آب آوردن (ورم زانو): عبارت است از آب آوردن یا تورم زانو وضعیتی است که در آن مقدار مایع بیش از اندازه در اطراف مفصل زانو جمع می‌شود. این حالت ممکن است بر اثر وارد شدن آسیب به زانو یا ابتلا به یک بیماری زمینه‌ای و یا وارد کردن فشار بیش از حد به زانو باشد. معمولاً با گرفتن نمونه از مایع اطراف مفصل و بررسی وجود عفونت یا نشانه‌های آسیب و التهاب، می‌توان دلیل تورم زانو را مشخص نمود. بیرون کشیدن مایع اضافی در اطراف مفصل همچنین موجب می‌شود که درد، خشکی و بی‌حرکتی زانو نیز تا حدود زیادی بهبود پیدا کند.

علائم:

1. مشکل در راه رفتن
2. تورم در اطراف مفصل زانو
3. خشکی و بی‌حرکتی مفصل زانو
4. مشکل در صاف کردن کامل زانوها
5. احساس درد شدید در مفصل زانو یا در اطراف آن
6. احساس درد در هنگام وارد کردن وزن بر روی زانو

علت:

• افزایش سن: تجمع مایع مفصلی در افراد بالای 50 سال بیشتر شایع است.
• چاقی: چاق بودن و داشتن اضافه وزن نیز خطر بروز تورم و آب آوردن زانو را بیشتر می کند.
• غلبه بلغم: مصرف فرآورده های کارخانه ای نظیر لبنیات و غذاهای سرد و تر احتمال آب آوردن زانو را بیشتر می کند.
• ابتلا به یک بیماری زمینه ای: برخی از بیماری هایی که موجب آب آوردن مفصل زانو می شوند عبارت اند از: آرتروز زانو، روماتیسم مفصلی، عفونت، نقرس، بورسیت، تشکیل کیست، اختلالات خونریزی، تومور.
• آسیب به زانو: وارد شدن هرگونه آسیبی به مفصل زانو موجب تجمع مایع در اطراف مفصل می‌شود. برخی از آسیب‌هایی که موجب تجمع مایع مفصلی می شوند عبارتند از: شکستگی استخوان، پارگی مینیسک زانو، پارگی رباط های زانو، آسیب بر اثر وارد کردن فشار بیش از حد به زانو.
• ورزش های پر برخورد و سنگین: افرادی که به ورزش های پر فشار مانند بیسبال یا فوتبال مشغول هستند که در آن بازیکانان باید مرتباً جهت حرکت خود را به طور ناگهانی تغییر دهند، بیشتر در معرض آسیب دیدگی زانو و تورم و آب آوردن زانو هستند.

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. موارد فوق.

پیشگیری:

• تقویت ماهیچه های اطراف زانو: ماهیچه‌های اطراف زانوها را تقویت کنید. قوی بودن مفاصل و ماهیچه‌ها باعث دفع فشارهای وارد بر زانو می‌شود.
• ورزش‌های سبک انجام بدهید: انجام ورزش‌های سبکی مانندایروبیک در آب و شنا مانع از وارد شدن فشارهای سنگین و مداوم بر مفاصل زانو می‌شود.
• تعادل وزن خود را حفظ کنید: اضافه وزن باعث فشار آمدن به زانوها و آب آوردن زانو می‌شود.

عوارض احتمالی:

1. کاهش حجم عضلانی:مایعات موجود در زانو می توانند به عملکرد عضلات آسیب برسانند و باعث ضعف و آتروفی عضلات ران شوند.
2. کیسه پر از مایعات (کیست بیکر):تجمع مایعات در زانو می تواند منجر به تشکیل کیست بیکر در پشت زانو شود.

تشخیص:

