برونشیولیت: عبارت است از التهاب برونشیولیت (کوچکترین شاخه های درخت تنفسی). برونشیول ها هوا را از لوله های نایژه ای به کیسه های هوایی میکروسکپی در ریه ها انتقال می دهند، تبادل اکسیژن با خون در کیسه های هوایی انجام می گیرد. برونشیولیت عمدتاً در شیرخواران و خردسالان رخ می دهد، توجه داشته باشید که برونشیولیت ممکن است با استنشاق اجسام خارجی به درون ریه اشتباه گرفته شود.
علائم:
بروز مشکل ناگهانی در تنفس، البته معمولاً قبل از آن یک سرماخوردگی و سرفه خفیف وجود داشته است. خصوصیات مشکل ناگهانی تنفسی عبارتند از:
- سرفه
- تب (گاهی)
- کم آبی بدن
- آبریزش بینی
- گرفتگی بینی
- خس خس سینه
- آبی شدن پوست یا ناخن ها (در موارد شدید)
- تنفس تند و سطحی (80 الی 60 بار در دقیقه)
- تب تند (البته ممکن است تب وجود نداشته باشد)
- در روزهای اول علائم شبیه سرماخوردگی می باشد.
- به درون کشیده شدن فضاهای بین دنده ای و نیز شکم (حرکات الاکلنگی)
- بعد از این مرحله دشواری در تنفس یا صدای خس خس نیز ممکن است ایجاد شود. برونشیولیت نوزادانمی تواند با عفونت گوش همراه شود.
علت:
- برونشیولیت مسری است و اغلب همه گیر می شود.
- بعضی از خردسالان پس از هر سرماخوردگی دچار برونشیولیت می شوند.
- عفونت ویروسی، معمولاً با ویروسی تحت عنوان ویروس سنسیشیال تنفسی
- برونشیولیت زمانی اتفاق می افتد که ویروس برونشیول ها را آلوده نماید (برونشیولیت ویروسی). برونشیول ها کوچک ترین مجاری هوایی در ریه ها محسوب می شود. عفونت سبب می شود تا برونشیول ها متورم شده و ملتهب گردند. مخاط در این مجاری هوایی تجمع می یابد و جریان آزادانه ورود و خروج هوا در ریه ها را دشوار می سازد. اغلب موارد برونشیولیت ناشی از ویروس سنسیتیال تنفسی respiratorysyncytial virus یا RSV ایجاد می گردد. این ویروس شایع اغلب کودکان زیر دو سال را آلوده می کند و شیوع آن در زمستان بیشتر است. بیماری برونشیولیتمی تواند در اثر سایر ویروس ها از جمله ویروس هایی که در ایجاد آنفلوآنزا نقش دارند نیز ایجاد شود و نوازدان نیز می توانند دوباره به RSV آلوده شوند؛ زیرا حداقل دو سویه از این ویروس وجود دارد. ویروس هایی که در علت برونشیولیت دخالت دارد به راحتی منتشر می شوند و ترشحات ناشی از سرفه و یا صحبت افراد مبتلا به برونشیولیت می تواند ویروس را انتقال دهد. همچنین تماس با وسایلی مانند اسباب بازی، حوله یا ظروف و سپس تماس با چشم ها، بینی یا دهان می تواند در انتقال ویروس دخالت داشته باشد.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- محیط مهد کودک
- سابقه خانوادگی آلرژی
- مواجهه با یک فرد بیمار
- وجود یک بیماری که مقاومت را پاین آورده باشد، به خصوص عفونت تنفسی
پیشگیری:
- مواجهه کودک را با جمع کمتر کنید، به خصوص جمع بچه های دیگر، تا به این ترتیب احتمال سرماخوردگی و بروز برونشیولیت کمتر شود.
- از دستگاه بخور در اتاق کودک استفاده نمایید، در مورد کودک مستعد به برونشیولیت، هر شب از دستگاه بخور به هنگام عفونت تنفسی و پس از آن استفاده نمایید.
- دقت کنید که کودک در چه شرایطی مستعد بروز برونشیولیت است، مثلاً اگر بازی در هوای خنک شب هنگام باعث حمله کودک می شود، از آن اجتناب کنید.
عواقب مورد انتظار:
- با درمان معمولاً در عرض 7 روز خوب می شود، نتایج بعضی از مطالعات نشان دهنده این است که شیرخوارانی که پیش از 2 سالگی 2 بار یا بیشتر دچار برونشیولیت شده باشند، با احتمال بیشتری دچار آلرژی و آسم خواهند شد.
