برص: عبارت است از، این بیماری در طب ویتیلیگو، در عربی برص و در فارسی لک و پیس نامیده می شود. برص یا لک و پیس یک بیماری پوستی خود ایمنی است که در آن سلول‌های رنگدانه(melanocytes)  از بین می‌رود و منجر به ایجاد لکه‌های سفید نامنظم بر روی پوست می‌شود. در بیماری لک و پیس هر قسمت از بدن ممکن است تحت تأثیر قرار بگیرد ولی محل‌های معمول شامل صورت، گردن، چشم‌ها، نوک سینه‌ها، ناف، اندام تناسلی، زیر بغل و کشاله ران می‌باشد. در محل‌های ضربه به پوست نیز ضایعه به وجود می‌آید. بیماری لک و پیس گاهی اطراف خال‌های پوستی به وجود می‌آید. در این بیماری گاهی موها درگیر می‌شود که می‌تواند موهای سر، ابرو و مژه را درگیر کند. بیماری لک و پیس حداقل 1 درصد از جمعیت را درگیر می‌کند. این بیماری در همه نژادها رخ می‌دهد. در نیمی از مبتلایان، بیماری قبل از سن 20 سالگی آغاز می‌شود. در یک پنجم مبتلایان، سایر اعضای خانواده نیز مبتلا هستند. اگر چه بیشتر افراد مبتلا به بیماری لک و پیس از سلامت عمومی خوبی برخوردار هستند ولی احتمال ایجاد بیماری‌های دیگر خود ایمنی، از قبیل دیابت، بیماری تیروئید، کم خونی، بیماری آدیسون (بیماری های غده آدرنال) و کچلی منطقه‌ای در آنها بیشتر است.

انواع برص یا ویتیلگو:

1. ویتیلیگو جنرالازید:رایج ترین نوع بیماری پیسی است که در آن، لکه ها در نقاط مختلف بدن ظاهر می شوند.
2. ویتیلیگو سگمنتال:این نوع ویتیلیگو به یک طرف بدن یا یک ناحیه مانند دست ها یا صورت محدود می شود.
3. ویتیلیگومخاطی: بر غشاهای مخاطی دهان و یا اندام تناسلی تأثیر می گذارد و باعث ایجاد لکه های سفید در آن ها می شود.
4. ویتیلیگو فوکال:نوع نادری از پیسی است که در آن، لکه‌ ها در ناحیه کوچکی قرار دارند و طی یک تا دو سال با الگوی خاصی پخش نمی‌ شوند.
5. ویتیلیگوتریکوم: فرد مبتلا به این نوع بیماری ویتیلیگو، یک مرکز سفید یا بی رنگ، سپس ناحیه ای با رنگدانه روشن تر و سپس ناحیه ای از پوست رنگی معمولی دارد.
6. ویتیلیگو یونیورسال:یکی دیگر از انواع نادر ویتیلیگو، نوع یونیورسال آن است که در آن بیش از 80 درصد پوست بدن فاقد رنگدانه است.

علائم:

ماکول ها (نواحی کوچکی با رنگ متفاوت از پوست) یا لکه هایی با مشخصات زیر:

1. باعث آزار و خارش نمی شوند.
2. صاف سفید و غیر قابل لمس با انگشتان هستند.
3. این اختلال باعث خاکستری شدن زودهنگام مو می گردد.
4. قطر آنها از 3 الی 2 میلی متر تا چند سانتی متر متفاوت است.
5. معمولاً در هر دو طرف بدن و تقریباً در جای مشابهی قرار دارند.
6. گسترش یافته و نواحی بسیار بزرگ با شکل نامنظم و بدون رنگی را تشکیل می دهند.
7. بهق سفید، سفيدى رقيقی است كه بر ظاهر پوست پديد می‌آيد و در اكثر موارد، مدور یا دایره مانند است و یک دفعه بر پوست ظاهر می‌شود و با داروهای مالیدنی جلا دهنده خیلی زود تحلیل می‌رود.
8. تفاوت بین برص (ویتیلیگو) و بهق ابیض: آن است كه برص: براق است، هنگامی که مزمن شود، در عمق پوست و گوشت فرو رود به حدى كه گفته‏‌اند هنگامی که مستحكم شود تا استخوان سرايت می‌كند و موى كه در آنجا می‌رويد مايل به سفیدی است و در آخر، موی کاملاً سفيد بیرون می‌آید، پوست آن موضع، نسبت به ساير بدن نرم‏تر و سست‏تر باشد، در اواخر حال يعنى موقع تثبیت شدن این سفیدی، اگر سوزن در پوست بزنند، رطوبتى نرم و سفید ظاهر می شود که خون نیست، هرچه آن موضع را بمالند سرخ نگردد؛ بر عکس بهق ابيض بهق ابیض: سپيدى او رقيق و نازک باشد و فرو رفته در عمق نیست، در اكثر اوقات دایره‌ای شکل هست، یک دفعه ظاهر شود، با استعمال داروهای مالیدنی جلا دهنده خیلی زود از بین می‌رود مویى كه در آنجا می‌رويد یا سياه هست يا قرمز و هرگز سفيد نیست هرچند مزمن شده باشد. همچنین اگر سوزن در پوست بزنند، خون بیرون می‌آید؛ هرچند تثبیت شده باشد. نکته: سوزنی كه براى امتحان می‌زنند، حتماً بايد در پوست بزنند نه در گوشت بگونه‌ای که پوست آن محل را بالا با انگشت شست و اشاره بالا کشیده تا از گوشت جدا شده و پس از آن‏ سوزن را در پوست بزنند تا به گوشت نخورد و حقيقت پوست معلوم گردد كه خون دارد يا نه. به طور کلی در مورد برص سفید اگر سوزن به روی لکه های سفید بزنند و خون در بیاید این مرض قابل معالجه می باشد و اگر سوزن بزنند و خون نیاید ابداً قابل معالجه نیست (یعنی این عضو بدن مرده است).
9. شدت بیماری لک و پیس در هر فرد متفاوت است. افرادی که پوست روشن دارند معمولاً در طول تابستان متوجه از دست رفتن رنگدانه می‌شوند چون تابش آفتاب باعث اختلاف رنگ بین پوست بیمار و سالم می‌شود. افراد با پوست تیره ممکن است هر زمان متوجه شروع این بیماری پوستی بشوند. در موارد شدید بیماری ممکن است رنگ کل بدن از دست برود. هیچ راهی برای پیش بینی اینکه بیماری لک و پیس چقدر پیشرفت می‌کند وجود ندارد. از دست رفتن رنگدانه در هر پلاک بیماری لک و پیس متفاوت است بدین معنی که ممکن است رنگ‌های مختلفی از قهوه‌ای تا سفید در پلاک لک و پیس وجود داشته باشد. وجود چند رنگ در یک پلاک لک و پیس به نام لک و پیس سه رنگ یا trichrome گفته می‌شود. بیماری لک و پیس اغلب با از دست دادن سریع رنگدانه در یک ضایعه آغاز می‌شود و معمولاً به مدت طولانی بدون تغییر باقی می‌ماند. در مراحل بعد، از دست دادن رنگدانه ممکن است دوباره آغاز شود و دوباره متوقف شود. چرخه از دست رفتن رنگدانه و ثبات ممکن است به طور نامحدود ادامه داشته باشد.

