تقویت دستگاه گوارش: عبارت است از دستگاه گوارش انشان حدود هفت متر طول دارد. غدد گوارشی شامل غده‌های بزاقی، غده‌های دیواره معده و روده، پانکراس یا لوزالمعده و کبد است. لوله گوارشی نیز شامل دهان، حلق، سرخ‌ نای (مِری)، معده، روده باریک، روده بزرگ و راست‌روده می‌شود. هر چیزی که وارد معده می‌شود با آنزیم‌های درون معده مخلوط می‌گردد تا با اجزا ساده‌تری تجزیه شود. سپس این مخلوط از معده خارج شده و به روده‌ها می‌رود تا از آنجا، مواد غذایی تجزیه شده جذب جریان خون شوند. مواد غذایی تجزیه شده از طریق جریان خون به سرتاسر بدن می‌روند و در اختیار یاخته‌های بدن قرار می‌گیرند تا در آنها مصرف شده یا ذخیره شوند. اجزای غذایی که جذب نمی‌شوند از بدن دفع می‌گردند (از طریق مدفوع). دستگاه گوارش ما حاوی مقدار نامتناسبی از میکروب ها است و آنها برای مبارزه با عوامل بیماری‌زا مانند باکتری ها و ویروس ها ضروری هستند. بر همین اساس، حفظ سلامت آن یکی از بهترین روش ها برای حفظ سلامت ذهن و جسم است. مری، روده ها، دهان و معده اجزاء تشکیل دهنده گوارش هستند. وظایف اصلی دستگاه گوارش پردازش غذا، جذب مواد مغذی، تنظیم سیستم ایمنی، و ایجاد تعادل در ترکیب باکتری های دستگاه گوارش است.

علائم گوارش ناسالم:

1. احساس اضطراب، افسردگی یا غم: شاید در نگاه نخست پیوند بین دستگاه گوارش و احساسات عجیب به نظر برسد. اما آیا می دانستید که ۷۰ درصد از سروتونین بدن شما در دستگاه گوارش یافت می شود؟ سطوح پایین سروتونین با خلق و خوی ناپایدار، افسردگی، و عملکردهای فیزیولوژیکی مانند گوارش، خوردن و خوابیدن پیوند خورده است.
2. هوس فراوان برای غذاهای سرشار از قند: لپتین و گرلین پروتئین هایی هستند که عملکردی مشابه با هورمون هایی دارند که اشتها را تثبیت می کنند و باکتری های دستگاه گوارش مقدار قابل توجهی از آنها را ترشح می کنند. این پروتئین ها بر هوس های غذایی ما تأثیرگذار هستند. بر همین اساس، اگر علاقه عجیبی به مصرف مواد غذایی حاوی قند فراوان دارید، باکتری ها با این نوع ماده ناسالم سازگار شده اند. در نتیجه، دستگاه گوارش شما دوز قند روزانه خود را طلب می کند. اصلاح مشکلات دستگاه گوارش می تواند باکتری هایی که موجب هوس های قندی می شوند را محدود سازد.
3. پیش دیابت یا دیابت: در مطالعه ای که در نشریه Endocrinology Connections منتشر شد، سه دانشمند روس ارتباط بین میکروب های روده بزرگ و ابتلا و پتانسیل ابتلا به دیابت نوع ۲ را نشان دادند. برخی باکتری های دستگاه گوارش یک واکنش ایمنی را تحریک می کنند که موجب التهاب در تمام بدن، از جمله کبد و سلول های چربی می شود، که می تواند بر سوخت و ساز کلی و حساسیت کبد تأثیرگذار باشد.
4. مشکلات پوستی: راش های پوستی و بیماری پوستی مزمن اگزما ممکن است نشان دهنده مشکلی در دستگاه گوارش، به ویژه عدم تعادل در باکتری های خوب باشند. سندرم روده نشت پذیر، بیماری که غذاهای اضافی به جای گوارش در روده از آن خارج می شوند، می تواند موجب شکل گیری التهاب در بدن و سرکوب سیستم ایمنی شود.
5. ناراحتی های گوارشی: مشکلات دستگاه گوارش حاد مانند نفخ، اسهال، و تولید گاز می توانند نشان دهنده عدم تعادل در باکتری های دستگاه گوارش باشند. اجابت مزاج نامنظم یا تولید بیش از اندازه گاز ممکن است نشان دهنده سطوح پایین اسید معده باشند که بر توانایی تجزیه مواد غذایی تأثیرگذار است.
6. بیماری های خود ایمنی یا سرکوب ایمنی: سندرم روده نشت پذیر و عدم تحمل گلوتن اغلب به عنوان کاتالیزوری برای بیماری های خودایمنی عمل می کنند. مشکلات دستگاه گوارش می توانند به بیماری های حاد و مزمن منجر شوند. به گفته دکتر آلسیو فاسانو، زیست شناس مخاطی، شواهدی در حال رشد وجود دارند که نشان می دهند افزایش نفوذپذیری روده نقشی بیماری‌زا در بیماری های مختلف خود ایمنی از جمله بیماری سلیاک و دیابت نوع ۱ دارد.
7. آلرژی های غذایی یا حساسیت غذایی افزایش یافته: نمونه های عدم تحمل غذایی (به عنوان مثال، عدم تحمل لاکتوز) تقریباً همیشه محصول جانبی سندرم روده نشت پذیر هستند. فرد مبتلا به سندرم روده نشت پذیر توانایی گوارش کامل غذا را ندارد. در همین راستا، غذا به جای آن که در روده باقی بماند و گوارش شود، وارد جریان خون می شود. هنگامی که غذا از روده فرار می کند، بدن آن را به عنوان یک عامل تهدید کننده در نظر می گیرد و واکنش ایمنی را آغاز می کند. ابتلاء یا وخیم‌تر شدن آلرژی های غذایی و حساسیت ناگهانی به برخی مواد غذایی خاص ممکن است نشان دهنده مشکلی در دستگاه گوارش باشند.
8. بوی بد دهان: عدم تعادل میکروبی در روده می تواند به بخش های دیگر بدن از جمله دهان منتقل شود، که در این شرایط بوی بد دهان یا نفس بدبو شکل می گیرد. عدم تعادل یا نوسانات در جمیعت میکروبی دستگاه گوارش، بدن را بیش از پیش مستعد ابتلا به بیماری هایی می کند که نفس بدبو را موجب می شود، که از آن جمله می توان به بیماری کلیوی یا دیابت اشاره کرد.
9. مشکلات خواب یا بی خوابی: دشواری در به خواب رفتن و بی خوابی نشان دهنده برخی عدم تعادل های شیمیایی در مغز هستند. همان گونه که پیش‌تر اشاره شد، دستگاه گوارش ما حفظ و تنظیم سروتونین را انجام می دهد که یک انتقال دهنده عصبی ضروری برای تحریک و تنظیم الگوهای خواب است. هنگامی که سطوح سروتونین نامتعادل یا کم است این شرایط می تواند به بی خوابی یا دشواری در به خواب رفتن منجر شود.
10. نوسانات وزن: برخی باکتری های دستگاه گوارش کاهش وزن را تحریک می کنند که از نوع خوب نیست. به عنوان مثال، مقادیر بیش از حد میکروب ها در روده کوچک می تواند در جذب چربی، مواد معدنی و ویتامین ها اختلال ایجاد کند. در مقابل، برخی باکتری های دستگاه گوارش افزایش وزن را از طریق دریافت کالری بیشتر از غذا موجب می شوند. تجربه تغییرات غیر قابل توضیح وزن برای فردی که مشکل دستگاه گوارش دارد، چندان غیر معمول نیست.

