصص ملاقات کنید و از او راهنمایی بخواهید.
2. انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار: این نوع ویروس معمولاً به معاینه فیزیکی تشخیص داده می‌شود. در حین معاینه، پزشک بدن شما را از نظر وجود هرگونه زخم بررسی می‌کند و در رابطه با برخی علائم از شما سؤال می‌پرسد. همچنین این امکان وجود دارد که پزشک آزمایش HSV را برای شما تجویز کند. در صورت وجود زخم در ناحیه تناسلی، پزشک ابتلا به این بیماری را تأیید می‌کند. به دنبال این اتفاق، پزشک نمونه‌ای مایع از زخم بر می دارد و برای آزمایش‌های بیشتر به آزمایشگاه می‌فرستد.

درمان طب نوین:

• به هیچ وجه چشم دچار عفونت هرپسی را نمالید یا نخارانید.
• در 24 ساعت اول پس از ظاهر شدن ضایعات پوستی، یک تکه یخ را تا یکی دو ساعت روی محل قرار دهید، این کار ممکن است باعث تسریع بهبودی شود.
• برای پیشگیری از شعله ور شدن مجدد بیماری، زمانی که قرار است مدت زیادی را در بیرون از خانه بگذرانید، روی لب های خود پماد اکسید روی یا کرم ضد آفتاب بمالید.
• بیماری تب خال از نظر پزشکی یک بیماری ویروسی است، اما مساله مهی که باید در نظر گرفت این است که ما باید شرایط رشد ویروس را در بدن بیمار نا امن کنیم.
• سعی نکنید چشم دچار عفونت با ویروس هرپس را خود درمانی کنید، به خصوص با پماد یا قطره کورتیزونی، ترکیبات کورتیزونی باعث رشد بیشتر ویروس هرپس در قرنیه می شود.
• به هیچ عنوان از داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین استفاده نکنید، به خصوص در کودکان و نوجوانان، مصرف آسپرین در بعضی از بیماری های ویروسی می توانند موجب نشانگان رأی شود که نوعی التهاب مغز است.
• بیمار باید در مورد راه های کاهش انتقال عفوت به دیگران آموزش ببیند، تماس با ضایعات فعال نداشته و تیغ و لیوان مشترک نیز نداشته باشد، میزان عودهای بعدی در زمان عدم مصرف دارو را نمی توان با هیچ داروی خوراکی یا موضعی کم کرد. درمان موضعی برای کاهش درد مفید است.
• با اولین علائم و نشانه ها باید درمان را شروع کرد. بیشترین اثر درمان در 48 ساعت ابتدایی بیماری است که اولین نشانه دیده می شوند. دفعات و شدت عود ضایعات هرپسی به مرور زمان تغییر می کند. یک سال پس از شروع درمان سرکوبگر، شدت و دفعات عود را بررسی کنید و در موارد لزوم ادامه درمان تصمیم بگیرید.
• در حال حاضر هیچ روش درمانی برای این ویروس ارائه نشده است. اغلب راهکارهای درمانی که پیشنهاد می‌شوند برایرهایی از زخم‌ها و جلوگیری از شیوع بیماری است. ناگفته نماند که این زخم‌ها ممکن است بدون نیاز به درمان از بین بروند. با این وجود پزشک به احتمال زیاد داروهای زیر را برای شما تجویز خواهد کرد: آسیکوویر، والاسیکلوویر، فامسیکلوویر، این داروها به فرد مبتلا کمک می‌کنند که خطر انتقال ویروس به دیگر افراد را کاهش دهند. البته داروهای تجویزی به کاهش شدت بیماری و کاهش تعداد دفعات ابتلا به آن نیز کمک می‌کنند. این داروها ممکن است به شکل خوراکی (قرص) باشند یا به ‌صورت کرم استفاده شوند. در مواردی که علائم این بیماری شدید باشد، ممکن است داروها به‌صورت تزریقی تجویز شوند. استفاده از داروهای ضدویروسی باعث می‌شود که شدت بیماری کاهش پیدا کند و از طرفی مدت زمان بهبود کوتاه‌تر شود. مدت زمان استفاده از داروها با توجه به تعداد دفعات عود کردن بیماری و شدت آن تعیین می‌شود. مصرف روزانه این داروها برای مدت طولانی، خطر انتقال این ویروس به شریک جنسی را به ‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهد؛ اگرچه ریسک ابتلای او همچنان پابرجاست.

