بوی بد مدفوع و ادرار: عبارت است از مدفوع باید قوام خمیری و پیوسته داشته باشد، بنابراین اگر به حالت گلوله گلوله خارج شود و بخشی از آن خشک و بخشی از آن آبکی باشد، طبیعی محسوب نمی شود؛ در واقع این حالت نشان می دهد مسیر هضم طبیعی نبوده است. همچنین مواد دفعی باید یک پارچه هضم شده باشند، بنابراین وجود تکه هایی از غذای هضم نشده در مدفوع می تواند نشانه بیماری باشد؛ مدفوع باید از نظر بو و تا حدی رنگ، تابع غذای خورده شده باشد؛ برای مثال اگر فردی غذای حاوی سیر بخورد طبیعی است که مدفوعش کمی بوی سیر خواهد داد؛ اما اگر فرد، سیر نخورد و مدفوعش بوی سیر بدهد، غیرطبیعی است و باید بررسی گردد.

حالت های غیر طبیعی مدفوع:

1. مدفوع سیاه رنگ: رنگ مدفوع باید از خانواده رنگ زرد باشد. سیاه بودن آن می تواند نشانه خونریزی از معده یا روده باشد. البته زمانی احتمال خونریزی مطرح می شود که مدفوع علاوه بر تغییر رنگ به سیاه یا زرشکی، در عین حال شل و خیلی بدبو هم باشد. در این حالت فرد حتماً بایدکولونوسکوپی و در صورت لزوم آندوسکوپی شود. سرطان نیز یکی دیگر از دلایل مدفوع سیاه، شل و بدبو است. مصرف بعضی داروها مثل «بیسموت» (ضد زخم معده، روده و اسهال مسافرتی) یا قرص آهن هم می تواند باعث سفت و سیاه شدن مدفوع شود. گاهی اوقات فرد نه داروی خاصی مصرف می کند، نه خونریزی دارد، اما مدفوعش سیاه رنگ است، این حالت می تواند به دلیل کمبود مصرف آب اتفاق بیفتد.
2. مدفوع زرد رنگ: اگررنگ مدفوع به سفید نزدیک شود ممکن است نشانه بعضی بیماری های مجاری صفراوی باشد که در این صورت معمولاً زردی در چشم نیز دیده می شود. مدفوع زردرنگ یا مدفوعی که همراه با آب زرد رنگ است معمولاً به دلیل افزایش مایع صفرا دیده می شود. این حالت بیشتر در افرادی اتفاق می افتد که صفراوی مزاج هستند و بدن های گرم و خشک دارند. البته مصرف زعفران، همچنین بعضی داروهای شیمیایی مثل ویتامین های گروه D  نیز می توانند رنگ مدفوع را زرد کنند.
3. مدفوع قهوه ای رنگ: مدفوع باید طیفی از رنگ قهوه ای یا سبز داشته باشد. به طور معمول، از زمان مصرف غذا تا تبدیل شدن به مواد زائد حدود سه روز طول می کشد. اگر مدفوع طیفی از رنگ سبز را نشان می دهد، ممکن است مدت زمان کمتری برای گوارش سپری شده باشد، اما به طور کلی دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. سیاه یا قیری رنگ بودن مدفوع ممکن است نشانه ای از وجود خون باشد. خون ناشی از زخم معده یا مشکلات معده با عبور از دستگاه گوارش تیره‌تر می شود.

علائم بد بویی مدفوع:

از علائمی که ممکن است با مدفوع بیش از حد بدبو رخ دهند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. استفراغ
2. باد شکم
3. شکم درد
4. نفخ شکم
5. مدفوع نرم
6. حالت تهوع
7. اجابت مزاج مکرر
8. مدفوع آبکی یا اسهال

مدفوع بیش از حد بدبو ممکن است نشانه ای از یک شرایط پزشکی جدی باشد. اگر با هر یک از علائم زیر مواجه شدید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:

1. لرز
2. تب
3. شکم درد
4. خون در مدفوع
5. مدفوع سیاه رنگ
6. مدفوع رنگ پریده
7. کاهش وزن ناخواسته

