بلوک قلبی: عبارت است از قلب انسان سالم در هر دقیقه حدود ۶۰ تا ۱۰۰ بار می‌زند. ضربان قلب، یکی از انقباض‌های عضلات قلب است که باعث ایجاد فشارخون در اطراف بدن می‌شود. به طور معمول، هر انقباض عضله قلب توسط سیگنال‌های الکتریکی کنترل می‌شود که از دهلیزها یا محفظه‌های فوقانی قلب به بطن‌ها یا محفظه‌های تحتانی منتقل می‌شوند. بلوک جزئی قلب زمانی اتفاق می‌افتد که تکانه‌های الکتریکی به تأخیر بیفتد یا متوقف شود و از ضربان قلب به طور منظم جلوگیری کند. بلوک کامل قلب زمانی رخ می‌دهد که سیگنال‌های الکتریکی کاملاً متوقف می‌شوند و ضربان قلب در هر دقیقه به حدود ۴۰ بار کاهش می‌یابد. حتی تغییر در تکانه‌ها که فقط کسری از ثانیه طول می‌کشد می‌تواند باعث بلوک قلبی شود. گاهی اوقات، بلوک قلبی باعث می‌شود که قلب به درستی خون را از طریق سیستم گردش خون پمپاژ نکند؛ بنابراین عضلات و اندام‌ها، از جمله مغز، اکسیژن کافی برای عملکرد صحیح را دریافت نمی‌کنند. بلوک قلبی به طور معمول باعث سبکی سر، غش و تپش قلب می‌شود. بسته به شدت بلوک قلبی، این عامل می‌تواند خطرناک باشد. به عنوان مثال، بلوک قلبی درجه سه می‌تواند بیماری‌های قبلی مانند نارسایی قلبی را بدتر کند؛ که در نهایت باعث از دست دادن هوشیاری و حتی ایست ناگهانی قلب شود. درد قفسه سینه نیز در این شرایط وجود دارد. از طرف دیگر، بیماری کرونر قلب هنگامی اتفاق می‌افتد که ماده‌ای مومی به نام پلاک در عروق کرونر جمع شود. بیماری کرونر قلبی می‌تواند باعث درد قفسه سینه، معروف به آنژین یا حمله قلبی شود که به آن سکته قلبی (MI) نیز گفته می‌شود. (افرادی که دچار بلوک قلبی هستند شاید سالم به نظر برسند، اما ممکن است یک مشکل جدی قلبی داشته باشند.)

انواع بلوک قلبی:

1. بلوک قلبی درجه یک:که شامل اختلالات جزئی ضربان قلب، مانند ضربان‌های پرشی شده است. این نوع بلوک قلبی خیلی جدی نیست و به طور کلی نیازی به درمان ندارد.
2. بلوک قلبی درجه سه: یا بلوک کامل قلبیزمانی رخ می‌دهد که سیگنال‌های الکتریکی بین محفظه بالا و پایین قلب حرکت نمی‌کنند. این نوع از بیماری بیشتر در بیماران مبتلا به بیماری قلبی دیده می‌شود. بدون ضربان‌ساز قلب، خطر جدی حمله قلبی وجود دارد.
3. بلوک قلبی درجه دو:زمانی اتفاق می‌افتد که برخی از سیگنال‌های الکتریکی هرگز به قلب نرسند و باعث ضربات پایین یا پرشی شوند. بیمار ممکن است احساس سرگیجه کند و ممکن است به ضربان‌ساز قلب نیاز داشته باشد. ممکن است بطن منقبض نشود، زیرا ضربه دهلیزی به بطن‌ها نرسیده است.

علائم:

1. گاهی تشنج
2. تنگی نفس
3. سبکی سر و غش کردن
4. درد یا ناراحتی در قفسه سینه
5. کندی و نامنظمی ضربان قلب
6. از دست دادن ناگهانی هوشیاری
7. حملات منگی، ضعف یا گیجی
8. در موارد خفیف تر گاهی بدون علامت است.
9. سختی در انجام ورزش، به دلیل کمبود خونی که در اطراف بدن پمپاژ می شود.

علت:

• ناهنجاری های مادرزادی قلب
• مصرف بیش از اندازه داروهای دیژیتال یا بعضی از داروهای دیگر
• بیماری سرخرگ های قلب، که یک نوع آترواسکلروز (تنگ شدن سرخرگ ها) است.
• در قلب سالم، تکانه‌های الکتریکی که داخل عضله قلب حرکت می‌کنند، به او دستور می‌دهند که منقبض شود یا بتپد. تکانه‌ها در امتداد یک مسیر، از محفظه فوقانی قلب، از طریق گره دهلیزی بطنی (AV)، به محفظه‌های تحتانی حرکت می‌کنند. در امتداد این مسیر، خوشه‌ای از الیاف قلب وجود دارد. این بخش بلوک شاخه‌ای قلب نیز نامیده می‌شود. این بخش به دو شاخه بسته راست و چپ تقسیم می‌شود. این بخش‌ها، تکانه‌های الکتریکی را به بطن‌های قلب منتقل می‌کنند. هر بطن نیز یک شاخه دارد. صدمه به یکی از شاخه‌ها می‌تواند باعث انقباضات غیر هماهنگ بطنی شود و یک ضربان قلب غیر طبیعی ایجاد کند. سیگنال مسدود شده در سمت راست قلب معمولاً جدی نیست، اما انسداد در سمت چپ می‌تواند نشان‌ دهنده خطر بیشتر بیماری عروق کرونر، یا برخی از مشکلات قلبی دیگر باشد.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. چاقی
2. دیابت
3. استرس
4. سیگار کشیدن
5. افراد بالای 60 سال
6. بالا بودن فشار خون
7. سابقه اختلال الکترولیتی
8. رژیم غذایی نامناسب که پر چرب و پر نمک است.
9. بیماری قلبی، مثل آترواسکلروز، نارسایی احتقانی قلب یا بیماری دریچه ای قلب
10. مصرف بعضی داروها، مثل دیژیتال، کیتیدین یا مسدود کننده های بتا، آدرنرژیک

پیشگیری:

1. سیگار نکشید
2. به طور منظم ورزش کنید
3. رژیم غذایی کم چرب و کم نمک داشته باشید
4. در صورت وجود هرگونه بیماری زمینه ساز، برای درمان به پزشک مراجعه کنید.

