آب مروارید: عبارت است از آب مروارید یک از بیماری های شایع چشم است که در افراد مسن به وجود می آید. آب مروارید یک یا چند ناحیه ابری شکل یا کدر در عدسی است. در مرحله ابتدایی تشکیل آب مروارید پروتئین های موجود در بعضی از رشته های عدسی به صورت غیر طبیعی در می آیند. بعداً همین پروتئین ها منعقد شده و به جای رشته های پروتئینی شفاف طبیعی عدس نواحی کدری تشکیل می دهد. هرگاه آب مروارید انتقال نور را آنقدر کاهش دهد که دید را شدیداً مختل سازد، می توان این حالت را با خارج کردن تمام عدسی توسط عمل جراحی تصحیح کرد، اما پس از عمل جراحی، چشم قسمت زیادی از نیروی انکساری خود را از دست می دهد که این ضعف، توسط قرار دادن یک عدسی محدب قوی در جلوی چشم جبران می شود، می توان یک عدسی مصنوعی با قدرت حدود 20 دیوپتری را به جای عدسی خارج شده، در داخل چشم پیوند زد.

انواع آب مروارید:

1. آب مروارید هسته‌ای:این عارضه در ناحیه مرکزی (هسته) عدسی ایجاد می‌شود. کاتاراکت هسته‌ای معمولاً پی‌آمد بالا رفتن سن است.
2. آب مروارید زیر کپسولی:این عارضه پشت عدسی چشم رخ می‌دهد. بیماران مبتلا به دیابت یا افرادی که دوز بالایی از داروهای استروئیدی مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به آب مروارید زیرکپسولی قرار دارند.
3. آب مروارید قشری:مشخصه این عارضه لکه‌های تیره سفید و مثلثی شکلی است که از دور عدسی چشم شروع می‌شود و مانند پره چرخ تا مرکز عدسی امتداد می‌یابد. این نوع آب مروارید قشر عدسی یعنی بخشی از آن را درگیر می‌کند که اطراف هسته مرکزی قرار دارد.

علائم:

1. دو تا دیدن اشیاء (گاهی)
2. کدر شدن و رنگ سفید شیری در آمدن مردمک ها (تنها در مراحل پیشرفته)
3. افرادی که دچار بیماری های چشمی می شوند، از دو حالت خارج نیستند، این افراد اغلب دچار اسهال یا یبوست مزاج اند و گاه هر دو را با هم دارند.
4. تاری دید که ممکن است در نور روشن بدتر باشد. تاری دید ممکن است اول بار وقتی توجه فرد را جلب کند که بهنگام شب در حال رانندگی باشد و به نظر وی برسد که نورهای پخش می شوند یا هاله ای دور آنها وجود دارد.

علت:

• چاقی
• فشار خون بالا
• آسیب به چشم
• روند طبیعی پیری
• کمبود ویتامین E
• نزدیک بینی شدید
• سابقه جراحی چشم
• درمان جایگزینی هورمونی
• سابقه خانوادگی آب مروارید
• سابقه التهاب یا آسیب دیدگی چشم
• آب مروارید تبلور سودا در چشم است.
• مصرف استاتین برای کاهش کلسترول
• مصرف بیش از حد نوشیدنی های الکلی
• داروها، به خصوص کورتیزون و مشتقات آن
• اشعه ماوراء بنفش خورشید و دیگر منابع نوری
• نداشتن ورزش و نرمش و تحرک لازم در زندگی
• عصبی شدن و حرص خوردن و استرس و اضطراب
• ناراحتی های گوارشی به خصوص ناراحتی روده بزرگ
• در بیماری هایی که قند خون بالا است، مثل دیابت شیرین
• داشتن یبوست مزاج و همچنین داشتن اسهال های مکرر و مداوم
• نداشتن برنامه منظم در زندگی و کار و استراحت و خواب و خوراک
• استفاده از غذاهای گوشتی و نوشیدن بیش از حد چای و قهوه و نسکافه
• قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس، امواج میکرو ویو و اشعه مادون قرمز
• التهاب، مثل اووئیت (التهاب آن قسمت هایی از چشم که عنبیه را می سازد)
• استفاده از غذاهای ممنوع و مضر، نوشیدن مایعات و خوردن ماست همراه با غذای اصلی
• استفاده از داروهای مختلف برای بیماری های چشمی می تواند عامل دیگر برای این بیماری باشد.
• استفاده نکردن از چشم (مطالعه و …) و انجام ندادن کارهای دقیق چشمی موجب ضعیف چشم خواهد شد.
• علل ارثی، و نیز اثرات سرخچه روی چشم جنینی که مادرش در اوایل حاملگی مبتلا به این بیماری می شود.
• عدم رعایت بهداشت و نظافت شخصی و استفاده از انواع داروهایی که عوارض جانبی آنها باعث بروز بیماری می شوند.
• آب مروارید عبارت است از کدر شدن و رسوب مواد در عدسی چشم که بصورت طبیعی شفاف است. مانند پنجره ای که بخار آب، آن را تار کرده باشد.
• گالاکتوزمی (بیماری اثری در شیرخواران که باعث ناتوانی در هضم شیر می شود). عوامل افزایش دهنده خطر سن بالای 60 سال وجود هر کدام از علل فهرست شده.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. سن بالای 60 سال
2. وجود هر کدام از علل فهرست شده