علائم بد بویی ادرار:

1. درد هنگام ادرار
2. ادرار ابری و یا تیره
3. درد کمر، لگن و شکم
4. بوی بد و زننده هنگام ادرار کردن
5. ادرار قهوه ای یا به رنگ عسلی تیره
6. تکرر ادرار و حجم زیاد آن در صورت نوشیدن کم آب

علت:

• ضعف سیستم ایمنی
• مصرف آنتی بیوتیک ها
• مصرف داروهای ضد بارداری
• هورمون درمانی برای یائسگی
• تخم گذاری: همان هورمون های بارداری در دوران تخمک گذاری نیز آزاد می شوند و همان تأثیرات را به جای می گذارند.
• یائسگی: یائسگی خطر ابتلا به عفونت های ادرار و بوی آمونیاک را افزایش می دهد. در یائسگی نیز با کاهش استروژن و پروژسترون مواجه هستیم که عاملی برای تغییر بویایی خانم هاست.
• بیماری های کبدی: کبد مسئول از بین بردن سم ها و مواد مضر در بدن است و همچنین به هضم غذا کمک می کند. عفونت ها و بیماری های کبدی می توانند سطح بالایی از آمونیاک را در ادرار تولید کنند و در نتیجه باعث ادرار بد بو می شوند.
• علت بوی بد مدفوع هنگام غلبه صفرا: از عوارض غلبه صفرا، افزایش حرارت بدن و خشکی است که به یبوست منجر می گردد؛ این موضوع باعث افزایش تخمیر و فعالیت باکتری های روده ای می شود؛ این باکتری ها با تولید ترکیبات حاوی سولفور نظیر تیول ها، ایندول، اسکاتول، مرکاپتان و همچنین گاز غیر ارگانیک سولفید هیدروژن باعث بوی بد مدفوع می شوند.
• علت بوی بد ادرار هنگام غلبه صفرا: مواد غذایی وارد شده به بدن به خون تبدیل شده و از طریق عروق، سلول های بدن را تغذیه می کنند و مواد زائد خون با عبور از کلیه ها تصفیه شده و از طریق ادرار دفع می گردند و در مقابل، مواد مفید، باز به جریان خون منتقل می شوند. اگر انسان غذایی مصرف کند که باعث غلبه خلط صفرا گردد، این صفرای اضافه، به عنوان ماده زائد شناخته شده، لذا با ادرار دفع می گردد که بوی ادرار، همان بوی صفرا می باشد که بسیار تند و زننده است.
• کم آبی بدن: در صورت عدم نوشیدن آب به مقدار کافی، ادرار با بوی شدید آمونیاک همراه خواهد شد. ادرار بدون آب کافی غلیظ شده و علاوه بر تیرگی، بوی نامطلوبی نیز به خود می گیرد. با نوشیدن مقادیر بیشتر آب می توان شدت بوی ادرار را کمتر کرد.
• مصرف زیاد قهوه: مصرف مقادیر زیاد قهوه می تواند بوی ادرار را نیز متمایل به بوی قهوه کند. علت این اتفاق مشخص نیست، اما احتمالاً برخی محصولات حاصل از تجزیه قهوه وارد ادرار شده و بوی آن را تغییر می دهند.
• مصرف مواد غذایی دارای رایحه قوی: ۴۰ درصد افراد پس از مصرف مارچوبه تغییری را در بوی ادرار خود تجربه می کنند. با این حال، مارچوبه تنها ماده غذایی نیست که توانایی تغییر بوی ادرار را دارد. برخی مواد غذایی همچون پیاز، ادویه ها، سیر، کاری، سالمون، الکل و کلم بروکسل نیز از این ویژگی بهره مند هستند. داشتن یک رژیم غذایی پر نمک ادرار را غلیظ تر کرده و بوی آن را تشدید می کند. با این حال، در صورتی که مقادیر زیاد نمک عامل بوی ادرار باشند، امکان وجود مشکلات زمینه ای جدی تری وجود دارد. برخی محققان رژیم های غذایی پر نمک را با زخم های معده و عفونت ها ارتباط داده اند. همچنین، مصرف مقادیر زیاد نمک سبب کشیده شدن آب از سلول ها به درون عروق خونی شده و بدن را کم آب می کند. پزشکان بیان دارند که کاهش مصرف نمک سبب احساس عمومی بهتر و کاهش بوی ادرار می شود. بوی نامطلوبی که در اثر مصرف خوراکی های یاد شده در ادرار به وجود می آید، ظرف ۱ تا ۲ روز برطرف می شود.
• دیابت: پزشکان صدها سال پیش با چشیدن ادرار بیماران از ابتلای آن ها به دیابت آگاه می شدند. ادرار افراد دیابتی شیرین است. امروزه به لطف پیشرفت فناوری برای تشخیص دیابت نیازی به این روش نیست. افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده یا نا آگاه از ابتلای خود ممکن است بویی شیرین را از ادرار خود احساس کنند. افراد غیر مبتلا با مصرف مقادیر زیاد شکر نمی توانند این پدیده را تجربه کنند، زیرا بدن آن ها با ساخت انسولین مقدار قند خون را کنترل می کند.
