بیماری کرون (التهاب روده): عبارت است از بیماری کرون روده بیماری مزمن یا طولانی مدتی است که سبب ایجاد التهاب در دستگاه گوارش می شود. این بیماری نوعی بیماری التهابی روده است. بیماری کرون می تواند دردناک، ناتوان کننده و گاهی تهدید کننده زندگی فرد باشد. بیماری کرون که ایلئیت یا انتریت نیز نامیده می شود، می تواند بر روی هر قسمت از روده، از دهان تا مقعد تأثیر بگذارد. در اغلب موارد، قسمت تحتانی روده کوچک (ایلئوم) تحت تأثیر قرار می گیرد. علائم ممکن است ناخوشایند باشد. این علائم شامل زخم روده، ناراحتی و درد است. طبق گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، بیماری کرون از هر ۱۰ هزار نفر، ۲۶ تا ۱۹۹ نفر را تحت تأثیر قرار می دهد. اگرچه بیماری کرون به طور معمول از سنین ۱۵ تا ۴۰ سالگی شروع می شود، اما می تواند از هر سنی شروع شود.
علائم:
- علائم بیماری کرون روده بسته به اینکه کدام قسمت از روده تحت تأثیر قرار گرفته باشد متفاوت است. علائم اغلب شامل موارد زیر است:
- تب
- تهوع
- بثورات پوستی و التهاب
- التهاب کبد یا مجاری صفراوی
- زخم های دهان:این زخم ها یک علامت شایع هستند.
- کم خونی:از دست دادن خون می تواند منجر به کم خونی شود.
- ایجاد اختلال در روند طبیعی رشد کودکان و کند شدن میزان رشد.
- کاهش وزن: این حالت می تواند به دلیل از دست دادن اشتها باشد.
- مشاهده چرک، خون یا ذراتی از مخاط روده در مدفوع. (در موارد شدید)
- حساس بودن شکم به هنگام لمس، وجود توده شکمی که شاید لمس شود.
- اشتهای تغییر یافته:ممکن است فرد گاهی اشتهای بسیار کمی داشته باشد.
- خونریزی رکتوم و شکاف های مقعدی:پوست مقعد ترک خورده و منجر به درد و خونریزی می شود.
- خستگی: افراد اغلب احساس خستگی مفرط می کنند. در هنگام خستگی، امکان بروز تب نیز امکان پذیر است.
- درد:میزان درد در افراد متفاوت است و به محل التهاب در روده بستگی دارد. اغلب اوقات درد در سمت راست و پایین شکم احساس می شود.
- درد شکمی همراه با دل پیچه خصوصاً پس از غذا، درد گاهی در قسمت پایین شکم در سمت راست است که با آپاندیسیت ممکن است اشتباه شود.
- زخم های روده:زخم ها نواحی آسیب‌دیده روده هستند که ممکن است خونریزی کنند. در صورت خونریزی، ممکن است بیمار متوجه خون در مدفوع شود.
- اسهال: این حالت ممکن است خفیف یا شدید باشد. گاهی ممکن است مخاط، خون یا چرک در مدفوع وجود داشته باشد. ممکن است بیمار احساس دفع مدوفوع پیدا کند اما چیزی دفع نکند.
علت:
- علت دقیق بیماری کرون مشخص نیست، اما تصور می شود که این بیماری ناشی از یک واکنش غیر عادی در سیستم ایمنی بدن باشد. این تئوری می گوید که سیستم ایمنی بدن به غذاها، باکتری های خوب و مواد مفید حمله می کند، چرا که آن ها را مواد ناخواسته ای تلقی می کند. در طول حمله، گلبول های سفید خون در لایه پوششی روده جمع می شوند و این تجمع باعث التهاب می شود. التهاب منجر به زخم و آسیب روده می شود. با این حال، مشخص نیست که آیا سیستم ایمنی غیر طبیعی باعث بیماری کرون می شود. عواملی که ممکن است خطر التهاب را افزایش دهند عبارتند از:
- عوامل ژنتیکی
- فاکتورهای محیطی
- سیستم ایمنی بدن فرد
- غلبه شدید بلغم در روده.
