التهاب ملتحمه چشم (تراخم): عبارت است از التهاب سطح داخلی پلک و روی سفیدی چشم، این وضعیت در کودکان بیشتر اتفاق می افتد.

علائم:

1. درد چشم
2. تورم پلک ها
3. حساسیت به نور زیاد
4. ترشحات روشن، سبز یا زرد از چشم
5. قرمزی و احساس این که در چشم چیزی وجود دارد
6. خارش شدید (تنها در موارد التهاب ملتحمه از نوع آلرژیک)
7. وقتی که بیمار می خوابد، پوسته های چسبناک روی مژک ها باعث می شوند که پلک ها به هم بچسبند.

علت:

• عفونت باکتریایی
• بسته شدن نسبی مجرای اشکی
• آزردگی توسط مواد شیمیای، باد، گرد و غبار، دود و سایر انواع آلودگی هوا، یا مواد شیمیایی خانگی.
• آلرژی ناشی از مواد آرایشی، گرده گیاهان، گرد و غبار، دود و سایر انواع آلودگی هوا، یا مواد شیمیایی خانگی.
• عفونت ویروسی، التهاب ملتحمه می تواند همراه با سرما خوردگی یا بیماری هایی مثل سرخک وجود داشته باشد.
• نور شدید، مثل نور چراغ های مخصوص آفتاب گرفتن، انعکاس نور از روی برف، یا نور قوس های الکتریکی مورد استفاده در جوشکاری.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. شلوغ یا غیر بهداشتی بودن محیط زندگی
2. نوزاد مادرانی که حامل میکروب های سوازک و کلامیدیا هستند
3. مواجهه با دیگران در مکان های عمومی؛ مثل مهد کودک و مدرسه

پیشگیری:

1. دستان خود را به طور مرتب با صابون و آب گرم بشویید.
2. از قرار گرفتن در معرض مواد تحریک کننده چشم خودداری کنید.
3. درون چشم همه نوزادان تازه به دنیا آمده در زایشگاه ها و بیمارستان ها قطره آنتی بیوتیک ریخته می شود.
4. مواد آرایشی مخصوص خط چشم را در اختیار دیگران قرار ندهید، و ریمل را پس از 6 الی 4 ماه استفاه دور اندازید.

عواقب مورد انتظار:

• التهاب ملتحمه آلرژیک را می توان با حذف ماده آلرژی زا یا قرار نگرفتن در معرض آن، درمان کرد، البته احتمال عود آن وجود دارد، سایر انواع التهاب ملتحمه نیز با درمان، در عرض 2 الی 1 هفته خوب می شود (گاهی بر حسب علت التهاب ملتحمه، این مدت بیشتر طول می کشد).

عوارض احتمالی:

• اگر التهاب ملتحمه درمان نشود، امکان دارد گسترش یابد و منجر به آسیب دائمی قرنیه شود، که در این صورت بینایی دچار مشکل می شود.

تشخیص:

• اگرچه آزمایش‌هایی برای شناسایی باکتری‌ها وجود دارد، پزشکان در درجه اول با معاینه چشم و پلک‌های فرد بیمار، تراکوما یا تراخم را تشخیص می‌دهند. کارکنان مراکز بهداشتی در مورد روش‌های ابتدایی معاینه سلامت چشم آموزش دیده‌اند و می‌توانند با کمک یک ذره‎‌بین سبک و ساده، پنج مرحله تراخم کورکننده را تشخیص بدهند. هم‌چنین چشم پزشک شما می‌تواند بیشتر موارد التهاب ملتحمه را از طریق معاینه چشم تشخیص دهد. اگر شما سابقه سفر به کشوری که تراخم در آن شایع است را داشته‌اید، ممکن است او یک نمونه از سطح چشم شما بگیرد. برای این کار، پزشک چشم شما را بی‌حس کرده و روی سطح آن یک سواب چیزی شبیه گوش‌ پاک‌کن می‌کشد. تست‌های آزمایشگاهی نشان می‌دهد که آیا تراخم منبع عفونت چشم است یا نه. در موارد شدیدتر و پیشرفته‌تر تراخم، معاینه چشم موارد زیر را نشان می‌دهد: اسکار در داخل پلک فوقانی، رشد رگ های خونی جدید در قرنیه، برگشت مژه‌ها به سمت داخل چشم.