علت:

• سرمای کبد و تولید اخلاط پخته نشده و انتشار از کبد به عروق.
• سبب تولید این بیماری افراط در خوردن قند، شکر، چای و غذاهای نامناسب می باشد.
• نداشتن آرامش خاطر و بی برنامگی در خواب و خوراک در بروز این بیماری موثر است.
• علت برس در نوزادان سردی و رطوبت در نوزاد و یا تغذیه نادرست مادر در دوران حاملگی است.
• استفاده از غذاهای ممنوع مانند فست فودها و انواع نوشابه های گازدار عامل مهمی برای بروز این بیماری است.
• از بین رفتن یا تخریب ملانوسیت ها: ملانین رنگدانه است که تعیین کننده رنگ پوست، مو و چشم است. این رنگدانه در سلولی به نام ملانوسیت تولید می‌شود. اگر ملانوسیت نتواند ملانین تولید کند یا اگر تعداد ملانوسیت‌ها کاهش پیدا کند، رنگ پوست روشن تر می‌شود. علت بیماری لک و پیس شناخته شده نیست. گاهی این بیماری به دنبال صدمه فیزیکی از قبیل آفتاب سوختگی، یا استرس عاطفی ایجاد می‌شود. سه نظریه در مورد علت بیماری لک و پیس وجود دارد: 1) سلول‌های رنگدانه‌ای توسط اختلال عملکرد سلول‌های عصبی آسیب می‌بیند. 2) گاهی یک واکنش خود ایمنی در برابر سلول‌های رنگدانه‌ای ایجاد می‌شود و سلول‌های رنگدانه‌ای را به عنوان بافت خارجی نابود می‌کند. 3) سلول‌های رنگدانه‌ای خودشان باعث تخریب خود می‌شوند.
• رسوب بلغم در زیر پوست: گونه ای از بلغم غلیظ که رسوبش در جاهای مختلف بدن سبب بیماری های متفاوت می شود. زیرا بلغم مانند خون در سراسر بدن در جریان است. هرگاه این بلغم غلیظ بر پوست بیافتد سبب برص می شود. حال ممکن است که این بلغم در هر جایی از پوست بدن رسوب کند در صورت، کنار لب، پلک چشم، پاها، دست ها یا هر جای دیگری از بدن یا به عبارت دیگر لکه های سفید پوست و بلور بلغم در سطح است. و این بیماران عموماً طبعی سرد دارند. همچنین این بیماران علاقه زیاد به مصرف غذاهای سردی بخش، از جمله لبنیات و ترشیجات دارند که برایشان بسیار مضر است. این بیماران عموماً عصبی و حساس و زودرنج اند و یبوست مزاج این نوع بیماران را عذاب می دهند.
• زمینه و علت پیدایش ویتیلیگو را یا خوراکی می دانند. یا سبب آن را اختلالات رفتاری می دانند. یا علت آن را ناباروری و عدم اعتقاد دینی مطرح می کنند. ما می توانیم از این 3 زمینه یک علت اختصاصی را انتخاب کنیم بلکه ممکن است که ترکیبی از این 3 سبب پیدایش پیسی یا ویتیلیگو باشد. مثلاً روایاتی داریم که اگر کسی نزدیکی در حال قاعدگی داشته باشد ممکن است فرزندی مبتلاً به پیسی به دنیا بیاورد. یا روایت داریم که اگر ترکیبی از ماست و ماهی یا ترشی و ماهی خوردید و دچار پیسی شدید، جز خود را ملامت نکنید. خوردن غذاهای سرد غلیظ و یا دیر هضم سرد با هم، سبب پیدایش این بیماری شمرده شده است. عدم رعایت برخی از آداب معنوی عمومی قبل از ازدواج جزو زمینه های پیدایش این بیماری معرفی شده است.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. میاستنی گراو
2. دیابت شیرین
3. بیماری آدیسون
4. کم خونی وخیم
5. سابقه خانوادگی برص
6. پر کاری و کم کاری تیروئید
7. بیماری تیروئید یاغده فوق کلیوی
8. صدمات فیزیکی نامعملوم (آفتاب سوختگی شدید، جراحی)
9. افراد مبتلا به بیماری لک و پیس باید مراقب باشند تا آسیب و صدمه به پوست آنها حداقل باشد چرا که امکان ایجاد ضایعه جدید در محل آسیب زیاد است. هر آسیبی شامل برش، خراش و سایش می‌تواند باعث ایجاد ضایعه جدید شود.

پیشگیری:

• در حال حاضر قابل پیشگیری نیست.

عواقب مورد انتظار:

• درمان طولانی و غالباً غیر رضایت بخش است. رنگدانه دار شدن مجدد به صورت کامل و پایدار به ندرت امکان پذیر است، درمان شامل استفاده از یک داروی خوراکی به نام پسورالن است. در صورت قطع، بیشتر رنگدانه های دوباره ایجاد شده معمولاً از بین می روند، پیش بینی مقدار بهبودی با درمان امکان پذیر نیست، افراد جوانتر (زیر 30 سال) و افرادی که زود تحت درمان قرار می گیرند، معمولاً بهتر پاسخ می دهند، یک سال برای ارزیابی نتایج زمان بدهید.

