بونیون (کج شدن شست پا به سمت انگشتان دیگر پا یا هالوکس والگوس): عبارت است از وجود یک زایده استخوانی (بونیون) در لبه خارجی مفصل قاعده شست پا که باعث کج شدن آن به سمت دیگر انگشتان پا می شود. این مشکل در خانم ها سه برابر شایعتر از آقایان است. انحراف شست پا را اصطلاحا هالوکس والگوس می گویند. هالوکس والگوس در خانم ها بیشتر دیده می شود. این حالت زمینه ارثی دارد و در بالغین عوامل درد شست پا محیطی مثل کفش تنگ و پاشنه بلند آن را تشدید می کند. اما نوعی از آن که در جوانترها دیده می شود کمتر به کفش تنگ ارتباط دارد. در برخی از بیماری ها مثل فلج مغزی هالوکس والگوس بیشتر دیده می شود. بررسی بیشتر با عکس رادیوگرافی ساده در حالت ایستاده انجام می شود. بر روی برجستگی استخوانی در زیر پوست کیسه کوچکی بصورت طبیعی وجود دارد که به آن بورس می گویند ولی با فشار کفش این کیسه التهاب پیدا می کند و دردناک می شود.

علائم:

1. درد مداوم یا متناوب
2. گاهی تجمع مایع زیر پوست ضخیم شده
3. تورم، قرمزی و درد در اطراف مفصل شست پا
4. تشکیل توده‌ای برجسته در سمت خارج قاعده‌ی شست پا
5. محدود شدن دامنه‌ی حرکتی شست پا (در صورت ابتلای آن به آرتریت)
6. کج شدن شست پا به سمت دیگر انگشتان پا به طوری که ممکن است روی انگشت دوم و گاهی سوم پا برود.
7. ضخیم شدن پوست روی زایده استخوانی قاعده شست پا (پینه یا میخچه)؛ این ضایعات غالباً هنگامی ایجاد می‌شوند که انگشت‌های اول و دوم با همدیگر تماس فراوانی داشته‌ باشند.

علت:

• فرضیه‌‌های متعددی در مورد علت ایجاد بونیون وجود دارد ولی علت اصلی هنوز نامشخص باقی مانده‌است. علل احتمالی ایجاد بونیون عبارتند از:
• تجمع بلغم در مفاصل
• آسیب‌دیدگی پا (foot)
• ناهنجاری‌های ساختاری مادرزادی
• شکل وراثتی پا (Inherited foot type)
• رشد غیر طبیعی یا وارد آمدن نیروی به نحوی که شست پا روی انگشتان دیگر پا برود.
• بونیون ممکن است با بعضی از انواع آرتریت، به‌خصوص انواع التهابی (مثل: آرتریت روماتوئید)، مرتبط باشد.
• متخصصان در مورد تأثیر پوشیدن کفش‌های تنگ، پاشنه ‌بلند یا بطور کلی تأثیر پوشیدن کفش بر ایجاد انحراف در شست پا نظرات مختلفی دارند.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. آرتریت
2. سابقه خانوادگی مشکلات پا (ضعف ارثی در مفاصل قاعده شست پا)
3. پوشیدن کفش های پاشنه بلند و نوک باریک، که باعث به هم فشرده شدن انگشتان پا روی یکدیگر می شود.

پیشگیری:

• هر روز نرمش کنید تا عضلات پا در وضعیت مناسبی باشند. از کفش های نوک پهن که اندازه پا نیز باشد استفاده کنید. از پوشیدن کفش های پاشنه بلند یا کفش های که انگشتان پا در آنها در وضعیت طبیعی خود قرار نمی گیرند خودداری کنید.

عواقب مورد انتظار:

• معمولاً با درمان و رعایت نکات پیشگیری برای جلوگیری از عود معالجه می شود.