درمان طب نوین:

• آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان موارد اولیه تراخم موثر هستند. درمان زود هنگام عفونت می‌تواند از ایجاد عوارض طولانی‌مدت جلوگیری کند. درمان آنتی‌بیوتیکی برای بیماری فعال، استفاده یک‌ باره از قرص‌های آزیترومایسین است. با این حال، در صورت عدم بهبود بهداشت و دسترسی به آب تمیز، عفونت مجدد معمول است. موارد پیشرفته‌تر بیماری تراخم ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. در روش جراحی مژه‌هایی که به سمت داخل به سمت چشم برگشته‌اند را جابجا می‌کنند. این روش می‌تواند به کاهش ایجاد زخم و اسکار ناشی از آن در قرنیه کمک کرده و از افت بیشتر بینایی جلوگیری کند. یک چشم پزشک همچنین می‌تواند جای زخم شدید ناشی از تراخم را با پیوند قرنیه درمان کند. اگر قرنیه چنان کدر شود که بینایی به طور قابل توجهی مختل شود، پیوند قرنیه می‌تواند گزینه اصلی درمان برای برگشت بینایی باشد. به منظور از بین بردن تراکوم به عنوان یک مشکل بهداشت عمومی، استراتژی”S.A.F.E” توصیه شده توسط WHO وجود دارد. این استراتژی شامل: جراحی برای درمان تریشیازیس، تجویز آنتی‌بیوتیک برای از بین بردن عفونت کلامیدیا تراکوماتیس، تمیزی صورت و بهبود محیط زیست برای کاهش خطر انتقال است.

درمان طب سنتی:

• از مواد آرایشی چشم استفاده نکنید.
• محلول پیلوکارپین را در چشم بچکانید.
• برای رفع ناراحتی های چشم آلو را بر چشم بکشید.
• محلول بلودومتيل ۱% را روزی سه مرتبه در چشم بچکانید.
• رب غوره را بخشکانید و با آن سرمه تهیه کنید و به چشم بکشید.
• تا زمانی که عفونت برطرف نشده است از لنزهای تماسی استفاده نکنید.
• در مراحل اولیه، تراخم با قطره های چشمی یا پماد آنتی بیوتیکی درمان می شود.
• تراخم چشم هر روز صبح، ظهر و شب پماد اکسیدژن دومرکور ۱% را به چشم بکشید.
• خرمای سبز و کال را در آب غوره بجوشانید تا غلیظ شود بعد آب غلیظ آن را به چشم بکشید.
• از حوله یا پارچه خیس خورده یا آب گرم، یا آب سرد برای کاهش ناراحتی چشم استفاده کنید.
• یک تکه آهن تمیز را در آتش سرخ کنید بعد در ظرف شیر بیندازید آنگاه شیر دلمه خواهد شد. سپس آن را بر پشت چشم ضماد کنید.
• سولفات دوکوئیور (کات کبود) ۲۰ سانتی، پودر سوبلمه ۲ سانتی و گلسیرین ۲۰ گرم همه را مخلوط کرده و به دانه های تراخم که پشت چشم در می آید بمالید.
• عفونت ها غالباً توسط انگشتان، حوله و دستمال آلوده که با چشم دچار عفونت، تماسی داشته اند به دیگران انتقال می یابند.
• اگر قرنیه دارای اسکار شود، ممکن است بتوان با عمل پیوند قرنیه، آن را بازسازی کرد که در این عمل، قرینه فرد اهداء کنده برای جایگزینی قرنیه دارای اسکار به کار می رود.
• شش نخود مامیران و ۱۰ گرم چشم را همچون غبار نرم بسایید و با ۱۰ گرم آب دریا مخلوط کرده و هفت روز صبح و شب چشم ها را بسته و بر پلک ها بپاشید و مواظب باشید داخل چشم نرود.
• دستان خود را مرتباً با صابون ضد عفونی کننده بشویید، و برای شک کردن آنها از حوله کاغذی استفاده کنید، دست به چشمان خود نزنید و ترشحات چشم خود را با ملایمت با دستمال کاغذی تمیز پاک کنید.
• برای درمان ورم ملتحمه بهاره یا حساسیت چشمی هر روز ۱ قاشق شربت خوری از مخلوط مغز ناخنک نیم کوب شده و گل بابونه شیرازی و گل بنفشه را در یک لیوان آب بجوشانید بعد روزی چند مرتبه با آب صاف کرده آن چشم را بشویید.
• اگر عفونت در عرض 3 الی 2 روز به بهبود نگذاشت، امکان دارد عفونت با یک باکتری مقاوم یا یک ویروس، یا در اثر آلرژی ایجاد شده باشد، در اینجا، چشم پزشک ممکن است کشت ترشحات را در خواست کند یا بررسی های اختصاصی انجام دهد تا علت دقیق التهاب ملتحمه را مشخص کند.