1. اولتراسوند: از این تست برای ارزیابی ابتلا به آرتروز و آسیب‌های رباط زانو می‌توان استفاده نمود.
2. اشعه ایکس: در این تصاویر که استخوان‌های پا را نشان می‌دهند می‌تواند وجود شکستگی در مفصل زانو و همچنین ابتلا به آرتروز زانو را بررسی کرد.
3. اسکن ام آر آی: در صورتی که تست‌های تشخیصی بالا نتایج واضحی نداشته باشند و نتوان علت آب آوردن زانو را به طور قطع تعیین کرد، اسکن ام آر آی انجام می‌شود تا ساختارهای داخلی مفصل زانو به طور کامل ارزیابی شوند و علت تجمع مایع در مفصل مشخص شود. تشخیص و درمان این آسیب‌ها توسط متخصص مجرب زانو انجام می‌شود.
4. آزمایش خون: جدای از عکسبرداری‌های تشخیصی، ممکن است انجام آزمایش خون نیز تجویز شود تا وجود موارد زیر ارزیابی شود: عفونت، التهاب، ابتلاء به روماتیسم مفصلی، ابتلاء به اختلالات خونریزی، نقرس، بیماری لایم.
5. آزمایش مایع مفصلی: کشیدن مایع مفصل زانو معمولاً به ‌عنوان یک روش درمان برای آب آوردن زانو به کار می‌‌‌رود، اما گاهاً پزشکان از این روش برای تشخیص علت آب آوردن زانو نیز استفاده می‌‌‌کنند. پزشک متخصص مایع مفصلی را به آزمایشگاه می‌‌‌فرستد. در آزمایشگاه مواد شیمیایی تشکیل‌دهنده این مایع از جمله میزان قند و ترکیب پروتئینی آن بررسی خواهد شد.همچنین با انجام این آزمایش، می‌‌‌توان متوجه شد که در مایع مفصلی میکروبی وجود نداشته باشد. به این منظور، نمونه مایع مفصلی را در محیط مناسبی کشت داده و کلنی‌های ‌میکروبی آن را با استفاده از انواع تجهیزات آزمایشگاهی بررسی می‌‌‌کنند. در ترکیب مایع مفصلی به ‌طور طبیعی گلبول‌های ‌سفید خون نیز وجود دارد. با بررسی میزان و همچنین نوع این گلبول‌ها می‌‌‌توان علت آب آوردن زانو را تشخیص داد.

درمان طب نوین:

• ماساژ درمانی: ماساژ درمانی یکی از روش های درمان طبیعی دیگر برای ورم مفاصل است. در این حالت می توان از روش های ماساژ درمانی برای آزاد سازی اندورفین و سایر مواد شیمیایی کاهش دهنده درد استفاده کرد و حتی چرخش مناسب خون اطراف زانوها را حفظ کرد.
• آسپیراسیون: آسپیراسیون زانو یک روش درمانی است که در آن از یک سوزن و سرنگ استریل برای خارج کردن مایع اضافی انباشته شده در مفصل زانو استفاده می شود. در این حالت خارج کردن مایع اضافی به مقدار کافی از محل مفصل می تواند به کاهش درد و ورم مفصل کمک کند و به این ترتیب باعث کاهش ناراحتی بیمار شود. پس از انجام آسپیراسیون پزشک متخصص معمولاً از تزریق کورتیزن برای کاهش درد و التهاب ایجاد شده در زانو استفاده می کند. این روش درمانی معمولاً تحت بی حسی موضعی انجام می شود. به این ترتیب می توان مایع خارج شده را برای تحلیل مایع مفصلی به آزمایشگاه برای انجام بررسی های بیشتر ارسال کرد و به این ترتیب شرایط خاصی که باعث التهاب زانو شده است را تشخیص داد. روش آسپیراسیون زانو گاهی اوقات زیر فلورسکوپ انجام می شود.
• بانداژ فشاری: بانداژ فشاری برای ایجاد فشار بر روی زانو به منظور کاهش ورم موثر هستند. بانداژ فشاری یک بانداژ لاستیکی لوله ای شکل با طراحی مخصوص است که با استفاده از آن از مفاصل به خوبی محافظت می شود. بانداژ فشاری یکی از بهترین روش ها برای محافظت و کاهش ورم پس از آسیب دیدگی است و می توان از آن برای کاهش تورم های مزمن استفاده کرد. مزایای این نوع بانداژ نسبت به بانداژهای دیگر این است که به راحتی می توان آن را بست، در تمام طول روز بدون نیاز به چسب سرجای خود باقی می ماند و می توان آن را چندین بار مورد استفاده قرار داد و قابل شست و شو است. بانداژ فشاری فشار را به صورت یکسان در ناحیه مورد نظر اعمال می کند و فشاری بین ۱۰ تا ۱۵ میلی متر جیوه به اندام وارد می کند که به کاهش ورم کمک می کند.
• استفاده از زانوبند طبی: استفاده از زانو بند طبی برای موارد زیر ایده ال هست: استفاده کوتاه مدت پس از کشیدگی، آسیب دیدگی جزئی، استفاده بلند مدت تر با بیماری های مزمن زانو که باعث درد و تورم خفیف تا متوسطی می شوند. افرادی که به صورت مکرر دچار آسیب دیدگی می شوند نیز، باید همیشه زانوبند داشته باشد. زانوبندهای طبی کارایی های مختلفی دارند. زانو در آن ها به خوبی قرار می گیرد و محافظت می شود و کمی فشار بر زانو وارد می کنند که باعث محافظت از بافت های نرمی مثل عضلات و رباط ها و کاهش تورم می شود. زانوبندهای طبی همچنین باعث حفظ گرما در زانو می شوند که باعث افزایش گردش خون در زانو و تسریع درمان می شود.
• تزریق اوزون، پی آرپی و …: برای درمان ورم زانوروش‌های درمانی دیگری مانند تزریق اوزون، پی آر پی و … نیز وجود دارد.
• آرتروسکوپی زانو: در عملآرتروسکوپی زانو پزشک یک لوله انعطاف پذیر که سر آن دوربین دارد را وارد زانو کرده تا از طریق همان لوله، آسیب به غضروف را ترمیم کند یا بافت شل را از بین ببرد.
• فیزیوتراپی: فیزیوتراپی به جهت تقویت و بهبود دامنه حرکت زانو انجام می­پذیرد که فیزیوتراپ در طی انجام فیزیوتراپی ممکن است از کرایوتراپی، اولتراسوند یا تراشه استفاده کند.
• تعویض مفصل زانو: در مواردی که آب آوردن زانو ناشی از استئوآرتریت حاد باشد، با استفاده از پروتزهای مصنوعی مفصل زانو را جایگزین کرده تا درد و تورم بیمار کاهش یابد.