عوارض احتمالی:

• اختلال ممکن است هر گز کاملاً از بین نرود و باعث بدشکلی پایدار گردد.

تشخیص:

1. آزمون های تشخیصی می توانند شامل بررسی میکروسکوپی پوست با خراش دادن آن در کنار معاینه فیزیکی نواحی مبتلای پوست باشند.

درمان طب نوین:

• ضایعات را با مواد آرایشی ضد آب و ماست بپوشانید.
• برای محافظت مناطق بدون رنگدانه از آسیب آفتاب از ضد آفتاب دارای قدرت محافظت شماره 15 یا بالاتر استفاده کنید.
• رنگ زدایی: در روش رنگ‌زدایی، از مونوبنزیل اتر یا هیدروکوئینون برای از بین بردن رنگ پوست در افرادی که پوست تیره دارند و این بیماری در آنها به حالت پیشرفته رسیده است، استفاده می‌شود.
• بازدارنده‌های کلسینئورین(کرم پیمکرولیموس و پماد تاکرولیموس): این محصولات را می‌توان برای درمان علائم لک و پیس در محل پلک‌ها، صورت، گردن، زیر بغل و کشاله ران استفاده کرد.
• کرم‌های کورتیکواستروئید:این کرم‌ها را می‌توان به مدت سه ماه برای رفع علائم لک و پیس (برص) بر روی پوست بالاتنه و اندام‌های تحتانی استفاده کرد. دقت کنید که از استروئیدهای قوی هرگز نباید بر روی قسمت‌هایی از صورت (به خصوص پلک‌ها)، گردن، زیر بغل و کشاله ران که پوست نازک دارد، استفاده کرد.
• لیزر درمانی: انواع مختلف لیزرهای کیو سوئیچ از قبیل روبی (۶۹۴ نانومتر)، اکساندرایت (۷۵۵ نانومتر) و ان دی یاگ (۵۳۲ نانومتر و ۱۰۶۴ نانومتر) به تنهایی یا همراه با عوامل رنگ‌زدای موضعی مانند مونوبنزیل اتر یا MMEH به منظور رفع لکه‌های ناشی از این بیماری استفاده می‌شود. این لیزرها با تخریب انتخابی رنگدانه‌های ملانین و سلول‌های تولید کننده ملانین، به عنوان عامل رنگ‌زداي پوست عمل می‌کند.
• نوردرمانی: نور درمانی به معنی استفاده از تابش‌های ماوراء بنفش (UV) برای درمان عوارض پوستی می‌باشد. انواع مختلف این روش درمانی عبارت است از: استفاده از ماوراء بنفش B با باند پهن یا باند باریک (۳۱۱ نانومتر) برای تمام سطح بدن و یا به صورت موضعی، استفاده از لیزر اکسیمر (۳۰۸ نانومتر) یا ماوراء بنفش B هدفمند برای لکه‌های کوچک ناشی از لک و پیس (برص)، نور شیمی درمانی (فوتوکموتراپی) به صورت دهانی، موضعی یا حمام آب. این روش درمانی معمولاً به صورت دو بار در هفته در یک دوره ۳ تا ۴ ماهه انجام می‌شود. اگر بعد از این مدت آثار ترميم و بازگشت رنگدانه‌ها در پوست مشاهده شود، درمان به مدت یک تا دو سال دیگر ادامه پیدا می‌کند تا وقتی که رنگدانه‌های پوست به طور کامل ترمیم و بازیابی شود.
• جراحی: در این روش، لایه سطحی پوست در محل لکه‌هایی که حالت ثابت و پایدار داشته باشند، از طریق عمل جراحی (تراشیدن، درم ابریژن، سنباده یا لیزر) برداشته می‌شود و به جای آن پوستی با رنگ طبیعی که از قسمت دیگری از بدن برداشته شده است، پیوند زده می‌شود.

درمان طب سنتی:

• نخوردن دو غذای سرد با هم.
• هر شب سوسن زرد را بر آن ضماد کنید.
• با صابون زیتون بدن را در حمام بشویید.
• حجامت و زالودرمانی موضعی انجام دهید.
• هر شب روغن برگ ترب را روی آنها بمالید.
• بیمار از غذاهای ممنوع و مضر استفاده نکند.
• نداشتن یبوست مزاج (روزانه دوبار اجابت مزاج).
• هر شب مامیران را با عسل یا سرکه بر آن بمالید.
• جماع (آمیزش جنسی) نیز در این بیماری ضرر دارد.
• نوشیدنی گانودرما روزی یک تا سه استکان میل کنید.
• روزی یک قاشق دوسین (سیاهدانه و عسل) میل کنید.
• بعد از 3 ماه، هر ماه یکبار حجامت عام انجام می دهید.
• مخلوطی از پیاز، عسل، نمک و باروت را روی آن گذارید.
• جدوار را نرم بسایید و با کمی سرکه مخلوط کنید و بمالید.
• ورزش روزانه که مناسب وضعیت جسمی بیمار است، ترک نشود.
• کندش را بسیار نرم بسایید، بعد با کمی عسل مخلوط کنید و بمالید.
• خوب جویدن غذا و دست از غذا کشیدن، دو لقمه قبل از سیر شدن.
• جوش شیرین را با آب گل خطمی مخلوط کنید و روزی سه بار بمالید.
• این بیماران بهتر است از غذاهای استفاده کنند که طبعی متعادل دارند.
• ریشه درخت انجیر را نرم بسایید و با کمی سرکه مخلوط کنید و بمالید.
• نشادر را با کمی روغن گل یا زرده تخم مرغ خام مخلوط کنید و بمالید.
• صندل سرخ و زاج سبز را نرم بسایید، بعد با آب لیمو مخلوط کنید و بمالید.
• برگ های گل کلم را بکوبید و با سرکه مخلوط و هر شب بر آن ضماد کنید.
• شب ها سماق، فضله گنجشک و سرکه را با هم مخلوط و بر آن ضماد کنید.
• غازیاقی، رناس و شیطرج را نرم بسایید و با کمی سرکه مخلوط کنید و بمالید.
• شب ها ضماد سیاهدانه کوبیده را بمالید و روزی چند بار خود سیاهدانه را بو کنید.
• سیر یا موسیر را در نشادر بکوبید و روی آن بمالید و این کار را هر شب تکرار کنید.
• گل خطمی سفید را بخیسانید، بعد با جوش شیرین خمیر کرده و شب ها بر آن بمالید.
• مصرف میوه جات و سبزیجات تازه فصل، به صورت خام به بهبود بیماری کمک می کند.
• تخم شاهی، خون خشک پرستو و لاجورد را نرم بسایید، بعد با سرکه مخلوط کنید و بمالید.
• کندش را بسیار نرم بسایید و در روغن زده تخم مرغ مخلوط کنید و شب ها روی آن بماليد.
• بهترين ادويه در اين مرض كه در ساير ايام نفع دارد، اطريفل است و گلقند عسلى و هليله مربّا.
• بعد از روغن مالی با روغن های گرم نظیر سیاهدانه و اسفند و … موضع را بادکش گذاری کنید.
• فضله کبوتر، آرد گندم و نفت سیاه را با هم مخلوط کرده و چند روز، روزی دو بار بر آن ضماد کنید.
• استخوان ساق پای خوک را بسوزانید و بکوبید، بعد با عسل مخلوط کرده و شب ها بر آن ضماد کنید.
• پوست کدو را خشکانده و بسوزانید و خاکسترش را با سرکه مثل خمیر درآورده و شب ها بر آن بمالید.
• شوره قلم یک برابر و زاج سیاه دو برابر، هر دو را با کمی تیزاب مخلوط کنید و روی لک ها بمالید.
• گوگرد زرد و گوگرد سفید را به نسبت مساوی با کمی روغن زیتون مخلوط کنید و هر شب بمالید.
• در صورت امکان شب ها کمی آب منی بر آن مالش دهید و هر روز سیاهدانه را با سرکه بخورید.
• رناس، مرمکی، نیل، رنگ برگ، شیطرج و براده آهن را نرم بسایید و با کمی سرکه مخلوط کنید و بمالید.
• برای فعال شدن سیستم گوراش، بیشتر غذاهای مصرفی بیمار گیاهی و یا میوه جات به صورت خام باشد.
• ساق و برگ سماق را جوشانده و له کنید، بعد با عسل مخلوط کرده و شب ها آن را بر موضع ضماد کنید.
• شب ها مقداری موم و همان اندازه روغن و سه برابر موم و روغن، آب کنگر را مخلوط کرده و روی آن گذارید.
• دو مثقال سیاهدانه و ۱ مثقال گل ارمنی را بکوبید و با یک استکان سرکه مخلوط کرده و شب ها روی آن بمالید.
• براى پاکسازی بلغم غليظ که سبب اصلی این بیماریست، باید به دفعات قى کرد و به دفعات از مسهل استفاده کرد.
• تنطورید را به موضع بمالید، مدتی صبر کنید و بعد در آب سرد شستشو دهید و آنقدر تکرار کنید تا کاملاً مرتفع شود.
• پوست کدوی خشک، کف دریا، خون کبوتر خشک و سیاهدانه را نرم بسایید، بعد با کمی سرکه مخلوط کنید و بمالید.
• برگ غازیاقی تازه را بکوبید و با نرم شده دانه های خشخاش مخلوط کنید و شب ها مانند خمیر بر روی سفیدی ها ببندید.
• شیطرج، عاقرقرها، مازو، خردل سرخ، گل شقایق، مرمکی و کمی زرنیخ سرخ را کوبیده و در خون بز حل کنید و بمالید.
• تخم ترب، مرمکی، کتیرا، قسط تلخ، قطران، زاج سبز و گوگرد زرد را کوبیده و با سرکه مخلوط کنید و هر شب روی آن بمالید.
• جهت تعديل مزاج همراه با استفراغات، باید از معاجين گرم كه مخصوص این كار است استفاده کرد مانند: دوسین، شونیسل و ….
• نوره (داروهای حمام) 50 گرم + حنا 100 گرم مخلوط کرده در 250 گرم سرکه انگور پخته سه مرتبه در روز بمالند. (بسیار مجرب).
• یک مثقال کندش کوبیده را با یک استکان خون کبوتر و یک استکان سرکه مخلوط کرده و هر شب روی آن مالش دهید و بخوابید.
• طول درمان 4 ماه الی یک سال برای افرادی که زود مراجعه کنند ولی افرادی که دیر مراجعه میکنند زیر سه سال درمان نخواهند شد.
• زاج سیاه، مویزج، مر، فوه، گل ارمنی، شیطرج، براده آهن و نیل، همه را نرم کرده، با سرکه مخلوط کنید و شب ها روی موضع بمالید.
• سمت سفید شده پوست، خوب ماساژ داده شود؛ سپس با روغن زیتون یا کنجد چرب شود و به مدت 15 دقیقه در جلوی آفتاب قرار گیرد.
• پرهیز از لبنيات و ماهى و سبزیجات و میوه‌های با طبع سرد و غذاهای شب مانده و جميع آنچه تولیده کننده خلط بلغم است ضرورى است.
• هر روز بادمجان پخته شده له شده را روی لک ها ضماد کنید و قبل از هر بار مصرف، موضع را با آب جوشانده مازو یا آب زاج سفید بشویید.
