آرنج تنیس بازان (تنیس البو): عبارت است از التهاب نواحی استخوانی آرنج، عضلات، تاندون ها و اپی کوندیل (یک برجستگی استخوانی در سطح خارجی آرنج که در آنجا عضلات ساعد به استخوان بازو می چسبند) آرنج را درگیر می کند. بیشتر، بزرگسالان (40 الی 20 ساله) را مبتلا می کند.
علائم:
- بیماری بیشتر در دست غالب که معمولاً دست راست است دیده می شود.
- قدرت مشت کردن کاهش پیدا می کند: معمولاً قدرت مشت کردن دست هم کاهش پیدا می کند، علائم معمولاً با فعالیت ساعد مثل گرفتن یک راکت یا چرخاندن یک آچار، سفت کردن شیر آب، چرخانن دستگیره در، چای ریختن یا دست دادن بیشتر می شود.
- درد و احساس سوزش در قسمت خارجی آرنج: نشانه های بیماری معمولاً بتدریج ظاهر می شود و در عرض چند ماه شدت میابد. این بیماری معمولاً با ضربه یا آسیب منفردی شروع نمی شود. مهمترین علامت بیماری درد و احساس سوزش در قسمت خارجی آرنج است.
علت:
- التهاب تاندون: تنیس البو بر اثر التهاب تاندون بوجود میاید. تاندون عضلاتی که در قسمت خارجی ساعد قرار داشته و موجب حرکت مچ و انگشتان دست می شوند در بالای ساعد به سطح خارجی آرنج می چسبند. اینهاعضلات اکستانسور و سوپیناتور ساعد هستند. محل دقیق اتصال این تاندون ها سطح خارجی پایین ترین قسمت استخوان بازو است. بر اثر حرکات تکراری که با قدرت زیاد انجام می شوند (مثلاً ضربات مکرری که یک تنیس باز با راکت به توپ وارد می کند) محل اتصال این تاندون ها به استخوان تحت کشش فراوان قرار می گیرد. بتدریج آسیب هایی بصورت پارگی های میکروسکوپی در این ناحیه ایجاد شده و واکنش بدن به این آسیب ها بصورت التهاب و درد ظاهر می شود. محل اتصال این تاندون ها بر روی یک برجستگی به نام اپی کندیل خارجی است. با خم و راست شدن مکرر آرنج، تاندون های ذکر شده بر روی این برجستگی استخوانی به جلو و عقب می روند و این حرکت در دراز مدت می تواند موجب آسیب به تاندون شود. گرچه این بیماری به تنیس بازان منتسب شده است ولی بیشتر در خانم های خانه دار و کسانی که با دست کارهای سنگین انجام می دهند دیده می شود. در بسیاری مشاغل مثل نقاشی ساختمان، لوله کشی، نجاری، تعمیرکار اتومبیل، آشپزی و قصابی احتمال این آسیب وجود دارد. سن اکثر بیماران بین ۳۰ تا ۵۰ سال است.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- وضعیت فیزیکی نامناسب
- شرکت در ورزش هایی که مستلزم حرکات شدید یا مکرر ساعد باشند مثل تنیس
- شغل هایی که مستلزم حرکات شدید یا مکرر ساده باشند مثل مکانیکی یا درودگری
پیشگیری:
- برای افزایش تدریجی قدرت خود، از تمرینات وضعیت دهنده ساعد استفاده کنید.
- قبل از شرکت در ورزش ها به ویزه رقابت ها، به آهستگی و به طور کامل خود را گرم کنید.
- تا وقتی که در شرایط عالی قرار بگیرید، ورزشهایی مثل تنیس را به مدت طولانی انجام ندهید.
- اگر به تازگی یادگیری تنیس را آغاز کرده اید، از فرد متخصص کمک بگیرید، روش و وضعیت قرارگیری در پیشگیری از آسیب ها مهم هستند.
- راکت های تنیس می تواد آرنج تنیس بازان را بدتر کنند. انتخاب اندازه یا نوع متفاوت (بزرگ تر، قابل انعطاف تر، دسته بزرگتر) ممکن است کمک کننده باشد.
