بیماری انسداد ریوی مزمن: عبارت است از اصطاحی است که برای انسداد مزمن مجاری هوایی ناشی از آمفیزم، برونشیت مزمن، آسم یا ترکیبی از این اختلالات به کار می رود، غالباً ترکیب شامل برونشیت و آمفیزم است، بروز این بیماری مرتباً در حال افزایش است، مردان بیشتر از زنان دچار این بیماری می شوند (تا همین اواخر، مردان بیشتر از زنان سیگار می کشیدند).

علائم:

1. آمفیزم: غالباً در مراحل اولیه علامتی وجود ندارد.
2. گاهی بروز عفونت های مکرر ریه ها یا لوله های نایژه ای، خس خس یا سرفه در حد کم، خلط در حد خیلی کم، کاهش وزن.
3. برونشیت: سرفه مکرر یا حملات سرفه قطاری که معمولاً خلط دار است.
4. امکان دارد علائم تا سنین میانسالی ظاهر نشوند، با این که عقیده بر این است که بیماری از همان اوایل دوران بزرگسالی آغاز می شود.
5. تنگی نفس: تنگی نفس که طی چندین سال بر شدت آن افزوده می شود، وجود خلطی که ضخیم است و به سختی می توان آن را خارج کرد، رنگ و خصوصیات خلط بر حسب این که عفونت وجود داشته باشد یا نه، متغیر است.

علت:

آسیب به ریه ها به علت التهاب و تحریک نایژه ای ناشی از:

• آلودگی هوا
• سیگار کشیدن
• شاید عفونت ویروسی
• کمبود آنتی تریپیسن (یک آمفیزم ارثی)
• مواجهه شغلی با مواد تحریک کننده (مثلاً در مورد آتش نشانان)

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. پیری
2. سیگار کشیدن
3. بروز ذات الریه ویروسی در اوایل زندگی
4. سابقه خانوادگی آلرژی، یا بیماری های تنفسی و ریوی
5. قرار گرفتن در معرض دود سیگار (به خصوص بزرگسالانی که والدین آنها سیگار می کشیدند).

پیشگیری:

• اجتناب از سیگار کشیدن مهمترین کاری است که می توان انجام داد، اجتناب از قرار گرفتن در معرض دود سیگار نیز اهمیت دارد، زیرا یکی از عوامل خطر به حساب می آید، هم اکنون مطالعاتی در جریان هستند تا مشخص شود که آیا روشی برای شناسایی زود هنگام این بیماری وجود دارد یا خیر.

عواقب مورد انتظار:

1. کاهش تدریجی کار ریه، اما با درمان می توان علائم را کاهش داد و از عفونت ها پیشگیری کرد، درمان به شما کمک خواهد کرد تا زندگی فعال و پر بار تری داشته باشید.
2. طول عمر کاملاً متغیر است، در بیماران جوان تر امکان دارد پیش آگاهی خوب باشد، در حالی که در بیماران مسن تر پیش آگاهی بدتر است، به خصوص اگر مشکلات دیگری مثل تند شدن ضربان وجود داشته باشد، همچنین بیمارانی ک در ارتفاع حدود 1100 متر به بالا زندگی می­کنند طول عمرشان کمتر است.

عوارض احتمالی:

1. عفونت های مکرر؛ اضطراب و یا افسردگی
2. سایر عوراض عبارتند از: پر فشاری خون ریوی، قلب ریوی (منظور قلبی که در اثر مشکل ریه خود دچار مشکل شده است)، پلی سیتمی (پر خونی) ثانویه، تشکیل حفره هایی در ریه و نارسایی تنفسی.

تشخیص:

• امکان دارد آزمایشات تشخیصی شامل موارد زیر باشند: آزمایش خون، بررسی کار ریه، سی تی اسکن، عکس گرفتن از نایژه ها با ماده حاجب و عکس قفسه سینه.