• ریشه کبر، شیطرج هندی، تخم ترب سیاه، گل ارمنی، قسط تلخ و خردل سرخ، همه را نرم و با سرکه مخلوط کرده و شب ها روی آن بمالید.
• اسطوخدوس هندی + بادرنجبویه + عاقرقرها + بابونه شیرازی به یک نسبت ترکیب کنید و روزی سه تا چهار لیوان از این دمنوش میل کنید.
• تخم کرفس 50 گرم + سیاهدانه 50 گرم، هر دو را نرم کوبیده هر چهار ساعت یک قاشق مرباخوری با شربت قند میل نمایید. (بسیار مجرب).
• یک عدد ورق طلا + 40 گرم پی در اینجا 40 گرم پی را ذوب می کنید و ورق طلا را درش هم میزنند و روزی دو الی سه مرتبه روی لکه ها ماساژ دهید.
• اگر مقدار لک کم است و در محدوده چشم قرار ندارد، روی آن تیزاب بمالید، پس از چند روز حالت یک لایه خشک را ایجاد می کند و بعد درمان می شود.
• هر روز صبح ناشتا ۵ گرم تخم شاهی کوبیده شده را با نیم یا یک لیوان شیر بز بخورید و صبح، ظهر و شب، هر مرتبه به اندازه یک مغز فندق تریاق کبیر بخورید.
• یک مثقال زفت را در سرکه حل کنید، بعد پنج مثقال آرد نخود سفید و شیطرج و عاقرقرها از هر کدام دو مثقال را نرم کرده و با آنها مخلوط کنید و شب ها روى آن بماليد.
• بادنجان را بجوشانید، بعد بکوبید و با روغن زیتون مخلوط کنید و باز بجوشانید تا آب آن کاملاً بخار شود و آنچه می ماند مثل مرهم، شب و روز دایم روی آن گذارید تا بهبود یابد.
• زیره سبز 10 گرم + تخم شنبلیله 20 گرم + رازیانه 20 گرم + سیاهدانه 50 گرم همه را نرم کوبیده هر چهار ساعت یک قاشق مرباخوری با شربت قند میل نمایید. (بسیار مجرب).
• با داشتن اعصاب و روان آرام، تنظیم سیستم گوراش، رعایت آداب غذاخوردن، استفاده از غذاهای خام و گیاهی، کبد فعال و ملانین های پوست ساخته می شوند و در نتیجه بهبودی به دست می آید.
• روغن زرده تخم مرغ را بگیرید و نشادر، کف دریا و زاج سبز کوبیده را در آن حل کنید و شب ها بمالید و انیسون، بادیان و تخم کرفس را جوشانده، آبش را با سکنجبین مخلوط کرده و صبح ها بخورید.
• در حمام حنا و نوره را به میزان مساوی مخلوط کرده و روی آن بمالید و کمی صبر کنید، سپس بشویید و پس از حمام، آب ترب خام را با سکنجبین مخلوط کنید و میل فرمایید و اگر استفراغ کردید مقداری آب لیمو بخورید.
• دارو برای معالجه برص زیاد است، ولی بهترین آن غازیاقی می باشد که فقط در ماه دوم فصل بهار (اردیبهشت) می روید و بعد خشک شده و در بقیه سال ابداً وجود ندارد. هر روز غازیاقی را با برنج بپزید و مانند سبزی پلو بخورید.
• از اغذيه هرچه تولید‌کننده‌ی خون گرم است مانند گوشت دراج، کبک و امثال آن و گوشت حيوانات وحشی باید استفاده کرد، لازم به ذکر است که گوشت‏هاى مذكور را بايد با سبزیجات گرم و خوش‏بو بریان نمود تا نافع باشد.
• دارفلفل، اگیر ترکی، کندر، پوست هلیله زرد، حب القار، مصطکی و زرآوند از هر کدام ۱۰ گرم، همه را نرم بسایید، بعد با ۵۰۰ گرم عسل مخلوط کنید و صبح و ظهر و شب، هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل فرمایید.
• خربق سیاه و سفید، خردل، کشمش کولی، کندش، زرنیخ شرخ، اوشق، گل ارمنی، پیاز عنصل، شیطرج، عاقرقرها، سیاهدانه، گوگرد زرد و پوست ریشه کبر را می توانید هم جدا جدا و هم مجموعاً به صورت مالیدنی به کار برید.
• زراریح، فضله کبوتر، تخم ترب و فرفیون را نرم بسایید، بعد با مقداری سرکه و مقداری عسل مخلوط کنید و بمالید و مدتی صبر کنید تا روی لک بماند و کمی ایجاد زخم کند و پس از اینکه زخم ایجاد شد از داروهای ترمیم زخم استفاده کنید.
• خردل سرخ، خربق سیاه و سفید، مویزک، کندش، آهک آب ندیده، پیاز عنصل، شیطرج، فرفیون، عاقرقرها، قاریقون، صبر زرد، پوست هلیله زرد، هلیله سیاه، انیسون و کمی زرنیخ را نرم کنید سپس با سرکه مخلوط کرده و هر روز روی آن بمالید.
• سلیخه، سعد کوفی، میخک، فلفل سیاه، برنگ کابلی، تربد، شکر سرخ، جوز هندی و تخم نیلوفر از هر کدام ۲۰ گرم، همه را نرم بسایید و با ۱ کیلو عسل مخلوط کنید و صبح، ظهر و شب، هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل فرمایید.
• یک مثقال مویزک را نرم کرده و در سرکه حل کنید، بعد نوره، کندش، شیطرج هندی، تخم خردل، شحم حنظل و خربق سیاه و سفید از هر کدام ۱ مثقال را نرم کرده و در سرکه ها مخلوط کنید، اول با یک تکه پارچه تمیز خوب محل بیماری را ماساژ دهید تا قرمز شود، بعد داروی فوق را روی آن بمالید و هر روز این کار را ادامه دهید.
• آمله مقشر، سنامکی، تربد مجوف، بسبایج، هلیله سیاه، پوست هلیله زرد و پوست هلیله کابلی از هر کدام ۱۰ گرم و افتیمون شامی، مصطکی رومی و اسطوخدوس هندی از هر کدام ۴۰ گرم، همه را نرم بسایید، بعد ۵۰ گرم کشمش را جدا گانه خوب بکوبید، سپس همه را با ۱ کیلو عسل مخلوط کرده و صبح، ظهر و شب، هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.
• اول مسهل قوی بخورید، بعد 5/3 گرم بزرغازیاقی، نیم گرم زنجبیل، نیم گرم عاقرقرها و نیم گرم ریشه درخت توت کوبیده را با عسل مخلوط کنید و بخورید و همان موقع موضع را عریان کرده و در آفتاب گذارید تا خوب عرق کند و اصلاً آب نخورید و این کار را تا ۱۵ روز انجام دهید. پس از سه روز جوش هایی مثل آبله روی لکه پیدا می شوند که علامت بهبودی است، باز هم ادامه دهید.
• برای درمان آن می توانید زنیان و بادیان را به نسبت مساوی و به اندازه هر دوی آنها تخم کرفس مخلوط کنید و هر روز صبح یک قاشق غذاخوری از آن را بجوشانید و آب صاف کرده آن را قبل از صبحانه بنوشید و هفته ای یک روز از آن استفاده نکنید و به جای آن، صبح ناشتا یک قاشق شربت خوری اطریفل کبیر بخورید و در طول همان روز هم سه مرتبه، هر بار مقداری مربای هلیله را با دانه هایش میل فرمایید.