عوارض احتمالی:

1. اگرچه بونیون همیشه هم مشکل ایجاد نمی‌کند، ولی اگر آن را با جراحی برطرف نکنند، بطور همشیگی باقی می‌ماند. عوارض ثانویه‌ی احتمالی شامل موارد زیر می‌باشد:
2. عفونت زایده استخوانی، به خصوص در افرد دیابتی
3. متاتارسالژی (metatarsalgia) : در متاتارسالژی، ناحیه‌ی نرم کف پا (واقع در عقب‌ پنجه‌ی پا) ملتهب و دردناک می‌شود.
4. التهاب و تغییرات التهابی: در سایر مفاصل به علت اشکال در راه رفتن، که باعث وارد آمدن استرس غیر طبیعی روی پا، مفصل ران و ستون فقرات می شود.
5. بورسیت: به التهاب بورساها بورسیت (bursitis) می‌گویند. بورساها کیسه‌های پر از مایعی هستند که از استخوان‌ها، تاندون‌ها و عضلات مجاور مفاصل محافظت می‌کنند. بورسیت وضعیتی دردناک می‌باشد.
6. چکشی‌ شدن انگشت پا(hammertoe) : ایجاد خمیدگی غیرعادی در مفصل میانی انگشت پا را چکشی‌شدن می‌گویند. معمولاً انگشتی که مجاور شست قرار دارد، چکشی می‌شود. این وضعیت دردناک است و به پا فشار می‌آورد.

تشخیص:

1. معاینه فیزیکی بیمار
2. عکس برداری با اشعه ایکس

درمان طب نوین:

• انحراف شست پا در اکثر موارد خود به ‌خود برطرف می‌شود و نیازی به مداخلات پزشکی ندارد؛ اما در صورت داشتن موارد زیر خودتان را به یک متخصص بیماری‌های پا نشان دهید: درد مداوم شست یا پا (foot)، وجود توده‌ای واضح در مفصل شست پا، کاهش دامنه‌ی حرکتی شست پا یا پا  (foot)، کمیاب شدن کفش مناسب به‌ دلیل داشتن بونیون.
• کفش خود را عوض کنید: درد بونیون را به سادگی می‌توان با تغییر نوع کفشتان ایجاد کرد. به طور کلی، پوشیدن کفش‌هایی که برای پا و انگشتان پا فضای حرکتی کافی را فراهم می‌آورد، ساده ترین راه برای جلوگیری از اینگونه ناراحتی‌ها و ناهنجاری است و یکی از رایج ترین روش‌های درمانی بونیون است. فراهم کردن فضای کافی برای انگشتان پا مانع از فشرده شدن انگشتان بزرگ پا می‌شود که در نهایت به علت این فشار به سمت انگشتان کوچکتر پا منحرف می‌شود. نکاتی در مورد انتخاب کفش مناسب: سایز کفش در هر مارکی متفاوت است، بنابراین حتماً کفش را با توجه به نحوه قرار گرفتن پای خود در آن قضاوت کنید تا اندازه آن روی همان کفش مشخص شود. کفشی را پیدا کنید که شبیه به شکل کف پای شما باشد. به طور مرتب پاهای خود را اندازه بگیرید. اندازه پاهای شما هرچه پیرتر می‌شوید تغییر می‌کند. حتماً در طول هر فعالیتی، صحیح بایستید. اطمینان حاصل کنید که تمام انگشتان پا کشیده و در حالت طبیعی در داخل کفش قرار دارند و فضای کافی برای بلندترین انگشتان پا نیز وجود دارد. برای اطمینان از احساس راحتی در کفش، اندکی با آن قدم بزنید.
• انتخاب کفی کفش مناسب: پدهای بونیون که از سیلیکون ساخته شده‌اند می‌توانند در ناحیه ای که بر روی بونیون فشار می‌آورد استفاده شده و درد آن را تسکین داده و از ناهنجاری بیشتر جلوگیری می‌کند. اگر ناراحتی هنوز ادامه یافت به متخصص ارتوپدی مراجعه کنید که بتواند یک کفی سفارشی ارائه دهد. ارتوپد از تراز صحیح کف پا اطمینان حاصل خواهد کرد و باعث کاهش فشار بر روی بونیون خواهد شد و یکی از درمان‌های بسیار مناسب برای بونیون است.
• ضربه زدن به بونیون: ضربه زدن به بونیون می‌تواند باعث رفع افزایش فشار بر روی مفصل ملتهب شود. به همین ترتیب، ضربه زدن به اطمینان از تراز بودن پای شما نیز کمک می‌کند. برای نشان دادن مفیدترین و مناسب ترین تکنیک ضربه زدن، از یک پزشک حرفه ای یا فیزیوتراپ کمک بخواهید.
• داروهای ضد التهاب: داروهای ضد التهاب بدون نسخه مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به کاهش التهاب و درد بونیون کمک کنند.
• حرارت و سرمادرمانی بونیون: استفاده متناوب از کمپرس یخ و استفاده از حرارت بر روی بونیون می‌تواند باعث تسکین درد موقت ناشی از بونیون شود و همچنین به کاهش هرگونه تورم یا بورسیتی در مفصل انگشتان پا کمک می‌کند.
• تزریق کورتیزون: التهاب مفصل انگشت بزرگ پا و درد ناشی از آن را گاهی اوقات با تزریق موضعی کورتیزون که یک استروئید قوی است می‌توان بهبود بخشید. این تزریق که برای کاهش التهاب استفاده می‌شود، تسکین دهنده درد بونیون است.
• طب سوزنی: این طب سنتی چینی شامل قرار دادن سوزن در نقاط مشخصی از بدن است و نشان داده شده است که درد ناشی از بونیون را کاهش می‌دهد.
• فیزیوتراپی: فیزیوتراپیست ابتدا باید بیمار را از نظر تغییرات عملکردی عضلانی و تغییر در زنجیرهای عضلانی بررسی کند (تغییر در کشش هر عضله مستقیماً بر روی کشش سایر عضلات متصل به آن نیز تأثیر می‌گذارد. در مورد هالوکس والگوس، در ناحیه مفاصل مچ پا، زانو یا در مفصل و استخوان ران، یک انسداد قابل تشخیص وجود دارد و شواهدی از کشش در ناحیه داخلی وجود دارد. اختلال در ناحیه ران یا ناهنجاری در ناحیه لگن و در اطراف مفاصل نیز وجود دارد. پزشکان همچنین معاینه پا با استفاده از یک پدوسکوپ را توصیه می‌کنند که به عنوان مثال می‌تواند چرخش استخوان پاشنه پا و سایر ناهنجاری‌های پا (تشخیص با استفاده از پدوسکوپ) را نشان دهد که باید اصلاح شود. این فیزیوتراپیست تغییرات عملکردی بیمار را مطابق با یافته کینزیولوژیک تشخیص داده و مشکلات حرکتی پا، اندام تحتانی، ستون فقرات و لگن را از طریق سیستم پایداری مرکزی بدن، در سر و ستون فقرات در ناحیه گردن درمان می‌کند. با استفاده از تکنیک‌های فیزیوتراپی مشکلات بر پایه (عصبی و فیزیولوژیکی) را می‌توان با ترکیب و دستکاری مفاصل و بافت‌های نرم که به انگشت آسیب دیده متصل هستند، بهبود بخشید.
