بیماری های کبد و تقویت کبد: عبارت است از کبد یکی از مهم‌ترین اندام‌های درونی بدن و تقریباً به اندازه توپ فوتبال است که درست زیر قفسه ‌سینه سمت راست شکم قرار گرفته است. کبد وظیفه هضم غذا و دفع مواد سمی و زاید از بدن را برعهده دارد. بیماری‌های کبدی می‌توانند ارثی و ژنتیکی باشند، به این معنا که فرد با آن‌ها متولد شده است. البته عوامل مختلف دیگری هم مثل ویروس، مصرف الکل و چاقی می‌توانند در بروز انواع بیماری‌های کبدی و آسیب کبدی نقش داشته باشند. بعد از ابتلا به بیماری به‌ مرور زمان، شرایطی که به کبد آسیب می‌زنند وخیم‌تر شده و موجب زخم کبد و سیروز کبدی می‌گردند. در نتیجه کبد از کار می‌افتد و ممکن است خطر مرگ را برای بیمار به ‌دنبال داشته باشد. اما با تشخیص و درمان زود هنگام می‌توان روند از کار افتادن کبد را متوقف نمود. تمام وظایف کبد، بر کارکرد سایر اندام‌های بدن تأثیر می‌گذارند. به‌طوری‌که ابتلا به انواع بیماری‌های کبدی می‌تواند سلامت بدن را تحت تأثیر قرار دهد. برخی از این بیماری‌ها، آنزیم‌های کبدی را افزایش می‌دهند. بالا بودن آنزیم‌های کبدی نشانه تخریب سلول‌های کبدی یا التهاب کبدی است. نارسایی کبد یا از کار افتادن کبد به‌دلیل اختلال شدید در عملکرد کبد است. هپاتیت  B، C، مصرف بیش از حد الکل، سیروز کبدی، هموکروماتوز و سوتغذیه از جمله شایع‌ترین عوامل نارسایی مزمن کبدی به شمار می‌روند. مصرف بی‌رویه استامینوفن، ویروس‌های هپاتیت  A، B  و  C، مصرف قارچ‌های سمی و وحشی و واکنش به برخی داروها می‌توانند باعث نارسایی حاد کبدی و از کار افتادن کبد شوند.

انواع بیماری های کبد:

1. بیماری کبد چرب: در حالت طبیعی، کبد کمی چربی دارد. زمانی‌که میزان چربی کبد بیشتر از حد طبیعی شود، می‌گوییم فرد مبتلا به کبد چرب شده است. انباشته شدن چربی در کبد با التهاب سلول‌های کبدی همراه خواهد بود و در نهایت به از کار افتادن کبد ختم می‌شود. چاقی و اختلالات چربی خون، مصرف مشروبات الکلی، سوءتغذیه و تغذیه نامناسب، دیابت، مصرف داروهای حاوی کورتون مثل پردنیزولون و افراط در مصرف هورمون‌ها از جمله علل اصلی ایجاد بیماری کبد چرب هستند. در مجموع، بیماری کبد چرب دو نوع است: بیماری کبد چرب الکلی: یکی از انواع کبد چرب، کبد چرب الکلی است که به آن استئاتوهپاتیت الکلی هم می‌گویند. همان‌طور که از اسمش پیداست، این بیماری در نتیجه‌ی مصرف بی‌رویه و اعتیاد الکل ایجاد می‌شود. کبد الکل ورودی به بدن را طی فرآیندی می‌شکند و دفع می‌کند. ترکیبات حاصل از فرآیند شکستن الکل، باعث التهاب و ضعف سیستم ایمنی بدن می‌شوند. اعتیاد و مصرف بی‌رویه الکل باعث ابتلا به سیروز کبدی و نهایتاً سرطان کبد می‌شود. بیماری کبد چرب غیرالکلی: کبد چرب غیرالکلی ربطی به مصرف الکل ندارد و خود به دو نوع تقسیم می‌شود: بیماری کبد چرب ساده: در بیماری کبد چرب ساده، خبری از التهاب جدی یا آسیب‌دیدگی سلول‌های کبدی نیست. فقط کبد کمی چربی تولید می‌کند، اما آن‌ قدر پیشرفت نمی‌کند که خطرناک شود. استئاتوهپاتیت غیر الکلی: استئاتوهپاتیت غیرالکلی به بافت کبدی آسیب می‌رساند. نتیجه التهاب و آسیب‌دیدگی سلول‌های کبد هم فیبروز یا اسکار کبدی خواهد بود. در صورت عدم درمان مناسب، آسیب‌دیدگی پیشرفت کرده و به سیروز کبدی یا سرطان کبدی ختم می‌گردد. چنانچه فیبرهای کبدی بیمار مبتلا به کبد چرب دچار التهاب شوند، ریسک ابتلا به سیروز کبدی بیشتر می‌شود.
2. کبد چرب گرید 1: از انواع بیماری‌های کبد محسوب می‌شود که ناشی از رژیم غذایی ناسالم و حاوی قند زیاد است که اختلالی در عملکرد کبد ایجاد نمی‌کند. اما اگر کنترل نشود، ممکن است خطرناک باشد.
3. کبد چرب گرید 2: مصرف بیش‌ از اندازه چربی، قند و الکل موجب بیماری کبد چرب گرید ۲ می‌شود که حادتر از کبد چرب گرید ۱ است. احتمال سکته قلبی یا مغزی در کبد چرب گرید ۲ بیشتر می‌شود. معمولاً افراد دیابتی، مبتلایان به فشار خون بالا، افرادی‌ که اضافه وزن دارند و مصرف‌کننده‌های داروهای تاموکسیفن و متوترکسات بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند. این بیماری، علائم و نشانه خاصی ندارد. اما در صورتی‌که در ناحیه فوقانی سمت راست شکم احساس درد می‌کنید و خستگی دائمی دارید، بهتر است به پزشک فوق تخصص کبد مراجعه کنید.تست عملکرد کبد یا آزمایش خون می‌توانند وجود بیماری کبد چرب گرید ۲ را تشخیص دهد. نخستین قدم برای درمان کبد چرب گرید ۲، تغییر عادات غذایی بد و قطع مصرف الکل است. حذف مواد غذایی مضر، قطع کامل سیگار، الکل و قرص‌های مخدر در کنار سبک زندگی سالم و افزودن ورزش به برنامه روزانه از جمله روش‌های درمان کبد چرب گرید ۲ به شمار می‌روند.
4. کبد چرب گرید 3: بی‌توجهی و نادیده گرفتن بیماری کبد چرب گرید ۱ و ۲ منجر به بیماری کبد چرب گرید ۳ می‌شود. این بیماری مشکلات زیادی برای صفرا ایجاد کرده و باعث ناراحتی قلبی و هپاتیت خود ایمنی در فرد می‌شود. در این مرحله میزان چربی کبد تا حدی بالا می‌رود که زخم‌هایی روی کبد (فیبروز کبدی) ایجاد می‌شود. کبد چرب گرید ۳ با سی‌تی اسکن، سونوگرافی و ام‌آر‌آی تشخیص داده می‌شود.
5. کبد چرب بارداری: این بیماری اختلال نادری است که از هر ده هزار نفر یک نفر را مبتلا می‌کند. کبد چرب بارداری بیشتر در بارداری‌های دوقلو دیده می‌شود و معمولاً در جنین پسر بیشتر از دختر رخ می‌دهد. حالت تهوع و استفراغ، خستگی شدید و خواب‌آلودگی، زردی پوست و چشم‌ها، بی‌اشتهایی، درد در قسمت شکم یا بالای شکم از جمله نشانه‌های کبد چرب بارداری هستند. در صورت بروز هرکدام از این نشانه‌ها بهتر است به فوق تخصص کبد مراجعه کنید.
6. سیروز یا تنبلی کبد: التهاب مزمن بافت کبد به هر دلیلی که ایجاد شده باشد، می‌تواند منجر به سیروز یا تنبلی کبد شود. زمانی‌که بافت کبد ملتهب باشد، آسیب‌دیدگی و تخریب بافتی صورت می‌گیرد. سپس کبد سراغ فرآیند بازسازی بافت‌های تخریب‌شده می‌رود. این فرآیند تخریب و بازسازی که به ‌صورت مزمن و مکرر انجام می‌شود، ساختار منظم کبد را از بین برده و به‌تدریج باعث ایجاد سیروز کبدی می‌شود. از جمله عوامل اصلی ایجاد بیماری سیروز کبدی یا همان تنبلی کبد می‌توان به عوامل زیر اشاره کرد: هپاتیت‌های ویروسی، کبد چرب، اعتیاد الکلی، بیماری ویلسون، انسداد ورید‌های کبدی، تنگی مجاری صفراوی، داروهای سمی. سیروز کبدی درمان قطعی ندارد، اما با توجه به علت ایجاد آن می‌توان به بهبودی قطعی امید داشت. مثلاً بیماری‌های کبدی خود ایمنی یا ویلسون که منجر به سیروز کبدی می‌شوند، قابل درمان هستند. البته تشخیص سریع و درمان به‌موقع نقش مؤثری در بهبودی تنبلی کبد دارند.