پیشگیری:

1. به طور منظم از عینک آفتابی مناسب استفاده کنید.
2. رژیمی دارای مقادیر مناسب از ویتامین A و E و بتا کاروتن داشته باشید.
3. مصرف داروهای کورتیزونی یا هرگونه داروی دیگری که بر عدسی تأثیر می گذارد باید به دقت تحت نظر قرار داشته باشد.
4. بیماری های چشمی که ممکن است باعث آب مروارید شوند، مثل ایریت (التهاب خود عنبیه) و اووئیت، باید سریعاً درمان شود.
5. خانم هایی که در سنین بارداری هستد، در صورتی که سرخجه نگرفته اند یا واکسن آن را نزده اند، باید علیه آن واکسینه شوند.
6. یک نظریه قابل قبول درباره تشکیل آب مروارید چشم این است که عامل ایجاد بسیاری از آب مرواریدها تغییرات اکسایشی در عدسی چشم است. مطالعات تغذیه‌ای نیز موید صحت این نظریه است، براساس نتایج این مطالعات مصرف میوه‌ها و سبزیجات سرشار از آنتی اکسیدان از بروز گونه‌های خاصی از آب مروارید پیشگیری می‌کند.

عواقب مورد انتظار:

• معمولاً با جراحی خوب می شود. بعضی آب مروارید ها هرگز آن قدر در بینایی اختلال ایجاد نمی کنند که نیازمند جراحی باشد. در سیر تشکیل آب مروارید، تعویض مرتب عینک ممکن است به بینایی کمک کند.

عوارض احتمالی:

1. از دست دادن بینایی
2. عوارض پس از عمل جراحی، از جمله پارگی چشم، چسبندگی ها، عفونت و جدا شدن شبکیه از محل خود.

تشخیص:

1. متخصص آب مروارید را پس از معاینه کامل چشم تشخیص می‌دهد که موارد زیر را در برمی‌گیرد:
2. تست تشخیص دید: قدرت بینایی بیمار در فواصل مختلف با استفاده از چارت مخصوص اندازه‌گیری می‌شود.
3. معاینه مردمک متسع (گشاد شده):برای اتساع یا باز کردن مردمک چشم در آن قطره ریخته می‌شود. چشم پزشک با ذره‌ بین مخصوص شبکیه و عصب نوری را معاینه می‌کند تا نشانه‌های آسیب دیدن چشم یا وجود مشکلات دیگر را بررسی کند. دید نزدیک تا چند ساعت پس از معاینه تار خواهد بود.
4. تونومتری (اندازه‌گیری فشار داخل چشم):چشم پزشک فشار داخل چشم را با دستگاه مخصوصی اندازه‌گیری می‌کند. قطره بی ‌حس کننده قبل از آزمایش داخل چشم ریخته می‌شود.
5. ممکن است چشم‌ پزشک آزمایش‌های دیگری را برای بررسی ساختار و سلامت چشم انجام دهد.