- سیگار کشیدن یکی دیگر از ریسک فاکتورها است.
- یک باکتری یا ویروس ممکن است در این بیماری نقش داشته باشد. به عنوان مثال، باکتری ای کولی (E. coli) با بیماری کرون در ارتباط است.
- از هر ۲۰ نفر ۳ نفر مبتلا به کرون و ۳ نفر از نزدیکان این بیماری را دارند. اگر یک دوقلوی همسان به بیماری کرون مبتلا باشد، دوقلوی دیگر نیز ۷۰ درصد احتمال دارد که به آن مبتلا شود.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- سابقه آلرژیم غذایی.
- سابقه خانوادگی بیماری کرون
- شاید سیگار کشیدن هم یکی از عوامل خطر باشد.
پیشگیری:
- در حال حاضر نمی توان از آن پیشگیری به عمل آورد.
عواقب مورد انتظار:
- حملات معمولاً در اوایل 20 سالگی آغاز می شوند و ممکن است برای سال ها ادامه یابند، فواصل بین حملات از چند ماه تا چند سال متغیر است. گاهی علائم فقط تنها یک یا دو بار بروز می کنند و بعد از آن بیماری ناپدید می شود، اگر برای درمان به جراحی نیاز پیدا شود، این کار ممکن است وضعیت شما را بهبود ببخشد و پیشرفت بیماری را برای سال ها به تعیوق اندازد، اما باید توجه داشته باشید که علی رغم انجام جراحی، عود بیماری شایع است، اکثریت بیماران دارای یک زندگی طبیعی با کار، درآمد، بچه و فعالیت کامل هستند، اما در کل، طول عمر کم می شود.
عوارض احتمالی:
- سوء تغذیه
- انسداد روده
- اختلالات کلیوی
- آبسه اطراف راست روده
- ضخیم شدن جداره روده
- مسدود شدن مجرای روده
- خونریزی داخلی و کم خونی
- درد و التهاب مفاصل؛ التهاب چشم
- کمبود ویتامین B12، همچنین آهن
- افزایش استعداد ابتلا به سرطان ایلئوم
- پیدایش فیستول (مسیر ارتباطی) بین روده و مثانه
- ایجاد زخم های عمیق در جداره روده (در التهابات مزمن روده)
- فیستول، هنگامی که کانالی بین دو قسمت روده تشکیل می شود.
- ایجاد عوارضی نظیر ابتلاء به آرتریت، التهاب چشم و … در سایر نقاط بدن
- بروز علائم سوء جذب بعلت ایجاد اختلال در جذب مواد غذایی از روده کوچک
- سوراخ شدن، هنگامی که یک سوراخ کوچک در دیواره روده ایجاد می شود، محتویات می توانند از آنجا نشت کنند و باعث عفونت یا آبسه شود.
تشخیص:
- پزشک در مورد علائم و نشانه ها از فرد سال می کند. معاینه فیزیکی ممکن است در زمانی که حلقه های روده ملتهب به هم چسبیده باشند، یک توده را در شکم نشان دهد. آزمایش های زیر ممکن است در تشخیص کمک کند:
- نمونه برداری
- آزمایش های مدفوع و خون
- سی تی اسکنیا اشعه ایکس باریم انما برای آشکار کردن تغییرات داخل روده.
- کولونوسکوپی، که در آن از یک لوله انعطاف پذیر بلند (کولونوسکوپ) برای بررسی روده بزرگ استفاده می شود.
- سیگموئیدوسکوپی، جایی که از یک لوله انعطاف پذیر کوتاه (سیگموئیدوسکوپ) برای بررسی روده تحتانی استفاده می شود.
- در صورت بروز علائم در قسمت فوقانی روده، یک تلسکوپ نازک و انعطاف پذیر (آندوسکوپ) از طریق مری به داخل معده فرو برده می شود.
