شناخت دارو: عبارت است از بلئومایسین یک نوع آنتی بیوتیک است که تنها در شیمی درمانی سرطان به کار می رود. این دارو موجب کاهش یا توقف در رشد سلولهای سرطانی در بدن می شود. بلئومایسین ترکیبی از آنتی بیوتیک های گلیکوپپتیدی است که از استرپتومایسس ورتسیلوس تهیه می شود و شامل بلئومایسن A2 و B2 می باشد. بلئومایسن A2 به عنوان ساختار نماینده بلئومایسن به کار می رود. این دارو متابولیسم DNA را مهار می کند و به عنوان یک عامل آنتی نئوپلاستیک (ضد سرطان) به خصوص برای تومورهای جامد به کار می رود.

دسته دارویی:

• داروهای ضد سرطان تزریقی

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• هر چند مکانیسم دقیق بلئومایسن شناخته شده نیست ، تحقیقات انجام شده نشان می دهند فعالیت اصلی دارو مهار ساخت DNA و در برخی موارد و به میزان کمتر مهار ساخت پروتئین و RNA می باشد .بلئومایسن آنتی بیوتیکی است که فعالیت ضد توموری دارد. بلئومایسن به طور انتخابی ساخت دئوکسی ریبونوکلئیک اسید ( DNA) را مهار می کند. در غلظت های بالای دارو ، ساخت پروتئین و RNA سلولی نیز مهار می شوند. بلئومایسن در مطالعات آزمایشگاهی(خارج از بدن موجود زنده)، سلول های لنفوسیتی B و T و تکثیر ماکروفاژها را مهار کرده است و موجب اختلال در عرضه ی آنتی ژن (antigen presentation) و همچنین مهار ترشح ایترفرون گاما ، TNFa و اینترلوکین 2 می شود. دارو های آنتی بیوتیکی ضد تومور، در برابر چرخه سلولی غیر اختصاصی عمل می کنند به جز بلئومایسن که اثرات اصلی آن در فاز های M و G2 است.جذب : جذب سیستمیک دارو تقریباٌ 45 درصد است . نیمه عمر دارو 2 ساعت و میزان اتصال آن به پروتئین های پلاسما 1 درصد است. حجم توزیع دارو: 17 لیتر در هر متر مربع است. متابولیسم: متابولیسم دارو نا شناخته است و متابولیت های دارو کمپلکس بلئومایسن با آهن می باشد. کلیرانس یا پاکسازی دارو از بدن: 35 میلی لیتر در هر دقیقه می باشد. دفع: 50 تا 70 درصد دارو از طریق ادرار دفع می شود.

اشکال دارو:

• آمپول

مقدار مصرف صحیح:

• سرطان سلول های پوستی اسکواموس (سلول های لایه میانی و خارجی پوست): 25/0 تا 5/0 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن (10 تا 20 واحد به ازای هر متر مربع بدن) وریدی / عضلانی / زیر جلدی، هر 1 تا 2 هفته.
• لنفوم هوجکین و غیر هوجکینی: ابتدا 1 تا 2 واحد دوز آزمایشی را قبل از دوز های اول (1 یا 2 دوز اولیه) تجویز نمایید. علایم حیاتی را هر 15 دقیقه کنترل نمایید. حداقل یک ساعت قبل از مصرف باقیمانده دارو صبر کنید، اگر هیچ واکنش حادی مشاهده نشد می توان طبق برنامه دارو را تجویز نمود. 25/0 تا 5/0 واحد به ازای هر کیلوگرم وزن بدن (10 تا 20 واحد به ازای هر متر مربع بدن) وریدی / عضلانی / زیر جلدی هر 1 تا 2 هفته ؛ برای رسیدن به دوز نگهدارنده، کاهش دوز دارو پس از رسیدن به 50 درصد پاسخ درمانی به صورتکاهش 1 واحد هر روز یا 5 واحد هر هفته وریدی / عضلانی باید انجام شود.
• سرطان بیضه: 25/0 تا 5/0 واحد به ازای هر کیلو گرم وزن بدن (10 تا 20 واحد به ازای هر متر مربع بدن) وریدی / عضلانی / زیر جلدی هر 1 تا 2 هفته.
• اسکلروزه شدن ریوی: 60 واحد در 50 تا 100 میلی لیتر آب یا نرمال سالین به عنوان تک دوز که ممکن است در صورتی که تجمع مایع ادامه داشته باشد در فواصل چندین روز تکرار شود. ممکن است 100 تا 200 میلی گرم لیدوکائین جهت کاهش ناراحتی موضع اضافه شود. در سالمندان، ممکن است دوز دارو تا 40 واحد به ازای هر متر مربع بدن محدود شود.