درمان طب سنتی:

• استفاده از مایعات به اندازه نیاز.
• روغن بنفشه زیتونی روی ابرو بمالید.
• به آن زبان و دست نزنید تا به مرور زمان خوب شود.
• عدم استفاده از فرآورده های حیوانی در طول بیماری.
• هر روز از لیموترش تازه و روغن زیتون بکر استفاده شود.
• قرار دادن گاز استریل آغشته به سرکه طبیعی روی موضع.
• روزانه به طور مرتب از میوه جات و سبزیجات تازه میل شود.
• حجامت تحت‌الذقن (زیر چانه) یک هفته بعد از حجامت عام.
• غرغره کردن آب گشنیز با جوشانده پوست انار یا جوشانده سماق.
• روی تبخال، عسل مالیده شود و به پس از یک ساعت شسته شود.
• روزی سه مرتبه داخل نافتان را چرب کنید، خیلی زود درمان می شوید.
• روزانه 3 لیوان نکتار انبه یا سایر میوه جات فصل همراه با یخ میل شود.
• نوشیدن روزانه 3 تا 5 لیوان نکتار سیب با عسل و لیموترش تازه (به آرامی).
• مصرف روزانه 5 تا 6 عدد سیب درختی با پوست و دانه (خوب جویده شود).
• پرهیز از عصبی شدن و یبوست مزاج، تا هر چه سریعتر بهبودی حاصل شود.
• نوشیدن روزانه 3 تا 4 لیوان شربت عسل و لیموترش تازه و یخ (به مرور میل شود).
• روزانه حداقل 6 لیوان آب خنک میل شود (نیم ساعت قبل و دو نیم ساعت بعد از غذا).
• در طول مدت بیماری فقط از غذاهای گیاهی استفاده شود (ترجیحاً از مواد خام گیاهی).
• روی آن را روزی سه مرتبه پماد پنسیلین بمالید و روزی ۲ عدد قرص آسپرین هم بخورید.
• دود عنبرنسارا به تبخال بدهید با اینکار تبخال را برطرف و از ترکیدن تبخال پیشگیری می کند.
• یک عدد کپسول ویتامین E را سوراخ کنید و روغن آن را به صورت مستقیم روی موضع تبخال بریزید.
• پنجاه گرم ساقه های گلدار آویشن را در یک لیتر آب جوش ۱۰ دقیقه دم کنید و آب صاف کرده آن را به مرور در طول روز بنوشید.
• مصرف غذاهای خنک مانند آش جو، خوراک کدوی آب‌پز و آب‌دوغ‌خیار (مشروط به اینکه دوغ شور نباشد) و مواردی از این دست.
• صبح، ظهر و شب، هر مرتبه یک قاشق سوپ خوری گل گاوزبان را در یک لیوان آب جوش ۱۰ دقیقه دم کنید، بعد آب صاف کرده آن را بنوشید.
• از مصرف خربزه، پیاز، تره، شاهی، گردو، بادام، سمنو، ارده، شیره، خرما، انواع فلفل و ادیوه جات، زعفران، زنجبیل، حلواها، ته دیگ ها، پرهیز کنید.
• پنجاه گرم ساقه گلدار آن را در یک لیتر آب جوش به مدت دوازده دقیقه دم کنید و روزی سه بار پارچه یا پنبه ای را در آن فرو کرده و بر تبخال بمالید، آن را درمان می کند.
• خوراکی های مفید: مصرف مربای ترنج، سماق، رب انار، ترب یا تربچه، سکنجبین، کشک، قره قروت و هر آنچه که طبیعتش سرد باشد، راه صعود را بند می آود.
• هرگاه دچار تبخال شدید باید از مصرف نمک و غذاهای نمک دار پرهیز کنید و از آب لیمو، آب انگور، آب سیب درختی و آب دمکرده آویشن بیشتر استفاده فرمایید.
• برای درمان آن نیز باید روزی سه مرتبه روی آن را با آب دمکرده چوبک بشویید، بعد روى آن آب ليمو بمالید، بهتر آن است که روزی ۲ عدد قرص آسپرین هم بخورید.
• به اختیار هر کدام از پودرها را می توان با سرکه سیب یا آب خمیر کرده و روزی سه بار بر روی تبخال ضماد کنید (کافور، پودر سدر، مورد، آویشن، بادرنجبویه، اکالیپتوس).
• 50 گرم برگ مورد + 50 گرم بذر شاهی را با هم ترکیب کرده آسیاب کنید و روزی دو بار مقداری از پودر را با آب جوش خمیر درست کرده بصورت موضعی استفاده کنید.
• علت تبخال ویروس است، اما از نگاه طب سنتی یا از سردی (استرس) است یا از اختلال در سیستم ایمنی بدن می باشد. و عامل بازدارنده و درمان کننده آن حجامت است. 2 الی 3 مرتبه با فاصله یک ماه انجام دهید. تا مشکل کامل برطرف شود. و فعلاً روی تبخال ترکیبی مساوی از عسل و سرکه بمالید (روزی 3 مرتبه)، با تکرار مراحل بالا بیماری از بین می رود.
• برای درمان تبخال از این پماد استفاده کنید (وازلین نساخته + روغن شترمرغ + مریم گلی + بابونه + بادرنجبویه + آویشن، وازلین و روغن شترمرغ را به یک نسبت در ظرف شیشه ای بریزید و یک قاشق غذاخوری از هر کدام از گیاهان اضافه کرده و می توانید برای قوام بهتر پماد، از پارافین جامد استفاده کنید بعد از مخلوط کردن، ظرف شیشه ای را در قابلمه آب گرم قرار داده و به مدت 4 ساعت حرارتش می دهیم تا خوب روغن گیری شود و سپس صاف کرده و در یخچال قرار می دهیم.(