• ابتلاء به عفونت ادرار یا مجاری مثانه: عفونت ادراری می تواند عامل بروز بوی عفونت در ادرار باشد. این بوی نامطلوب وجود طیفی از مشکلات را بیان می کند که از جمله آن ها می توان به عفونت مثانه، عفونت مجاری ادرار یا التهاب مثانه (سیستیت بینابینی) اشاره کرد.
• سنگ کلیه: سنگ های کلیوی توده های سختی هستند که با رسوب برخی مواد شیمیایی خاص در کلیه ها تشکیل می شوند. بنابراین، چندان جای تعجب ندارد که سنگ های کلیوی عامل بوی بد ادرار باشند. در حالی که سنگ های کلیوی به دنبال راهی برای خروج از مجرای ادرار هستند، مسیر خروج ادرار را مسدود کرده و علاوه بر بوی بد، ظاهری کف آلود نیز به ادرار می بخشند. پس علت بوی بد ادرار و درد کلیه می تواند وجود سنگ کلیه باشد.
• ابتلاء به عفونت قارچی: علت بوی بد ادرار در زنان می تواند مبتلا شدن آن ها به عفونت قارچی باشد. گاهی اوقات، قارچ هایی که به طور طبیعی در واژن زندگی می کنند به طرز بی رویه ای رشد کرده و یک عفونت قارچی را به وجود می آورند. هر فرد در واژن خود دارای محیط میکروبی متفاوتی است.
• مصرف مکمل های غذایی: برخی مکمل ها، ویتامین ها و داروها می توانند بوی ادرار را تغییر دهند. برخی داروها به دلیل مزه ناخوشایند با لایه ای از طعم دهنده های مصنوعی پوشانده شده اند که مصرف آن ها با تغییر بوی ادرار همراه خواهد بود. دارو های قلبی، ضد بارداری، مولتی ویتامین ها و ویتامین B6 از دسته این دارو ها هستند. تغییر بوی ناشی از مصرف این داروها چندان جدی نیست، اما در صورت نگرانی، بروز تغییرات ناگهانی یا تجربه دیگر عوارض جانبی می توان به پزشک اطلاع داد.
• بارداری: علت بوی بد ادرار در بارداری به این دلیل است که تغییرات هورمونی که رشد جنین را در بدن مادر ممکن می کنند، می توانند سبب تغییر اندک بوی ادرار مخصوصاً در سه ماهه اول شوند. البته، این تغییر چندان شدید نبوده و حساسیت به آن به دلیل ارتقاء حس بویایی مادر در دوران بارداری است. این تغییرات یعنی افزایش هورمون های استروژن و پروژسترون در دوره تخمک گذاری نیز تجربه شده و پدیده های بیان شده رخ می دهند.
• مصرف بیش از حد سیر و پیاز: سیر و پیاز تنفس شما را بدبو می کند، اما این تنها کاری نیست که آن ها انجام می دهند. سیر و پیاز ماده ای به نام آلین تولید می کنند که در صورت شکسته شدن در بدن، با بوی بد همراه هستند.
• مصرف مارچوبه: یکی از مواد غذایی که باعث شدید تر شدن بوی بد ادرار می ‎شود، مارچوبه است که دلیل این امر وجود ترکیبات طبیعی و گوگردی موجود در آن است. اگرچه این ترکیب اسیدی به هیچ وجه به بدن آسیب نمی ‎رساند، اما با این حال باعث قوی تر شدن بوی بد ادرار می ‎شود. مارچوبه بعد از هضم شدن در بدن ماده ای به نام سولفور تولید می کند که یک آنزیم مهم در بدن است، اما ادرار را با بد بویی همراه می کند. البته لازم به ذکر است که مصرف مارچوبه در برخی افراد بوی ادرار را تشدید نمی ‎کند که علت این امر مرتبط با ویژگی های ژنتیکی است، اما با این حال در صورت شدید بودن این مسئله به پزشک مراجعه کنید.
• شستشوی داخلی اندام های تناسلی خانم ها: منظور از شستشو اقدامی است که در طی آن، خانم ها داخل اندام تناسلی را با ترکیبی از مایعات شستشو می دهند که این کار نه تنها باعث شستشوی این قسمت از بدن نمی شود، بلکه میکروب ها را افزایش می دهد. این میکروب ها همان باکتری های سالم محیطی هستند که با شستشوی داخل واژن باعث بدبو شدن ادرار می شوند.