علائم:

1. ریزش مو
2. بی‌اشتهایی
3. کاهش وزن
4. خارش پوست
5. خستگی مزمن
6. ادرار تیره‌ رنگ
7. مدفوع کم‌ رنگ
8. زود عصبانی شدن
9. درد و تورم شکمی
10. کبود شدن بی‌دلیل
11. خشکی دهان یا چشم
12. حالت تهوع یا استفراغ
13. تورم در پاها و قوزک پا
14. پیچ خوردن مرتب مچ پا
15. ضعف سیستم ایمنی بدن
16. اختلال در تمرکز و یادگیری
17. مزه تلخی هنگام صبح در دهان
18. چسبیدن مدفوع به سنگ توالت
19. زرد شدن رنگ پوست و چشم‌ها
20. احساس راه رفتن مورچه روی نواحی بدن

علت:

• عفونت: انگل‌ها و ویروس‌ها موجب ایجاد عفونت شده و التهاب ایجاد می‌کنند که موجب اختلال در عملکرد کبد می‌شوند. ویروس‌هایی که به کبد آسیب می‌زنند، از طریق خون یا تماس جنسی، غذا یا آب آلوده و تماس مستقیم با فرد آلوده سرایت پیدا می‌کنند. شایع‌ترین نوع عفونت کبدی، ویروس‌های هپاتیت هستند که عبارت‌اند از: هپاتیت A، هپاتیت B و هپاتیت C.
• ژنتیک: ژن ناهنجاری که از پدر یا مادر یا هردو آن‌ها به ارث رسیده باشد، می‌تواند موجب تشکیل مواد مختلفی در کبد و نهایت آسیب کبدی شود. بیماری‌های کبدی ژنتیکی عبارت‌اند از: هموکروماتوز (Hemochromatosis) : بیماری کبدی ارثی که به‌خاطر تجمع بیش‌ از حد آهن در بدن به وجود می‌آید. درد مفاصل، خستگی همیشگی، ناتوانی جنسی در آقایان، اختلالات قاعدگی در خانم‌ها، اختلال هورمون‌های جنسی، آریتمی قلبی، بیماری پانکراس از جمله علائم هموکروماتوز هستند. بیماری ویلسون (Wilson’s disease) : مصرف بیش از اندازه مس باعث ایجاد این بیماری ارثی می‌شود. درد در ناحیه شکم، استفراغ مداوم، بی‌اشتهایی، خستگی دائم و خونریزی بینی از جمله علائم این بیماری به شمار می‌آیند. نقص آنتی تریپسین آلفا-۱(Alpha-1 antitrypsin deficiency)، سندروم گیلبرت: این سندروم موجب نقص کارکرد کبد می‌شود. زردی پوست، تهوع و اسهال، خستگی دائم و درد در ناحیه شکم از جمله علائم سندروم گیلبرت هستند که با آزمایش خون تشخیص داده می‌شود.
• ناهنجاری های سیستم ایمنی بدن: بیماری‌هایی که در آن‌ها سیستم ایمنی به اندام‌های خاصی از بدن حمله می‌کند (بیماری خود ایمنی)، روی کبد تأثیر می‌گذارند. از نمونه بیماری‌های کبد خود ایمنی می‌توان به هپاتیت خود ایمنی، سیروز صفراوی اولیه (Primary biliary cholangitis) و کلانژیت اسکلروزان اولیه (Primary sclerosing cholangitis)  اشاره کرد.
• تومور و غدد سرطانی: گاهی وجود، توده در کبد و تومورهای سرطانی عامل ایجاد انواع بیماری‌های کبدی هستند: سرطان کبد در این بیماری سلول‌های کبدی با سرعت بالاتری تکثیر می‌شوند. احتمال ابتلا به سرطان کبد در هپاتیت B و C بیشتر است. سرطان کبد در زمره سخت‌ترین بیماری‌های کبدی قرار می‌گیرد و به دو نوع سرطان اولیه و سرطان ثانویه تقسیم می‌شود. در سرطان کبد اولیه، سلول‌های سرطانی در کبد ایجاد می‌شوند. اما در نوع ثانویه، سرطان از اندام‌های دیگری مثل معده، غدد لنفاوی و پستان‌ها به کبد گسترش پیدا می‌کند. سرطان مجرای صفراوی، آدنوم کبد(ورم خوش‌خیم بافت غده‌ای).

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. چاقی
2. دیابت نوع ۲
3. رابطه جنسی پرخطر
4. تتو یا پیرسینگ بدن
5. مصرف بی‌رویه الکل
6. سابقه خانوادگی بیماری کبد
7. تماس با مواد شیمیایی یا سمی
8. انتقال خون تا پیش از سال ۱۹۹۲
9. تماس با خون یا مایعات آلوده بدن
10. تزریق مواد با سرنگ مشترک و آلوده

پیشگیری:

• آب یخ نخورید.
• چایی و قهوه نخورید.
• هرگز دارو را با نوشیدنی‌های الکلی نخورید.
• پیش از صرف غذا حتماً دست‌های خود‌ را بشویید.
• به صورت مرتب فعالیت بدنی مناسب داشته باشید.
• به ‌هیچ‌ وجه از سرنگ مشترک برای تزریق استفاده نکنید.
• از مصرف بی‌رویه و بدون نسخه پزشک داروها اجتناب کنید.
• نیم ساعت قبل و دو نیم ساعت بعد و همراه با غذا آب نخورید.
• سعی کنید با مایعات بدن فرد مبتلا به هپاتیت B و C تماس نداشته باشید.
• از رفتارهای پر ریسک مثل برقراری روابط جنسی پرخطر، انجام تتو و پیرسینگ روی بدن پرهیز کنید.
• سعی کنید با داشتن رژیم غذایی سالم، کنترل وزن و ورزش از بیماری کبد چرب پیشگیری کنید.
• اگر در محیط‌های خطرناک قرار دارید که ریسک عفونت در آن‌ها بالاست، می‌توانید واکسن هپاتیت A و B بزنید.
• حین استفاده از مواد شیمیایی سمی و حشره‌کش‌ها، حتماً دستکش، ماسک و کلاه محافظ بپوشید تا مواد شیمیایی از طریق پوست وارد بدن‌تان نشوند.
• در مصرف نوشیدنی‌های الکلی زیاده ‌روی نکنید. شایع‌ترین علت بیماری کبد در بیشتر نقاط دنیا سوءمصرف الکل است. با کاهش مصرف نوشیدنی‌های الکلی، خطر ابتلا به بیماری‌های کبد ناشی از مصرف الکل را به حداقل می‌رسانید.

