کراتیت: عبارت است از التهاب قرنیه شامل تورم قرنیه (بافت شفاف و گنبدی شکل در جلوی چشم شما که مردمک و عنبیه را می‌پوشاند) و یکی از شایع‌ترین بیماری‌های قرنیه است. التهاب قرنیه ممکن است با عفونت همراه باشد، و یا اینکه عفونی نباشد. التهاب غیر عفونی می‌تواند توسط آسیب نسبتاً جزئی، در نتیجه استفاده از لنزهای تماسی به مدت طولانی یا در اثر برخورد جسم خارجی با چشم ایجاد گردد. التهاب عفونی می‌تواند با باکتری، ویروس، قارچ و انگل ایجاد گردد.
علائم:
- تاری دید
- درد چشم
- افت بینایی
- قرمزی چشم
- حساسیت به نور
- احساس وجود جشم خارجی در چشم
- مشکل در باز کردن پلک، بدلیل درد یا سوزش
- اشک ریزی یا ترشح سایر مایعات بیش از حد از چشم
علت:
- وجود جسم خارجی در چشم
- باکتری: باکتری ایجاد کننده سوزاک می‌تواند سبب التهاب قرنیه شود.
- خشکی چشم در اثر اشکال در پلک یا عدم تشکل اشک به اندازه کافی
- کمبود ویتامین A (در صورت داشتن رژیم غذایی طبیعی، به ندرت رخ می دهد).
- عفونت های باکتریایی، ویروسی یا قارچی، شایع ترین آنها عفونت با ویروس تب خال است.
- ویروس‌ها: ویروس تبخال (هرپس سیمپلکس و هرپس زوستر) ممکن است سبب التهاب قرنیه عفونی شود.
- آلرژی یا حساسیت چشم به مواد آرایشی، آلودگی هوا، ذرات معلق (گرده گیاهان، گرد و غبار، قارچ یا مخمر) و سایر مواد آلرژی زا.
- نور شدید، مثلاً ناشی از جوشکاری یا انعکاس نور شدید خورشید از برف یا آب، توجه داشته باشید که علائم ممکن است تا 24 ساعت پس از مواجهه ظاهر نشوند.
- آسیب: اگر هر جسم خارجی سبب خراش یا آسیب سطح قرنیه شود، التهاب قرنیه غیرعفونی ممکن است ایجاد گردد. علاوه بر این، آسیب ممکن است سبب شود تا میکروارگانیسم‌هایی به قرنیه آسیب دیده راه پیدا کنند و سبب التهاب قرنیه عفونی شوند.
- لنزهای تماسی آلوده: باکتری، قارچ یا انگل (بویژه انگل میکروسکوپی آکانتامبا) ممکن است روی سطح لنزهای تماسی یا قاب آنها بنشیند. زمانی که لنزهای تماسی در چشم قرار دارند، ممکن است قرنیه آلوده شود و سبب التهاب قرنیه عفونی گردد. استفاده بیش از حد از لنزهای تماسی می‌تواند سبب التهاب قرنیه شود، که می‌تواند عفونی نیز باشد.
- آب آلوده: باکتری، قارچ، و انگل موجود در آب (بویژه در اقیانوس‌ها، رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و وان‌ها) می‌تواند زمانی که شنا می‌کنید، وارد چشم شما شود و سبب التهاب قرنیه گردد. اما، حتی اگر در معرض این باکتری، قارچ یا انگل قرار بگیرید، قرنیه سالم به ندرت عفونی می‌شود، مگر اینکه آسیبی در سطح قرنیه وجود داشته باشد (برای مثال، استفاده از لنزهای تماسی به مدت طولانی).
عوامل افزایش دهنده خطر:
- محیط زندگی شلوغ یا غیر بهداشتی
- تغذیه نامناسب، خصوصاً کمبود ویتامین A
- وجود یک بیماری که مقاومت بدن را کاهش داده باشد.
- عفونت های ویروسی در سایر نقاط بدن، خصوصاً تب خال اطراف دهان یا تب خال تناسلی
پیشگیری:
- اگر کار شما طوری است که احتمال آسیب به چشم وجود دارد، عینک محافظ به چشم بزنید.
- رژیم غذایی متعادل حاوی ویتامین A کافی داشته باشید یا مکمل مولتی ویتامین حاوی ویتامین A مصرف کنید.
عواقب مورد انتظار:
- به علت بستگی دارد، با درمان زود هنگام، اکثر انواع التهاب قرنیه قابل معالجه هستند.