درمان طب نوین:

• با پیشرفت بیماری ممکن است نیاز به اکسیژن وجود داشته باشد.
• نصب سیستم تهویه مطبوع فیلتر دار در منزل نیز ممکن است کمک کننده باشد.
• اهداف کلی درمان عبارتند از: تخفیف علائم، کند کردن روند پیشرفت بیماری، و جلوگیری از بروز عوارض.
• واکسن پنوموواکس (برای پیشگیری از ذات الریه ناشی از باکتری پنوموکک) و سالانه یک بار واکسن آنفولانزا.
• ترگ سیگار اهمیت زیادی دارد، از قرار گرفتن در معرض دود سیگار و مواد تحریک کننده نیز باید اجتناب شود.
• درمان در منزل معمولاً کافی است، اما اگر عفونت رخ دهد یا علام بدتر شوند امکان دارد بستری کردن در بیمارستان ضروری باشد.
• وضعیت سلامت نایژه ها را می توان با استنشاق بخار آب، تخلیه نایژه ها به کمک تغییر وضعیت بدن و فیزیوتراپی مخصوص قفسه سینه بهبود بخشید.
• چند روش درمانی برای بیماری مزمن انسدادی ریه وجود دارد که با توجه به نظر پزشک معالج از یک یا چند روش به صورت همزمان استفاده می‌شود. ممکن است پزشکان به منظور درمان این بیماری اسپری‌های استنشاقی، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای خوراکی مانند کورتون‌ها را برای بیمار تجویز کنند. در صورتی که شرایط بیمار وخیم باشد و سطح اکسیژن خون وی کاهش پیدا کرده باشد، ممکن است پزشک معالج اکسیژن درمانی را توصیه کند.
• گاهی اوقات پزشکان برای درمان بیماری مزمن انسدادی ریه از برنامه توانبخشی ریوی استفاده می‌کنند، این برنامه‌ها تلفیقی از آموزش، تربیت بدنی و توصیه‌های تغذیه‌ای است. این روش به تسکین علائم بیماری و بهبود کیفیت زندگی فرد کمک شایانی می‌کند. در موارد نادری از بیماریآمفیزم که نوع شدید بیماری مزمن انسدادی ریه است، بافت‌های تخریب شده ریه‌ها با عمل جراحی برداشته می‌شود.

درمان طب سنتی:

• تعریق (روزانه یکی دوبار)
• تنفس عمیق (روزانه 40 بار)
• آش شلغم و آش جو (شب ها)
• در آسم، فصد بازیلیک انجام می دهیم.
• روغن مالی ریه با روغن سیاه دانه (هر روز)
• دم کرده گیاه زوفا (صبح و شب یک لیوان)
• روزی سه بار و هر بار یک استکان عرق چنار بخورید.
• تنفس هوای سرد در زمستان و تنفس هوای گرم در تابستان
• ترک و یا کاهش غذاهای سرد، مخصوصاً سودازاها (40 شب)
• دوسین روزی دو قاشق مرباخوری هر 12 ساعت (40 الی 120 روز)
• هر شش ساعت یک استکان ترکیب عرق شلغم و عرق پونه بخورید.
• هفت ساعت بعد از روغن مالی، بادکش ریه، یک شب در میان (70 مرحله).
• خوردن دم کرده گیاه پاخری روزی یک تا دو لیوان برای درمان برونشیت بسیار عالی جواب می­دهد.
• ترکیب دم کرده تخم رازیانه + گل گاوزبان + انجیر، برای سرفه ها و آسم های مزمن بسیار موثر است.
• دود گل ماهور و عنبر نساء عفونت کش قوی هستند. دود عنبر نساء اگر یک بار استفاده شود خوب است.
• برای درمان تکمیلی بیماری آسم و تنگی نفس از بادکش سینه و بادکش قاعده ریه و بادکش وسیع ریه استفاده می کنیم.
• روزی دو عدد سیب زرد را روی آتش کباب کنید طوری که پوست سیب سیاه شود و مغزش نرم گردد و سپس پوست سیاه سیب را جدا کنید و مغزش را گرم گرم بخورید.
• کسانی که تنگی نفس، آسم شدید و عفونت ریه دارند اول حجامت عام می کنیم و بعد از آن، حجامت احتقان (موضع آن در وسط قاعده ریه ها مقابل مهره دوازده سینه ای می باشد) انجام می دهیم.
• قلیان نعناع بدون دود، روزی نیم ساعت (قلیانی که در پایه آن به جای آب، عرق نعناع ریخته می شود، ضمناً نیاز به دود و تنباکو و …) ندارد، اگر بخواهیم با دود بکشید باید به جای تنباکو از برگ زیتون استفاده نمایید. (40 الی 120 روز)
• اسطوخودوس + بادرنجبویه + گل گاوزبان + آفتیمون + بابونه از هر کدام 10 گرم، دم کنید و به جای چای روزی سه فنجان استفاده نمایید، این معجون دم کردنی تأثیر بسیار موثری در افسردگی، تنظیم خواب، تپش قلب، وسواس فکری، لرزش بدن و تنگی نفس دارد.
• در آسم های شدید می توانید هفته ای 3 لیوان (تا دو هفته) از ادرار شتر شیرده استفاده نمایید، لازم به ذکر است که ادرار شتر در اسلام حلال است. تجویز ادرار شتر نسخه امام صادق (علیه السلام) است و استاد خیراندیش هم درمان قطعی بیماری آسم را ادرار شتر اعلام کردند.
• ترکیب زیر را به مقادی مساوی سه دقیقه بجوشانید و بیست دقیقه با حرارت بسیار ملایم دم کنید و روزی سه بار و هر بار یک استکان بنوشید. گل ختمی + پنیرک + ریشه شیرین بیان + سپستان + زوفا (برای زنان باردار زوفا حذف شود) + پیاز خام + انجیر خشک + پر سیاوشان + گل نیلوفر.
• مقادیر مساوی از مواد زیر را مخلوط کنید، پنج مثقال از مخلوط مواد را به مدت سه دقیقه بجوشانید و بیست دقیقه با حرارت بسیار ملایم دم کنید و روزی سه بار و هر بار یک استکان بنوشید. مواد عبارتند از: گل ختمی + پنیرک + عناب + آویشن (کمتر از بقیه) + پونه + ریشه شیرین بیان + انجیر خشک (برای سرفه حتماً از انجیر خشک استفاده شود).

داروها:

1. فورمترول
2. متاپروترنول
3. تیوتروپیوم بروماید
4. آنتی بیوتیک ها برای عفونت
5. تجویز آنتی تریپسین در مواردی که کمبود آن وجود دارد.
6. داروهای گشاد کننده نایژه تجویز می شوند، اول این درمان امتحان می شود و پس از ارزیابی پاسخ به آن، دوز دارو طوری تنظیم می شود تا اثرات جانبی به حداقل برسند.
7. امکان دارد داروهایی برای اضطراب یا افسردگی توصیه شود، اما این داروها باید با احتیاط مصرف شوند، زیرا بیمار نباید زیاده از حد تحت اثرات آرامبخش و خواب آوری این داروها قرار گیرد.

فعالیت:

• بی تحرکی طولانی مدت باعث افزایش ناتوانی می شود، اگر بیماری قلبی شدیدی وجود نداشته باشد، لازم است که بیمار برنامه ورزشی منظمی را دنبال کند (معمولاً پیاده روی)، اقداماتی مثل کار درمانی، باز توانی کاری و فیزیوتراپی نیز شاید توصیه شوند.

رژیم غذایی:

• رژیم خاصی توصیه نمی شود، اما تغذیه مناسب برای حفظ سلامت مهم است، روزانه حداقل10 الی 8 لیوان مایعات بنوشید.