آنژیوادم: عبارت است از انژیوادم یک تورم موقتی زیر جلدی یا زیر مخاطی است که معمولاً روی پوست، دستگاه گوارش و مجرای تنفسی تأثیر می‌گذارد. در برخی موارد، این تورم‌ها با ظهور کهیر همراه است؛ به همین دلیل از آن به‌عنوان کهیر غول‌ پیکر هم یاد می‌شود. علائم آنژیوادم معمولاً با سرعت بالایی ظاهر می‌شود و در بیشتر اوقات در عرض یک یا چند روز بهبود پیدا می‌کند. انژیوادم اغلب لب‌ها و چشم‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اما اگر به مجرای تنفسی برسد، مسئله‌ای جدی و حتی کشنده خواهد بود.

انواع آنژیوادم:

1. آنژیوادم آلرژیک یا مزمن: این نوع آنژیوادم شایع‌ترین نوع بیماری است و عمدتا به دلیل واکنش به غذا، دارو یا سایر آلرژی‌ها رخ می‌دهد. اصلی‌ترین علل ایجاد این نوع آنژیوادم عبارت‌اند از: لاتکس، بادام‌ زمینی، نیش حشرات، آنتی‌بیوتیک. آنژیوادم مزمن در عرض چند دقیقه یا چند ساعت پس از تماس با مواد آلرژی‌زا ایجاد می‌شود و عموما در عرض چند روز بهبود پیدا می‌کند. علائم آنژیوادم ارثی معمولا تورم در نواحی نرم بدن مانند لب، چشم و اندام تناسلی است.
2. آنژیوادم غیر آلرژیک ناشی از دارو: این نوع انژیوادم زمانی رخ می‌دهد که فرد واکنش غیر آلرژیک به دارو داشته باشد و با توجه به اینکه با بروز کهیر یا خارش همراه نیست، به‌راحتی از انژیوادم آلرژیک قابل تشخیص است. شایع‌ترین علت بروز این نوع بیماری، داروهای مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین و رایج‌ترین داروهای درمان فشار خون هستند.
3. آنژیوادم ارثی (HAE): آنژیوادم ارثی، کمتر از دو نوعی که در بالا به آن‌ها اشاره شد رایج است. در صورتی که کمبود یا نقص یک آنزیم در مسیر کمپلمان که بخشی از سیستم ایمنی شما را تشکیل می‌دهد به ارث ببرید، ممکن است به این بیماری مبتلا شوید.
4. آنژیوادم ایدیوپاتیک: آنژیوادم ایدیوپاتیک زمانی رخ می‌دهد که پزشک نتواند دلیلی برای بروز بیماری پیدا کند. معمولا 40 درصد از بیمارانی که آنژیوادم را تجربه می‌کنند، بیماری‌شان در این دسته قرار می‌گیرد. متاسفانه متخصصان تاکنون نتوانسته‌اند اطلاعات زیادی درباره چگونگی بروز آنژیوادم ایدیوپاتیک یا ماهیت آن کسب کنند.
5. آنژیوادم اکتسابی: آنژیوادم اکتسابی معمولاً پس از عفونت یا ابتلا به بیماری لوپوس ایجاد می‌شود. در موارد نادری این بیماری ممکن است نتیجه سرطان خون یا لنفوم نیز باشد. از دیگر دلایل بروز آنژیوادم اکتسابی، بیماری‌های خودایمنی است.

علائم:

1. تنگی نفس
2. ایجاد خارش
3. صورت پف‌کرده یا متورم
4. تورم در دست، پا یا اندام تناسلی
5. احساس درد و گرما در ناحیه متورم
6. احساس سوزش و درد در ناحیه متورم
7. سرگیجه یا غش به‌دلیل نوسان فشارخون
8. تورم در ناحیه چشم‌ها و دهان از جمله لب و زبان
9. در لایه های عمقی تر بافت زیرپوستی رخ می دهد.
10. تورم در دهان، گلو یا مجرای تنفسی؛ در صورت مشاهده این نشانه، بلافاصله باید از اورژانس کمک بگیرید.
11. بادکردگی ها به رنگ قرمز و تقریبا به شکل بیضی و یا گرد هستند و قطرشان از چند میلی متر تا چند سانتی می باشد.
12. مشکلات گوارشی در صورت حمله بیماری به روده‌ها؛ در این حالت بیمار ممکن است با مشکلاتی مثل درد شکم، اسهال یا حالت تهوع و استفراغ دست و پنجه نرم کند.