عوارض احتمالی:
- ندرتاً آسیب دائمی به ریه ها که منجر به برونشیت مزمن، روی هم خوابیدن بخشی کوچکی از ریه، برونشکتازی، ذات الریه مکرر، و ندرتاً بیماری انسدادی مزمن ریوی می شود.
تشخیص:
- برایتشخیص برونشیولیت عموماً به انجام تست خاصی نیاز نخواهد بود. پزشک می تواند مشکل را با مشاهده کودک و گوش دادن به صدای ریه او تشخیص دهد. اما ممکن است تمیز بین برونشیولیت و آنفلوانزا یا سرماخوردگی کمی زمان بر باشد. اگر کودک شما در خطر ابتلا به برونشیولیت شدید باشد، اگر علائم تشدید شود یا پزشک به وجود مشکل دیگری مشکوک شود ممکن است تست هایی را انجام دهد:
- تست ویروسی: پزشک می تواند نمونه مخاط کودک شما را به لحاظ وجود ویروس های دخیل در برونشیولیت بررسی کند.
- استفاده از اشعه ایکس برای عکسبرداری: پزشک می تواند با استفاده از این روش تصویربرداری علائم پنومونی را بررسی کند.
- آزمایش خون: در برخی موارد آزمایش خون می تواند به منظور بررسی تعداد سلول های سفید خونی انجام شود. افزایش تعداد سلول های سفید خون می تواند علائمی از وجود عفونت در بدن باشد. آزمایش خون هم چنین می تواند نشان دهد آیا میزان اکسیژن در خون کودک کاهش داشته است یا خیر.
- پزشک ممکن است به دنبال علائم دهیدراسیون باشد مخصوصاً اگر کودک از نوشیدن یا خوردن امتناع کرده و یا دچار استفراغ شده باشد. علائم دهیدراسیون عبارت است از: بی حالی چشم ها، خشکی دهان و پوست، عدم ادرار یا کاهش مقدار ادرار.
درمان طب نوین:
- برونشیولیت معمولاً دو تا سه هفته به طول می انجامد.درمان برنشیولیت در کودکان اغلب خانگی است. باید مراقب تغییرات تنفسی کودک باشید. از آن جایی که عامل ایجاد برونشیولیت ویروس می باشد، بنابراین آنتی بیوتیک ها را نمی توان در درمان برونشیولیت به کار برد. آنتی بیوتیک ها در درمان بیماری هایی با منشأ باکتریایی استفاده می شود. اگر کودک شما به عفونت باکتریایی مانند پنومونی دچار شود در آن صورت آنتی بیوتیک برای او نسخه خواهد شد. بنابراین تفاوت پنومونی و برونشیولیت در آن است که عامل پنومونی باکتری و عامل برونشیولیت ویروس می باشد. داروهای باز کننده مجاری هوایی که به نام برونکودیلاتورها شناخته می شود در درمان برونشیولیت در کودکان موثر نمی باشد. اما پزشک می تواند آلبوترول را به کار برد تا اثربخشی آن را مشاهده کند.
- کورتیکواستروئیدهای خوراکی و ضربه زدن به قفسه سینه برای آزاد کردن مخاط ها به عنوان درمان موثر برای برونشیولیت شناخته نشده است و عموماً توصیه نمی شود.
- درصد اندکی از کودکان مبتلا بهبیماری برونشیولیت به بستری شدن در بیمارستان نیازمندند. در بیمارستان کودک اکسیژن دریافت می کند تا سطح اکسیژن خون در حد مناسبی حفظ شود و شاید برای پیشگیری از دهیدراسیون مایعات تزریقی دریافت کند. در موارد شدید لوله ای در مجاری هوایی کار گذاشته می شود تا تنفس کردن کودک تسهیل شود.
درمان طب سنتی:
- تعریق (روزانه یکی دوبار)
- تنفس عمیق (روزانه 40 بار)
- آش شلغم و آش جو (شب ها)
- در آسم، فصد بازیلیک انجام می دهیم.
- دم کرده گیاه زوفا (صبح و شب یک لیوان)
- روغن مالی ریه با روغن سیاه دانه (هر روز)
- روزی سه بار و هر بار یک استکان عرق چنار بخورید.
- تنفس هوای سرد در زمستان و تنفس هوای گرم در تابستان.
- ترک و یا کاهش غذاهای سرد، مخصوصاً سودازاها (40 شب)
- دوسین روزی دو قاشق مرباخوری هر 12 ساعت (40 الی 120 روز)
- هر شش ساعت یک استکان ترکیب عرق شلغم و عرق پونه بخورید.