داروها:

• آنتازولین
• بتامتازون
• امداستین
• اپیناستین
• بپوتاستین
• آلکافتادین
• کلرامفنیکل
• لودوکسامید
• ریمکسولون
• فلورومتولون
• لووفلوکساسین
• کرومولین سدیم
• قطره چشمی آنتی بیوتیکی یا ضد ویروسی، قطره چشمی سولفامیدی، یا پمادهای مربوطه برای مبارزه با عفونت، بسیاری از چشم پزشکان معتقدند که تا زمان قطعی شدن تشخیص نباید از قطره چشمی استروئیدی استفاده شود، زیرا اگر عفونت توسط ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد شده باشد، ریختن قطره چشمی استروئیدی در چشم ممکن است باعث گسترش عفونت از ملتحمه به قرنیه و آسیب چشم شود. گاهی امکان دارد آنتی بیوتیک خوراکی تجویز شود.

فعالیت:

• به محض رو به بهبود گذاشتن علائم، فعالیت های عادی خود را از سر گیرید.

رژیم غذایی:

• رژیم خاصی توصیه نمی شود.

نکته:

• راه های پیشگیری از بیماری های چشمی: اگر مایلید همیشه سلامت چشم خود را حفظ کنید به نکات زیر با دقت توجه فرمایید. ۱. به هرچه که بسیار سفید یا شفاف است نگاه نکنید. ۲. به نورهای شدید مانند نور خورشید یا نور پراژکتور و لامپ های گازی و نورهای متصاعد شده از جوشکاری ها نگاه نکنید. ۳. به برف هایی که روی آن را نور آفتاب فراگرفته است نگاه نکنید. ۴. از نگاه کردن به خطوط ریز نقشه های خیلی دقیق یا خط های بسیار ریز که احتیاج به نوردهی بیشتری دارد خودداری کنید. ۵. تلویزیون را از فاصله خیلی کم تماشا نکنید. ۶. عینک دیگران را به چشم نزنید. ۷. با دست آلوده یا دستمال و اشیاء آلوده چشم را پاک نکنید. 8. از گرد و غبار پرهیز کنید. ۹. زیاد از حد گریه نکنید. ۱۰. مقابل آتش خیلی شدید و گرم ننشینید. ۱۱. هنگام موتورسواری یا سوار شدن بر اتومبیل های بدون سقف و … مواظب باشید که سوز و باد قوی، میکروب ها و گرد و غبار با چشم برخورد نکند. ۱۲. به هیچ جسمی به مدت زیاد و به طور قائم نظر نیفکنید. ۱۳. از ورود دود به چشم دوری گزینید. ۱۴. از هوای بسیار گرم یا بسیار سرد دوری کنید. 15. از دیدن اشیاء خیلی روشن و درخشان که به چشم آزار می رساند مانند آینه ای که مقابل آفتاب گرفته شده و نور آفتاب را به چشم منتقل می کند پرهیز کنید. ۱۶. از زیاد بر پشت خوابیدن پرهیز شود. ۱۷. مواظب باشید که از خوابیدن با شکم پر یعنی فورا پس از صرف غذا و همچنین پس از خوردن غذاهای غلیظ و دیر هضم و پس از مصرف خوراکی هایی که طبیعت آن خیلی گرم است مانند سیر و پیاز و … پرهیز کنید. چون موجب زیان رساندن به چشم می گردد. ۱۸. بیش از اندازه نمک یا غذاهای شور مصرف نکنید. ۱۹. از پرخوری در شب یا هنگام بیدار شدن در نیمه شب پرهیز کنید. ۲۰. از بی خوابی های زیاد و بیدار ماندن بیش از حد بپرهیزید. ۲۱. اگر شکم هر روز کار نمی کند یا یبوست و خشکی مزاج دارید آن را برطرف سازید. ۲۲. به اشیایی که به سرعت می چرخند یا به سرعت از جلوی چشم عبور می کنند نگاه نکنید.
• اعمالی که برای سلامت چشم مفید است: ۱. هرچند روز یک بار صورت را در آب صاف و پاک فرو برید و چشم را در آن باز نگه دارید. ۲. گاهی سرمه و توتیا را با آب بادیان و آب مرزنجوش مخلوط کنید و در چشم بکشید. ۳. به علت اینکه چشم از اعضای مرطوب است و اکثراً رطوبت و سردی باعث ضعف آن مى شود، لذا بایستی گاهی از سرمه خشک و جلا دهنده چشم استفاده کرد تا چشم سالم بماند. ۴. در هر ماه دو تا سه مرتبه چشم را با آب خضض بشویید. ۵. رعایت حفظ محیط چشم، یعنی مزاج چشم را به حالت طبیعی نگهداشتن. برای این کار اگر مزاج چشم خشک باشد گاهی روغن بادام شیرین یا روغن بنفشه یا روغن بنفشه بادام یا روغن کدو در بینی بچکانید. همچنین می توانید در چشم سرمه مناسبی نیز به کار برید.