• زفت، خردل، خربق سفید، خربق سیاه، مویزج، کندش، آهک، زرنیخ، اوشق، بورق، پیاز عنصل خشک، شیطرج، عاقرقرها، سیاهدانه، گوگرد زرد و پوست ریشه کبر را به نسبت مساوی نرم بسایید، بعد با روغن تخم کتان مخلوط کنید و روزی سه مرتبه روی لک ها بمالید و لک را در معرض نور مستقیم خورشید قرار دهید تا سرخ رنگ شود و بعد آن را با سرکه بشویید.
• پنج روز نهار آش آبغوره خورده و پس از آن ۱۰ گرم گل قند بخورید، روز بعد ۱۰ گرم گل سرخ را با آبدوغ خیار میل کرده و سه مرتبه این کار را تکرار کنید، بعد از روز آخر که روز هجدهم می شود، هر روز ۱۰ گرم غاریاقی خشک را با عسل مخلوط کرده، بخورید و چند روز ادامه دهید و از خوردن لبنیات و ترشیجات در روزهایی که غازیاقی می خورید بپرهیزید و همراه با خوردن غازیاقی خوراکی هایی که طبیعت خنک دارند را زیاد میل کنید.
• بورق، خربق سیاه، مازریون و فلفل سیاه از هر کدام ۱۰ گرم، همه را نرم بسایید، بعد در سرکه ریخته و بپزید و پس از پخته شدن، زاج، براده آهن، بوره سرخ و کف دریا از هر کدام ۵ گرم را با ۱۰ عدد زراریج بسایید و بعد همه را مخلوط کرده و اول موضع را با نطرون بشویید، بعد آن دارو را روی لک ها ضماد کنید. باعث می شود که پوست حالت زخم به خود بگیرد که در این صورت باید پس از آن از داروهای ترمیم زخم استفاده شود.
• اگر مبتلا به لک های پیسی (لک های سفید) شده اید، ضمن پرهیز از خوردن ذرت، شیر، لبنيات، ماهی و خوراکی هایی که طبیعت آنها سرد هستند و همچنین خوردن آب زیاد و غذاهای شب مانده، باید از خوراک هایی که موافق این بیماری هستند زیاد استفاده کنید، مانند: آش گشنیز با آب غوره، آش تمرهندی، آش سماق، آش زرشک، آش آلو، آب لیمو، آبغور، آلو، زرشک، غازیاقی و ایارج فیقرا. ضمناً بوییدن گل نرگس هم مفید می باشد.
• بطور خلاصه، بعد از پاکسازی و تعديل مزاج، ادويه‌ای كه مخصوص مالیدن است استعمال نمايند و اين ادويه بر چند وجه است: يكى، آنكه گرمابخش شدید و سرخ‌کننده و جاذب خون باشد؛ مانند زفت و نفت سفيد و خردل سرخ و خربق سفيد و سياه، مويز و كندش و آهك و زرنيخ سرخ و بورق و پياز عنصل و شيطرج و عاقرقرحا و سیاهدانه و پوست ریشه‌ی كبر و مانند آن بصورت تکی یا مجموع آنها را استعمال نمايند سپس با آب يا با سركه در حمام بشويند يا در آفتاب يا نزديك آتش.
• درمان بهق: مواردی که در درمان برص گفته شد خفيف‏تر از آن در اينجا کافیست، جهت اسهال و خارج کردن بلغم از بدن، تربد و شحم حنظل يا تربد و زنجبيل استفاده کنید. در هر ماه دو بار قى‏ء کنند، براى بهتر کردن هضم، بطور مداوم از اطريفل و گلقند عسلى استفاده کنند. در حمام یا سونای انفرادی تعریق کردن بسیار نافع است، پس از پاکسازی، ترمس (باقلای مصری) يا ریشه‌ی كبر با سركه آميخته سپس طلا (مالیدن به موضع) سازند. شيطرج و عاقرقرحا و تخم ترب و كندش و خردل كوفته و بيخته با سركه طِلا نمودن نیز سود دارد. و هنگامی که این دارو به كار برده شد، بايد بيمار در آفتاب يا نزدیک آتش نشسته تا دوا خشك شود، سپس با دست بمالند تا دوا از روی موضع پاک گردد.
• گل گاوزبان، تخم ترشک، غازیاقی، شاه تره، کشمش و جو از هر کدام ۵۰ گرم، بادرنجبویه و غافت از هر کدام ۳۰ گرم، ریشه خطمی، ریشه مجو و رازیانه از هر کدام ۴۰ گرم و تخم خرفه، تخم کاهو، تخم کاسنی، تخم گشنیز، سنامکی و بسفایج از هر کدام ۱۰ گرم، همه را نیم کوب کرده و به پنجاه قسمت تقسیم کنید و هر روز یک قسمت از آن را بجوشانید و قبل از هر غذا یک سوم از آب صاف کرده آن را بنوشید و نیز پوست هلیله زرد، پوست هلیله کابلی، هلیله سیاه، قاریقون، ریوند چینی، اذخرمکی و زنجبیل از هر کدام ۱۰ گرم، همه را نرم بسایید و بعد از هر غذا یک قاشق چایخوری از آن را کفلمه کنید و در مدتی که مشغول معالجه هستید، روزی سه مرتبه روی لک ها روغن تخم شلغم بمالید.
• کسانی که دارای ویتیلیگوی سیاه و سفید با غالبیت رنگ سیاه هستند؛ ما طبیعتاً سرکنگبین با سرکه بیشتر تجویز می کنیم. اما ما روزی یک لیوان سرکنگبین معتدل یعنی 2 واحد عسل و 2 واحد عرق نعناع و یک واحد سرکه را پیشنهاد می کنیم چون سرکه زیاد برای افراد آزار دهنده است و در کسانی که بیماری گوارشی یا معده دارند تا نصف (یک دوم) واحد سرکه هم تجویز می کنیم. در عوض طول درمان را بالا می بریم که بین 4 الی6 ماه رنگ تیره ویتیلیو به رنگ طبیعی بر می گردد. بعد از 4 ماه سرکنگبین را گرم تر می کنیم تا رنگ سفید هم برطرف شود و به رنگ پوست در آید. در اینجا سرکنگبین را نگاه می داریم و تغییری نمی دهیم و درمان گرمی تکمیلی می دهیم که در استراتژی و قوانین طب سنتی اسلامی به آن اهمیت زیادی داده شده است: ارده و شیره یا ارده عسل یک وعده در روز ترجیحاً صبحانه، 3 تا 7 عدد خرما هر روز مزه مزه شود تا جذب بزاقی صورت گیرد، 7 عدد انجیر شبانگاهی و 7 عدد زیتون صبحگاهی. اگر مشاهده کردیم که غلبه اخلاط جانبی هم دارد حجامت به آن اضافه می کنیم؛ حدد 2 الی 3 مرتبه حجامت با فاصله یک الی دو ماه. در موارد نادری علاوه بر درمان خوراکی، درمان موضعی هم تجویز کردیم. درمان موضعی مالیدن ترکیبی از زاج و روغن زیتون یا کنجد بر روی موضع مبتلا، به مدت 7 روز الی 3 هفته بود. (زاج به خاطر قدرت و خاصیت نفوذ کنندگی که دارد با سوار شدن بر روی روغن زیتون یا کنجد، بلغم غلیظ موجود را که تبدیل به سودا شده است پاک کرده و از بین می برد.) طول درمان از 6 ماه تجاوز می کند. و حتی کسی که حدود 90 درصد بدنش از ویتیلیگو و برص پوشیده شده بود در طول یک سال درمان شد.