- هفت ساعت بعد از روغن مالی، بادکش ریه، یک شب در میان (70 مرحله).
- ترکیب دم کرده تخم رازیانه + گل گاوزبان + انجیر، برای سرفه ها و آسم های مزمن بسیار موثر است.
- دود گل ماهور و عنبر نساء عفونت کش قوی هستند. دود عنبر نساء اگر یک بار استفاده شود خوب است.
- برای درمان تکمیلی بیماری آسم و تنگی نفس از بادکش سینه و بادکش قاعده ریه و بادکش وسیع ریه استفاده می کنیم.
- روزی دو عدد سیب زرد را روی آتش کباب کنید طوری که پوست سیب سیاه شود و مغزش نرم گردد و سپس پوست سیاه سیب را جدا کنید و مغزش را گرم گرم بخورید.
- کسانی که تنگی نفس، آسم شدید و عفونت ریه دارند اول حجامت عام می کنیم و بعد از آن، حجامت احتقان (موضع آن در وسط قاعده ریه ها مقابل مهره دوازده سینه ای می باشد) انجام می دهیم.
- قلیان نعناع بدون دود، روزی نیم ساعت (قلیانی که در پایه آن به جای آب، عرق نعناع ریخته می شود، ضمناً نیاز به دود و تنباکو و …) ندارد، اگر بخواهیم با دود بکشید باید به جای تنباکو از برگ زیتون استفاده نمایید. (40 الی 120 روز)
- اسطوخودوس + بادرنجبویه + گل گاوزبان + آفتیمون + بابونه از هر کدام 10 گرم، دم کنید و به جای چای روزی سه فنجان استفاده نمایید، این معجون دم کردنی تأثیر بسیار موثری در افسردگی، تنظیم خواب، تپش قلب، وسواس فکری، لرزش بدن و تنگی نفس دارد.
- در آسم های شدید می توانید هفته ای 3 لیوان (تا دو هفته) از ادرار شتر شیرده استفاده نمایید، لازم به ذکر است که ادرار شتر در اسلام حلال است. تجویز ادرار شتر نسخه امام صادق (علیه السلام) است و استاد خیراندیش هم درمان قطعی بیماری آسم را ادرار شتر اعلام کردند.
- ترکیب زیر را به مقادی مساوی سه دقیقه بجوشانید و بیست دقیقه با حرارت بسیار ملایم دم کنید و روزی سه بار و هر بار یک استکان بنوشید. گل ختمی + پنیرک + ریشه شیرین بیان + سپستان + زوفا (برای زنان باردار زوفا حذف شود) + پیاز خام + انجیر خشک + پر سیاوشان + گل نیلوفر.
- مقادیر مساوی از مواد زیر را مخلوط کنید، پنج مثقال از مخلوط مواد را به مدت سه دقیقه بجوشانید و بیست دقیقه با حرارت بسیار ملایم دم کنید و روزی سه بار و هر بار یک استکان بنوشید. مواد عبارتند از: گل ختمی + پنیرک + عناب + آویشن (کمتر از بقیه) + پونه + ریشه شیرین بیان + انجیر خشک (برای سرفه حتماً از انجیر خشک استفاده شود).
- رطوبت اتاق کودک را تا حد امکان بالا نگاه دارید، ترجیحاً با یک دستگاه بخور، دستگا را روزانه تمیز کنید، اگر دستگاه بخور ندارید، آب سرد و گرم را در حمام باز کنید و پنجره ها و درها را ببندیید، تا به این ترتیب رطوبت هوا اتاق زیاد شود، کودک را در این اتاق، به خصوص قبل از خواب، نگاه دارید، اگر کودک در شب با خس خس سینه یا تنگی نفس بر می خیزد، اکسیژن درمانی (در موارد شدید) انجام دهید.
داروها:
- آنتی بیوتیک ها برای مبارزه با عفونت باکتریای ثانویه
- داروهای گشاد کننده نایژه نیز ممکن است کمک کننده باشند.
- داروهای ضد ویروس ممکن است در موارد شدید کمک کننده باشند.
فعالیت:
- کودک را تا 48 ساعت پس از رفع علائم وادار به استراحت کنید، پس از آن کودک می تواند تدریجاً فعالیت های عادی خود را از سر گیرد.
رژیم غذایی:
- مرتباً به کودک نوشیدنی های صاف بدهید مثل آب، چای، نوشیدنی های گازدار، لیموناد، سوپ گوشت رقیق شده، آب میوه یا ژلاتین رقیق شده.