علت:

• ممکن است بر بر اثر ژنتیک و ارثی باشد که بسیار نادر است.
• عوامل محیطی مانند گرما و سرما و آب و نورخورشید و غیره.
• بر اثر حساسیت های آلرژیک مانند نیش حشرات و گرده گل و گیاهان و غیره.
• مصرف برخی خوراکی ها مانند ماهی و بادام زمینی و شیر و مغز های آجیل و غیره.
• گاهی ممکن است به علت بیماری های تیروئید و عفونت های باکتریایی یا ویروسی ولوپوس و غیره نیز در فرد ایجاد گردد.
• هر دارویی ممکن است باعث بروز کهیر و آنژیوادم در فرد شود. اما مصرف برخی داروها شایع تر می باشد مانند آسپرسن و ناپروکسن و داروهای فشار خون.
• در بسیاری از موارد، علت آنژیوادم مشخص نیست. یک فرضیه این است که مشکلی نامعلوم در سیستم ایمنی موجب بروز علائم می گردد. برخی عوامل که بروز تورم را تحریک می کنند شامل اضطراب یا استرس، عفونت های خفیف، دمای هوای سرد یا گرم و ورزش سنگین هستند. در موارد بسیار نادر، تورم در اثر یک بیماری همانند لوپوس یا لنفوم (سرطان سیستم لنفاوی) ایجاد می شود. آنژیوادم بدون دلیل مشخص آنژیوادم ایدیوپاتیک نام می گیرد.

عوارض احتمالی:

1. خطرناک‌ترین عوارض آنژیوادم، تورم در ناحیه گلو و انسداد مجرای تنفسی است. آنژیوادم در ابتدای امر معمولاً خفیف است و مشکلی ایجاد نخواهد کرد؛ اما اگر آنژیوادم حلق را درگیر کند، ممکن است عوارضی جدی برای فرد ایجاد شود. در صورتی که آنژیوادم با مشکلاتی مثل اختلال در تنفس (به ‌ویژه اگر با سرعت در حال تشدید باشد)، غش و سرگیجه همراه باشد. در چنین شرایطی بیمار باید سریعا خود را به اورژانس و بیمارستان برساند.

تشخیص:

1. بررسی علائم و سابقه پزشکی: پزشک با بررسی علائم و سابقه پزشکی بیمار، به خوبی می تواند علت آنژیوادم را مشخص کند. اگر بیمار قبل از بروز علائم در معرض عاملی که موجب بروز واکنش های آلرژیک می شود قرار گرفته باشد یا دچار راش برآمده و خارش دار شده باشد، پزشک به آنژیوادم آلرژیک مشکوک خواهد شد. اگر بیمار در حال مصرف دارویی باشد که موجب آنژیوادم می گردد مانند مهار کننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین برای فشار خون، احتمال آنژیوادم ناشی از دارو وجود دارد. اگر فرد سابقه خانوادگی آنژیوادم داشته باشد، ممکن است علائم در اثر یک نقص ژنتیکی بروز کنند.
2. تست های آلرژی: اگر تشخیص پزشک این باشد که علائم در اثر واکنش آلرژیک ایجاد شده اند، تست هایی برای تایید تشخیص انجام می گیرند. در تست تحریک پوستی، پوست به کمک مقدار کمی آلرژن تحریک می شود تا بروز واکنش آلرژیک مشاهده شود. در آزمایش خون، با بررسی نمونه خون بیمار می توان واکنش سیستم ایمنی به یک آلرژن مشکوک را بررسی کرد. این تست ها ماده ای که سبب آلرژی شده است را مشخص می کنند.
3. آزمایش خون: اگر پزشک به این که علائم بیمار در اثر یک نقض ژنتیکی که آن را از والدین خود به ارث برده است، مشکوک شود، آزمایش خون را توصیه می کند. این آزمایش سطح ماده ای به نام مهار کننده C1 استراز را در خون اندازه می گیرد؛ این ماده در تنظیم سیستم ایمنی نقش دارد. سطح پایین مهار کننده C1 استراز نشان دهنده وجود یک مشکل ژنتیکی است که مقدار تولید این ماده را در بدن مشخص می کند.

