استوماتیت: عبارت است از التهاب فراگیر دهان (شامل مخاط دهان، لب ها، زبان و کام) که دارای 2 نوع اصلی است: استوماتیت هرپسی حاد و استوماتیت آفتی (زخم دهان) که شایع تر است. سایر انواع عبارتند از ژنژیویت، پریودنتیت، کاندیدیاز (برفک) و آنژین و نسان، استوماتیت ممکن است نشانه ای از یک اختلال زمینه ای جدی تر باشد.

علائم:

1. تنفس بدبو
2. التهاب دهان
3. زخم های دهان
4. درد خفیف تا شدید
5. قرمزی و خونریزی
6. علائم بسته به نوع فرق می کنند
7. ممکن است با بی اشتهایی، خستگی، تب و تحریک پذیری همراه باشد.

علت:

• تروما
• عفونت
• خشکی
• کم خونی
• عوامل سمی
• کمبود ویتامین
• گاهی ناشناخته
• بیش حساسیتی
• تحریک کننده ها
• بیماری های خود ایمنی

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. پرتو درمانی
2. شیمی درمانی
3. سیگار کشیدن
4. دندان مصنوعی
5. دندان های ناهموار
6. عوراض جانبی داروها
7. آلرژی به غذا یا داروها
8. استرس روحی، اضطراب
9. سوء مصرف الکل، غذاهای داغ یا چاشنی ها
10. حساسیت به دهان شوها، رنگ شکلات ها ، رژ لب
11. مواجهه شغلی با رنگ ها، فلزات سنگین، بخار اسید، غبار صنعتی

پیشگیری:

• در صورت امکان از عوارض خطرزا اجتناب کنید.

عواقب مورد انتظار:

• در اکثر موارد در عرض 2 الی 1 هفته و در سایر موارد 3 الی 2 هفته بهبود می یابد. برخی نیازمند درمان هستند و سایرین خود به خود بهبود می یابند، پیامدهای دیگر به اختلال زمینه ای بستگی دارد.

عوارض احتمالی:

1. ممکن است پس از درمان عود کند.
2. اختلال زمینه ای ممکن است عوارض خطرناکی در بر داشته باشد.

تشخیص:

• انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار

درمان طب نوین:

• مدت زمان بر طرف شدن علائماستوماتیت دهان  بستگی دارد بیمار به کدام یک از انواع این بیماری مبتلا شده باشد. در صورتی که استوماتیت دهان ناشی از ویروس باشد شامل قرمزی و ورم لثه است و بیشتر در کودکان 2 تا 3 ساله دیده می شود. زخم هایی که بیشتر روی لثه ایجاد می شود دردناک است و کودک نمی تواند تغذیه کند و باعث بیقراری و گریه کودک می شود. این بیماری خود به خود و بعد از گذشت دوره خاصی که معمولاً یک هفته یا کمتر است از بین می رود. درمان این بیماری استوماتیت دهان عبارت از:
• نوع ناشی از رادیوتراپی با استفاده از دهان شویه ها، از جمله ماده ای به نام بنزین آمید که علائم را از بین می برد.
• در مورد استوماتیت آفتی یک قاشق شربت دیفن هیدارمین را به عنوان دهان شویه استفاده می کنند. پمادهای کورتیکواستروییدی نیز گاهی استفاده می شود.
• نوع ویروسی درمانی ندارد، در کودکان که بیقراری می کند باعث اضطراب در والدین می شود که با اطمینان دادن به آنها که علائم خود به خود از بین می رود.
• در اکثر موارد در عرض 2 الی 1 هفته و در سایر موارد 3 الی 2 هفته بهبود می‌یابد. برخی نیازمند درمان هستند و سایرین خود به خود بهبود می‌یابند. پیامدهای دیگر به اختلال زمینه‌ای بستگی دارد. ممکن است پس از درمان عود کند. اختلال زمینه‌ای ممکن است عوارض خطرناکی در بر داشته باشد.

درمان طب سنتی:

• ترک سیگار
• بهداشت کامل دهان مهم است.
• دندان ها مصنوعی را از لحاظ تناسب با لثه ها خوب کنترل کنید.
• مخلوط یک قاشق غذاخوری عسل با چند قطره اسانس اسطوخدوس.
• درمان بسته به علت فرق می کند، گاهی تعیین آن مشکل است، معاینه فیزیکی لازم است و گاهی تهیه گسترده یا کشت ضایعات عامل مسبب را مشخص می کند.

داروها:

1. مکمل های ویتامینی در صورت نیاز.
2. داروهای بی حس کننده موضعی ممکن است مفید باشند.
3. ممکن است شست و شو دهنده های بینی یا قرص های خوراکی تجویز شوند.
4. در صورتی که بتوان علت زمینه ای را کشف کرده داروها به طور خاص متوجه آن خواهند بود.
5. در صورت مشخص شدن عامل مسبب، داروها ضد قارچ، ضد باکتری یا استروئیدی موضعی

فعالیت:

• محدودیت لازم نیست.

رژیم غذایی:

• ممکن است لازم باشد از غذاهای چاشنی دار یا غذاهایی که سفت، تیز یا خشک هستند، اجتناب شود، از هر غذایی که یک واکنش آلرژیک بر می انگیزد، خودداری کنید.