آبسه پستان: عبارت است از یک ناحیه عفونی شدن بافت پستان که در اثر مبارزه بدن با عفونت، چرک در آن جمع می شود، آبسه در برگیرنده بافت پستان، نوک پستان، غدد شیری مجراهای شیری است. آبسه پستان، دردی شدید در پستان ایجاد می کند که ناشی از عفونت است، آبسه پستانی به طور عمده در زنان شیرده ایجاد می شود، آبسه می تواند در پشت نوک پستان شکل گیرد که نیاز به تخلیه دارد.
علائم:
- تب و لرز
- احساس ناخوشی عمومی
- پوسته پوسته شدن ناحیه مربوطه
- دردناک شدن گره های لنفاوی زیر بغل
- درد، حساسیت به لمس، قرمزی و سفتی پستان
- علائم آبسه پستانی شبیه به ماستیت است، اما ناحیه آبسه در آرئول، قرمز و متورم می شود ولی تا سینه گسترش نخواهد یافت و آبسه ممکن است به شکل یک توده سخت و نیمه خالی باشد و نیاز به تخلیه داشته باشد.
علت:
- آبسه پستانی هنگامی رخ می دهد که غدد زیر نوک پستان مسدود شده و عفونت زیر پوست ایجاد می شود.
- وارد شدن باکتری ها از راه نوک پستان (معمولاً از راه زخم های کوچک روی نوک پستان در روزهای اولیه شیردهی ایجاد می شوند).
- آبسه پستانی می تواند بر اثر ماستیت به وجود آمده و یا می تواند هنگام مسدود شدن مجرای شیر، ایجاد شود، این عفونت ها می توانند در 40% از زنان، مخصوصاً در زنان سیگاری، دوباره ظاهر شوند
- آبسهاغلب در ارتباط با ماستیت ( درد همراه با تورم و التهاب) بوده که اغلب در زنان شیرده دیده می‌شود. در هنگام شیردهی اگر باکتری وارد بافت شده و یا اگر مجاری شیری مسدود شوند عفونت رخ می‌دهد که باعث ماستیت شده و اگر درمان نشود باعث ایجاد آبسه می‌شود. در خانم‌هایی که شیرده نیستند نیز اگر از طریق زخم‌ها یا ترک‌های نوک و یا حلقه‌های تزئینی که به نوک متصل می‌شود باکتری‌ها وارد مجاری شیری شوند، ایجاد ماستیت می‌نمایند. باکتری‌ها به بافت چربی حمله کرده و باعث تورم و ایجاد فشار روی مجاری شیری می‌شود. در این زمان گلبول‌های سفید خون برای مقابله با عفونت به محل باکتری‌ها رفته که در نتیجه در آن مکان فضای تو خالی و کوچک پر از چرک (آبسه) تشکیل می‌شود. ماستیت اگر درمان نشود و حاد شود تبدیل به آبسه می‌شود.
- یکی از دلایل ایجاد ماستیت یا آبسه سينه در دوران شیردهی تجمع شیر در بافت پستان است که موجب بروز عفونت پستان و یا آبسه سينه در دوران شیردهی می شود، زیرا بدن شما بسرعت در حال تولید شیر است، اما آن را در مجاری خود نگه می دارد، به این شرایط گرفتگی مجرای شیر گفته می شود. این امر می توان به این معنا باشد که نوزاد هنگام شیرخوردن نوک پستان را بطور صحیح در دهان نمی گیرد و نمی تواند شیر پستان را خالی کند. اگر نوزاد نتواند نوک پستان را بدرستی به دهان بگیرد، می تواند موجب درد و سوزش نوک پستان شود و ممکن است دیگر نتوانید براحتی به پهلو دراز کشیده و به او شیر دهید. به این ترتیب شیر در بافت پستان انباشته شده و موجب گرفتگی مجاری می شود و در نتیجه منجر به عفونت می گردد. نوزادانی که تنها از یک پستان شیر می خورند، اغلب موجب بروز این عفونت در مادران می شوند.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- آرتریت روماتوئید
- دیابت (مرض قند)
- پستان مصنوعی سیلیکونی
- عفونت لگنی پس از زایمان
- سیگار کشیدن به مقدار زیاد
- استفاده از داروهای استروئیدی
- سابقه برداشتن قسمتی از پستان همراه با اشعه درمانی
پیشگیری:
- از پارچه هایی که پستان را اذیت می کنند استفاده نکنید.
