شناخت دارو: عبارت است از جنتامایسین نوعی آنتی بیوتیک است که در درمان عفونت های باکتریایی از قبیل عفونت های دستگاه ادرای، گوارشی، استخوانی، تنفسی و سوختگی ها به کار گرفته می شود.
دسته دارویی:
- داروهای ضد باکتری (آنتی بیوتیک)
فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:
- جنتامایسین یک آنتی بیوتیک آمینوگلیکوزیدی است که مانند سایر داروهای این گروه با عبور فعال ازغشای باکتری مانع بیوسنتز پروتیئن توسط ریبوزوم ها می شود.
- آمینوگلیکوزیدها از راه گوارش جذب نمی شوند. البته در صورت زخم گوراش یا التهاب روده مقادیری از دارو جذب می شود. آمینوگلیکوزیدها بصورت تزریق عضلانی یا وریدی مصرف می شود.
جذب این داروها پس از تزریق عضلانی سریع و کامل است. آمینوگلکوزیدها از راه پوست هم جذب می شوند. پس از جذب در اغلب بافت ها و مایعات بدن منتشر می شوند و بیشترین غلظت را در ادرار دارند. غلظت سرمی این داروها نیم الی یک و نیم ساعت پس از تزریق عضلانی و ۱۵ الی ۳۰ دقیقه پس از تزریق وریدی به حداکثر خود می رسد. دفع آمینوگلیکوزیدها عمدتاً کلیوی است و در صورت وجود عیب کار کلیه ممکن است در بدن تجمع یابند. نیمه عمر آمینوگلیکوزیدها ۲ الی ۴ ساعت است که در صورت عیب کار کلیه ممکن است تا ۱۰۰ ساعت نیز افزایش یابد.
اشکال دارو:
- آمپول، قطره چشمی و گوشی، پماد موضعی.
مقدار مصرف صحیح:
- مصرف این دارو در فرم تزریقی آن 2 الی 5 میلی گرم، به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن در روز است.
- مقدار مصرف معمول برای عفونت های باکتریایی: بزرگسالان: مقدار اولیه 1.5 تا 2 mg/kg و بدنبال آن 1تا 1.7 mg/kg تزریق داخل وریدی یا داخل عضلانی هر 8 ساعت، یا 5 تا 7 mg/kg داخل وریدی هر 24 ساعت طول مدت درمان: 7 تا 21 روز ، بسته به ماهیت و شدت عفونت.
- مقدار مصرف معمول برای عفونت های باکتریایی: کودکان: از هفته 0 تا 4 : وزن کمتر از 1200 g: 2.5 mg/kg داخل وریدی یا داخل عضلانی هر 18 تا 24 ساعت از هفته 0 تا 1: وزن بیشتر یا مساوی 1200 g: 2.5 mg/kg داخل وریدی یا داخل عضلانی هر 12 ساعت
از هفته 1 تا 4 : وزن 1200 تا 2000 g: 2.5 mg/kg داخل وریدی یا داخل عضلانی هر 8 تا 12 ساعت از هفته 1 تا 4: وزن بیشتر از 2000 g: 2.5 mg/kg داخل وریدی یا داخل عضلانی هر 8 ساعت بیشتر از 1 ماه:1 تا 2.5 mg/kg داخل وریدی یا داخل عضلانی هر 8 ساعت. - این دارو را با مقدار آب زیاد مصرف نمایید اگر دچار وزوز گوش یا سرگیجه شدید حتماً پزشک خود را مطلع سازید.
اثر دارو:
- مدت کمی پس از مصرف ظاهر می شود و به مدت 8 الی 12 ساعت باقی می ماند.
قبل از مصرف دارو:
- مصرف این دارو در افرادی که دچار بیماری های گوارشی، عصبی، کم خونی و کاهش شنوایی هستند باید با احتیاط و زیر نظر پزشک باشد.
عوارض جانبی دارو:
- خشکی دهان، درد شکمی، گیجی، تاری دید، خس خس سینه، کاهش منیزیم خون، درد چشم، واکنش های سمیت کلیوی، سمیت گوش.
تداخلات دارویی:
- اینترالیپید، تالیدومید، آتراکوریوم، آمپی سیلین، ایبوپروفن، ایندومتاسین، اینفلیکسی ماب، پیپراسیلین، ونکومایسین، پانکرونیوم، سوکسینیل کولین، فوروزماید، مفنامیک اسید، ملوکسیکام، کلوگزاسیلین، سفپیم، پیروکسیکام، تنوفوویر، دیکلوفناک، سفوتاکسیم، سفوروکسیم، سلکسیب، دروسپیرنون، دیمن هیدرینات، زولدرونیک اسید، سفتریاکسون، کاربوپلاتین، تیکارسیلین، کاربنی سیلین، راپاکورونیوم، سوکسامتیوم، سیدوفوویر، مگلومین کامپاند، آگالسیداز بتا، سفاماندول، میواکوریوم، دوکساکوریوم، دیاتریزوات (آمیدوتریزوئیک اسید)، گالیم نیترات، یوتالامات، واکسن حصبه (تیفوئید)، کوردیسپس، پرابوتولینوم توکسین آ، واکسن کلرا، آیوکساگلات.
موارد منع مصرف:
- در صورت ابتلای بیمار به میاستنی گراو این دارو نباید مصرف شود.
شرایط نگهداری:
- در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.
نکات مهم:
- فاصله بین دفعات مصرف دارو در بیماران مبتلا به عیب کار کلیه باید افزایش داده شود.
- مصرف این دارو در بیماران سالخورده مبتلا به پارکینسون و نوزادان باید با احتیاط فراوان صورت گیرد.
- از مصرف طولانی مدت این دارو باید خوداری کرد.
- از آنجا که دفع آمینوگلیکوزیدها عمدتاً کلیوی است و غلظت این داروها در ادرار زیاد خواهد بود، بیمار باید به اندازه کافی آب یا مایعات مصرف کند تا غلظت زیاد دارو موجب آسیب به مجاری ادراری نشود.
- تزریق زیر جلدی جنتامایسین توصیه نمی شود، زیرا دردناک خواهد بود.
- مقدار مصرف جنتامایسین به ویژه در بیمارانی که دچار سوختگی شده اند یا عمل جراحی در پیش دارند و در زنان باردار یا مبتلا به بیماری های زنان ممکن است کمتر یا بیشتر از مقدار توصیه شده باشد که این به دلیل تفاوت زیاد بین نیاز این گروه بیماران به دارو است.
- از آنجا که احتمال تشکیل کمپلکس بین جنتامایسین و سایر داروها وجود دارد، مخلوط کردن این دارو با سایر داروها در یک محلول توصیه نمی شود.