عوارض جانبی دارو:

• تهوع , گیجی , خس خس سینه , ضعف , کاهش وزن , بی اشتهایی , واکنش های آنافیلاکتیک , خارش , سکته قلبی , جوش های پوستی , کاهش فشار خون , ریزش مو , سمیت کبدی , قرمزی , بثورات پوستی , لرز , تیره شدن پوست , بثورات پوستی با حاشیه قرمز ، دردناک و تورم , واکنش حاد تب دار , التهاب مخاط ، دهان و لثه , پنومونی بینابینی , فیبروز ریوی , افزایش تعداد تنفس , فیبروز ریوی کشنده , مشکلات ساختاری و ظاهری ناخن , ضخیم شدن پوست , اسکلرودرما , حوادث مغزی عروقی , پدیده رینود , نکرولیز.

تداخلات دارویی:

• اپرپیتانت , ازتیمایب , دوسه تاکسل , دوکسوروبیسین , سیمواستاتین , متیل پردنیزولون , اتوپوزاید , دوکوسات , پالونوسترون , پگ فیلگراستم , استامینوفن / اکسی کدون , سولفامتوکسازول / تری متوپریم , واکسن مننگوکوک کنژوگه , آدنوویروس نوع 4 و 7 زنده خوراکی , بلونانسرین , برنتوکسی مب.

موارد منع مصرف:

• ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن، مصرف همزمان بلئومایسن با برنتوکسی ماب.

شرایط نگهداری:

• در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.

نکات مهم:

• واکنش های شدید ایدیوسنکراتیک (واکنش های بدون پیش بینی و بدون وجود عامل خطر در بدن بیمار) شامل کاهش فشار خون ، گیجی ، تب ، لرز ، خس خس سینه که معمولاٌ پس از مصرف اولین یا دومین دوز دارو گزارش شده است.
• کنترل و تحت نظر بودن فرد پس از تجویز دارو خیلی مهم است.
• پنومونی که به سمت فیبروز ریوی پیشرفت می کند سمی ترین عارضه ی دارو است که خطر آن در افراد مسن و در دوز های بالاتر از 400 واحد بیشتر می شود.
• دارو باید حتماٌ تحت نظارت یک پزشک با تجربه در امر شیمی درمانی سرطان تجویز و مصرف شود.
• در نارسایی کلیه با احتیاط مصرف شود.
• سمیت کبدی با دارو نیز گزارش شده است که در افراد با نا رسایی کبدی باید احتیاط لازم صورت گیرد.
• در هنگام تجویز اکسیژن به بیمار در طی عمل جراحی باید احتیاط شود. (خطر سمیت ریوی افزایش می یابد).
• خطر فیبروز ریوی با دارو گزارش شده است. (در دوز های پایین تر در صورت مصرف همزمان با سایر دارو های ضد سرطان) در زمان مصرف بلئومایسن از روش های پیشگیری از بارداری استفاده کنید تا از بارداری جلوگیری نمایید به دلیل اینکه این دارو ممکن است باعث آسیب به جنین شود.
• این دارو معمولاٌ یک یا دو بار در هفته تزریق می شود.
• زمانی که بلئومایسن برای درمان ترشح مایع در فضای ریوی به کار می رود ، آن را با یک مایع مناسب مخلوط می کنند و از طریق یک لوله سینه ای (لوله پلاستیکی که در داخل حفره قفسه سینه قرار می گیرد) داخل حفره سینه وارد می کنند.