درمان برص در نوزادان:

• گرم کردن شیر مادر
• خوردن خوراک گرمی ها مانند: هلیله بادام درختی.
• مخلوط روغن زیتون، آب و نمک، 5 واحد روغن زیتون + 5 واحد آب + 2 واحد نمک را با هم مخلوط کنید و ملایم بجوشانید تا آبشتبخیر شود. سپس این معجون را بر روی موضع بمالید.

داروها:

• منوبنزون
• متوکسالن
• ممکن است برای شما پسورالن در کنار مواجهه با اشعه فرابنفش (UVA) که تولید رنگدانه توسط سلول های رنگدانه ای سالم مجاور سلول های آسیب دیده را تحریک می کند، تجویز شود، ترکیب پسورالن و PUVA، UVA نام دارد، ممکن است نتیاج، نا امید کننده باشند و عوارض جانبی شایع هستند، ممکن است برای برص گسترده، هیدروکینون به صورت مونوبنزیل اتر تجویز گردد.

فعالیت:

• محدودیت وجود ندارد.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین غذاهای سرد مخصوصاً ترشی و ماهی پرهیز کنید.
• خوردنی های مفید: خوراک نخود فرنگی با پنیر سویا، خوراک نخود فرنگی با شوید، خوراک نخود فرنگی با رب انار، خوراک نخود فرنگی و ذرت، خوراک باقلا، خوراک عدسی با صیفی جات، خوراک کدو خورشتی با سویا، خوراک کدو بادمجان، خوراک کدو حلوایی، خوراک قارچ با سس، تاس کباب قارچ و سویا، خوراک صیفی جات، خوراک کلم قمری، خوراک گل کلم، خوراک کلم بروکلی، خوراک لوبیا سبز ۱، خوراک لوبیا سبز ۲، یتیمچه، خوراک بادمجان و عدس، بورانی گوجه بادمجان، بورانی بادمجان و ماست سویا، خوراک بادمجان و غوره، خوراک لوبیا سفید ساده، خوراک لوبیا سفید با سویا، خوراک لوبیا سفید با قارچ، خوراک سویا با سبزیجات، خوراک سویا با رب انار، خوراک سویا با نخود، تاس کباب سویا، خوراک پنیر سویا، خوراک لوبیا لعاب دار، لوبیا با سویا، خوراک لوبیا ساده، خوراک بامیه با سویا، خوراک تند بامیه، خوراک نخود با شوید، خوراک نخود با قارچ، خوراک نخود با سویا، خوراک نخود با سیب زمینی، خوراک نخود با کدو بادمجان، خوراک دال عدس، خوراک کشمشی، خوراک لوبیا قرمز، خوراک مخلوط، خوراک مطبل، آش گندم با سبزیجات، آش گندم با تره، آش گندم با سویا، آش باقلا، آش ماش، آش لپه ۱، آش لپه ۲، آش کدو حلوایی، آش شله قلمکار، آش صیفی، آش غلات، آش خرفه ۱، آش خرفه ۲، آش سماق، آش عدس ۱، آش عدس ۲، آش برنج، آش حبوبات و غله ۲، آش شوید باقلی، آش جو با حبوبات ۱، آش جو با حبوبات ۲، آش کلم برگ، آش گل کلم ۱، آش گل کلم ۲، آش کلم قمری با ماش، آش کلم قمری با گندم، آش کلم قمری با عدس، آش کلم بروکلی ۱، آش کلم بروکلی ۲، آش شلغم ۱، آش شلغم ۲، آش انار، آش اسفناج ۱، آش اسفناج ۲، آش حبوبات ۱، آش حبوبات ۲، آش گوجه سبز، آش گوجه فرنگی ۱، آش گوجه فرنگی ۲، آش مرزه، آش شولی ۱، آش شولی ۲، آش رب، آش زرشک، حلیم عدسی با سویا ۱، حلیم گندم و بادمجان، حلیم دال عدس، مرصع پلو، صیفی پلو، ساطری پلو، شوید باقالی پلو، دم پخت گوجه ۱، دم پخت گوجه ۲، هویج پلو، سبزی پلو، ماش پلو، پلو مخلوط، لپه پلو، قیمه پلو، کلم قمری پلو، کلم پلو، کلم پلو با قارچ، کلم پلو با سویا، دمی شیرازی، عدس پلو ساده، عدس پلو با سویا، عدس پلو با کدو حلوایی، عدس پلو با قارچ، لوبیا قرمز پلو، لوبیا سبز پلو ۱، لوبیا سبز پلو ۲، نخود فرنگی پلو ۱، نخود فرنگی پلو ۲، پلوی آلو اسفناج، انار پلو، گشنیز پلو با سویا، لبو پلو، بادمجان پلو ۱، بادمجان پلو ۲، رب پلو، بلغور پلو، خورش فسنجان با کدو حلوایی، خورش فسنجان با سویا، خورش شهد فسنجان، خورش فسنجان با اسفناج، خورش قیمه، خورش آلو اسفناج، خورش به و آلو، خورش به، خورش تره سویا، خورش قیمه بادمجان، خورش قیمه آلو، خورش بادمجان، خورش کدو بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با سویا ۱، خورش بامیه با سویا ۲، خورش بامیه با دال عدس، خورش بامیه با قارچ، خورش بامیه بادمجان، خورش دال عدس با قارچ، خورش دال عدس با تمر هندی، خورش لوبیا سبز، خورش کدو حلوایی، خورش کدو خورشتی، خورش کلم بروکلی با سویا، خورش هویج و به، خورشت قیمه قارچ، خورش قیمه بادمجان، خورشت کنگر، سوپ صیفی جات ۱، سوپ صیفی جات ۲، سوپ کدو حلوایی، سوپ جو ۱، سوپ جو ۲، سوپ دال عدس، سوپ اسفناج، سوپ شلغم، سوپ لوبیا سبز، سوپ قارچ ۱، سوپ قارچ ۲، سوپ بامیه، سوپ کلم بروکلی ۲، سوپ گل کلم، سوپ کلم برگ، سوپ کلسیم، سوپ جو با شیر سویا، سوپ شهد نما، سوپ زرشک با جعفری، سوپ کاهو سبز، سوپ جو و اسفناج، کتلت عدس ۱، کتلت اسفناج، کتلت هویج و سیب زمینی، کتلت سویا با گندم جوانه زده، فلافل ساده، فلافل تنوری، فلافل با جعفری، دلمه کلم، دلمه فلفل دلمه ای، دلمه کدو خورشتی، دلمه برگ انگور، کوفته سبزیجات، کشک سویا، سس مایونز گیاهی، سس نخود جوانه زده، سس گوجه فرنگی ۱، سس گوجه فرنگی ۲، سس معطر، سس مخصوص ۱، سس مخصوص ۲، سس جعفری.