درمان طب نوین:

• در مراحل اوليه بعضي از انواع آب مرواريد، وضعيت بينايي با استفاده از عينك ممكن است به طور موقت بهتر شود. دارو، قطره، ورزش يا عينك مانع بروز يا بهبود آب مرواريد نمي شوند. تاکنون هیچ دارویی برای جلوگیری یا بهبود آب مروارید کشف نشده است. گرچه این موضع یکی از مسائل فعال تحت تحقیق در علم چشم پزشکی است. خوردن غذای سالم، استفاده از عینک آفتابی استاندارد، محافظت از چشم ها در برابر ضربه های احتمالی و کنترل قند خون در بیماران دیابتی می تواند در تأخیر شروع بیماری آب مروارید و کنترل سرعت پیشرفت آن موثر باشد.
• هنوز جراحي تنها راه درمان است كه شامل خارج كردن عدسي كدر شده و جايگزيني آن با عدسي مصنوعي (لنز داخل چشمی) است. بسياري از مردم تصور مي کنند که کاهش بينائي جزء لاينفک پيري است؛ در حالي که عمل آب مرواريد بسيار آسان، کم خطر و بي درد است. عمل جراحي آب مرواريد عملي بسيار موفق است و سالانه حدود یک و نیم میليون نفر در آمريکا و چند صد هزار نفر در ايران تحت اين عمل جراحي قرار مي گيرند.

درمان طب سنتی:

• نداشتن یبوست مزاج (روزانه دو بار اجابت مزاج)
• برای رفع ناراحتی های چشم آلو را بر چشم بکشید.
• استفاده از شربت عسل و لیموترش تازه و یخ، 3 تا 4 لیوان در روز.
• رب غوره را بخشکانید و با آن سرمه تهیه کنید و به چشم بکشید.
• استفاده از میوه انبه در تابستان به صورت نکتار، روزانه حدود 4 لیوان در روز
• شستشوی چشم با عرق رازیانه به مدت 40 شب (ابتدا عرق رازیانه را جوشانده و سپس مصرف شود).
• رعایت مسائل بهداشتی فردی بسیار مهم است که می تواند به سرعت کسالت ها را برطرف نماید.
• مصرف روزانه 6 لیوان از مایعات، به خصوص آب تصفیه شده (نیم ساعت قبل و دو نیم ساعت بعد از غذا).
• استفاده از کدو حلوایی یا کدو تننبل، پس از بخارپز کردن، با عسل و لیموترش تازه و روغن زیتون میل شود.
• استفاده از میوه جات و سبزیجات تازه فصل که موجب رسیدن انواع ویتامن ها و املاح لازم به بدن بیمار می شود.
• برای تسریع در بهبودی، بهترین روش استفاده از غذاهای گیاهی و میوه جات به صورت خام و ورزش روزانه است.
• روزانه 2 تا 3 حبه سیر خام را ریز خرد کنید و دو نیم ساعت بعد از هر وعده غذایی با یک لیوان شربت عسل قورت دهید.
• استفاده از روغن زیتون و روغن کنجد در غذاهای روزانه که خون را رقیق می کند و چربی های موجود در خون را از بین می برد.
• ریختن شبی یک قطره آب لیموی تازه داخل چشم (40 شب) بعد از آبلیمو 40 شب، شبی یک قطره عسل داخل چشم بچکانید.
• چکاندن ترکیبی از اسانس رازیانه یک قطره با ۱۴ قطره آب مقطر مخلوط کرده و روزی یک بار به مدت ۱۰ تا ۴۰ شب  مصرف شود.
• یک تکه آهن تمیز را در آتش سرخ کنید بعد در ظرف شیر بیندازید آنگاه شیر دلمه خواهد شد. سپس آن را بر پشت چشم ضماد کنید.
• با رعایت این روش ها شکل ظاهری و یا فیزیکی چشم به مرور تغییر می کند و به حالت عادی بر می گردد. البته کمی صبر و حوصله لازم است و گذشت زمان
• انجام حجامت عام و بعد حجامت دو طرف چشم و بعد حجامت سر و حجامت پشت گوش و این حجامت ها باید با فاصله دو هفته باشد در آخر زالو درمانی اطراف چشم.
• ۲ درهم فلفل سفید + ۲ درهم دارفلفل (فلفل دراز) + ۱ درهم نشادر خوب را با هم آسیاب کن، سپس آنها را الک کن و در هر چشم، ۳ میل سرمه بکش، سپس یک ساعت صبر کن. بعد از یک ساعت، چشم ها را با آب سرد بشوی و بعد از آن، سرمه اثمد بکش.
• از روش های ورزشی چشم نیز استفاه شود؛ بدین ترتیب که روزانه 3 بار و هر بار بین 3 تا 5 دقیقه چشم ها را مرتب باز و بسته نمایید و روزانه 3 بار چشم ها را در جهت بالاو پایین و چپ و راست به گردش در آورید. این ورزش موجب تقویت ماهیچه های چشم می شود، بعد از ورزش، چشم ها را به مدت 3 تا 5 دقیقه بسته نگهدارید و کف دست ها را روی چشم بگذارید.
• لوبیا سفید + نخود + دانه سویا + ماش + تخم شنبلیله + جوانه گندم + لوبیا چشم بلبلی + رزماری + مازو + ناخنک + تخم کاسنی + آمله + هلیله سیاه + گلنار فارسی + جو دوسر + گل خطمی + برگ مورد + رازیانه + عدس + کتیرا + مغز قرص کمر + تخم کرفس به یک نسبت همه را کاملا پودر و الک کنید هفته ای دوبار با تخم مرغ محلی (سفیده و زرده) اگر سفت بود گلاب یا آب اضافه کنید و روی سر بمالید توجه داشته باشید حتماً باید به پوست سر محلول برسد و دو الی چهار ساعت بماند و سپس بشویید.