داروها:

1. ملیسان
2. آسیکلوویر
3. فوسکارنت
4. میرتوپلکس
5. والاسیکلوویر
6. تری فلوریدین
7. آیدوکسوریدین یا یدوکسوریدین
8. استفاده از آنتی بیوتیک های خوراکی.
9. امکان دارد مصرف مداوم داروهای خوراکی برای پیشگری ازعود مکرر بیماری توصیه شود.
10. امکان دارد داروهای موضعی یا خوراکی ضد ویروس و در مواردی که عفونت باکتریایی ثانویه ایجاد شده باشد، پماد آنتی بیوتیکی تجویز شود.
11. سعی نکنید چشم دچار عفونت با ویروس هرپس را خود درمانی کنید، به خصوص با پماد یا قطره کورتیزونی، ترکیبات کورتیزونی باعث رشد بیشتر ویروس هرپس در قرنیه می شوند.
12. استامینوفن برای درد خفیف، از آسپیرین استفاده نکنید، به خصوص در کودکان و نوجوانان، مصرف آسپیرین در بعضی از بیماری های ویروسی می تواند موجب نشانگان رأی شود که نوعی التهاب مغز است.

فعالیت:

• محدودیتی برای آن وجود ندارد، تنها باید از تماس نزدیک، به خصوص بوسیدن خودداری شود تا موقعی که ضایعات کاملاً بهبود یابند، از تماس با نوزادان یا بیمارانی که داروهای سرکوب کننده ایمنی مصرف می کنند خودداری کنید (استعداد ابتلای آنها به عفونت زیادتر است).

رژیم غذایی:

• رژیم خاصی توصیه نمی شود.
• خوردنی های مفید: خوراک باقلا، خوراک گل کلم، عدس پلو ساده، لوبیا سبز پلو ۳، سوپ گشنیز، سس معطر.
• خوردنی های مضر: بورانی بادمجان و ماست سویا، خوراک نخود با شوید، خوراک مطبل، آش گندم با کرفس، آش گندم با سبزیجات، آش گندم با شلغم، آش شله قلمکار، آش کلم قمری با ماش، آش شلغم ۱، آش حبوبات ۱، حلیم گندم با سویا، حلیم گندم با عدس، آلبالو پلو، کلم پلو با سویا، نخود فرنگی پلو ۱، خورش کرفس ۱، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با قارچ، خورش لوبیا سبز، کتلت سویا با گندم جوانه زده، برگر لوبیا سفید، فلافل ساده، فلافل تنوری، فلافل با جعفری، سوسیس فانتزی، کماچ قارچ، شیر سویا، کشک سویا، خامه سویا، سس مایونز گیاهی، سس جعفری.