تشخیص:

1. پزشک متخصص با بررسی سابقه فرد و انجام آزمایش‌های پزشکی و بررسی سبک زندگی فرد، می‌تواند بیماری کبد را تشخیص دهد.التهاب کبد و اختلال عملکرد کبد در آزمایش خون مشخص می‌شود. در اولین مرحله از تشخیص بیماری‌های کبدی، آزمایش عملکرد کبد انجام می‌شود. علاوه بر آزمایش عملکرد کبد آزمایش‌های زیر هم به تشخیص بیماری‌های کبدی کمک می‌کند:
2. ام‌آر‌آی
3. سونوگرافی
4. سی‌تی‌اسکن
5. زمان پروترومبین (INR)
6. ارزیابی سطح آمونیاک خون
7. شمارش کامل خون (CBC)
8. در آزمایش عملکرد کبد، سطح پروتئین‌ها، آنزیم‌های کبدی و بیلی‌روبین خون اندازه‌گیری می‌شود. فوق تخصص کبد برای تشخیص آسیب‌ ناشی از عفونت کبدی و بررسی عوارض جانبی داروها روی کبد، آزمایش عملکرد کبد را تجویز می‌کند. در موراد زیر برای تعیین سلامت کبدتان باید آزمایش عملکرد کبد را انجام دهید: سابقه ابتلا به بیماری کبدی، علائم اختلال یا کم‌کاری کبد، مصرف بالای الکل، سابقه بیماری کیسه صفرا، دیابت، فشارخون بالا، کم‌خونی.

درمان طب نوین:

• به ‌غیر از برخی عفونت‌های ویروسی مثل هپاتیت A و C، سنگ کیسه صفرا و مونونوکلئوز عفونی، اکثر بیماری‌های کبدی قابل درمان نیستند. بلکه صرفاً باید با انتخاب سبک زندگی سالم و رژیم غذایی مناسب، این بیماری را کنترل و مدیریت کرد. در صورتی‌که بیماری کبدی پیشرفت کند، ممکن است به سیروز یا نارسایی کبد، یا حتی سرطان کبد تبدیل شود.
• هر بیماری کبدی روش درمانی خاص خود را دارد. مثلا بیماری که سنگ صفرا دارد، باید کیسه صفرایش با عمل جراحی برداشته شود. یا بیمار هپاتیت A نیازمند مایعاتی است که سیستم دفاعی بدن را برای مبارزه با عفونت فعال کند.
• در سایربیماری‌های کبدی با مراقبت پزشکی بلند مدت می‌توان پیامدهای این بیماری را به حداقل رساند. افرادی که از بیماری کبدی پیشرفته یا سیروز کبدی رنج می‌برند، باید جهت کنترل جذب پروتئین، دارو مصرف کنند. بهترین گزینه برای این بیماران، رژیم غذایی حاوی سدیم کم و قرص‌های ادرار‌آور است تا میزان احتباس مایعات به حداقل برسد.
• اگر شکم بیمار آب بیاورد، مایعات اضافی را با سرنگ (پاراسنتز) از بدن او خارج می‌کنند. چراکه تجمع مایعات در شکم ممکن است منجر به عفونت شود. برای درمان پرفشاری سیاهرگ دروازه‌ای هم جهت کاهش خطر خون‌ریزی، بیمار تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد. نهایتاً آخرین گزینه برای آن دسته از مبتلایانی که کبدشان از کار افتاده است، پیوند کبد است.

درمان طب سنتی:

• هر روز صبح ناشتا یک لیوان آب هویج بنوشید.
• پنجاه گرم بوته های توت فرنگی را هر بار در یک لیتر آب بجوشانید و دایماً آب صاف کرده آن را به جای آب خوردن بنوشید.
• به عنوان درمان هر روز ۱۵ تا ۲۰ عدد لیموشیرین بخورید یا هر صبح، ظهر و شب و هر بار یک لیوان آب لیموشیرین را بنوشید.
• چهل گرم ریشه های جعفری که در کوره یا فر خوراک پزی به سرعت خشک کرده باشید را در یک لیتر آب بجوشانید و آب صاف کرده آن را با سکنجبین شیرین و به مرور بنوشید.
• سرهای مارچوبه را بکوبید و شیره بکشید. چند ساعت کنار بگذارید تا ته نشین شود. بعد آن را صاف و در مقابل هر ۱۰۰ گرم صاف کرده آن ۱۸۰ گرم شکر به آن اضافه کنید. بعد در بنماری بجوشانید و دایم هم بزنید تا قوام آید. پس از سرد شدن در شیشه ای سربسته بریزید و درب آن را محکم ببندید و در یخچال نگه دارید. صـبح، ظهر و شب و هر بار یک قاشق سوپ خوری میل کنید.
• اگر مبتلا به هر نوع بیماری کبدی شده اید لازم است اولاً از خوردن خوراکی هایی مانند: پنیر، تخم مرغ، چربی جات، گوشت های کنسرو شده، خوراکی های جوهردار، سس های تند، شیرینی های قنادی، ته دیگ برنج، چیپس، سیب زمینی سرخ کرده، اسفناج، مشروبات الکلی، مواد مخدر و غذاهای سرخ کرده پرهیز کنید. ثانیاً از خوراکی هایی که در رفع امراض كبدی کمک می کند بیشتر استفاده کنید، مانند: کاهو، سالاد کلم، گوجه فرنگی، کرفس قمری، سیب درختی و زردچوبه، همچنین رژیم صغیر و کبیر انگور نیز مفید می باشد.

حفظ سلامت کبد:

• برای حفظ سلامت و بهداشت کبد باید از مولدات سودا مثل بادنجان مخصوصاً سرخ کرده آن، غذاهای بسیار گرم و پرانرژی مانند چربی ها و سرخ کرده ها، مواد رنگی و مشروبات الکلی و غیر الکلی پرهیز کرد.

تقویت کبد:

• تباشیر هندی کوبیده شده، آب جوشانده ریشه کاسنی، لعاب اسفرزه و سکنجبین را مخلوط کنید و به مرور میل فرمایید.
• برای اینکه کبد تقویت شود بهتر است هر بار اترج، تمرهندی، تخم کشوث و تخم ترشک را مخلوط بجوشانید و آب آن را با آب انار مخلوط و به تدریج بنوشید.
• نعناع خشک، ریوند چینی، انیسون، اسارون، تخم کرفس، قسط شیرین و قردمانا را مخلوط کنید و نرم بسایید. هر روز کمی از آن را با مقداری سکنجبین مخلوط کنید و بخورید.
• اقاقیا، صندل سرخ و صندل سفید از هر کدام ۱۰ گرم، ریشه انجبار ۴۰ گرم همه را نرم بسایید و هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را در دهان بریزید و با آب بخورید.
• تباشیر هندی و گل محمدی از هر کدام ۵ مثقال، تخم کاسنی و تخم خرفه از هر کدام ۳ مثقال، ریوند چینی و تخم کرفس از هر کدام ۲ مثقال همه را مخلوط کنید و بجوشانید. آب آن را صاف کنید و مقداری ۴ تخمه (تخم خیار، تخم گرمک، تخم هندوانه و تخم کدو) را بکوبید و در آن شیره بکشید، مقداری از آن را صبح ناشتا و بقیه را به تدریج میل فرمایید.
• اگر میل دارید که کبد را تقویت کنید ضمن اینکه از خوردن اسفناج و چربی ها پرهیز می کنید از خوراکی هایی که کبد را تقویت می کنند بیشتر استفاده کنید، مانند: آب کدو، آب خرفه، آب انار، آب خیار، آب کاسنی تازه، آب جوشانده کاسنی، عرق کاسنی، لعاب اسفرزه، شربت لیمو، شربت سکنجبین، سكنجبين به ليمو، آب جوشانده خارخاسک، شیره چهار تخمه، روغن زیتون، آب سیب درختی، جـوزبویا، انجیر، به شیرین و خام، زیره سیاه، شوید، آب دم کرده رقیق شاه تره، تخم گشوث، آب دم کرده بادرنجبویه، آب دم کرده سنبل الطیب، ترنجبین، ماءالشعیر، شربت غوره، آب عناب، آب زرشک، شربت زرشک.

درمان ضعف کبد:

• ضعف کبد در گرم مزاج ها: درمان ضعف کبد در گرم مزاج ها به قـرار زیر است: هر روز مقداری خارخاسک را بجوشانید و آب آن را با سکنجبین یا سرکه مخلوط کنید و بخورید. و یا ریشه کاسنی را بجوشانید و مقداری مصطکی را در آب صاف کرده آن حل کرده، سپس مقداری سکنجبین را با آن مخلوط کنید و هر روز مقداری از آن را در سه نوبت میل کنید.
• ضعیف و حساس بودن کبد: اگر دارای کبد ضعیف و حساسی هستید اصلاً زردآلو نخورید و به دستور زیر عمل کنید: چهار عدد برگ تازه آرتیشو را در یک لیتر آب روی آتش ملایم به آهستگی بجوشانید تا به ۷۵ سانتی لیتر تقلیل یابد، سپس آب آن را صاف و شیرین کنید. قبل از هر غذا یک فنجان بنوشید و این کار را حداقل ۱۲ روز ادامه دهید. و یا اسارون، سنبل، مصطکی، زعفران، طباشير هندی، دارچین، اذخرمکی، قسط شیرین، تخم گشوث، تخم کرفس، تخم کاسنی، زرآوند طویل، قرنفل، حب بلیسان، هیل قرابی و عود هندی همه را به نسبت مساوی و هموزن همه آنها گل محمدی مخلوط کرده و نرم بسایید، سپس با مقداری عسل مخلوط کنید و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را قبل از غذا میل فرمایید.

پاک کردن کبد:

• برای شستشو و پاک کردن کبد خوردن تربچه، خرمالوی رسیده و گریپ فوروت صبح ناشتا مفید خواهد بود.

خالی کردن آب کبد:

• برای خالی کردن آب کبد باید چند روزی از کرفس استفاده کنید.

درمان قولنج کبد:

• برای درمان قولنج کبد روغن بادام تلخ را از خارج روی محل کبد مالش دهید.

درمان بزرگ شدگی کبد:

• هر روز زنیان، بادیان، انیسون، تخم گشوث، تخم کرفس، ریشه کاسنی، افسنطین و ریوند چینی را مخلوط کنید و بجوشانید. آب آن را صاف و صبح ناشتا بنوشید.
• رازیانه، انیسون، پودر شیرین بیان، تخم کرفس، زرآوند طویل و افسنطین را به نسبت مساوی مخلوط و بجوشانید. آب آن را صاف کنید، سپس مقداری چهار تخمه خنک را شیره بکشید و با آن مخلوط کرده، بنوشید.
• اگر کبد بزرگ شده است باید از خوردن زعفران، گل محمدی و روغن گل محمدی پرهیز کنید و برای درمان آن نیز تخم کرفس، زنیان، بادیان، اسارون، دم گیلاس، کاکل ذرت و ازخرمکی را به میزان مساوی هر روز صبح بجوشانید و آب آن را قبل از صبحانه بنوشید.

درمان سموم کبد:

• برای رفع سموم کبد صبح ناشتا آرتیشو و آب هویج و آب دمکرده شاه تره به نسبت بیست در هزار مفید می باشد.

درمان عفونت کبد:

• اگر دچار عفونت کبدی شده اید باید از خوردن اسفناج جداً پرهیز کنید و همه روزه از زغال اخته فرنگی و آب هویج تا درمان کامل استفاده کنید.

درمان گرفتگی کبد:

• آب دم کرده گل قاصد و یا آب دم کرده آرتیشو را بنوشید.
• دو مثقال تخم تره را با ۲ مثقال تخم مورد مخلوط بسایید و کفلمه کنید.
• هر بار ۲۰ گرم آب برگ و ساقه تازه ترب را بگیرید و نمک بزنید و بنوشید.
• در گرفتگی کبد ضمن پرهیز از خوردن اسفناج باید از کرفس، ترشی تره، کبر، قسط، غافث، مرمکی، روغن بادام شیرین، غاريقون، سکنجبین، گل خطمی، گل شب بو، گل پنیرک، گل بابونه و مغز ناخنک استفاده کنید.

درمان پرخونی کبد:

• برای رفع پرخونی کبد هر روز آب انگور بنوشید یا رژیم انگور بگیرید.

درمان درد کبد:

• هر روز مقداری ریشه کاسنی را بجوشانید و آب آن را با سکنجبین شیرین ساخته، بنوشید.
• هر صبح ناشتا یک قاشق سوپ خوری روغن زیتون را با مقداری آب لیمو مخلوط کنید و بخورید.
• هر روز ۲۵ گرم برگ کاسنی وحشی را در یک لیتر آب جوش دم کنید و آب صاف کرده آن را به مرور بنوشید.
• ده گرم ریوند چینی خرد شده را در یک لیتر آب ۲۰ دقیقه دم کنید و آب صاف شده آن را قبل از هر غذا یک فنجان میل فرمایید.
• برای تسکین و درمان درد کبد باید از خوردن چربی جات، پنیر، تخم مرغ، شیرینی های قنادی، گوشت، کنسرو، نان، غذاهای سرخ کرده، مشروبات الکلی و مصرف دخانیات و مواد مخدر پرهیز کنید و هر روز توت فرنگی بخورید.

درمان سنگ کبد:

• برای برطرف ساختن سنگ کبد هر روز صبح، ظهر و شب آب لیمو یا آب شلغم خام و یا هر دو را با فاصله از یک دیگر بنوشید.

داروها:

• لیورگل

فعالیت:

• روزی نیم ساعت فعالیت بدنی مناسب در حد تعریق کردن داشته باشید.