عواقب مورد انتظار:
- معمولاً قابل علاج است اما درمان ممکن است 3 الی 6 ماه زمان ببرد.
عوارض احتمالی:
- پارگی کامل رباط که برای ترمیم نیازمند جراحی است.
تشخیص:
- انجام معاینات بالینی و تست اشعه ایکس یا انواع دیگر تست های تصویربرداری: در طول آزمون فیزیکی، پزشک ممکن است به نقاط درگیر و یا مشکوک به آسیب فشار وارد کند یا از فرد بخواهد آرنج، مچ یا انگشتانش را به روش های مختلف تکان دهد. در بسیاری از موارد، سابقه پزشکی و آزمون فیزیکی اطلاعات کافی را در اختیار پزشک قرار می دهد تا بتواند تنیس البو را تشخیص دهد. اما اگر پزشک مشکوک به عامل دیگری برای ایجاد علائم در فرد شده باشد، ممکن است تست اشعه ایکس یا انواع دیگر تست های تصویربرداری را تجویز کند.
درمان طب نوین:
- در 90 درصد موارد بیماری بدون عمل جراحی قابل درمان است. برای درمان از روش های زیر استفاده می شود:
- شوک ویو تراپی: بصورت فرستادن امواج صوتی به ناحیه آرنج بوسیله دستگاه های خاص است.
- تغییر در استفاده از وسایل: بطور مثال تغییر اندازه راكت یا سفتی نخ های آن می تواند درد را كاهش دهد.
- استراحت: اولین قدم در درمان اینست كه باید از ورزش یا فعالیت های شدید بدنی كه درد را افزایش می دهند اجتناب كرد.
- بریس: بریس های خاصی كه دور قسمت بالایی ساعد را می گیرند می توانند موجب استراحت عضلات و تاندون و كاهش درد شوند.
- تزریق کورتیکو استروئید: در بعضی موارد ممكن است پزشك معالج تصمیم به تزریق كورتیكواستروئید یا پی آر پی در محل درد بگیرد.
- فیزیوتراپی: بصورت انجام نرمش های كششی و تقویت كننده ساعد و استفاده از ماساژ یخ و یا اولتراسوند و یا تحریك عضلات ممكن است مفید باشد.
- دارو: استفاده از داروهای ضد التهاب مثل سلكوكسیب یا ناپروكسن مفید است. همچنین تزریق بی حس کننده ها یا داروهای کورتیزونی، کورتیزون التهاب را کاهش می دهد و بی حس کننده ها موقتاً درد را تسکین می دهند.
- جراحی: اگر با انجام اقدامات ذكر شده بمدت 6 تا 12 ماه درد بهتر نشد ممكن است عمل جراحی بتواند به بیمار كمك كند. جراحی معمولاً بصورت آزاد كردن محل اتصال عضلات اكستانسور ساعد از اپی كندیل خارجی و گاهی آزاد كردن شاخه عمقی عصب رادیال در ناحیه آرنج است. جراحی ممكن است بصورت باز یا به توسط آرتروسكوپ انجام شود. بعد از جراحی اندام فوقانی بمدت یك هفته در آتل بی حركت می ماند و سپس آتل خارج شده و نرمش های كششی و تقویتی تا دو ماه زیر نظر فیزیوتراپ و پزشك معالج انجام می شود. بیمار معمولاً می تواند بعد از 4 تا 6 ماه به فعالیت ورزشی برگردد. جراحی معمولاً در 80 درصد موارد موفقیت آمیز است. البته قدری كاهش در قدرت عضلات ساعد ممكن است بعد از جراحی بوجود آید.
درمان طب سنتی:
- سه مرحله به فاصله هر 15 روز یک بار، زالو روی موضع قرار دهید.
- با روغن های نظیر روغن فلفل (در صورتی که حساسیت پوستی ندارید استفاده کنید)، روغن بادام تلخ، روغن سیاهدانه چه به صورت ترکیبی یا به صورت تکی موضع را روزی سه بار خوب ماساژ دهید و از حوله و اتو برای گرم کردن موضع استفاده کنید.