نکته:

• ویروس هرپس سیمپلکس (تب خال) شديداً مسری بوده و باعث بروز اختلالات متعددی می شود که مشخصه آنها تاول های کوچک و دردناک بر روی پوست و غشاهای مخاطی می باشد که اکثراً در اطراف لب و یا آلت تناسلی ایجاد می شود. ویروس هرپس سیمپلکس (تبخال) بر اثر تماس مستقیم با این تاول ها انتقال می یابد.
• یک بار آلوده شدن به این ویروس باعث می شود که این ویروس در عصب ها به صورت مخفی باقی بماند و در هنگام استرس و یا بیماری دوباره فعال شده و بیمار را دچار تب خال سازد. این بیماری در افراد مبتلا به ایدز و دچار کاهش ایمنی به طور شایع تر و شدیدتری رخ می دهد.
• دو نوع از این ویروس وجود دارد. نوع یک که معمولاً باعث عفونت لب ها، دهان و صورت می شود و نوع دو که باعث عفونت هایی در آلت تناسلی می گردد. اکثر افراد تا هنگام بزرگسالی به ویروس هرپس سیمپلکس نوع یک مبتلا می شوند. در اکثر موارد، عفونت اولیه باعث هیچگونه علامتی نمی شود. با این حال بعضی از کودکان ممکن است دچار تاول هایی در داخل دهانشان شوند. پس از یک بار گرفتاری این ویروس در سیستم عصبی مخفی شده و هر چند وقت یک بار خود را به صورت تب خال نشان می دهد.
• ویروس هرپس سیمپلکس نوع دو معمولاً از طریق فعالیت جنسی منتقل می شود و باعث بروز تاول هایی در منطقه تناسلی می گردد. این ویروس نیز همانند تب خال ساده صورت به طور مکرر بروز می کند. عفونت نوع دو را می توان از ظاهر و محل ایجاد تاول ها تشخیص داد. تب خال های کوچک و خفیف را معمولاً می توان به راحتی با مصرف پمادها یا کرم ها یا داروهای گیاهی خوراکی یا مالیدنی های مختلف ضد ویروس درمان کرد. با این حال در صورت بروز تاول در منطقه تناسلی یا انواع شدید و عود کننده آن نیاز به درمان با داروهای ضد ویروسی خوراکی وجود دارد.
• تب خال ها، اغلب روی پوست اطراف لب ها ایجاد می شوند. بدین ترتیب که: ناحیه مبتلا شروع به احساس سوزن سوزن شدن می کند. یک یا چند مجموعه از تاول های کوچک و دردناک به وجود می آید و پوست اطراف، دچار التهاب می شود. تاول ها می ترکند و دلمه می بندند. معمولاً تاول ها در عرض ۱۰ تا ۱۴ روز فروکش می کنند. اگر تب خال ها عود کنند معمولاً دوباره در همان نواحی قبلی روی صورت ظاهر می شوند.
• اقدامات لازم: احتمال دارد بتوانید با استفاده از یک کرم ضد ویروسی مثل آسیکلوویر جلوی حملات شدید را بگیرید اما باید کرم را به محض پیدایش اولین علایم به کار برید. در بعضی موارد داروهای ضدویروس خوراکی ممکن است تجویز شوند. هرچند درمان بلافاصله می تواند جلوی حملات را بگیرد اما ویروس در سیستم باقی مانده و علایم ممکن است بارها عود کنند. اگر دچار تب خال های مکرر می شوید سعی کنید از پوست تان در برابر عوامل بروز تبخال مثل آفتاب سوختگی یا باد سرد محافظت کنید. جهت به حداقل رساندن خطر انتشار ویروس از لمس تاول ها و بوسیدن اجتناب ورزید. لازم است بدانید که گاهی اوقات رابطه جنسی دهانی می تواند باعث انتقال ویروس از دهان به دهان یا دستگاه تناسلی شود.