رژیم غذایی:

• خوردنی های مفید: خوراک نخود فرنگی با پنیر سویا، خوراک نخود فرنگی با شوید، خوراک نخود فرنگی با کدو، خوراک باقلا، خوراک عدسی با صیفی جات، خوراک کدو خورشتی با قارچ، خوراک کدو خورشتی با کرفس، خوراک کدو حلوایی، خوراک قارچ و لوبیا سبز، خوراک قارچ و فلفل دلمه ای، خوراک قارچ با سس، خوراک قارچ طعم دار، خوراک قارچ و ذرت، خوراک قارچ و بامیه، تاس کباب قارچ و سویا، خوراک صیفی جات، خوراک گل کلم، خوراک دال عدس، خوراک بامیه با سویا، خوراک بامیه و لوبیا چشم بلبلی، خوراک تند بامیه، خوراک نخود با شوید، لوبیا با سویا، خوراک پنیر سویا، خوراک سویا با رب انار، خوراک سویا با سبزیجات، خوراک لوبیا سفید با سویا، خوراک بادمجان و غوره، بورانی گوجه بادمجان، خوراک لوبیا سبز ۲، خوراک لوبیا سبز ۱، خوراک بورانی، خوراک لوبیا قرمز، خوراک لوبیا چشم بلبلی، خوراک مخلوط، آش گندم با سویا، آش ماش، آش کدو حلوایی، آش شله قلمکار، آش جو با حبوبات ۲، آش کلم قمری با ماش، آش کلم قمری با گندم، آش کلم بروکلی ۱، آش شلغم ۲، آش گوجه سبز، آش گوجه فرنگی ۱، آش گوجه فرنگی ۲، آش مرزه، آش زرشک، حلیم جو، لوبیا سبز پلو ۳، خورش فسنجان با کدو حلوایی، خورش فسنجان با سویا، خورش شهد فسنجان، خورش فسنجان با اسفناج، خورش قورمه سبزی با سویا، خورش آلو اسفناج، خورش به و آلو، خورش به، خورش قیمه بادمجان، خورش کدو بادمجان، خورش بامیه با سویا ۱، خورش بامیه با سویا ۲، خورش بامیه با دال عدس، خورش بامیه با قارچ، خورش دال عدس با تمر هندی، خورش لوبیا سبز، خورش کدو حلوایی، خورش کلم بروکلی با سویا، خورش هویج و به، خورش گوجه سبز، خورش قیمه بادمجان، سوپ صیفی جات ۱، سوپ صیفی جات ۲، سوپ کدو خورشتی، سوپ کدو حلوایی، سوپ جو ۱، سوپ جو ۲، سوپ دال عدس، سوپ اسفناج، سوپ شلغم، سوپ لوبیا سبز، سوپ قارچ ۱، سوپ قارچ ۲، سوپ بامیه، سوپ کلم قمری، سوپ کلم بروکلی ۱، سوپ کلم بروکلی ۲، سوپ گل کلم، سوپ کلم برگ، سوپ گشنیز، سوپ کدو قلیانی، سوپ بلغور و کرفس، سوپ کلسیم، سوپ جو با شیر سویا، سوپ شهد نما، سوپ زرشک با جعفری، سوپ کاهو سبز، سوپ جو و اسفناج، کتلت اسفناج، برگر کدو خورشتی، سوسیس فانتزی، دلمه کدو خورشتی، دلمه برگ انگور، کماچ گندم و جو، سس گل کلم، سس گوجه فرنگی ۱، سس گوجه فرنگی ۲، سس معطر، سس مخصوص ۱، سس مخصوص ۲، سس زیتون، سس جعفری، سمنو با رب انار، انواع میوه جات، سبزی جات (به خصوص کاهو و خیار، هویج)، روغن زیتون، انار و شاه توت اثری معجزه آسا روی کبد دارند، در حقیقت شاه توت ضد هپاتیت است، انواع بذرهای ملین از قبیل خاکشیر، اسفرزه، بارهنگ، تخم ریحان، تخم شربتی، بالنگو، شیر خشت، ترنجبین، فلوس به مقدار کم، سوپ جو، آش جو، نان جو (به خصوص نان جوی دوسر)، نوشیدن حداقل روزی 6 لیوان آب جوشیده شده ولرم حداقل نیم ساعت قبل و دو نیم ساعت بعد از غذا، مصرف سالاد فصل همراه با لیموترش تازه و روغن زیتون قبل از غذا، مصرف زرشک و آب زرشک، استفاده از عسل، کشمش، توت، انجیر، برگه هلو و زردآلو، استفاده از کدو خورشتی و کدو حلوایی، استفاده از کنجد، اسطوخدوس، بادرنجبویه، کاسنی، استفاده از آب مرکبات، استفاده از مغز بادام و آلوبخارا، عسل اکلیل کوهی، سس قارچ، سالاد میوه جات تابستانی، شربت آلوبخارا، شربت آلو قطره طلا، شربت سرکه شیره، شربت آلبالو، مربای شاه توت، شربت شاه توت، توت فرنگی. قیسی، آلوچه، مربای آلو، ترشی های تند نظیر ترشی سیر و فلفل.
• خوردنی های مضر: عدس پلو ساده، نخود فرنگی پلو ۱، خورش شوید باقالی، خامه سویا، چای، شیرینی جات قنادی، سرخ کردنی ها، پرخوری، غذای چرب و پر حجم، ماست، نوشابه، آب یخ، تخم مرغ، شور، نمک زیاد، ترشی جات، سرکه، فلفل و ادویه جات تند به مقدار زیاد، سیر زیاد، تمام غذاهای فست فودها، غذاهای فریز شده، غذاهای زودپز شده، سس، رب، بادمجان زیاد، نوشیدن مایعات همراه با غذا یا بلافاصله بعد از آن، تنقلات مصنوعی، آجیل شور، ریزه خواری (یعنی این که دهان پیوسته بجنبد)، ماکارونی، آش رشته، انواع دخانیات، مشروبات الکلی که موجب سیروز کبدی می شوند، عصبی شدن و حرص خوردن، یبوست مزاج، تنبلی و عدم فعالیت فیزیکی، خواب زیاد، نخوردن آب و نوشیدنی بین، قبل و بعد از غذا، پرهیز از غذاهای صنعتی و ممنوعه، عدم استرس، غم، غصه و ناراحتی های عصبی، عدم استعمال داروهای شیمیایی، عدم تقویت جنسی خودسرانه، پرهیز از مصرف سردی جات بعد گرمی جات و بالعکس، تند و سریع غذاخوردن و مصرف گوشت زیاد از عوامل دیگری است که برای کبد مضر است.

نکته:    