علت بیماری های گوارشی:

• حاملگی
• در هم خوری
• با شکم پر خوابیدن
• استرس و اضطراب
• درست نجویدن غذا
• جراحی دستگاه گوارش
• آب خوردن همراه با غذا
• مسافرت و تغییر محل زندگی
• مصرف زیاد لبنیات بدون مصلح
• عوارض استفاده از برخی داروها
• میوه خوردن بلافاصله بعد از غذا
• عدم استفاده از فیبر غذایی کامل در برنامه غذایی
• باکتری ها، آمیب ها، ویروس ها، قارچ ها و انگل ها
• استفاده از فرآورده های کارخانه ای نظیر سوسیس و کالباس و نوشابه

عوامل افزایش دهنده خطر:

1. سن
2. بی تحرک
3. در هم خوری
4. با شکم پر خوابیدن
5. درست نجویدن غذا
6. آب خوردن همراه با غذا
7. مصرف زیاد لبنیات بدون مصلح
8. مصرف فرآورده های کارخانه ای نظیر سوسیس و کالباس و همچنین نوشابه

پیشگیری:

• در هم خوری نکنید
• همراه با غذا آب نخورید
• آرامش خودتان را حفظ کنید
• هر لقمه غذا را 32 بار بجوید
• مواد حاوی فیبر استفاده کنید
• فعالیت بدنی مناسب داشته باشید.
• به اندازه نیاز مایعات مصرف کنید.
• از میوه جات و سبزیجات فصل استفاده کنید
• چند قرص شیمیایی به صورت همزمان استفاده نکنید.
• مصرف چربی و شیرینی های کارخانه ای را کاهش دهید.
• به اندازه پروتئین استفاده کنید و از مصرف مرغ و گوشت های پرورشی پرهیز کنید

عوارض احتمالی:

1. دیابت
2. یبوست
3. کبد چرب
4. زخم روده
5. زخم معده
6. و سایر بیماری های گوارشی

تشخیص:

1. کولونوسکوپی: کولونوسکوپ وسیله ایست انعطاف پذیر که پزشک به وسیله دوربینی که روی آن قرار دارد و یک فیبر نوری از آن ساطع می شود داخل روده را مشاهده می کند. دوربینی که روی دستگاه کولونوسکوپ قرار داد به یک مانیتور وصل است که تصویر داخل روده را بر روی مانتیو نشان می دهد و پزشک به راحتی می تواند سلول ها و مخاط روده را بررسی کند.
2. آندوسکوپی: آندوسکوپی به معنای درون بینی است که به وسیله درون بین یا همان آندوسکوپ داخل بدن دیده و بررسی می شود. لوله ایی طویل، قابل انعطاف و ناز ک است که یک دوربین بسیار ریز و یک منبع نور که در داخل بدن عضوها دیده شود روی آن قرار دارد. حال لوله به آرامی حرکت کرده و بر روی نمایشگر دیده می شود.
3. بیوپسی: بیوپسی در واقع یکی از روش های تشخیص بیماری است که به کمک نمونه برداری از بافت ها انجام می شود. در تشخیص به روش بیوپسی پزشک مقداری از بافت بدن را خارج کرده و برای بررسی به آزمایشگاه بافت شناسی ارسال می نماید. در آزمایشگاه بافت شناسی یا پاتولوژی لازم است تا پزشک متخصص پاتولوژیست بافت های ارسالی را بررسی و معاینه نماید و بیماری یا بیماری های موجود را به خوبی شناسایی نماید و به پزشک ارائه نماید.
4. تست تنفسی میکروب معده: در آزمایش تنفسی اوره باکتری های فعال را فقط شناسایی می کند، در این آزمایش علاوه بر تشخیص امکان بررسی میزان تأثیر درمان نیز امکان پذیر است. تست اوره تنفسی دارای ویژگی های بالایی است، این تست دارای حساسیت زیادی جهت شناسایی عفونت فعال نسبت به تست های سرولوژیک می باشد.
5. آزمایش خون: اگر عفونت هلیکوباکتر ایجاد زخم شود، آنگاه بدن در قبال آن آنتی بادی ترشح می کند که با آزمایش خون و اندازه گیری آنتی بادی می توان بیماری را تشخیص داد.

درمان طب نوین:

• درمان به علت بیماری بستگی دارد.

درمان طب سنتی:

• روی غذاهای گوشتی سماق استفاده کنید.
• از دمنوش سماق در طول روز استفاده کنید.
• روزی یک تا سه استکان عرق طارونه بخورید.
• هفته ای یک تا دو مرتبه در برنامه غذایی خود مارچوبه استفاده کنید.
• نعناع و پرسیاوش را بجوشانید و آب آن را صاف و شیرین کنید و بنوشید.
• برای تقویت دستگاه گوارش گاهی، کمی دارچین و یا آب دم کرده بادآورد میل کنید.
• نیم ساعت قبل از هر وعده غذایی عرق تقویت گوارش استفاده کنید (زنیان + کلپوره + بومادران + شیرین بیان + پونه).
• گه گاه پانزده گرم دانه های رازیانه را در یک لیتر آب جوش دم کنید و همراه با هر غذای روزانه یک فنجان آب آن را میل کنید.
• برای حفظ سلامت دستگاه گوارش باید از مصرف چای، قهوه، نوشابه های گازدار، نوشیدن مایعات در حين صرف غذا پرهیز کنید.
• برای تنظیم کار دستگاه گوارش گه گاه و یا لااقل هفته ای یک مرتبه مقداری شکر تیقال يا آب آلبالو يا آب زرشک سیاه و یا آب غوره بخورید.
• بیست گرم برگ و ساقه های گلدار مریم گلی را در یک لیتر آب جوش، ۱۰ دقیقه دم کرده، آب آن را صاف و با عسل شیرین کنید. هر روز صبح ناشتا یک فنجان بنوشید.
• برای پاک کردن دستگاه گوارش از سموم، حب القار، زرآوند، جنطانای رومی و مرمکی هر کدام ۵ گرم، همه را بکوبید و با یک فنجان عسل مخلوط کنید. هر صبح، ظهر و شب به اندازه ۲ عدد نخود از آن را میل کنید.

سلامت روده ها:

• جهت حفظ سلامت روده ها باید پیاز یا لوبیا کمتر مصرف کنید و میوه جات و سبزیجات تازه بیشتر استفاده کنید و آب نیز بیشتر بنوشید.