• استفاده از شالک ویو برای درمان هالوکس والگوس: در فیزیوتراپی مدرن، برای درمان هالوکس والگوس همیشه از درمان شاک ویو در ترکیب با ماساژ عمیق عضلانی عملکردی استفاده می‌شود. درمان شاك ویو باید با حداقل شدت ضربه و ظریف ترین دستگاه شروع شود، زیرا مفصل انگشت بزرگ پا بسیار ظریف است. شدت و دفعات امواج شاک ویو نیز به حساسیت مفاصل بستگی دارد و به نسبت پیشروی بازسازی مفصل متاتارسوفالانژالی انگشت بزرگ پا، بیشتر می‌شود. بتدریج و با کاهش حساسیت، می‌توان تعداد امواج شاک ویو، فشار و فرکانس آن را بالا برد و از امواج قدرتمندتری استفاده کرد. این رویکرد حتی روند بهبودی را تسریع می‌کند. از آنجا که شاک ویو درد و التهاب را کاهش می‌دهد، درمان‌های دارویی ضد درد و کورتیکوئیدها را می‌توان قطع کرد. به لطف تأثیر شاک ویو درمانی، اختلالات کلسیفیکاسیونی جدید و بالقوه موجود در مفصل را حل می‌کند و وارد جریان خون می‌شوند. این را می‌توان با اشعه ایکس تأیید کرد.
• پد لاانگشتی بونیون: این پد از جنس سیلیکون می باشد و سازگاری بسیار زیادی با انگشتان جهت استفاده دارد. این پد در داخل کفش استفاده می شود، هدف از استفاده از آن در وهله اول کاهش درد و در مرحله دوم اصلاح و مهار بدشکلیمی باشد.
• استفاده از اسپیلنت هالوکس فیکس: این بریس جهت استفاده شبانه کاربرد دارد. از جنسABS ساخته شده است. راست و چپ ندارد و فاقد سایز بندی می باشد. این بریس خاصیت مهار کنندگی بسیار مطلوبی دارد و دارای مفصل می باشد. داشتن مفصل باعث می شود بتوان از آن برای راه رفتن به صورت پا برهنه نیز استفاده کرد.
• استفاده از کش مخصوص تمرین جهت درمان هالوکس والگوس: استفاده از وسیله در کنار لوازم اصلاحی ذکر شده در بالا می تواند بصورت ایده آلی، بدشکلی هالوکس والگوس را مهار کند.
• جراحی: اگرچه بونیون ها همیشه باعث درد و ناراحتی نمی‌شوند، اما دائمی هستند مگر اینکه با عمل جراحی اصلاح شوند. هدف اکثر جراحی‌های بونیون، ترمیم مجدد مفصل، تسکین درد و اصلاح ناهنجاری است. بونيونكتومي نام عمل جراحي است كه براي اصلاح بونيون مورد استفاده قرار مي‌گيرد. این عمل جراحی به طور معمول شامل از بین بردن رشد استخوانی بونیون و بالانس کردن مجدد لیگامان‌ها و تاندون‌های مفصل انگشت پا است. استئوتومی یک عمل جراحی تهاجمی‌تر است که شامل برش و اصلاح مجدد استخوانی است که بونیون را تشکیل می‌دهد. پیچ‌ها و پین‌ها در استخوان قرار داده می‌شوند تا مجدداً در محل اصلاح ایجاد کنند. انواع دیگری از جراحی بوونیون وجود دارد که شامل از بین بردن بخشی از استخوان انگشت بزرگ پا به منظور صاف کردن آن یا پیوستن دائمی آن به استخوان‌های مفصلی است. عمل جراحی بونیون به طور کلی به صورت سرپایی انجام می‌شود و بسته به پیچیدگی عمل تقریباً یک ساعت طول می‌کشد. جراحی شدیدترین درمان بونیون است و می‌تواند پس از گذشت چند هفته بهبود پیدا کند. اگر عمل جراحی روش درمانی انتخابی باشد، موارد ساده‌ای وجود دارد که می‌توانید برای آماده سازی خودتان برای جراحی و بهبودی انجام دهید. مطمئن باشید که از انجام کارهای خانگی که نیاز دارند روی پا بایستید مانند لباس شستن، خرید مواد غذایی و پختن غذا اجتناب خواهید کرد. یک فضای ریکاوری برای بعد از عمل مانند یک بستر یا نیمکت برای خود آماده کنید. موارد مورد نیاز خود مانند لپتاپ یا کتاب را در فضای اطراف محیط ریکاوری خود قرار دهید.
• ریکاوری بعد از جراحی: مانند همه جراحی‌ها، بخش اعظمی از بهبودی بستگی به این دارد که بیمار پس از عمل جراحی از دستورالعمل‌های جراح پیروی کند. خیلی مهم است که پای شما به درستی بهبود یابد و ممکن است ماه ها طول بکشد تا روند بهبودی به طور کامل انجام شود. بسته به نوع عمل جراحی بونیون، بیمار تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد و گاهي بعد از عمل جراحی اسپلینت یا کفش مخصوص پوشیده می‌شود. گاهی اوقات می‌توان یک ماه بعد از عمل، کفش معمولی پوشید. هر نوع بخیه ای را باید خشک نگه داشت، بنابراین هنگام حمام یا دوش گرفتن، باید کف پا پوشانده شود. بلافاصله بعد از عمل، جراح ارتوپد شما به احتمال زیاد توصیه خواهد کرد كه هیچ وزنی را روی پای آسیب دیده نیندازید. با بهبودی پا به تدریج قادر خواهید بود وزن بیشتری را بر آن تحمل کنید، اما پیاده روی زود هنگام می‌تواند به راحتی اصلاح کف پا را مختل کند و ممکن است باعث وخیم‌تر شدن ناراحتی و جراحی‌های اضافی شود. رعایت عدم تحمل وزن روی پا بعد از جراحی، اغلب دشوارترین بخش بعد از عمل است. با این حال، اغلب اوقات مهمترین توصیه است. واکرها، عصا و سایر گزینه‌های کمکی می‌توانند به راه رفتن بدون نیاز به تحمل وزن را تسهیل کنند.