• وظیفه و کار کبد چیست: این اندام مواد سمی را از خون دفع کرده، میزان قند خون سالم را حفظ و انعقاد خون را تنظیم می‌کند. کبد یکی از اندام‌های اصلی و ضروری بدن به شمار می‌رود که علاوه‌ بر موارد گفته ‌شده، بیش از ۵۰۰ وظیفه حیاتی در بدن دارد. در ادامه برخی از مهم‌ترین وظایف و کارکردهای مهم کبد را آورده‌ایم: تولید آلبومین: آلبومین پروتئینی است که مانع از نفوذ مایعات موجود در جریان خون به بافت‌های اطراف می‌شود. علاوه بر آن هورمون‌ها، ویتامین‌ها و آنزیم‌های کل بدن را جابه‌جا می‌کند. تولید صفرا: صفرا مایعی حیاتی برای گوارش و جذب چربی‌ها در روده کوچک محسوب می‌شود. تصفیه خون:همه جریان خونی که از شکم و روده‌ها خارج می‌شوند، از کبد عبور می‌کنند. به ‌این ترتیب مواد سمی، فرآورده‌های جانبی و سایر مواد مضر را از بدن دفع می‌کند. تنظیم آمینواسیدها: تولید پروتئین‌ها به اسیدآمینه‌ها بستگی دارد. وظیفه کبد این است که مطمئن شود میزان آمینواسید خون به اندازه کافی باشد. تنظیم انعقاد خون: عوامل انعقاد خون از طریق ویتامین K تولید می‌شوند و صرفاً با کمک مایع صفرایی جذب می‌شود که کبد تولید می‌کند. مقاومت در برابر عفونت‌ها: کبد به ‌عنوان بخشی از فرآیند فیلترینگ و تصفیه، باکتری‌ها را از جریان خون دفع می‌کند. ذخیره‌سازی ویتامین و مواد معدنی: کبد مقادیر زیادی ویتامین آ، دی، ای، کا و ب ۱۲، آهن و مس را ذخیره می‌کند. فرآوری گلوکز: کبد، گلوکز اضافی (قند) را از جریان خون دفع کرده و آن را به‌عنوان گلیکوژن ذخیره می‌کند. در صورت نیاز کبد می‌تواند دوباره گلیکوژن را به گلوکز تبدیل کند.
• کبد، اندامی است که در سمت راست سینه زیر دنده ها قرار دارد و بزرگترین غده موجود در بدن انسان است. کبد بیش از 50 هزار نوع آنزیم ترشح می کند که هر آنزیم از چندین اسید آمینه تشکیل شده است. کبد، مجهز به سلول هایی به نام کوپفر است که وظیفه آنها در صورت سالم بودن، بیگانه خواری است، از دیگر وظایف کبد این است که قند را به صورت گلیکوژن و آهن را به صورت فریتین ذخیره می کند و در زمان نیاز در اختیار بدن قرار می دهد. مهمترین ذخیره کبد و ویتامین B12 است که حدوداً برای 6 ماه تا 1 سال کافی است. در واقع، تمام زندگی روزمره انسان بستگی به وجود کبد و سلامت آن دارد. برای حفظ سلامتی کبد، باید از غذاهایی که آن را دچار مشکل می کند، پرهیز کرد. زندگی بدون کبد امکان پذیر نیست و مرگ انسان حتمی است، چنان که قبلاً اشاره شد، کبد مجهز به سلول هایی به نام کوپفر است که کارشان حافظت از کبد و کل بدن است. میکروب هایی که در سیستم لنف یا ایمنی بدن از بین نرفته و وارد خون شده اند، در کبد توسط سلول های کوپفر از بین می روند. اگر کبد نتواند این وظیفه را به درستی انجام دهد، میکروب یا ویروس وارد اندام های بدن می شود و بدن را دچار بیماری می کند. اگر دانشمندان جهان با تمام وسائل و امکانات آزمایش گاهی خود گرد هم آیند، نمی توانند بخش اندکی از اینکار کبد را انجام دهند. امام رضا (ع) کبد را مرکز غم می داند که علت این امر با کمی دقت در کار کبد مشخص می شود. کبد به دو علت مرکز غم است: اولاً هنگامی که مواد غذایی کافی از طریق کبد عبور نکند و به سلول ها نرسد، سلول ها دچار کمبود می شوند و نمی توانند کار خود را به خوبی انجام دهند و همین امر موجب غم و اندوه در انسان می گردد، زیرا درست کار نکردن کبد موجب می شود آنزیم (LDH) در خون بالا رود. دوم مهم ترین عاملی که موجب غم و اندوه در انسان می شود، تجمع مواد غذایی زائد در کبد و به وجود آمدن عفونت در آن است؛ زیرا این تجمع و به حالت سکون در آمدن آن ها، موجب گندیدگی و فاسد می شود و این خود عامل بزرگی برای غم و اندوه است. در حقیقت، انواع میکروب ها و ویروس های به وجود آمده، موجب بیماری های صعب العلاجی مانند انواع هپاتیت می شود. یه ویژگی بسیار منحصر به فرد کبد سلول های کوپفر کبد هست که آنتی ویروس تولید می کنند.
• کبد غده ای است حجیم و به رنگ قرمز مایل به قهوه ای که وزن آن با خون حدود ۲۴۰۰ گرم و در انسان مرده حدود ۱۵۰۰ گرم می باشد. طول كبد از طرف راست به چپ ۲۸ سانتیمتر و عرض آن در جهت قدامی خلفی ۱۸ سانتی متر و ارتفاع آن در جهت بالا به پایین ۸ سانتیمتر می باشد. نقش کبد در بدن انسان بدین شرح است: زمانی که غذا در بدن هضم می شود موادی از آنها به دست می آید که آن مواد از راه رگ ها (عروق ماساریقا) به سمت کبد می روند. این غده نقش مهمی در تنظیم ترکیبات خون و همچنین واکنش های شیمیایی بدن دارد، از جمله موارد مهم آن عبارتند از: تولید و ذخیره سازی پروتئین ها، تنظیم متابولیسم پروتئین ها و محصولات آنها، ذخیره قند و چربی، خنثی کردن اثرات مواد سمی در بدن، تولید ماده ای به نام صفرا که این ماده باعث هضم غذاهای چرب می شود، تولید گلبول قرمز، ذخیره سازی گلبول قرمز و ترکیبات آن و بالاخره شکستن گلبول های قرمز پیر که دارای رنگ دانه هموگلوبین می باشند. گوارش و سوخت و ساز غذایی که می خوریم کلیدهای موفقیت ما در حفظ سلامتی، تندرستی و شادابی است. به طور کلی ما مسئول تغذیه خود هستیم. ورود غذا به معده تا جذب آن به وسیله و سلول های روده و ارسال آن به کبد برای سوخت و ساز، فرآیند گوارش را تشکیل می دهد. مهم ترین بخش گوارش تجزیه مواد غذایی به اجزای کوچک تر بعدی است، عمل سوخت و ساز در اصل به معنای دگرگون کردن است و فرآیندهای متعددی را در بر می گیرد که طی آنها مواد غذایی به مواد شیمیایی قابل مصرف بدن تبدیل می شوند. در این میان کبد در سوخت و ساز غذاها و اکثر داروها نقش اساسی دارد. لذا باید به اهمیت کبد در بهبود تغذیه و سلامتی عمومی بدن بسیار توجه کرد. کبد بیش از ۵۰۰ وظیفه مهم و زندگی بخش را در بدن انسان بر عهده دارد. یکی از وظایف کبد این است که استرادیول را از خون می گیرد و از نظر شیمیایی آن را تغییر می دهد و از راه صفرا به درون لوله گوارش می فرستد. به طور کلی کبد اندامی پرکار و پرمشغله است، به طوری که در هر دقیقه حدود 5/1 لیتر خون از آن می گذرد. کبد سالم به قدری پرکار است که در اثر فعالیت آن مقدار زیادی گرما تولید می شود، به طوری که شما پس از مصرف غذای سنگین احساس گرما می کنید. این عضو با داشتن ۳۰۰ میلیارد سلول به منزله یک آزمایشگاه مجهز و بسیار مهم عمل می کند. کبد در سمت راست بدن در قسمت بالای شکم و در حفاظ دنده ها قرار دارد و بزرگترین اندام درونی