ضد عفونی کردن روده ها:

• به منظور ضد عفونی کردن روده ها از میکروب (میکروب زدایی)؛ آب هویج، آب پرتقال، آب ترب خام، آب شلغم، انجیر، کاهو، کلم، پیاز، تره، ناردانه، بادیان، انیسون، جعفری و شکر سرخ استفاده کنید.
• با آب جوشانده ریشه خطمی تنقیه کنید.
• آویشن شیرازی و مشک ترامشیع را داخل ماست بریزید و بخورید.
• پوست پرتقال یا نارنج را بجوشانید، بعد آب أن را صاف و شیرین کنید و بنوشید. یا خلال نارنج را نرم بکوبید و با آب بخورید.

پاک کردن روده ها:

• برای پاک کردن روده ها آب شلغم، آب هویج و آب ترب مفید می باشد.

تقویت روده ها:

• برای تقویت روده ها لیمو، انجیر، فندق، زغال اخته، پوست شکوفه خرمای نر، خولنجان، زیره سیاه، تخم ریحان، ریحان تازه، کلم و دم کرده نعناع مفید خواهد بود.

پیش گیری از بیماریهای روده ای:

• برای حفظ صحت روده ها و تمامی دستگاه گوارش باید گه گاهی از تخم شربتی یا تخم بالنگو یا زیره یا لعاب اسفرزه یا یکی از داروهای ملین استفاده شود.

فعالیت:

• روزانه نیم ساعت فعالیت بدنی مناسب در حد تعریق کردن داشته باشید.

رژیم غذایی:

• از مصرف غذاهایی با طبیعت سرد بدون مصلح پرهیز کنید و به جای آن از غذاهایی با طبیعت گرم بیشتر استفاده کنید.

نکته:

• روده بزرگ: روده بزرگ انسان را می توان به طناب بلندی تشبیه کرد که از قسمت هایی کوتاه و به شکل مقطع (به شکل سوسیس) تشکیل شده است. روده ها در انتهای قسمت های سوسیس مانند، به هم می پیوندند. روده دارای بندهایی از عضله است که این بندها قابلیت انقباض و انبساط دارند، در واقع این بندهای عضلانی مانند دریچه ای در انتهای هر قسمت قرار گرفته اند که همزمان با هم باز و بسته می شوند و مدفوع به سمت جلو رانده می شود. یعنی چنانچه قسمتی باز شود، قسمتی دیگر بسته می شود و ماهیچه ها منقبض و مدفوع به جلو رانده می شود. روده ها مانند یک تسمه نقاله، مدفوع نیمه مایع را به شدت به جلو می رانند. اگر همه عوامل درست عمل کنند مدفوع به سرعت از کولون خارج می شود و عمل دفع به راحتی انجام می گیرد. موفقیت در این نقل و انتقال به سه عامل بستگی دارد: ۱) قطر روده تا حد امکان عریض شود. هر قدر روده گشادتر شود مدفوع سریع تر جریان می یابد (حفظ قطر طبیعی کولون). ۲) حفظ حالت سیال و پرآب بودن مدفوع (محتویات روده، مایع یا حداقل نیمه مایع باشد) تا جذب آب از جدار کولون موجب سخت و خشک شدن آن نشود. و ۳) تخلیه مدفوع بلافاصله پس از احساس آمادگی برای دفع، تا از خشک شدن و سفت شدن آن جلوگیری شود. اگر همه عوامل درست و به موقع عمل نکند نتیجه ای متفاوت حاصل می شود. یعنی اگر پس از هضم غذا محتویات روده متراکم شود و شکم کار نکند (پس مانده های گوارش به آهستگی و تنبلی از کولون عبور کند) به مرور زمان کولون ضعیف تر شده و قطر آن کمتر می شود، در نتیجه مدت زمان حمل و نقل مدفوع طولانی می شود. طبیعی است حجمی که از یک لوله ۱۰ سانتیمتری به راحتی عبور کند، از یک لوله ۳ سانتیمتری به سختی عبور خواهد کرد. همچنان که مدت زمان توقف پس مانده گوارش در کولون بیشتر می شود، آب بیشتری نیز از آن جذب دیوار کولون شده و محتویات مدفوع سفت تر و سخت تر می شوند. این عوامل باعث می شود تا فشار زیادی بر روده وارد گردد، در این موقع مشكل اساسی شروع می شود. ابتدا دیواره روده که خیلی محکم هم نیست در نازک ترین قسمت خود به صورت تاول هایی به شکل بادکنک پلاستیکی نازک در می آید و برآمدگی پیدا می کند و قابلیت انعطاف خود را از دست می دهد و دیگر به حالت اولیه خود باز نمی گردد. در نتیجه شخص به جای رودهای با دیواره صاف و عریض، دارای روده باریکی می شود که در طول آن کیسه و برآمدگی زیادی قرار گرفته است و بدین جهت شخص دچار مشکلات گوناگون خواهد شد.