تشخیص:

1. کولونسکوپی
2. آزمایش خون
3. معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار
4. آزمایش ادرار: نمونه آزمایش ادرار به منظور شناسایی باکتری های و سایر عوامل دیگر بررسی خواهد شد.
5. سیستوسکوپی: در این روش یک لوله نازک همراه با یک دوربین در انتها به مثانه بیمار وارد می ‎شود تا هرگونه بیماری در این بخش شناسایی شود.
6. اسکن یا تصویربرداری: از این روش معمولاً برای شناسایی علت بوی بد ادرار استفاده نخواهد شد، اما با این وجود در صورتی که هیچ گونه عفونت در آزمایش های انجام شده مشاهده نشود، این امکان که پزشک به منظور تشخیص علت بوی بد ادرار از اشعه ایکسیا سونوگرافی استفاده کند، موجود خواهد داشت.

درمان طب نوین:

• سطح مایعات مصرفی خود را افزایش دهید.
• درمان این بیماری به علت زمینه آن بستگی دارد.

درمان طب سنتی:

• استفاده از نان سبوس دار
• رعایت کلیه توصیه ها هنگام غلبه صفرا.
• دمنوش هل سبز در طول روز استفاده کنید.
• افزایش مصرف مایعات و میوه جات آب دار.
• ورزش و نرمش، خصوصاً حرکات دراز و نشست.
• مصرف آب ولرم شب قبل از خواب و نیم ساعت قبل از صبحانه.
• مالیدن روغن گل محمدی روی شکم، دقیقاً موافق عقربه های ساعت.
• کاهش مصرف (برنج، گوشت، لبنیات، سرخ شده ها، ماکارونی، نان بدون سبوس، ماست)
• دمنوش ترکیب (۳ واحد گل ختمی + ۲ واحد شاهتره + ۱ واحد لیموعمانی زرد): یک قاشق مرباخوری از ترکیب را با یک لیوان آب جوش دم کنید، ولرم که شد صاف نموده و با ترنجبین شیرین کرده و میل نمایید؛ این دمنوش برای عفونت های ادراری نیز مفید است.
• دم نوش ترکیب (بالنگو + تخم خرفه + اسفرزه): مواد را به نسبت مساوی مخلوط کرده و آب نمایید، سپس داخل یخجال گذاشته و هر بار یک قاشق غذاخوری از ترکیب آب شده را با یک لیوان آب جوش دم کنید. ولرم که شد، نیم ساعت قبل از وعده های غذایی میل نمایید.
• رعایت آداب غذا خوردن: افرایش مصرف تمام مواد غذایی ملین که برای غلبه صفرا مفید هستند مانند: ( جو، گلابی، هلو، شلیل، آلبالو، آلو (سیاه و زرد)، سایر مرکبات، کیوی، گوجه، خیارسبز، هندوانه توت فرنگی، شاهتوت، توت قرمز، کدو خورشتی، کدو قلیانی سبز، جغندر، باميه، آلوبخارا اسفناج، کاهو، گشنیز، قارچ).