نکته:

• کسانی که با شکم سیر حجامت می کنند سریعاً دچار برص (ویتیلیگو) می شوند و لذا باید 2 ساعت از زمان خوردن غذا گذشته باشد بعد حجامت بکنند.
• لکه های پیسی با حجامت درمان نمی شوند.
• این روش درمانی از ساده ترین، ارزان ترین و بی عارضه ترین روش ها، برای درمان بیمار می باشد. و تنها در موارد بسیار نادر که سردی بر شخص بسیار غلبه کرده باشد یا شخص مشکل خاصی که مبهم باشد، داشته باشد درمان نمی شود وگرنه در تمام موارد این بیماری درمان دارد.
• چیزهایی که بلغم را زیاد می کند عبارت اند از: محیط سرد، غذای سرد، فضای شرم ناک، ترس، غم، کینه، حسد، حرص، بوی تعفن، تنهایی، بی تحرکی، دوست منفی و …
• هر جا سردی زیاد شد، ایمنی بدن کاهش پیدا می کند.
• اگر بلغم و سودا در بدن ممزوج و لزج باشد، چهره سیاه می شود و لکه های دو رنگ پدید می آید (هم سیاهی و هم سفیدی) اگر لزج نباشد تیرگی توی چشم دانه دانه می شود که به این بیماری ویتیلگو (برص) می گویند. و در درمان، اولویت با درمان سیاهی است و ممکن است لکه های سفد زیاد شود و بعداً درمان می شود.
• لکه های سفید (برص) از دست رفتن رنگدانه طبیعی در قسمت هایی از پوست است که بیشتر در صورت و دست ها رخ می دهد. این بیماری در بالغین جوان از همه شایع تر است و نیز گاهی به صورت خانوادگی مشاهده می شود. افراد مبتلا به برص دارای پچ های نامنظمی از پوست رنگ پریده، به علت از دست رفتن ملانین رنگدانه ای که باعث ایجاد رنگ پوست می شود هستند. این اختلال در افراد تیره پوست مشهودتر است. در حدود نیمی از همه موارد برص قبل از سن ۲۰ سالگی ایجاد می شود. این وضعیت منجر به ناراحتی جسمی نمی شود اما تعدادی از بیماران به علت تغییر رنگ پوستشان دچار مشکل روحی می شوند. به نظر می رسد که برص یک اختلال خود ایمنی است که در آن پادتن هایی توسط بدن تولید شده که عليه بافت های خودی عمل می کنند. در چنین شرایطی پادتن ها سلول های تولید کننده ملانین در پوست را تخریب می کنند. حدود یک نفر از هر ۳ فرد مبتلا به برص دارای سابقه خانوادگی هستند. به همین نسبت هم دارای یک نوع اختلال خود ایمنی دیگر مثل کم خونی بدخیم می باشند. از دست رفتن رنگ پوست به صورت تدریجی، در طی ماه ها حتى سال ها رخ می دهد. علایم آن عبارتنداز: پچ های پوستی بدون رنگدانه ممکن است در هر قدر قسمتی از بدن به وجود آیند اما در صورت و دست ها شایع ترند. در بعضی موارد بر روی نواحی پوستی مبتلا، موهای سفیدی به علت از دست رفتن رنگ دانه فولیکول های مو مشاهده می شوند. گاهی ممکن است بیماران در نواحی وسیعی از پوست خود رنگ دانه را از دست بدهند، در چنین مواردی احتمال دارد که بقیه پوست را سفید کنند تا رنگ کلی پوست یک نواخت تر به نظر رسد. هیچ علاج قطعی برای برص وجود ندارد و اغلب پچ های بدون رنگدانه به آهستگی شروع به بزرگ شدن می کنند. با این وجود حدود ۳ نفر از هر ۱۰ فرد مبتلا، رنگ طبیعی پوستشان را به طور خود به خودی باز می یابند.