درمان طب سنتی:

• روغن اسپند به موضع بمالید.
• ریشه شیرین بیان ضماد کنید.
• نمد را گرم کنید و دور زانو بگیرید.
• سیر له کنید با عسل هر دو ساعت ضماد کنید.
• سیاهدانه پودر شده با عسل هر سه ساعت ضمادکنید.
• شبی یک قاشق مرباخوری اسفند خوراکی با آب ببلعید.
• بعد از بهبودی حجامت و زالو درمانی موضعی انجام شود.
• روغن سیاهدانه روغن دارچین روغن تخم مرغ محلی بمالید.
• بادکش گرم و خشک اطراف زانو (زیر نظر متخصص طب سنتی).
• هر 8 ساعت یک قاشق مرباخوری دوسین (سیاهدانه و عسل بخورید).
• برای بهبود یافتن ورم زانو هر شب باید برگ تازه درخت چنار را کوبیده و بر آن ضماد کنید.
• آرد جو دو قاشق غذاخوری + دو لیوان آب جوشیده گرم مخلوط کنید تا به صورت خمیر درآید شب تا صبح روی زانو ضماد کنید.
• به جای چایی از دمنوش دارچین یا زنجبیل استفاده کنید (در صورتی که دچار غلبه صفرا یا بیماری های پوستی نظیر کهیر و اگزما نیستید).
• خمیر نیم نمک کرمانشاهی از شب تا صبح به موضع زانو ضماد کنید (آب + گلاب + نمک دریا + پودر نخود خام + زردچوبه + آرد کامل گندم).
• تاجریزی، مغز ناخنک، کتیرا و بابونه از هر کدام ۱۰ گرم، برگ کتان، گل پنیرک و مرزنجوش از هر کدام ۲۰ گرم و آرد جو ۵۰ گرم، همه را نرم بسایید، بعد در چهار لیوان روغن کنجد روی آتش مخلوط کنید، سپس تا گرم است ۵۰ گرم موم نیز در آن حل و مخلوط کرده، هربار قدری از آن را روی پارچه ای پهن کنید و روی محل تورم ضماد گذارید.

داروها:

• ایبوپروفن

فعالیت های بدنی:

• حرکت لمس پا: حرکت لمس پا یکی از بهترین تمرینات کششی در تقویت عضلات است که در کاهش ورم زانو بسیار موثر است. برای انجام این حرکت باید صاف بایستید و پس از خم کردن کمر، سعی کنید دست ها را به نوک انگشتان پا برسانید. در انجام این حرکت توجه داشته باشید از خم کردن زانو پرهیز کنید و تمرکز خود را برروی کشش عضلات همسترینگ قرار دهید.
• حرکت ساق پا: برای انجام این حرکت در صورتی که به حالت ایستاده قرار دارید به آرامی بر روی نوک انگشتان خود قرار بگیرید. این حرکت در تقویت عضلات چهار سر ران بسیار موثر است.
• فشار دادن و بالش بین پاها: ورم زانو زمانی به کمک ورزش درمان می شود که عضله داخلی ران ها تقویت شود. با قرار دادن بالشی در میان پاها و فشار آوردن به آنها می توانید عضلات پا را تقویت کنید و ورم را درمان کنید و فشار ناشی از آب آوردن زانو را کاهش دهید.
• حرکت پشت ران: برای انجام این حرکت می توانید از صندلی یا دیوار استفاده کنید؛ روبه ‌روی صندلی یا دیوار بایستید و دست خود را به دیوار بگیرید. به‌آرامی با خم‌کردن زانوها پای خود را از پشت بالا آورده و عضلات پایتان را منقبض کنید. 5 ثانیه در همین حالت مانده و پایتان را به حالت اولیه حرکت بازگردانید. این حرکت را در 3 ست 15 تایی تکرار کنید.

رژیم غذایی:

• از مصرف غذاهای با طبع سرد پرهیز کنید و در عوض از غذاهایی با طبع گرم و تر بیشتر استفاده کنید.