• حذف تمام موارد ممنوعه: چای (سیاه و سبز) – قهوه – نسکافه – سوسیس – کالباس – پیتزا – تمام غذاهای ساندویجی – غداهای سرخ شده – انواع کنسروی جات – انواع کمپوتها – مرغ و تخم مرغ بازاری – گوشت تمام حیوانات پرورشی – برنج خارجی – انواع سس های بازاری – سایر نوشیدنیهای گازدار – غذای رستوران ها – شیرینی جات بازاری – هله هولههای بازاری – چیپس – پفک – شکلات (على الخصوص شکلاتهای نرم) – کیک – بیسکوئیت – آدامس – یخمک – ماکارونی – لازانیا – لبنیات پاستوریزه – غذاهای زودپز شده – هر روز گوشت(قرمز یا سفید) خوردن – ترشی جات سرکه (لیته) – ریزه خواری(مدام چیزی خوردن) – با استرس غذا خوردن – عداهای مانده و بیات – غذاهای نمک سود(مانند: خیارشور – ماهی دودی – ماهی شور و…) – نمک زیاد – فلفل زیاد – آب تگری و یخ – تمام فست فودها و غذاهای آمادهی بازاری- غذاهای فریز شده(بیش از ده روز) – غذاهای پخته شده در ماکروفر (MICRO WAVE) – کلیهی مواد غذایی بسته بندی شدهی بازاری که دارای نگه دارنده هستند – میوه جات کال و نارس – شیر گاو به مقدار زیاد – کشک و پنیر کهنه – قره قوروت – ماءالجبن(آب پنیر) – استفادهی چند نوع غذا با هم – قند و شکر به مقدار زیاد – مصرف ماست به مقدار زیاد و هر روز خصوصاً همراه غذاهای دیگر – رنگ های مجاز اضافه شده به مواد غذایی – جوش شیرین – استفاده از سموم حشره کش(اسپری، بودر و..) – استفادهی زیاد از موبایل – پرخوری – پرخوابی – کم خوابی – نداشتن نظم در خواب و خوراک – عدم رعایت بهداشت فردی – گرم و سرد شدن – استفاده از رنگ مو – زیاده روی در مصرف مواد آرایشی – استعمال دخانیات (سیگار، قلیان، تریاک و…) – زیاده روی در مصرف داروهای شیمیایی – مصرف میوه جات بعد از غذاهای گوشتی – مصرف غذاهای با هم ناسازگار(مثل شیرموز، فرآوردههای کنجدی با لبنیات و…) – مصرف همزمان لبنیات و غذاهای گیاهی سرشار از آهن مانند:(زرشک، آلو، عدس، پسته، اسفناج، آلوبخارا، آلبالو و…) – دیروقت غذا خوردن(خصوصاً غذاهای پخته، چرب و پرحجم) – دیروقت خوابیدن – زندگی در مکانهای با آلودگی صوتی زیاد – زندگی در شهرهای شلوغ با هوای آلوده – هر روز برنج خوردن(حتی ایرانی) – نان بدون سبوس – نان فتیر و ور نیامده – خوردن یک نوع غذا در دو وعده ی متوالی مثلاً خوردن غذای مانده از ظهر در شب.

فعالیت:

• روزانه 30 دقیقه فعالیت بدنی مناسب در حد تعریق کردن داشته باشید.

رژیم غذایی:

• از مصرف غذاهایی که موجب بدبویی ادرار و مدفوع می شوند مانند سیر، پیاز، مارچوبه و … پرهیز کنید.