بدن است. کبد موقعیت خاصی در بدن انسان دارد و یکی از ۵ اندام اصلى آن به حساب می آید. کبد عمل ذخیره سازی مواد غذایی را بر عهده دارد و به موقع، کم بودها را جبران می کند، به عبارت دیگر کبد را فرمانده می دانند که استراتژی و هماهنگی بدن را به عهده دارد و جریان منظم انرژی را در مجرای گوارش کنترل می کند. کلید سوخت و ساز بدن، کنترل وزن و به طور کلی تأمین سلامت عمومی بدن انسان در دست کبد خواهد بود. اگر کبد نباشد سم های مختلف و غذاهایی که خوب هضم نشده اند وارد جریان خون می شوند. این مواد سمی به سلول های اندام های دیگر و سیستم ایمنی آسیب می رسانند. چشمان زیبا، پوست شفاف، موهای زیبا و شاداب، اعصاب راحت، انرژی فراوان، شادابی و تندرستی با سلامتی کبد امکان پذیر است. کبد بیش از هزار نوع آنزیم برای حفظ تعادل دستگاه های بدن و دفع سموم تولید می کند. غذاهای نامناسب و سنگین، مواد خطرناکی که ناشی از آلبومین است را تولید می کنند که اگر وارد خون شوند شخص را به هلاکت می رسانند، ولی کبد فوراً این مواد را به آلبومین انسانی قابل هضم و جذب تبدیل می کند و آنچه را که سمی و زاید است به صورت اوره در می آورد که از راه کلیه ها و مجاری ادرار دفع می شود. کبد یکی از اعضاء داخلی منحصر به فرد است، زیرا از دو منبع خون می گیرد. یکی از سرخرگ کبدی که از قلب می آید و خون تمیز و اکسیژن دار با خود می آورد، دیگری از سیاهرگ که از سمت معده و روده می آید و مواد غذای آماده شده حاصل از غذاهای خورده شده را برای کبد می آورد. بدین ترتیب که سرخرگ کبدی و سیاهرگ روده ای از باب کبد وارد می شوند و در نقطه ورود به شاخه های مختلف تقسیم می گردند تا خون حامل مواد غذایی را به قسمت چپ و راست کبد برسانند. این مواد غذایی در نهایت در سلول های کبدی در فضاهای بسیار ریز میکروسکوپی به نام سینوزویید تخلیه می شوند. این فضاها برای پاکسازی و تغذیه کبد بسیار اهمیت دارند و با سلول های خاصی مانند سلول های ذخیره ساز، سلول های اندوتلیال و سلول های مهم کوپفر احاطه شده اند. سلول های کویفر کار بسیار تخصصی انجام می دهند، به طوری که کبد نمی تواند آنها را به آسانی جایگزین کند. سلول های مهم کوپفر به مشابه رفتگران اندرونی کبد هستند و همه می دانیم که اگر رفتگران اعتصاب کند زندگی غیر قابل تحمل می شود. سلول های کوپفر سار و متحرکند و مانند هشت پای ریزی دیده می شوند که به هر دو سور سو روانند و خون و مایع لنفاوی درون سینوزوییدها را پاک سازی می کنند. سلول های کوپفر با این کار خود سلول های مرده، سلول های سرطانی، مخمرها، ویروس ها، باکتری ها، انگل ها، مواد شیمیایی مصنوعی، پروتئین های نیمه هضم و یا تغییر ماهیت داده شده و ذره های خارجی خطرناک را محاصره می کنند و می بلعند، این سلول ها همینکه طعمه خطرناک خود را بلعیدند با آنزیم های خود آن را متلاشی می کنند. اگر سلول های کوپفر با انجام کارهای دشوار، خسته کننده و طولانی در مقابل زهرها و سموم (توکسین ها) کمر خم کنند، یعنی نتوانند به خوبی کار کنند تا جایی که وظیفه کبد در پاک سازی خونی مختل شود، آنوقت انواع بیماری ها به ویژه آلرژی، سردرد و خستگی مزمن ایجاد می شود و در چنین اوقاتی بهترین راه توسل به برنامه غذایی پاک کننده کبد و رژیم پاک سازی و دفع سموم است. گفتیم که مواد غذایی در فضاهایی به نام سینوزوییدها تخلیه می شوند و سینوزوییدها بعد از گذر از لابه لای سلول های کبد وارد وریدهای مرکزی می شوند که آنها نیز در وریدهای کبدی بزرگتر تخلیه خواهند شد و خون را از کبد به قلب بر می گردانند. بنابراین تمیزی و پاکی خونی که به قلب شما باز می گردد به توانایی و کار سینوزویبدها و سلول های کبدتان بستگی دارد. کبد ماده متمایل به سبز به نام صفرا را تولید می کند. کار صفرا این است که چربی ها را به شکل ذرات معلق در می آورد تا از جدار روده جذب شوند. مایع صفرا را سلول های کبدی تولید می کنند و آن را به درون مجراهای ریزی که در فاصله سلول ها قرار دارند می ریزند. این مجراهای ریز که صفرا را جمع می کنند کانالیکول نام دارند. کانالیکول انبار ذخیره مایع صفرا است که از طریق سیستمیک به مجرای کبدی وصل می شود. صفرا از مجرای کبدی می گذرد و سرانجام به روده می ریزد، (صفرا مایعی است شامل: آب، نمک های صفرا، کلسترول، رنگدانه ها، لیسیتین، چربی ها و الکترولیت ها)، نمک های صفرا را سلول های کبد می سازند و ماده اولیه آن کلسترول است که یا از غذا گرفته می شود و یا در جریان سوخت و ساز چربی ها ایجاد می شود. کلسترولی که در صفرا دیده می شود از سوخت و ساز نمک های صفرا حاصل می شود ولی افزایش مقدار آن در صفرا به علت وجود چربی های اشباع شده فراوان در برنامه غذایی و مصرف شکر سفید و قند سفید تصفیه شده است که به همراه غذاهای کم فیبر گیاهی و رژیم غذایی مدرن امروز رایج شده است. کلسترول صفرا با ليسيتين و نمک های صفرا ترکیب می شود و به شکلی محلولی به نام ذرات میسل در می آید که مطلوب است. اگر مقدار کلسترول صفرا بیشتر از حد طبیعی باشد نمی تواند به حالت محلول بماند و ممکن است رسوب و ایجاد سنگ صفرا کند. تولید صفرا در کبد دارای فرآیندی دقیق و ظریف است، به طوری که تغذیه بد و یا کمبود اسید آمینه تورین نظم آن را برهم می زند. همه موادی که برای تقویت کبد مصرف می شوند باید حاوی تورین، لیسیتین و دیگر تقویت کننده های گیاهی کبد باشند. رنگدانه هایی از قبیل بیلی روبین رنگ صفرا را به رنگ زرد مایل به سبز در می آورند. اگر مجاری صفرا و سلول های کبد آسيب ببینند و این آسیب در حدی باشد که بیلی روبین، همراه صفرا از راه روده ها دفع نشود، به مرور رنگدانه های بیلی روبین در بدن انباشته می شوند، در نتیجه در پوست و چشم ها آثار زردی پیدا می شود که همان یرقان است.