عوارض احتمالی:
- آب سیاه
- زخم شدن قرنیه
- از دست دادن بینایی
- تشکیل جوشگاه دائمی در چشم
تشخیص:
- معاینه چشم: اگرچه ممکن است باز کردن چشم برای معاینه ناراحت کننده باشد، اما مهم است که پزشک شما چشم‌های شما را معاینه کند. این معاینه شامل میزان بینایی شما است.
- معاینه با پن‌لایت: پزشک شما ممکن است چشم‌های شما را با پن‌لایت معاینه کند، تا عکس‌العمل مردمک، اندازه و سایر فاکتورها را بررسی نماید. پزشک شما ممکن است لکه‌ای را در سطح چشم شما ایجاد کند، تا به وسعت و خصوصیات مشکلات قرنیه‌ای و زخم‌های آن پی ببرد.
- تست اسلیت لمپ: پزشک شما ممکن است چشم‌های شما را با استفاده از ابزار خاصی که اسلیت لمپ نامیده می‌شود، معاینه کند. این ابزار، منبع نورانی را فراهم می‌سازد تا وسعت و خصوصیات التهاب قرنیه، همچنین تأثیرات آن روی سایر ساختارهای چشمی مشخص گردد.
- تحلیل آزمایشگاهی: پزشک شما ممکن است نمونه کوچکی از اشک یا برخی سلول‌ها را از قرنیه شما بردارد تا آزمایش‌های تحلیلی را روی آنها انجام دهد و علت التهاب قرنیه را بیابد و به ایجاد یک طرح درمانی برای بیماری شما کمک کند.
درمان طب نوین:
- التهاب عفونی: درمان التهاب قرنیه عفونی بر اساس علل عفونت، متفاوت می‌باشد.
- التهاب قرنیه قارچی:التهاب قرنیه‌ای که با قارچ ایجاد شده باشد، نیازمند قطرههای ضدقارچ و داروهای ضد قارچ خوراکی است.
- جراحی: پزشک شما ممکن است در صورتی که دارو روی التهاب قرنیه اثری نداشته باشد، یا اگر سبب آسیب دائمی به قرنیه شود و بینایی شما را تا حد زیادی از بین ببرد، پیوند قرنیه را پیشنهاد کند.
- التهاب قرنیه ویروسی:اگر ویروس سبب عفونت شده باشد، قطرههای ضد ویروس و داروهای ضد ویروس خوراکی ممکن است اثربخش باشد. سایر ویروس‌ها تنها با قطره‌ای اشک مصنوعی از بین می‌روند.
- التهاب باکتریایی:برای التهاب قرنیه باکتریایی، قطره‌ای ضد باکتریایی ممکن است تمام آن چیزی باشد که شما برای درمان اثربخش عفونت نیاز داشته باشید. اگر عفونت متوسط یا شدید باشد، ممکن است نیاز داشته باشید تا آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی مصرف کنید و از عفونت رهایی یابید.
- التهاب قرنیه آکانتاموبا: درمان التهاب قرنیه‌ای که توسط انگل آکانتاموبا ایجاد شده باشد، می‌تواند دشوار باشد. قطرههای آنتی‌بیوتیک مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما برخی عفونت‌های ناشی از آکانتاموبا نسبت به دارو مقاوم هستند. موارد شدید التهاب قرنیه آکانتاموبا ممکن است نیازمند پیوند قرنیه باشد.
- التهاب غیر عفونی: درمان التهاب قرنیه غیرعفونی بر اساس شدت تغییر می‌کند. برای مثال، برای مشکلات جزئی ناشی از آسیب قرنیه، قطرههای اشک مصنوعی ممکن است تنها راه درمان باشد. اما، اگر التهاب سبب اشک‌ریزی و درد زیاد شود، استفاده از چشم بند ۲۴ ساعته و داروهای موضعی چشم ممکن است ضروری باشد.
درمان طب سنتی:
- برای رفع ناراحتی های چشم آلو را بر چشم بکشید.
- رب غوره را بخشکانید و با آن سرمه تهیه کنید و به چشم بکشید.
- غالباً پانسمان موقتی چشم ضروری است. این امر ممکن است از توانایی شما در مراقبت از خود بکاهد.
- یک تکه آهن تمیز را در آتش سرخ کنید بعد در ظرف شیر بیندازید آنگاه شیر دلمه خواهد شد. سپس آن را بر پشت چشم ضماد کنید.