داروها:
- ناپروکسن
- ایبوپروفن
- سلکوکسیب
- پودر کلاژن
فعالیت های بدنی:
- تا زمان محو علائم، فعالیتی را که باعث ایجاد آرنج تنیس بازان بود، ترک کنید. سپس به تدریج پس از وضعیت گیری مناسب، فعالیت طبیعی خود را از سر بگیرید.
- چرخش مچ دست: آرنج را تا زاویه 90 درجه خم کنید، دست را به سمت بیرون بکشید، کف دست رو به بالا، مچ دست را به تدریج بچرخانید، تا کف دست رو به پایین باشد، این موقعیت را برای 5 ثانیه نگه دارید، 9 بار دیگر این عمل را تکرار کنید، دو ست 10 تایی دیگر این کار را تکرار کنید.
- چرخش مچ با وزنه: چرخش مچ دست با وزنه، همان چرخش مچ دست به بالا است. اما در این تمرین، شخص از یک وزنه مانند یک دمبل کوچک یا یک قوطی کنسرو استفاده می کند.
- بالا بردن مچ در حالت کف دست رو به بالا: یک وزنه سبک مانند یک دمبل کوچک یا یک کنسرو را بردارید، آرنج را با زاویه ای 90 درجه خم کنید، دست را به سمت بیرون بکشید، کف دست رو به بالا، مچ را به سمت بدن خم کنید، این وضعیت را به مدت 5 ثانیه نگه دارید، سپس به آرامی رها کنید، نه بار دیگر تکرار کنید، دو ست دیگر 10 تایی تکرار کنید.
- خم کردن آرنج: صاف بایستید، ساعد را به یک طرف پایین بیاورید، به آرامی ساعد را به سمت بالا خم کنید تا دست شانه را لمس کند، این موقعیت را 15 تا 30 ثانیه نگه دارید، 9 بار دیگر این تمرین را تکرار کنید.
- کشش عضله مچ دست: ساعد را مستقیماً در مقابل بدن بلند کنید، کف دست به سمت پایین باشد، سپس به آرامی مچ را به سمت پایین خم کنید، با استفاده از دست دیگر، به آرامی دست را به سمت بدن بکشید، این موقعیت را 15 تا 30 ثانیه نگه دارید، مچ را مجدداً صاف کنید، دوبار دیگر تکرار کنید، دو ست دیگر 3 تایی تکرار کنید.
- منقبظ کردن عضله مچ دست: ساعد را مستقیماً در مقابل بدن بلند کنید، کف دست به سمت پایین باشد، سپس به آرامی مچ را به سمت بالا خم کنید، با استفاده از دست دیگر، انگشتان را به آرامی به طرف بدن بکشید، این موقعیت را 15 تا 30 ثانیه نگه دارید.دوباره مچ را صاف کنید، دوبار این تمرین را تکرار کنید، دو ست دیگر 3 تایی تکرار کنید.
- فشار مچ دست: از یک حوله رول شده، جوراب یا توپ تنیس استفاده کنید و آن را در کف دست قرار دهید، توپ یا حوله را با انگشتان فشار دهید تا یک مشت ایجاد شود، به مدت 10 ثانیه محکم فشار دهید، نه بار دیگر این تمرین را تکرار کنید.
- پیچاندن حوله: یک حوله را به صورت شل رول کنید و دو انتهای آن را با دست بگیرید، شانه ها را آرام نگه دارید، حوله را با حرکت دادن دست ها در جهت های مخالف بپیچید، گویی دارید آن را میچلانید، 9 بار دیگر این تمرین را تکرار کنید، سپس ده بار دیگر چرخاندن حوله را در جهت معکوس تکرار کنید.
رژیم غذایی:
- رژیم غذایی خاصی ندارد.
نکته:
- تنیس البو Tennis elbow یا Lateral epicondylitis شایعترین علت درد آرنج است. درد معمولاً در قسمت خارجی آرنج احساس می شود. علت این نامگذاری شیوع زیاد این بیماران در بین تنیس بازان است Elbow به معنای آرنج است پس می توان این بیماری را بصورت تحت اللفظی آرنج تنیس بازان نامید. البته این بیماری در بسیاری ورزش های دیگر بخصوص آنهایی که با راکت انجام می شوند دیده می شود.