شناخت دارو: عبارت است از تمازپام یک داروی خواب آور است که به علت اثرات زودگذر این دارو، از آن برای درمان موقت بی خوابی استفاده می شود.

دسته دارویی:

• آرامبخش و خواب آور

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• تمازپام به گیرنده های بنزودیازپین stereospecific در نورون های GABA پس سیناپسی در چندین سایت در سیستم عصبی مرکزی، از جمله سیستم لیمبیک، متصل می شود. اثر مهاری گابا بر نتایج تحریک پذیری عصبی را با افزایش نفوذپذیری غشای عصبی به یونهای کلرید تقویت می کند. این تغییر در یونهای کلرید منجر به هایپرپلاریزاسیون (حالت تحریک آمیز کمتر) و تثبیت آن می شود. به نظر می رسد که گیرنده ها و اثرات بنزودیازپین به گیرنده های GABA-A مرتبط هستند. بنزودیازپین ها به گیرنده های GABA-B متصل نمی شوند.
• متابولیسم: کبدی؛ فاز II متابولیسم را متحمل می شود. دفع: ادرار (80٪ تا 90٪ به عنوان متابولیتهای غیرفعال)، توزیع: 4 لیتر بر کیلوگرم، نیمه عمر حذف: 3.5 الی 18.4 ساعت، زمان رسیدن به پیک اثر 1.2 الی 1.6 ساعت.

اشکال دارو:

• قرص، شربت، کپسول

مقدار مصرف صحیح:

• 10 الی 60 میلی گرم است و طی 1 مرحله در روز می باشد.
• دوز معمولی بزرگسالان برای بی خوابی: 5 تا 30 میلی گرم خوراکی یک بار در روز در زمان خواب. نظرات: در بی خوابی زودگذر، دوز 7.5 میلی گرم ممکن است برای بهبود تأخیر خواب کافی باشد. در بیماران سالخورده یا ناتوان، درمان باید با 7.5 میلی گرم شروع شود تا اینکه پاسخ های فردی مشخص شود.

اثر دارو:

• 15 الی 40 دقیقه پس از مصرف ظاهر می شود و به مدت 6 الی 8 ساعت باقی می ماند.

قبل از مصرف دارو:

• مصرف این دارو در افرادی که مبتلا به بیماری روانی، ناراحتی های طولانی مدت کبد و کلیه، مشکلات تنفسی و افرادی که دچار اعتیاد هستند باید با احتیاط باشد.

عوارض جانبی دارو:

• شایع ترین عوارض جانبی گزارش شده شامل خواب آلودگی، سردرد و خستگی است.

تداخلات دارویی:

• فنتانیل , سدیم اکسی بات , تاپنتادول , پروکائین , بریمونیدین , مینوسایکلین , متادون , ملاتونین , منیزیم سولفات , کلوزاپین , درونابینول , کاوا کاوا , متی روسین , اسکتامین , کانابیس , کلرفنزین | کلرفنسین , برکسانولون , بروم پریدول , کانابیدیول , فلونیترازپام , بوپرنورفین , دروپریدول , دی هیدروکدون , فوس فنی توئین , دوکسیلامین , لوفکسیدین , اکسی مورفون , ات کلر وینول , بنزهیدروکدون/استامینوفن , سیکلوپنتیازید.

موارد منع مصرف:

• ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن، بارداری، Narrow-angle glaucoma، مسمومیت حاد با الکل.

شرایط نگهداری:

• در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.

نکات مهم:

• افرادی که از این دارو استفاده می کنند باید از مصرف آن در مدت زمان طولانی پرهیز کنند چون می تواند موجب وابستگی در فرد شود.
• این دارو برای استفاده توسط افراد جوانتر از 18 سال مورد تأیید نیست.
• در هنگام مصرف تمازپام، از مصرف الکل خودداری شود.
• این دارو ممکن است تفکر یا واکنش را مختل کند. در هنگام مصرف این دارو از رانندگی یا انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری دارد، خودداری شود.
• مصرف همزمان بنزودیازپین ها و مواد اپیوئیدی ممکن است منجر به سداسیون شدید، دپرسیون تنفسی، کما و مرگ شود.
• بنزودیازپین ها با anterograde amnesia همراه می باشند.
• استفاده از داروهای hypnotic/sedative با واکنش های ازدیاد حساسیت از جمله آنافیلاکسی و آنژیوادم همراه است. بیمارانی که دچار آنژیوادم می شوند نباید مجدداً مورد چالش قرار گیرند.
• واکنش های متناقض، از جمله رفتار بیش فعالی یا پرخاشگرانه، با بنزودیازپین ها گزارش شده است. این خطر ممکن است در بزرگسالان/ کودکان، بیماران سالمند یا بیمارانی که سابقه مصرف الکل یا اختلالات روانپزشکی/ شخصیتی دارند، افزایش یابد.
• در بیماران مبتلا به افسردگی با احتیاط استفاده شود، به ویژه اگر سابقه خودکشی وجود داشته باشند.
• در بیماران مبتلا به اختلال کبدی یا کلیوی با احتیاط استفاده شود.
• در بیماران مبتلا به بیماری تنفسی از جمله COPD یا آپنه خواب با احتیاط استفاده شود. بنزودیازپین ها ممکن است باعث دپرسیون قابل توجه تنفسی شوند.
• بیماران سالخورده ممکن است با استفاده از این دارو در معرض خطر مرگ قرار بگیرند. این خطر در 4 ماه اول استفاده در بیماران سالمند مبتلا به زوال عقل بیشتر دیده شده است.
• تمازپام یک بنزودیازپین با نیمه عمر کوتاه است. نسبت به اثرات خواب آوری آن تحمل ایجاد می شود. استفاده مزمن از این دارو ممکن است نیاز به افزایش دوز بنزودیازپین برای رسیدن به اثر مطلوب داشته باشد.
• قرار گرفتن در معرض بنزودیازپین قبل از تولد، خطر شکاف دهان را کمی افزایش داده است (شواهد محدود یا متناقض).استفاده از داروهای اعتیاد اور باعث اعتیاد، over dose یا مرگ می شود.
• از آنجا که این دارو فقط در زمان خواب مصرف می شود، مصرف این دارو در یک برنامه زمانی معین قرار نخواهد گرفت.
• این دارو فقط هنگام آماده بودن برای چندین ساعت خواب، مصرف شود. امکان به خواب رفتن سریع بعد از مصرف دارو وجود دارد.
• در صورت حساسیت به تمازپام یا سایر بنزودیازپین ها (آلپرازولام، زاناکس، والیوم و …) نباید از این دارو استفاده شود.
• برای اطمینان از بی خطری تمازپام، در صورت وجود موارد زیر به پزشک اطلاع داده شود: آسم، بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) یا سایر اختلالات تنفسی، بیماری کلیوی یا کبدی، سابقه افسردگی یا افکار یا رفتار خودکشی، سابقه اعتیاد به دارو یا الکل، در صورت استفاده از داروی نارکوتیک (اپیوئید). در صورت بار دار بودن کودک نیز می تواند به دارو وابسته شود. این وابستگی می تواند بعد از تولد باعث علائم سندرم محرومیت تهدید کننده زندگی شود. نوزادان متولد وابسته به دارو ممکن است برای چندین هفته به درمان پزشکی نیاز داشته باشند. ثرات سداتیو تمازپام ممکن است در افراد مسن، مدت زمان بیشتری طول بکشد. افتادن تصادفی در بیماران مسن که بنزودیازپین مصرف می کنند، شایع است. در هنگام استفاده از این دارو احتیاط کرده تا از افتادن و آسیب دیدگی تصادفی جلوگیری شود.
• تمازپام فقط برای مدت کوتاهی برای درمان بی خوابی استفاده شود. اگر علائم بعد از 7 تا 10 شب درمان بهبود پیدا نکرد، با پزشک خود تماس گرفته شود.
• پس از استفاده طولانی مدت از این دارو، مصرف آن به طور ناگهانی متوقف نشود، زیرا ممکن است علائم سندرم محرومیت ناخوشایندی ایجاد شود. علائم بی خوابی نیز ممکن است هنگام قطع مصرف دارو بازگردد. از پزشک مربوطه راجع به چگونگی قطع دارو سوال شود.