داروها:
- ناتامایسین
- کلرامفنیکل
- کرومولین سدیم
- قطره ها و پمادهای آنتی بیوتیکی و ضد ویروسی
- برای درمان هرگونه التهاب چشم به پزشک مراجعه کنید، به هیچ عنوان قطره چشمی کورتونی در چشم نچکانید، این کار ممکن است بیماری را بدتر کند یا حتی باعث سوراخ شدن کره چشم شود.
فعالیت:
- پانسمان چشم فعالیت را محدود می کند، فعالیت های عادی خود را تدریجاً از سر گیرید.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین لبنیات بدون مصلح پرهیز کنید.
نکته:
- راه های پیشگیری از بیماری های چشمی: اگر مایلید همیشه سلامت چشم خود را حفظ کنید به نکات زیر با دقت توجه فرمایید. ۱. به هرچه که بسیار سفید یا شفاف است نگاه نکنید. ۲. به نورهای شدید مانند نور خورشید یا نور پراژکتور و لامپ های گازی و نورهای متصاعد شده از جوشکاری ها نگاه نکنید. ۳. به برف هایی که روی آن را نور آفتاب فراگرفته است نگاه نکنید. ۴. از نگاه کردن به خطوط ریز نقشه های خیلی دقیق یا خط های بسیار ریز که احتیاج به نوردهی بیشتری دارد خودداری کنید. ۵. تلویزیون را از فاصله خیلی کم تماشا نکنید. ۶. عینک دیگران را به چشم نزنید. ۷. با دست آلوده یا دستمال و اشیاء آلوده چشم را پاک نکنید. 8. از گرد و غبار پرهیز کنید. ۹. زیاد از حد گریه نکنید. ۱۰. مقابل آتش خیلی شدید و گرم ننشینید. ۱۱. هنگام موتورسواری یا سوار شدن بر اتومبیل های بدون سقف و … مواظب باشید که سوز و باد قوی، میکروب ها و گرد و غبار با چشم برخورد نکند. ۱۲. به هیچ جسمی به مدت زیاد و به طور قائم نظر نیفکنید. ۱۳. از ورود دود به چشم دوری گزینید. ۱۴. از هوای بسیار گرم یا بسیار سرد دوری کنید. 15. از دیدن اشیاء خیلی روشن و درخشان که به چشم آزار می رساند مانند آینه ای که مقابل آفتاب گرفته شده و نور آفتاب را به چشم منتقل می کند پرهیز کنید. ۱۶. از زیاد بر پشت خوابیدن پرهیز شود. ۱۷. مواظب باشید که از خوابیدن با شکم پر یعنی فورا پس از صرف غذا و همچنین پس از خوردن غذاهای غلیظ و دیر هضم و پس از مصرف خوراکی هایی که طبیعت آن خیلی گرم است مانند سیر و پیاز و … پرهیز کنید. چون موجب زیان رساندن به چشم می گردد. ۱۸. بیش از اندازه نمک یا غذاهای شور مصرف نکنید. ۱۹. از پرخوری در شب یا هنگام بیدار شدن در نیمه شب پرهیز کنید. ۲۰. از بی خوابی های زیاد و بیدار ماندن بیش از حد بپرهیزید. ۲۱. اگر شکم هر روز کار نمی کند یا یبوست و خشکی مزاج دارید آن را برطرف سازید. ۲۲. به اشیایی که به سرعت می چرخند یا به سرعت از جلوی چشم عبور می کنند نگاه نکنید.
- اعمالی که برای سلامت چشم مفید است: ۱. هرچند روز یک بار صورت را در آب صاف و پاک فرو برید و چشم را در آن باز نگه دارید. ۲. گاهی سرمه و توتیا را با آب بادیان و آب مرزنجوش مخلوط کنید و در چشم بکشید. ۳. به علت اینکه چشم از اعضای مرطوب است و اکثراً رطوبت و سردی باعث ضعف آن مى شود، لذا بایستی گاهی از سرمه خشک و جلا دهنده چشم استفاده کرد تا چشم سالم بماند. ۴. در هر ماه دو تا سه مرتبه چشم را با آب خضض بشویید. ۵. رعایت حفظ محیط چشم، یعنی مزاج چشم را به حالت طبیعی نگهداشتن. برای این کار اگر مزاج چشم خشک باشد گاهی روغن بادام شیرین یا روغن بنفشه یا روغن بنفشه بادام یا روغن کدو در بینی بچکانید. همچنین می توانید در چشم سرمه مناسبی نیز به کار برید.