برونشکتازی: عبارت است از برونشکتازی یک بیماری است که در آن راه های هوایی ریه به طور دائم آسیب دیده، گشاد و ضخیم می شوند. این آسیب در مجرای هوا به باکتری ها و مخاط اجازه می دهد تا در ریه های شما جمع شوند که منجر به عفونت های مکرر و انسداد راه های هوایی می شود.
علائم:
- خستگی
- کاهش وزن
- سرفه خونی
- خستگی مکرر
- درد قفسه سینه
- عفونت مکرر ریه
- تنگی نفس؛ نفس بدبو
- کم خونی (شایع است)
- احساس ناخوشی عمومی
- تغییر در ساختار ناخن های دست و پا
- سرفه کردن مقادیر زیادی مخاط غلیظ هر روز
- صداهای غیر طبیعی یا خس خس سینه همراه با تنفس
- سرفه مکرر و مزمن روزانه همراه با خلط بد بو، سبز یا زرد (گاهی رگ های خون نیز در خلط دیده می شود).
علت:
آسیب به لوله های نایژه ای کوچک، این آسیب ممکن است در عرض چند سال به وجود آمده و توسعه یابد، علل شایع آسیب عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- عفونت قارچی
- برونشیت مزمن
- عفونت های ریوی مکرر
- استنشاق یک جسم خارجی
- آلرژی ها؛ دود یا گرد و غبار
- بیماری سل؛ سرطان یا آبسه ریه
عوامل افزایش دهنده خطر:
- چاقی
- سیگار کشیدن
- تغذیه نامناسب
- خستگی یا کار زیاد
- هوای سرد و مرطوب
- سابقه خانوادگی بیماری سل
- قرار گرفتن در معرض مواد آلرژی زا
پیشگیری:
- هیچگاه سیگار نکشید
- حتی المقدور از عوامل خطر دوری کنید.
- واکسن آنفولانزا و ذات الریه تزریق کنید.
- در صورت بروز عفونت ریوی حتماً به پزشک مراجعه کنید.
عواقب مورد انتظار:
- اغلب بیماران با درمان می توانند زندگی تقریباً طبیعی و بدون ناتوانی و معلولیت عمده داشته باشند.
عوارض احتمالی:
- بیماری انسدادی مزمن ریه، ذات الریه مکرر، تخریب بافت ریه.
تشخیص:
- آزمایشات تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشند: عکس برداری از ریه ها، عکس برداری از نایژه ها، کشت خلط برونکوسکپی (دیدن نایژه ها از داخل توسط یک لوله که سر آن منبع نور و دوربین نصب شده است).
درمان طب نوین:
- هیچ درمانی برای برونشکتازی وجود ندارد، اما قابل کنترل است. با درمان، به طور معمول می توانید یک زندگی عادی داشته باشید. با این حال، عود بیماری باید به سرعت درمان شود تا جریان اکسیژن رسانی به بقیه قسمت های بدن حفظ شود و از آسیب بیشتر ریه جلوگیری شود. درمان های خاص ممکن است پیشرفت برونشکتازی مربوط به بیماری های زیر را کاهش دهد: عفونت های مایکوباکتریایی، نقص ایمنی خاص، فیبروز کیستیک، آسپیراسیون مکرر، آسپرژیلوز آلرژیک، بیماری های خود ایمنی احتمالی، به طور کلی هیچ درمانی برای برونشکتازی وجود ندارد، اما درمان برای کمک به کنترل این بیماری مهم است. هدف اصلی درمان تحت کنترل نگه داشتن عفونت و ترشحات نایژه است. همچنین جلوگیری از انسداد بیشتر راه های هوایی و به حداقل رساندن آسیب ریه بسیار مهم است. روش های رایج درمان برونشکتازی عبارتند از:
- اکسیژن درمانی
- توانبخشی ریوی
- هیچوقت سیگار نکشید.
- مصرف داروهایی برای رقیق شدن مخاط
- مصرف خلط آورها برای کمک به سرفه خلط
- بهداشت دندان و دهان را دقیقاً رعایت کنید.