داروها:

• متناسب با شرایط و نیاز بیمار دارو تجویز می شود.

فعالیت:

• محدودیتی وجود ندارد.

رژیم غذایی:

• خوردنی های مفید: خوراک نخود فرنگی با پنیر سویا، خوراک نخود فرنگی با شوید، خوراک نخود فرنگی با کدو، خوراک نخود فرنگی با رب انار، خوراک نخود فرنگی و ذرت، خوراک باقلا، خوراک عدس و اسفناج، خوراک عدسی با کشمش، خوراک عدسی ساده، خوراک عدسی با قارچ، خوراک عدسی با صیفی جات، خوراک کدو خورشتی با سویا، خوراک کدو خورشتی با قارچ، خوراک کدو خورشتی با کرفس، خوراک کدو بادمجان، خوراک کدو حلوایی، خوراک قارچ و لوبیا سبز، خوراک قارچ و فلفل دلمه ای، خوراک قارچ و سیب زمینی، لقمه قارچ و سویا، خوراک قارچ با سس، خوراک قارچ طعم دار، خوراک قارچ و ذرت، خوراک قارچ و بامیه، تاس کباب قارچ و سویا، خوراک صیفی جات، خوراک کلم برگ با عدس، خوراک کلم قمری، خوراک گل کلم، خوراک کلم بروکلی، خوراک لوبیا سبز ۱، خوراک لوبیا سبز ۲، یتیمچه، خوراک لوبیا سفید ساده، خوراک لوبیا سفید با جعفری، خوراک لوبیا سفید با سویا، خوراک لوبیا سفید با قارچ، خوراک سویا با سبزیجات، خوراک سویا و عدس، خوراک سویا با رب انار، خوراک سویا با نخود، تاس کباب سویا، خوراک پنیر سویا، خوراک لوبیا با قارچ، خوراک لوبیا لعاب دار، لوبیا با سویا، خوراک لوبیا ساده، خوراک بامیه با سویا، خوراک بامیه و لوبیا چشم بلبلی، خوراک تند بامیه، خوراک نخود با شوید، خوراک نخود با قارچ، خوراک نخود با سویا، خوراک نخود با سیب زمینی، خوراک نخود با کدو بادمجان، خوراک دال عدس، خوراک بورانی، خوراک کشمشی، خوراک لوبیا قرمز، خوراک لوبیا چشم بلبلی، خوراک لوبیای سویا، خوراک مخلوط، آش گندم با حبوبات، آش گندم با کرفس، آش گندم با سبزیجات، آش گندم با شلغم، آش گندم با تره، آش گندم با سویا، آش باقلا، آش ماش، آش لپه ۱، آش لپه ۲، آش کدو حلوایی، آش کدو خورشتی، آش شله قلمکار، آش صیفی، آش غلات، آش خرفه ۱، آش خرفه ۲، آش زردآلو، آش سماق، آش عدس ۱، آش عدس ۲، آش برنج، آش حبوبات و غله ۱، آش حبوبات و غله ۲، آش شوید باقلی، آش جو با لوبیا سبز، آش جو با حبوبات ۱، آش جو با حبوبات ۲، آش کلم برگ، آش گل کلم ۱، آش گل کلم ۲، آش کلم قمری با ماش، آش کلم قمری با گندم، آش کلم قمری با عدس، آش کلم بروکلی ۱، آش کلم بروکلی ۲، آش شلغم ۱، آش شلغم ۲، آش انار، آش اسفناج ۱، آش اسفناج ، آش برگ چغندر 2، آش حبوبات ۱، آش حبوبات ۲، آش گوجه سبز، آش گوجه فرنگی ۱، آش گوجه فرنگی ۲، آش مرزه، آش شولی ۱، آش شولی ۲، آش رب، آش زرشک، حلیم عدسی با سویا ۲، حلیم حبوبات و غلات، حلیم گندم با شیر سویا، حلیم گندم با سویا، حلیم گندم با عدس، حلیم گندم و