• کارهای شگفت انگیز کبد: ۱. سوخت و ساز قندها را تنظیم می کند؛ کبد، گلوکز را به گلیکوژن تبدیل می کند و گلیکوژن در کبد ذخیره می شود و اگر قند خون پایین بیاید، باز گلیکوژن کبد به گلوکز تبدیل می شود تا میزان قند خون در سطح طبیعی باقی بماند. اگر قند بدن کم باشد، کبد از چربی ها یا پروتئین قند را می سازد تا بدن بدون سوخت نماند. ۲. کبد انبارداری می کند؛ گلیکوژن، ویتامین A، ویتامین D، بسیاری از مجموعه های ویتامین های B (از جمله B12)، آهن و مس در کبد ذخیره می شوند. ۳. بسیاری از پروتئین های بدن مانند: آلبومین و عامل های انعقاد خون مانند: پروترومبین و فیبرنوژن را کبد می سازد، همین عوامل باعث می شوند که خون در مواقع ضروری منعقد شود. همچنین کبد گلوبولین می سازد، این ماده پیوند هورمون های جنسی استروییدی را تأمین و در نتیجه میل جنسی را تقویت می کند، افرادی که به پاکسازی کبد اقدام کنند متوجه می شوند که میل جنسی شان بهتر شده است. کبد بسیاری از پروتئین ها را می سازد تا موادی مانند: چربی ها، آهن، هورمون ها و داروها را از طریق جریان خون جابه جا کند. یکی از پروتئینهای کبد که HDL (چربی مفید خون) نام دارد، خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد، HDL کلسترول را از دیواره رگ ها به کبد بر می گرداند تا کبد آن را از بدن خارج سازد. بنابراین سالم بودن رگ های خونی تابع کبدی سالم است. ۴. مواد سمی و زهرآگین را می شکند و خرد می کند و بی اثر می سازد. کبد این کار را با سلول های کوپفر انجام می دهد. کبد برای مقابله با مواد سمی مادهای شیمیایی ترشح می کند که با آن مواد زاید بدن مانند آمونیاک را که سمی است می سوزاند یا آنها را به مواد دیگری تبدیل می کند. آمونیاک از تجزیه پروتئین ها در بدن ایجاد می شود و کبد سالم می تواند آن را بشکند و به شکل اوره درآورد تا از راه کلیه ها دفع شود. در فرآیند سم شکنی و زهرزدایی کبد، شبکه آنزیمی P450 نقش بسیار مؤثر دارد و این آنزیم های سخت به ویتامین C و اسیدآمینه تورین وابسته هستند. متأسفانه بیشتر مردم این ماده مهم را به اندازه کافی مصرف نمی کنند. اگر بار کبد خود را با مواد سمی و زهرآگین سنگین کنید کبدتان نمی تواند این همه بار را تحمل کند، در نتیجه با وجود مواد سمی اضافی یقیناً کبد مسموم می شود. ایجاد اختلال در سوخت و ساز عادی کبدی ممکن است نتیجه عفونت ویروسی باشد. ورم کبد نتیجه تأثیر ویروسی است که عضو را مورد حمله قرار می دهد. تشمع کبد و ورم کبد هر یک می توانند موجب خراب شدن سلول های کبدی شوند. کبد قادر است تا سلول های خود را دوباره بسازد، لیکن پاره ای اوقات ممکن است این سلول ها بافت ليفى تشکیل دهند که در این صورت از عهده انجام وظایف کبدی بر نمی آیند. بنابراین بایستی نسبت به رژیم غذایی چنین بیمارانی دقت و مراقبت کافی به عمل آید تا به بهبود و تجدید ساختمان بافت سالم کبدی کمک شود. در افراد جوان به علت فعالیت شدید هورمونی، قدرت دفاعی کبد، حفظ تعادل و دفع سموم به هم می خورد؛ یعنی کبد نمی تواند وظایف سنگینی را که برای سلامتی بدن و طراوت پوست به عهده دارد به خوبی انجام دهد، زیرا سلول های کبد که وظیفه سم زدایی دارند، به علت کار زیادی که برای هضم و جذب مواد غذایی انجام می دهند نمی توانند پادزهر لازم را بسازند و چربی اضافی را بسوزانند تا بدین طریق تعادل در ترشحات سموم به وجود آید. در سنین دیگر نیز نارسایی و عدم کفایت سلول های کبدی باعث می شود که این عدم تعادل به وجود آید.
• تمام داروهای شیمیایی از قبیل استامینوفن و… تا آنتی بیوتیک ها و … تمام داروهای شیمیایی برای کبد مضر هستند. اگر چنانچه مجبور شدید از آن ها استفاده کنید حتماً هنگام استفاده از داروهای شیمیایی از غذاها و گیاهان تقویت کننده کبد به طور فراوان بهره گیرید تا بلکه از عوارض ناشی از آنها در امان بمانید. مصرف آنتی بیوتیک باکتری های مفیدی که برای سلامت و هضم غذا به آن نیازمندیم را نابود می کند و محیط روده ها را آماده پذیرایی باکتری های سخت و مقاوم می سازد. همچنین به کاندیدا آلبیکنز که یک نوع قارچ است اجازه فعالیت می دهد و باعث حساسیت غذایی می شود و سلامتی انسان را به خطر می اندازد. از همه مهم تر این که آنتی بیوتیک ها فشار زیادی را جهت دفع سموم به کبد وارد می آورند و کبد را خسته و ناراحت می سازند که به آن نیز باید توجه کرد.
• بیماری های کبد به شکل های گوناگون ظاهر می شود و علت های مختلفی دارد. بهتر است بدانید که بسیاری از اشخاص بیماری کبدی دارند. هر نوع ماده شیمیایی، دارویی، رنگینه ای و مواد غیر طبیعی و تصفیه ای برای بدن مضر است. کبد توانایی ترمیم و بازسازی فوق العاده دارد و معمولاً به طور کامل بهبود می یابد مگر در موارد حاد و خطرناک.
• یکی از بیماری های کبد تنبلی کبد است. تنبلی کبد باعث می شود که مقدار زیادی از متابولیت های سمی وارد جریان خون شوند و بر کار مغز اثر گذارند که همین امر از دقت و کارایی مغز می کاهد، در نتیجه به کج خلقی و افسردگی می انجامد. این را خوب بدانید که حافظه و تمرکز فکری (تمركز حواس) وابسته به توانایی کبد و تنظیم ترکیبات شیمیایی خون می باشد.
• اگر کبد بیمار شود و کار خود را درست انجام ندهد انسان به یک یا چند مورد از بیماری های زیر مبتلا خواهد شد که عبارتند از: احساس خستگی، سخت بیدار شدن صبح ها از خواب، تلخی دهان هنگام صبح، جوش های روی پوست، مسمومیت های زود به زود. پف کردگی در زیر چشم ها، چاقی زیاد در سن نوجوانی، درد زیر دنده راست یا ناحیه کبد طرف راست بدن، خارش پوست بدن، خارش سر، خارش بعد از حمام، خشکی دهان، آبریزش بینی به طور گه گاه، بوی بد دهان، از دست رفتن شفافیت چشم ها، زیاد شدن اسیداوریک بدن، ناقص بودن تخلیه روده ها، سرگیجه، دردهایی که در بدن جابه جا می شود، کم خونی، صبح ها هنگام بیدار شدن از خواب، با خستگی و سختی چشم ها باز می شود، تیره گی رنگ پوست یا چهره، گودی کاسه چشم ها، سیاهی زیر چشم ها، ترشی معده، احساس پریدن مگس جلوی چشم، حالت استفراغ و تهوع مداوم، بی ثباتی قندخون، عرق زیاد بدن، بدبویی بدن، التهاب یا قرمزی زیاد پوست، لک های سفید یا سیاه یا کبودی پوست، خال ها یا زگیل ها یا کک مک های پوستی، گرمی و التهاب دهان، زردی تخم چشم، رنگ زرد پوست بدن، تب های متناوب، بارداری زبان، یبوست مزاج، چربی بیش از حد پوست بدن یا پوست سر یا موها، درد مقعد یا سوزش مقعد یا خون ریزی آن، ریزش موی سر بی موقع، بی حس و بی حالی و خواب آلودگی پس از صرف غذا، غم زدگی یا افسردگی، احساس بزرگی شکم، عفونت یا چسبندگی شدید مدفوع به سنگ توالت، سیاهی رفتن چشم ها به طور ناگهانی، چربی خون بالا، درد دل پس از مصرف غذاهای چرب، نفخ شکم و سنگینی آن پس از صرف غذا، جوش صورت، سردرد مدوام یا درد پشت سر یا سردرد میگرنی، بی اشتهایی، خون ریزی معده، حالت تهوع و دفع شدن صفرا و مواد تلخ از دهان (صبح ها هنگام بیدار شدن از خواب)، ورم پاها یا واریس رگ های پا، زیاد ترشح کردن دهان، عطش زیاد و احساس تشنگی، ایجاد سنگ کیسه صفرا.