درمان طب نوین:
- هیچ درمانی برای بیماری کرون روده وجود ندارد، اما برخی از روش های درمانی می توانند با کاهش تعداد دفعات عود مجدد، به بیمار کمک کنند. هدف کنترل التهاب، اصلاح مشکلات تغذیه ای و تسکین علائم است. درمان بیماری کرون به موارد زیر بستگی دارد:
- عوارض
- شدت بیماری
- جایی از روده که التهاب وجود دارد
- پاسخ بیمار به درمان قبلی برای علائم مکرر
- تزریق خون به بیمار در صورت بروز کم خونی شدید
- هرگونه نمونه مشکوک را برای بررسی به آزمایشگاه ببرید.
- درمان ممکن است شامل دارو، جراحی و مکمل های غذایی باشد.
- از آنجا که دوره های بهبودی بسیار متفاوت هستند، دانستن اینکه درمان چقدر موثر بوده است دشوار است. پیش‌بینی مدت دوره بهبودی و فروکش کردن بیماری دشوار است.
- بعضی از افراد می‌توانند دوره های طولانی مدت، حتی چندین سال از این بیماری را بدون هیچ علائمی داشته باشند. این دوره به عنوان دوره فروکش شناخته می شود. با این حال، معمولاً در فواصل زمانی عود می کند.
- دارو درمانی: کورتیزون یا استروئیدها:کورتیکواستروئیدها داروهایی هستند که حاوی کورتیزون و استروئیدها هستند. داروهای ضد التهاب: پزشک به احتمال زیاد درمان را با مزالامین (سولفاسالازین) شروع می کند، که به کنترل التهاب کمک می کند. جایگزین های ضد اسهال و مایعات: وقتی التهاب فروکش می کند، معمولاً اسهال مشکل خاصی ایجاد نمی کند. با این حال، گاهی اوقات بیمار ممکن است برای اسهال و درد شکم به دارویی نیاز داشته باشد. آنتی بیوتیک: فیستول، تنگی یا جراحی قبلی ممکن است باعث رشد بیش از حد باکتری ها شود. پزشکان به طور کلی با تجویز آمپی سیلین، سولفونامید، سفالوسپورین، تتراسایکلین یا مترونیدازول این مشکل را درمان می کنند. بیولوژیک ها: بیولوژیک‌ها نوع جدیدی از دارو هستند که دانشمندان از ارگانیسم زنده تولید کرده اند. آن ها با هدف قرار دادن پروتئین هایی که منجر به التهاب می شوند، پاسخ ایمنی بدن را کاهش می دهند. به نظر می رسد بیولوژیک‌ها به افراد مبتلا به بیماری کرون کمک می کنند. نمونه هایی از بیولوژیک‌ها برای کرون عبارتند از: اینفلیکسیماب (رمیکاد)، آدالیموماب (هومیرا)، مرکاپتوپورین (پورینتول)، متوترکسات، ایموران (آزاتیوپرین)، سرتولیزوماب پگول (سیمزیا)، درمان های بیولوژیک می توانند عوارض جانبی داشته باشند، از جمله استفراغ، حالت تهوع و مقاومت ضعیف تر در برابر عفونت. برخی مطالعات نشان می دهد که استفاده از بیولوژیک می تواند احتمال نیاز به جراحی شکم در طی ۱۰ سال را به ۳۰ درصد کاهش دهد. قبل از معرفی بیولوژیک‌ها، محققان این رقم را ۴۰ الی ۵۵ درصد اعلام کرده بودند. همچنین به نظر می رسد که بیولوژیک خطر عوارض جانبی را که می تواند هنگام استفاده فرد از کورتیکو استروئیدها ایجاد شود، کاهش دهد. انواع مختلفی از داروهای بیولوژیک وجود دارد و افراد واکنش متفاوتی به آن ها نشان می دهند. یک پزشک می‌تواند گزینه مناسبی را به شما پیشنهاد کند و ممکن است اگر داروی اول جواب نداد، یک داروی جایگزین یا ترکیبی را پیشنهاد دهد.
