حمله ایسکمیک گذرا: عبارت است از کاهش موقتی خونرسانی به بخشی از مغز، بخش آسیب دیده مغز موقتاً کارکرد طبیعی خود را از دست می دهد. افراد بالای40 سال مبتلا می گردند، بهبودی تقریباً همیشه کامل است.
علائم:
- منگی
- سردرد
- گیجی
- کرختی
- غش بدون کاهش هوشیاری
- گزگز در اندام های فوقانی و تحتانی
- اختلالات بینایی یا کوری گذرا در یک چشم
- از دست رفتن کارکرد عضلات در یک طرف بدن
علت:
- حملات ایسکمیک گذرا ناشی از انسداد نسبی یک شریان کوچک مغز یا یک شریان بزرگتر (معمولاً شریان کاروتید در گردن) هستند که خون را به شیران های مغز می رساند. انسداد غالباً حاصل یک لخته کوچک از قلب یا رگ خونی است که رها می شود و به مغز می رسد. این امر باعث کاهش موقتی جریان خون به بخشی از مغز و ایجاد علائم شبیه سکته مغزی می گردد.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- حمله قلبی
- بیماری قلبی
- دیابت شیرین
- سیگار کشیدن
- اضطراب و استرس
- پلی سیتمی (پرخونی)
- سابقه طبی شخصی یا خانوادگی فشار خون بالا و تصلب شرایین.
پیشگیری:
- سیگار نکشید
- آسپرین روزانه ممکن است کمک کنند، از پزشک خود در این مورد سوال کنید.
- حداقل 3 بار در هفته ورزش کنید تا از وضعیت قلبی، عروقی خوبی برخودار شوید.
- مرتب فشارخون خود را کنترل کنید، اگر بالا باشد، برای درمان جهت کاهش آن، از توصیه پزشک بهره گیرید.
عواقب مورد انتظار:
- حملات ایسکمیک گذرا معمولاً نشانه هایی از یک سکته مغزی غریب الوقوع هستند. این حملات باید درمان شوند تا خطر سکته مغزی در آینده که ممکن است باعث آسیب مغزی خطرناک و پایدار گردد، کاهش یابد، احتمال وقوع حملات ایسکمیک گذرا وجود دارد، شخص ممکن است دچار چندین حمله در روز یا تنها 3 الی 2 حمله در چند سال گردد، علائم هر حمله ممکن است مشابه یا کاملاً متفاوت از سایر حملات باشند، در برخی بیماران، علائم بدون باقی گذاشتن آسیب پایدار مکرراً ظاهر می شوند.
عوارض احتمالی:
- سکته مغزی، بدون درمان حدود 50% از بیماران دچار حمله ایسکمیک گذرا در عرض 5 ساله دچار سکته مغزی می شوند.
تشخیص:
- آزمایش خون
- انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار
- تنها راه تشخیص TIA از سکته این است که پزشک با سی تی اسکن یا ام آر آی به تصویر مغز شما نگاه بیندازد. اگر دچار سکته شده باشید، ممکن است تا ۲۴ الی ۴۸ ساعت در سی تی اسکن مشخص نشود. ام آر آی معمولاً زودتر سکته را نشان می دهد.
- پزشک برای معاینه علت TIA یا سکته از شما می خواهد سونوگرافی انجام دهید تا از بروز انسداد یا تشکیل پلاک در عروق کاروتید مطلع شود. همچنین لازم است اکو انجام دهید تا تشکیل لخته خون در قلب مورد بررسی قرار گیرد. به علاوه، ممکن است پزشک نوار قلب بگیرد و با اشعه ایکس از قفسه سینه عکس برداری کند.
درمان طب نوین:
- به کمک کاتتر می توان به شریان کاروتید دسترسی پیدا کرد. کاتتر از رگ کشاله ران وارد می شود. پزشک با استفاده از دستگاه شبیه به بالون عروق مسدود شده را باز می کند و داخل رگی که در حال باریک شدن است استنت یا سیم کوچک قرار می دهد تا جریان خون بهتر به مغز برسد.
- چند گزینه برای درمان TIA وجود دارد. این وضعیت منجر به آسیب یا ناتوانی دائمی مغز نمی شود، اما می تواند اولین نشانه هشدار دهنده سکته باشد. تمرکز درمان روی شروع یا تنظیم داروهایی است که باعث رسیدن بهتر خون به مغز می شوند. همچنین لازم است ناهنجاری ها و مشکلات بدن تشخیص داده شود تا خطر بروز TIA یا سکته در آینده کاهش یابد. از جمله گزینه‌های درمان می‌توان به دارو، جراحی و تغییر سبک زندگی اشاره کرد.
- جراحی: گاهی برای پیشگیری از بروز سکته در آینده به جراحی نیاز است. اگر شریان کاروتید در گردن به شدت باریک شده باشد و قادر به انجام آنژیوپلاستی و استنت گذاری نباشید، پزشک جراحی اندرآرترکتومی کاروتید را پیشنهاد می کند. پزشک در این روش پلاک و رسوبات چربی شریان کاروتید را پاک می کند. در نتیجه، خطر TIA یا سکته کاهش می یابد.
درمان طب سنتی:
- حجامت عام هر ماه یک بار.
- پشت هر گوش چند عدد زالو بیاندازید.
- شبی یک لیوان سرکه انگبین میل کنید.
- هر 6 ساعت یک قاشق مرباخوری سیاهدانه و عسل بخورید.
داروها:
- آلتپلاس
- نیمودیپین
- داروهای ضد پلاکت: این داروها مانع از چسبیدن پلاکت ها به یکدیگر و تشکیل لخته خون می شوند. از جمله: آسپرین، کلوپیدوگرل (پلاویکس)، پراسوگرل (افینت)، آسپرین، دیپیریدامول (آگرنوکس).
- ضد انعقادها مثل وارفارین برای کاهش تشکیل لخته های خونی، آسپرین روزانه، آسپرین می تواند تشکیل لخته را چنان کاهش دهد که احتمال ایجاد سکته مغزی به دنبال حملات ایسکمیک گذرا را کاهش دهد. آسپرین در مردان موثرتر از زنان به نظر می رسد. تیکلوپدین برای افرادی که نمی توانند آسپرین بخورند.
- داروهای ضد انعقاد خون: این داروها به جای هدف قرار دادن پلاکت‌ها، با هدف قرار دادن پروتئین هایی که باعث تشکیل لخته خون می شوند، از انعقاد خون جلوگیری می کنند. از جمله: وارفارین (کومادین)، ریواروکسابان (زارلتو)، آپیکسابان (الیکوییس)، اگر وارفارین مصرف می کنید، لازم است از طریق آزمایش خون تحت نظر باشید تا از مصرف دوز مناسب اطمینان حاصل شود. داروهایی نظیر ریواروکسابان و آپیکسابان به نظارت نیاز ندارند.
فعالیت:
- اگر مکرراً دچار حمله ایسکمیک گذرا می شوید، رانندگی نکنید؛ در اماکن مرتفع کار نکنید و با ماشین آلات کار نکنید.
رژیم غذایی:
- از یک رژیم غذایی طبیعی و کاملاً متعادل استفاده کنید که نمک و چربی و به ویژه چربی اشباع شده کمی داشته باشد.
- شیر بادام،