درمان طب سنتی:

• ترک سردی ها.
• خوردن سنجد روزانه.
• انداختن زالو روی موضع و اطراف آن.
• در موارد عود بیماری جراحی لازم است.
• موضع را با روغن بادام تلخ خوب ماساژ دهید.
• در صورت انجام موارد بالا و برطرف نشدن مشکل، جراحی برای برداشتن زایده استخوانی و تصحیح وضعیت استخوان ها انجام دهید.

داروها:

• معمولاً دارویی برای این حالت لازم نیست مگر اینکه عفونت ایجاد شود.

فعالیت های بدنی:

• روی زمین با صندلی بنشینید و زانوی خود را صاف کنید یک باند پشت یا بندازید. مچ پا به همراه انگشت شست با را به سمت زمین بکشید و همزمان کش را به سمت خود بکشید. ۲۰ ثانیه نگه دارید و سپس برای پای دیگر انجام دهید این تمرین را ۱۰ بار تکرار کنید.
• در حالی که ایستاده اید، انگشت شست پا را به سمت سقف حرکت دهید وضعیت برای ۱۰ ثانیه نگه دارید، سپس به حالت اول برگردید. همین که چندین مرتبه این تمرین را انجام می دهید، احساس می کنید عضلات از سمت داخل پاشنه به سمت داخل للوس با و انگشت شست با حرکت می کنند، این تمرین برای تقویت عضلات مربوطه است.
• درحالی که ۳ انگشت میانی پا را از هم دور و به سمت بالا می آورید سعی کنید انگشت شست و انگشت کوچک را به سمت زمین فشار دهید. برای ۱۰ ثانیه وضعیت را حفظ کنید سپس به وضعیت اولیه برگردید. این تمرین را ۲۰ مرتبه تکرار کنید.
• انگشت شست پای خود را بگیرید و یکبار در جهت عقربه های ساعت برای ۲۰ ثانیه آن را بچرخانید و سری بعد در خلاف جهت عقربه های ساعت آن را تکان دهید. این تمرین را ۱۰ بار تکرار نمایید.
• یک حوله روی زمین بیاندازید و سعی کنید با انگشتان یا حوله را بگیرید و جمع کنید. این تمرین را یکبار در صبح و یکبار در شب انجام دهید.
• تمرین دیگر این است که یک کش را بین دو انگشت بزرگ پا بیاندازید و سعی کنید برای ۲۰ ثانیه این کشش را در این وضعیت حفظ کنید سپس به وضعیت استراحت مفصل برگشته و مجدد کشش را وارد نمایید. این تمرین را ۲۰ مرتبه در روز تکرار کنید.

رژیم غذایی:

• هیچ رژیم خاصی توصیه نمی شود.

نکته:

• بونیون (bunion) توده‌ای استخوانی است که در مفصل واقع در قاعده‌ی شست پا ایجاد می‌شود. این توده زمانی به وجود می‌آید که شست پا به سمت انگشت مجاورش فشار داده‌ شود و مفصل شست برجسته و بزرگ شود. پوشیدن کفش‌های تنگ و باریک ممکن است سبب ایجاد بونیون شود یا آن را بدتر کند. بونیون همچنین می‌تواند در نتیجه‌ نقص‌های ساختاری وراثتی، وارد شدن فشار روی پا (foot) یا بیماری‌هایی از قبیل آرتریت ایجاد شود. مفصل انگشت کوچک پا نیز ممکن است دچار بونیون‌های کوچک‌تر (بونیونِت) شود.