- جراحی: اکثر بیماران مبتلا به بیماری کرون روده ممکن است در برخی موارد نیاز به جراحی داشته باشند. وقتی داروها دیگر نتوانند علائم را کنترل کنند، تنها راه حل عمل جراحی است. جراحی می تواند علائمی را که به دارو پاسخ نداده اند، تسکین دهد یا برای اصلاح عوارض، مانند آبسه، سوراخ شدن و خونریزی کاربرد داشته باشد. برداشتن بخشی از روده می تواند کمک کند، اما بیماری کرون را درمان نمی کند. التهاب اغلب به ناحیه کنار محل برداشتن قسمت آسیب دیده روده برمی گردد. برخی از بیماران کرون ممکن است در طول زندگی خود به بیش از یک عمل جراحی نیاز داشته باشند. در بعضی موارد، کولکتومی لازم است که در طی آن کل روده بزرگ برداشته می شود. جراح شکاف کوچکی در مقابل دیواره شکم ایجاد می کند و نوک ایلئوم به سطح پوست آورده می شود تا شکافی به نام استوما ایجاد شود. مدفوع از طریق استوما از بدن خارج می شود. کیسه ای مدفوع را جمع می کند. پزشکان می گویند بیماری که استوما دارد می تواند زندگی طبیعی و فعالی را ادامه دهد. اگر جراح بتواند قسمت بیمار روده را برداشته و سپس دوباره روده را متصل کند، نیازی به استوما نیست. بیمار و پزشک وی باید جراحی را خیلی دقیق تحت نظر بگیرند. این نوع جراحی برای همه مناسب نیست. بیمار باید به خاطر داشته باشد که پس از عمل، بیماری عود می کند. بیشتر افراد مبتلا به بیماری کرون می توانند زندگی عادی و فعالی داشته باشند، مشاغل خود را حفظ کرده و نیازهای خانواده خود را تأمین کنند و عملکرد موفقیت آمیزی داشته باشند.
درمان طب سنتی:
- درمان با هدف بهبود علائم صورت می گیرد.
- مراقب خونریزی به هنگام اجابت مزاج باشید.
- حمام آب گرم نیز می تواند به کم کردن ناراحتی کمک کند.
- برای تخفیف علائم می توان از گرما استفاده کرد، برای این کار گذاشتن بالشتک های گرم کننده یا کمپرس گرم روی شکم مناسب است.
- استفاده از رژیم غذایی مایع که حاوی مواد پروتئینی خرد شده به قطعات بسیار کوچک می باشد (به منظور افزایش میزان جذب پروتئین و تسهیل در هضم و جذب آن).
- از ترکیب سیاهدانه و عسل هر 8 ساعت یک بار یک قاشق چایخوری و یا از ترکیب شونیسل استفاده شود.
- بابونه شیرازی 50 گرم + دم اسبی 50 گرم + آویشن شیرازی 25 گرم با هم ترکیب کنید دم کنید و در طول روز میل کنید.
- پودر سنجد و عسل (بسته به شدت خونریزی شخص اگر خونریزی زیاد باشد هر 4 ساعت یک بار یک قاشق چایخوری میل شود).
- چنانچه شخص به درمان پاسخ مثبتی نمی دهد می بایست از رگ اکهل فصد خفیفی حدود 100 الی 150 سی سی خون گرفته شود.
- چون این بیماری از شدت غلبه بلغم در روده پدید آمده است بهتر است از بادکش وسیع شکم برای تقویت بهتر سیستم ایمنی بدن استفاده نمود.
- از استرس و اضطراب باید پرهیز شود و برای این منظور بهتر است از دمنوش های آرام بخش نظیر اسطوخدوس، سنبل الطیب، بهارنارنج و … استفاده شود.
- به هنگام حمله حاد بیماری، روی تخت یا صندلی استراحت کنید، تنها برای توالت، حمام، یا خوردن از جا برخیزید، به هنگام فواصل بین حملات، فعالیت های خود را تا حد امکان از سر گیرید.
- 15 گرم گل ارمنی را داخل استکان آب جوش قرار دهید و بعد از چند دقیقه صاف کنید و با عسل شیرین کنید (اگر شخص دیابت دارد نیازی به ترکیب کردن با عسل نیست) و در طول روز به صورت نوشیدنی مصرف کنید.