عواقب مورد انتظار:

• با کاشتن یک دستگاه ضربان ساز می توان علائم را کنترل نمود.

عوارض احتمالی:

• کند، تند، یا نامنظم شدن ضربان قلب و ایست قلبی

تشخیص:

1. پزشک علائم را با بیمار در میان می‌گذارد و به ریتم قلب او گوش می‌دهد. بسته به سن و سابقه پزشکی فرد، پزشک ممکن است به بیماری قلبی مشکوک باشد و بیمار را به یک متخصص قلب ارجاع دهد. تعدادی آزمایش تستی تشخیصی برای بلوک قلبی وجود دارد:
2. نوار قلب (ECG) : رایج‌ترین آزمایش برای تشخیص بلوک قلبی است که فعالیت قلب را ثبت می‌کند. کاوشگرهایی که روی پوست قفسه سینه قرار می‌گیرند، تکانه‌های الکتریکی را از طریق قلب به عنوان الگوهای موجی نشان می‌دهند. ناهنجاری‌های موج ممکن است نشان‌ دهنده بلوک قلبی باشد. نوار قلب همچنین می‌تواند شاخه چپ یا راست را تحت تأثیر قرار دهد.
3. نوار هولتر:یک وسیله قابل حمل است که تمام ضربان‌های قلب بیمار را ضبط می‌کند. بیمار آن را زیر لباس خود می‌پوشد و اطلاعات مربوط به فعالیت الكتریكی قلب را در حالی كه فرد فعالیت‌های عادی خود را به مدت ۱ تا ۲ روز انجام می‌دهد، ثبت می‌كند. با بروز علائم، بیمار دکمه‌ای را فشار می‌دهد. این یک رکورد از ریتم قلب است که در آن لحظه وجود دارد.
4. اکوکاردیوگرام:اسکن سونوگرافی است که به پزشک این امکان را می‌دهد که عضلات قلب و دریچه‌ها را ببیند.
5. آزمایش الکتروفیزیولوژی: از شوک‌های الکتریکی ریز برای تعیین علت ریتم غیرطبیعی و مکان قلب استفاده می‌کند.
6. آزمایش میز شیب‌دار: بیمار روی تختی دراز می‌کشد که موقعیت خود را تغییر می‌دهد. این کار می‌تواند آریتمی یا ضربان‌های غیر طبیعی قلب را تحریک کند.

درمان طب نوین:

• هیچ درمان خاصی برای بلوک قلبی وجود ندارد. اکثر افراد مبتلا به بلوک شاخه بسته هیچ علائمی ندارند و نیازی به درمان ندارند. با این حال، هر یک از علل زمینه‌ای مانند فشارخون بالا، نیاز به درمان دارد. اگر فردی با بلوک شاخه بسته چپ دچار حمله قلبی شود، ممکن است برای برقراری مجدد جریان خون از طریق رگ‌های مسدود شده، خون‌رسانی مجدد انجام شود. این کار را می‌توان با استفاده از یک عامل ضد لخته شدن، مانند استرپتوکیناز، برای حل شدن لخته‌های خون و افزایش جریان خون در قلب انجام داد. با این حال،داروهای ضد لخته شدن خطر خونریزی را افزایش می‌دهند. یک ضربان‌ساز مصنوعی، دستگاهی کوچک و با استفاده از باتری، ممکن است در بیمار با سابقه غش در زیر پوست کاشته شود. طی یک عمل جراحی به مدت ۱ تا ۲ ساعت، تحت بی‌حسی موضعی، در نزدیکی استخوان گردن قرار می‌‎گیرد. می‌توان تنظیم کرد که بسیاری از دستگاه‌های ضربان‌ساز، ضربان الکتریکی را فقط در صورت نیاز تولید کنند. اگر قلب از ضربان قلب متوقف شود، برخی می‌توانند حس کنند و برای راه‌اندازی مجدد آن یک الکتریسیته تولید کنند. باتری آن نیز می‌تواند سال‌ها عمر کند.
• ضربان‌سازها تحت تأثیر تلفن‌های همراه، استریوهای شخصی یا وسایل خانگی قرار نمی‌گیرند، اما شخصی که دارای ضربان‌ساز قلب است نباید تحت تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) قرار گیرد.

داروها:

• دارویی برای معالجه بلوک قلبی وجود ندارد، اما بعضی از داروها هستند که آن را بدتر می کنند، از داروهایی که برای تخفیف آلرژی یا گرفتگی بینی مورد استفاده قرار می گیرند اجتناب کنید.

فعالیت:

• اصلاً فکر نکنید که معلولیت دارید، ورزش در حد کم، کمک کننده است و نباید از آن ترسید، نظر پزشک خود را در مورد ورزش بپرسید و با موافقت وی یک برنامه منظم ورزشی را آغاز کنید، پیاده روی ایده آل است.

رژیم غذایی:

1. اگر اضاف وزن دارید، وزن خود را کم کنید.
2. از مصرف الکل جداً خودداری کنید، الکل باعث مهار ضربان قلب می شود.