- نوک پستانو و خود پستان را پس از هر بار شیردهی کاملاً بشویید.
- اجازه ندهید کودک شیرخوارتان نوک پستان شما را گاز بگیرد یا بجود.
- نوک پستان را پس از شیردهی با پماد ویتامین A و D، یا سایر داروهای موضعی، نرم کنید (در صورت توصیه).
عواقب مورد انتظار:
- با درمان معمولاً در عرض 10 الی 8 روز خوب می شود. برای تسریع بهبود آبسه، گاهی تخلیه آن ضروری است.
عوارض احتمالی:
- ندرتاً ممکن است فیستول ایجاد شود (فیسول عبارت است از به وجود آمدن یک مجرای غیر طبیعی بین دو عضو بدن، یا بین یک عضو و محیط بیرون از بدن)
- ندرتاً لازم است شیردهی متوقف شود، حتی در مواردی که عفونت شدید است. گاهی لزوم مصرف بعضی آنتی بیوتیک ها (به خصوص تتراسیکلین) و داروهای ضد درد موجب می شود که شیردهی برای مدت کوتاهی قطع شود. در این حالت باید شیر را مرتباً پمپ نمود.
تشخیص:
- انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار
درمان طب نوین:
- آبسه های بزرگتر معمولاً با ایجاد یک برش کوچک تخلیه می شوند.
- آبسه های کوچک با یک سوزن یا سرنگ نیز قابل تخلیه شدن هستند.
- در صورتی که آبسه بسیار وسیع و عمیق باشد با استفاده از یک برش عمیق در جراحی باز تخلیه می شود.
- درمان آبسه با خشک شدن آن میسر می شود که بر اساس اندازه آبسه میتوان درمان های مختلفی را داشت.
- گاهی لازم است به دلیل مصرف آنتی بیوتیک ها و داروهای مسکن شیردهی برای مدت کوتاهی قطع شود. تا زمانی که بتواند شیردهی را از سر بگیرید با استفاده از یک پمپ مخصوص پستان شیر را خارج کنید.
- لازم به ذکر است که اگر درمان زود شروع شود، مصرف آنتی بیوتیک ها به طور منظم نیز می تواند سبب خشک شدن این آبسه شود. نوع آنتی بیوتیکی که برای بیمار تجویز می شود بستگی به شرایط پزشکی و بالینی و حساسیت های آلرژیک وی دارد.
درمان طب سنتی:
- خاكستر «چوب بيد» را با «سركه» مخلوط نموده ضماد كنيد.
- «به» پخته را با «عسل» خالص مخلوط كنيد روي پستان ضماد كنيد.
- برگ هاي تازه «هويج» را بجوشانيد. تفاله آن را روي نوك پستان ضماد نماييد.
- «روغن كرچك» را با «سركه» مخلوط كنيد، روي پستان ماساژ دهيد و ضماد نماييد.
- «آرد جو» را با «سركه» يا «روغن كرچك» خمير كنيد. روي پستان بمالید، براي رفع ورم پستان و ورم چشم و زير گلو مفيد است.
- برای درمان آبسه پستان باید هویج خام را ریز رنده کنید و در گاز یا پارچه نازک و تمیزی بپیچید و روی آن بگذارید و روزی سه مرتبه عوض کنید.
- از پارچه یا حوله آب گرم برای تخفیف درد و تسریع التیام استفاده کنید (اگر آب سرد را امتحان کردید و دیدید بهتر است، از آب سرد استفاده کنید).
- شما می توانید به تغذیه با شیر مادر ادامه دهید، اما از مشاوره تغذیه ای و یا مراقبت های بهداشتی در مورد مراقبت از آبسه پستان، راهنمایی بگیرید.
- اگر پستان آبسه کرده است برای رفع آن، مقداری هویج را ریز رنده کنید و در تنظیف بپیچید و روی آن بگذارید و این عمل را روزی سه مرتبه تکرار کنید.