- دریافت واکسن برای جلوگیری از عفونت های تنفسی
- پاکسازی مجاری تنفسی با تمرینات تنفسی و فیزیوتراپی قفسه سینه
- در خانه سیستم تهویه مطبوع فیلتر دار و با کنترل رطوبت نصب کنید.
- عمل جراحی برای در آوردن نواحی آسیب دیده مجزا در ریه (به ندرت)
- اگر سابقه آلرژی دارید، سعی کنید در معرض موارد آلرژی زا قرار نگیرید.
- زیر پایه های جلوی تخت را بالا بیاورید تا ترشحات مخاطی در لوب های تحتانی ریه ها جمع نشوند.
- روش تخلیه ترشحات و خلط را با استفاده از تغییر وضعیت بدن فرا بگیرید و این کار را روزانه دو بار انجام دهید.
- مصرف داروهای گشاد کننده نایژه مانند آلبوترول (Proventil) و تیوتروپیم (Spiriva) برای باز کردن راه های هوایی.
- اگر در محل کار شما آلودگی هوا شدید است، حتی الامکان سعی کنید که کمتر در معرض این هوا قرار گیرید و اگر لازم بود، شغل خود را عوض کنید.
- اگر کارهایی چون فریاد زدن، خندیدن با صدای بلند، گریه کردن، فعالیت شدید، یا تغییرات ناگهانی دمای محیط موجب بروز حملات سرفه شوند، از آنها اجتناب کنید.
- مصرف آنتی بیوتیک برای پیشگیری و درمان عفونت (در حال حاضر مطالعاتی بر روی فرمول های جدید آنتی بیوتیک های استنشاقی در حال انجام است).
- ممکن است به فیزیوتراپی قفسه سینه نیاز داشته باشید. یک نوع آن، جلیقه نوسانی دیواره قفسه سینه با فرکانس بالا است که به پاکسازی ریه ها از مخاط کمک می کند. جلیقه به آرامی سینه را فشرده و رها می کند و همان اثر سرفه را ایجاد می کند. این امر مخاط را از دیواره لوله های برونش خارج می کند.
- اگر خونریزی در ریه وجود داشته باشد یا اگر برونشکتازی فقط در یک قسمت از ریه باشد، ممکن است برای برداشتن ناحیه آسیب دیده به جراحی نیاز داشته باشید. بخش دیگری از درمان روزانه شامل تخلیه ترشحات برونش به کمک نیروی جاذبه است. یک درمانگر می تواند تکنیک هایی را برای کمک به سرفه کردن مخاط اضافی به شما آموزش دهد. اگر بیماری ای مانند اختلالات ایمنی یا COPD باعث برونشکتازی شود، پزشک آن بیماری را نیز درمان خواهد کرد.
درمان طب سنتی:
- حجامت ریه انجام دهید.
- دود عنبرنسارا به ریه ها بدهید.
- به طور مرتب تنفس عمیق شکمی انجام دهید.
- در صورت وجود عفونت درمان عفونت ریه انجام دهید.
- برگ زیتون را در پیپ بریزید یا به صورت سیگار بکشید.
- بخور گل خطمی سفید + بابونه شیرازی + اوکالیپتوس به طور مرتب به ریه ها بدهید.
- موضع ریه ها و کتف را با روغن زیتون خوب چرب کنید و با حوله و اتو گرم نگه دارید و همچنین بادکش وسیع کتف گرم و خشک انجام دهید.
داروها:
- اکسپکتورانت برای رقیق و نرم کردن ترشحات
- داروهای گشاد کننده نایژه برای گشاد کردن راه های هوایی
- آنتی بیوتیک برای ده روز ماهانه، در صورتی که عفونت باکتریایی باعث برونشکتازی شده باشد، یا موجب بروز ذات الریه یا برونشیت حاد شده باشد.
فعالیت:
- تا حد امکان فعالیت خود را حفظ کنید.
رژیم غذایی:
- مایعات بیشتر بنوشید، روزانه حداقل 8 لیوان آب بنوشید، این کار موجب رقیق شدن ترشحات و آسان تر شدن تخلیه آنها با سرفه می شود.