بادمجان، حلیم گندم با مغزیجات، حلیم جو، حلیم دال عدس، مرصع پلو، صیفی پلو، ساطری پلو، شوید باقالی پلو، شوید پلو با لوبیا چشم بلبلی، دم پخت گوجه ۱، دم پخت گوجه ۲، هویج پلو، سبزی پلو، ماش پلو، پلو مخلوط، قیمه پلو، کلم قمری پلو، کلم پلو، کلم پلو با قارچ، کلم پلو با سویا، عدس پلو ساده، عدس پلو با سویا، عدس پلو با کدو حلوایی، عدس پلو با قارچ، لوبیا قرمز پلو، لوبیا سبز پلو ۱، لوبیا سبز پلو ۲، لوبیا سبز پلو ۳، نخود فرنگی پلو ۱، نخود فرنگی پلو ۲، پلوی آلو اسفناج، انار پلو، گشنیز پلو با سویا، لبو پلو، بادمجان پلو ۱، بادمجان پلو ۲، رب پلو، بلغور پلو، خورش فسنجان با کدو حلوایی، خورش فسنجان با سویا، خورش شهد فسنجان، خورش فسنجان با اسفناج، خورش قیمه، خورش قورمه سبزی با سویا، خورش قورمه سبزی با قارچ، خورش کرفس ۱، خورش کرفس ۲، خورش آلو اسفناج، خورش به و آلو، خورش به، خورش آلو و قیسی، خورش تره سویا، خورش قیمه بادمجان، خورش قیمه آلو، خورش بادمجان، خورش کدو بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با سویا ۱، خورش بامیه با سویا ۲، خورش بامیه با دال عدس، خورش بامیه با قارچ، خورش بامیه بادمجان، خورش دال عدس با قارچ، خورش دال عدس با تمر هندی، خورش قارچ و آلو، خورش قارچ و لوبیا سفید، خورش لوبیا سبز، خورش کدو حلوایی، خورش کدو خورشتی، خورش کلم بروکلی با سویا، خورش کلم بروکلی با قارچ، خورش هویج و به، خورش گوجه سبز، خورشت قیمه قارچ، خورش قیمه بادمجان، خورشت کنگر، سوپ صیفی جات ۱، سوپ صیفی جات ۲، سوپ کدو خورشتی، سوپ کدو حلوایی، سوپ جو ۱، سوپ جو ۲، سوپ دال عدس، سوپ اسفناج، سوپ شلغم، سوپ لوبیا سبز، سوپ قارچ ۱، سوپ قارچ ۲، سوپ بامیه، سوپ کلم قمری، سوپ کلم بروکلی ۲، سوپ گل کلم، سوپ کلم برگ، سوپ گشنیز، سوپ کدو قلیانی، سوپ بلغور و کرفس، سوپ کلسیم، سوپ جو با شیر سویا، سوپ شهد نما، سوپ زرشک با جعفری، سوپ کاهو سبز، سوپ جو و اسفناج، کباب تابه گیاهی، کتلت عدس ۱، کتلت اسفناج، کتلت هویج و سیب زمینی، کتلت ذرت، کتلت سیب زمینی و حبوبات، کتلت سویا با گندم جوانه زده، برگر کدو خورشتی، برگر لوبیا سفید، برگر لوبیا چشم بلبلی، پن کیک سیب زمینی، فلافل ساده، فلافل تنوری، فلافل با جعفری، سوسیس فانتزی، دلمه کلم، دلمه فلفل دلمه ای، دلمه کدو خورشتی، دلمه سیب زمینی، دلمه برگ انگور، کماچ ساده، کماچ گندم و جو، کماچ سویا، کماچ قارچ، کماچ مخلوط، پنیر سویا، کشک سویا، سس مایونز گیاهی، سس گندم جوانه زده، سس نخود جوانه زده، سس گوجه فرنگی ۱، سس گوجه فرنگی ۲، سس معطر، سس مخصوص ۱، سس مخصوص ۲، سس زیتون، سس جعفری، سمنو با گندم و جو، سمنو با رب انار.