درمان طب نوین:

• درمان آنژیوادم حاد و انواع دیگر آن با توجه به علل بروز بیماری متفاوت است. در صورت مواجهه با بیماری، قبل از هر چیزی باید اطمینان حاصل کنید که آنژیوادم بر دستگاه تنفسی‌تان تاثیر نگذاشته باشد. در صورتی که آنژیوادم شدید شود، ممکن است حتی خطر مرگ را هم در پی داشته باشد. روش‌های درمان آنژیوادم با توجه به علل بروز بیماری عبارت‌اند از:
• مصرف آنتی هیستامین در درمان کهیر و آنژیوادم خفیف.
• در صورتی که آنژیوادم خفیف باشد ممکن است به خودی خود بهبود یابد و از بین برود.
• در بیماری آنژیوادم حاد اپی نفرین و یا دوز بالای آنتی هیستامین تجویز می گردد و در برخی موارد توصیه می شود که فرد اپی نفرین داشته باشد تا در مواقع اضطراری بتواند خودش تزریق نماید.
• در صورتی که آنژیوادم ارثی باشد با استفاده از کنترل کننده های پروتئین خون می توان میزان پروتئین خون را تنظیم کرد.
• در آنژیوادم حاد و شدید داروهای کورتیکوستروئید خوراکی مانند پردنیزون جهت کاهش ورم و خارش و قرمزی تجویز می گردد.
• در مواردی که آنتی هیستامین و کورتیکوستروئید ها در فرد اثری نداشت از داروهای اتوایمون جهت آرام کردن دستگاه های ایمنی استفاده می کنند.

درمان طب سنتی:

• انجام حجامت آلرژیک 1 تا 3 مرتبه.
• شبی یک لیوان سرکه انگبین میل کنید.

داروها:

• کلماستین
• داروهای ضد خارش: درمان استاندارد برای این آلرژی آنتی هیستامین است که باعث کاهش خارش، تورم و دیگر علائم آلرژیک می شود.
• داروهای ضد التهاب: برای کهیر یا آنژیوادم حاد، پزشکان گاهی اوقات دارو های خوراکی کورتیکواستروئید (corticosteroid) از جمله پردنیزون (prednisone) را تجویز می کنند که تورم، سرخی و خارش را کاهش می دهد.
• داروهایی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کنند: اگر داروهای آنتی ‎هیستامین و کورتیکواستروئید غیرموثر باشند، پزشک شما ممکن است دارویی را برای آرام ساختن یک سیستم ایمنی فعال تجویز کند.
• داروهای کاهنده درد و تورم: نوع مزمن را می توان با نوعی داروی ضدالتهابی فاقد استروئید با نام آنتاگونیست لکوترین (leukotriene antagonists)  درمان کرد.
• کنترل کننده های پروتئین خون: اگر مبتلا به آنژیوادم ارثی هستید، داروهای گوناگونی وجود دارند که می توانند با تنظیم میزان برخی از پروتئین­های موجود در خون علائم بیماری را کاهش دهند.

فعالیت:

• تا زمان بهبودی کامل از انجام هرگونه فعالیت شدید بدنی پرهیز کنید.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات پاستوریزه و همچنین سرخ کردنی ها، ادویه جات تند پرهیز کنید.

نکته:

• تفاوت کهیر و آنژیوادم پوستی: کهیر و آنژیوادم از این نظر که در واکنشی آلرژی‌زا به غذا، دارو و اجسام دیگر بروز پیدا می‌کنند، بسیار مشابه یکدیگر هستند. علاوه بر این، هر دو بیماری هیچ مشکل حادی در درازمدت برای بیمار ایجاد نمی‌کنند و معمولاً پس از چند روز بهبود پیدا می‌کند. اما انژیوادم بر لایه‌های عمیق‌تر پوست تأثیر می‌گذارد و بر خلاف کهیر، عموماً باعث ایجاد تورم‌های دردناک در اطراف چشم، لب‌ها و گونه‌ها می‌شود. در واقع، برجستگی‌های ناشی از آنژیوادم بزرگ، ضخیم و سفت بوده و گاه با احساس گرما در نواحی درگیر همراه هستند. این دو بیماری ممکن است به‌طور هم‌زمان یا مجزا پوست را درگیر کنند.