- کشمش کولیان 5 گرم + تخم کاوشه 15 گرم + گل پنیرک 5 گرم + تخم شنبلیله 15 گرم + آرد باقالا 10 گرم + گل ختمی 10 گرم، همه را نرم بکوبید و با شیر خمیر نمایید و به محل تورم ضماد کنید. (بسیار مجرب)
- یک لیوان آب + یک چهارم سرکه سیب + ۸ قاشق عسل + ۱۰ عدد سیر رنده شده همه با هم مخلوط سعی کنید این مخلوط را در حد یک کیلو درست کنید روزی دو نصف استکان بخورید. نتیجه بسیار اعجاب انگیز است.
- درمان آبسه های پستانی با توجه به شرایط موجود صورت می گیرد، چنانچه آبسه پستان به علت عفونت شدید، دردناک و تشدید شده باشد ممکن است تخلیه پستان صورت گیرد (به صورت بالینی برداشته شود) این کار باعث بهبودی سریع تر می گردد.
- تا زمان خوب شدن عفونت پستان، شیردهی به نوزاد را از آن پستان متوقف کنید. به طور منظم از یک پمپ مخصوص پستان برای خارج ساختن شیر از پستان عفونی شده استفاده کنید، تا زمانی که بتوانید شیردهی را مجدداً از آن پستان از سر بگیرید. جراحی برای تخلیه آبسه (معمولاً انجام نمی شود).
درمان آماس سرد پستان:
- برای درمان پستانی که آماس سرد کرده باشد، باید روزی سه مرتبه کرفس تازه را بکوبید و روی آن ضماد کنید.
- بابونه شیرازی را نرم بسایید، بعد با کمی آب بادیان سرشته و بر آن ضماد کنید، روزی سه مرتبه آن را عوض کنید.
درمان آماس گرم پستان:
- هر صبح و شب با آب سرد بشویید و مجدد تکرار کنید.
- آرد باقلا و کره گاو را با کمی سکنجبین مخلوط و بر آن ضماد کنید.
- مقداری سرکه و مقداری آب گرم را در مثانه گاو یا گوسفند بریزید و روی ورم بگذارید.
- برای درمان پستانی که آماس گرم کرده باشد، باید برگ های تازه تاج ریزی را بکوبید و با کمی روغن گل سرخ مخلوط و روی آن ضماد کنید. به مدت ۳ روز تکرار کنید و پس از ۳ روز هر صبح، ظهر و شب چند مرتبه پارچه ای را در آب سرد فرو کنید و روی آن بگذارید، بعد خشک کنید و مقداری روغن بنفشه روی آن بمالید.
داروها:
- آنتی بیوتیک ها در صورت لزوم، برای مبارزه با عفونت.
- استفاده از داروهای ضد درد معمولاً تنها برای 7 الی 2 روز پس از انجام عمل جراحی لازم است.
فعالیت:
- پس از درمان، فعالیت های عادی خود را به محض رو به بهبود گذاشتن علائم از سر گیرید.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات، فرآورده های گوشتی و همچنین غذاهای سرخ کردنی پرهیز کنید.
نکته:
- آبسه پستانیتجمع دردناک عفونت و چرک در پستان می‌باشد که توسط باکتری‌ها ایجاد می‌شود. بیشتر آبسه‌ها درست زیر پوست توسط یک عفونت باکتریایی ایجاد می‌شوند. پستان دارای آبسه دردناک و متورم بوده که اغلب رنگ پوست را قرمز کرده و حس داغی پوست را ایجاد می‌کند. در اثر آبسه سینه، پوست نواحی اطراف متورم شده و تب بالا نیز دیده می‌شود. علائم آبسه پستان می‌تواند با بیماری‌های دیگری مثل ماستیت گرانولوماتوز یا میکروکلسیفیکاسیون بدخیم نیز مشابه باشد که با روش‌های تشخیصی مثل ماموگرافی میتوان به طور دقیق، بیماری را مشخص کرد. درصورتی که کلسیفیکاسیون در ماموگرافی تأیید شود، جراح سینه، روش‌های درمانی کلسیفیکاسیون را برای درمان بیمار به کار می‌برد.
- آبسه سينه در دوران شیردهی که همان عفونت پستان است، عارضه ای است که نیاز به اقدام سریع پزشکی دارد. اگر در ناحیه پستان متوجه توده قرمز و متورم شدید و تب داشتید، فوراً با پزشک تماس بگیرید و یا خود را به اورژانس برسانید. در برخی موارد جراحی یا تخلیه مایع عفونی توده بوسیله سوزن ضروری است.