نکته:

• حقیقت آب مروارید این است که آبی در کار نیست و صرفاً لنز چشم، مانند شیشه ای که خشدار می شود، کدر می شود. در آب مروارید، لنز چشم که در وسط مردمک چشم قرار دارد، سفید مایل به خاکستری می شود. علت اصلی آب مروارید، حزن و اندوه است و قرآن نیز به سفید شدن چشمان حضرت یعقوب، به دلیل خزن و اندوه اشاره کرده است.
• راه های پیشگیری از بیماری های چشمی: اگر مایلید همیشه سلامت چشم خود را حفظ کنید به نکات زیر با دقت توجه فرمایید. ۱. به هرچه که بسیار سفید یا شفاف است نگاه نکنید. ۲. به نورهای شدید مانند نور خورشید یا نور پراژکتور و لامپ های گازی و نورهای متصاعد شده از جوشکاری ها نگاه نکنید. ۳. به برف هایی که روی آن را نور آفتاب فراگرفته است نگاه نکنید. ۴. از نگاه کردن به خطوط ریز نقشه های خیلی دقیق یا خط های بسیار ریز که احتیاج به نوردهی بیشتری دارد خودداری کنید. ۵. تلویزیون را از فاصله خیلی کم تماشا نکنید. ۶. عینک دیگران را به چشم نزنید. ۷. با دست آلوده یا دستمال و اشیاء آلوده چشم را پاک نکنید. 8. از گرد و غبار پرهیز کنید. ۹. زیاد از حد گریه نکنید. ۱۰. مقابل آتش خیلی شدید و گرم ننشینید. ۱۱. هنگام موتورسواری یا سوار شدن بر اتومبیل های بدون سقف و … مواظب باشید که سوز و باد قوی، میکروب ها و گرد و غبار با چشم برخورد نکند. ۱۲. به هیچ جسمی به مدت زیاد و به طور قائم نظر نیفکنید. ۱۳. از ورود دود به چشم دوری گزینید. ۱۴. از هوای بسیار گرم یا بسیار سرد دوری کنید. 15. از دیدن اشیاء خیلی روشن و درخشان که به چشم آزار می رساند مانند آینه ای که مقابل آفتاب گرفته شده و نور آفتاب را به چشم منتقل می کند پرهیز کنید. ۱۶. از زیاد بر پشت خوابیدن پرهیز شود. ۱۷. مواظب باشید که از خوابیدن با شکم پر یعنی فورا پس از صرف غذا و همچنین پس از خوردن غذاهای غلیظ و دیر هضم و پس از مصرف خوراکی هایی که طبیعت آن خیلی گرم است مانند سیر و پیاز و … پرهیز کنید. چون موجب زیان رساندن به چشم می گردد. ۱۸. بیش از اندازه نمک یا غذاهای شور مصرف نکنید. ۱۹. از پرخوری در شب یا هنگام بیدار شدن در نیمه شب پرهیز کنید. ۲۰. از بی خوابی های زیاد و بیدار ماندن بیش از حد بپرهیزید. ۲۱. اگر شکم هر روز کار نمی کند یا یبوست و خشکی مزاج دارید آن را برطرف سازید. ۲۲. به اشیایی که به سرعت می چرخند یا به سرعت از جلوی چشم عبور می کنند نگاه نکنید.
• اعمالی که برای سلامت چشم مفید است: ۱. هرچند روز یک بار صورت را در آب صاف و پاک فرو برید و چشم را در آن باز نگه دارید. ۲. گاهی سرمه و توتیا را با آب بادیان و آب مرزنجوش مخلوط کنید و در چشم بکشید. ۳. به علت اینکه چشم از اعضای مرطوب است و اکثراً رطوبت و سردی باعث ضعف آن مى شود، لذا بایستی گاهی از سرمه خشک و جلا دهنده چشم استفاده کرد تا چشم سالم بماند. ۴. در هر ماه دو تا سه مرتبه چشم را با آب خضض بشویید. ۵. رعایت حفظ محیط چشم، یعنی مزاج چشم را به حالت طبیعی نگهداشتن. برای این کار اگر مزاج چشم خشک باشد گاهی روغن بادام شیرین یا روغن بنفشه یا روغن بنفشه بادام یا روغن کدو در بینی بچکانید. همچنین می توانید در چشم سرمه مناسبی نیز به کار برید.