- یک لیوان عرق نعناع به همراه یک قاشق مرباخوری تخم بارهنگ داخل ظرفی ریخته پس از جوش آمدن ده دقیقه ملایم بجوشد بعد از ولرم شدن با کمی عسل روزی دو مرتبه میل شود. (البته چون کبد شیرینی دوست است بهتر است عسل به ترکیب اضافه نشود و دز دارو بسته به شدت وخامت حال شخص قابل تغییر است بعنوان مثال افرادی که دارای خونریزی بسیار زیادی هستند بهتر است هر 4 ساعت یک بار مصرف کنند) در صورت بروز اسهال کمی زیره به ترکیب اضافه کنید.
داروها:
- مبورین
- ایبوپروفن
- آزاتیوپرین
- آدالیمومب
- ناتالیزومب
- ودولیزومب
- استامینوفن
- سولفاسالازین
- اینفلکسی مب
- هیدروکورتیزون
- مسالازین یا مزالازین
فعالیت:
- به هنگام حمله حاد بیماری، روی تخت یا صندلی استراحت کنید، تنها برای توالت، حمام، یا خوردن از جا برخیزید، به هنگام فواصل بین حملات فعالیت های خود را تا حد اماکن از سر گیرید.
رژیم غذایی:
- معمولاً محدودیتی برای آن وجود ندارد.
- اگر مشکل اسهال دارید، مقدار فیبر غذایی را کاهش دهید.
- کاهش مقدار چربی در رژیم غذایی ممکن است کمک کننده باشد.
- اگر آلرژی احتمالی به مواد غذایی دارید، شیر، گندم، تخم مرغ، آجیل و سایر غذاهای مشکوک را از رژیم غذایی حذف کنید، هر کدام، خصوصاً شیر را برای مدت کوتاهی نخورید، سپس پس از چند هفته مجدداً آن را امتحان کنید.
- خوردنی های مفید: خوراک باقلا، خوراک قارچ و ذرت، خوراک گل کلم، آش گندم با تره، آش لپه ۲، آش کدو حلوایی، آش کدو خورشتی، آش صیفی، آش غلات، آش عدس ۱، آش حبوبات و غله ۱، آش حبوبات و غله ۲، آش جو با لوبیا سبز، آش جو با حبوبات ۲، آش کلم برگ، آش کلم بروکلی ۱، آش شلغم ۱، آش شلغم ۲، آش اسفناج ۲، آش برگ چغندر، آش حبوبات ۲، آش مرزه، حلیم گندم با شیر سویا، حلیم جو، مرصع پلو، هویج پلو، کلم پلو، دمی شیرازی، عدس پلو ساده، عدس پلو با سویا، لوبیا سبز پلو ۳، نخود فرنگی پلو ۱، رب پلو، خورش قیمه بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با قارچ، سوپ کدو خورشتی، سوپ جو ۲، سوپ کلم بروکلی ۲، سوپ گشنیز، سوپ بلغور و کرفس، سوپ جو با شیر سویا، سوپ زرشک با جعفری، سوپ کاهو سبز، کتلت ذرت، برگر کدو خورشتی، دلمه فلفل دلمه ای، دلمه کدو خورشتی، دلمه برگ انگور، کماچ ساده، کماچ گندم و جو، کماچ سویا، پنیر سویا، سمنو با گندم و جو.
- خوردنی های مضر: سس معطر.
نکته:
- تفاوت بیماری کولیت اولستراتیو در مقابل بیماری کولیت روده: در عین حال که کولیت اولسراتیو باعث ایجاد التهاب و زخم در لایه بالایی مخاط روده بزرگ می شود، در بیماری کرون ممکن است تمام لایه های روده ملتهب شده و همراه با زخم باشند. همچنین، التهاب در بیماری کرون در هر نقطه از روده رخ می دهد، اما در کولیت اولسراتیو، فقط در روده بزرگ (روده بزرگ و رکتوم) ظاهر می شود. روده های بیمار مبتلا به کرون می تواند در بین قسمت‌های بیمار و آسیب دیده، قسمت‌های سالم و طبیعی نیز داشته باشد، در حالی که در کولیت اولسراتیو آسیب به صورت پیوسته ظاهر می شود.