شناخت دارو: عبارت است از نگهدارنده پتاسیم است که برای درمان ادم (تجمع مایعات) ناشی از نارسایی احتقانی مورد استفاده قرار می گیرد. و نیز برای درمان سندروم کان که در اثر تومور خوش خیم غده فوق کلیوی ایجاد می گردد مورد استفاده می باشد.
دسته دارویی:
- داروهای قلبی و عروقی، ضد فشار خون بالا (دیورتیک های ذخیره کننده پتاسیم)
فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:
- آنتاگونیست آلدوسترون با اثرات دیورتیکی و ضد فشارخون. اتصال رقابتی در گیرنده های وابسته به آلدوسترون سدیم، پتاسیم در توبول های کلیه که موجب افزایش ترشح سدیم، کلر، آب و حفظ پتاسیم و هیدروژن می گردد.
- اين دارو به خوبي پس از مصرف خوراكي از مجراي گوارش جذب مي‌شود و فراهمي زيستي آن نيز بيش از 90 درصد است. پيوند اين دارو به پروتئين بيش از 90 درصد است. متابوليسم اين دارو كبدي است. اثر ان پس از 4 الی 2 ساعت (با مصرف مقدار واحد) شروع مي‌شود. زمان لازم براي رسيدن به اوج اثر با مصرف متعدد 3 الی 2 روز است. اسپيرونولاكتون به صورت متابوليت دفع مي‌شود.
اشکال دارو:
- قرص، شربت
مقدار مصرف صحیح:
- 50 الی 400 میل یگرم که طی 1 مرحله همراه با غذا باید مورد استفاده قرار بگیرد.
- مقدار مصرف معمول برای خیز: بزرگسالان: 25 تا 200 mg/day خوراکی در یک یا دو مقدار منقسم.
- مقدار مصرف معمول برای زیادی فشار خون: بزرگسالان: 25 تا 200 mg/day خوراکی در یک یا دو مقدار منقسم.
- مقدار مصرف معمول برای کمی پتاسیم خون: بزرگسالان: 25 تا 200 mg/day خوراکی در یک یا دو مقدار منقسم.
- مقدار مصرف معمول برای تشخیص افزایش اولیه آلدسترون: بزرگسالان: 100 تا 400 mg/day خوراکی در یک یا دو مقدار منقسم.
- مقدار مصرف معمول برای هیرسوتیسم: بزرگسالان: 50 تا 200 mg/day خوراکی در یک یا دو مقدار منقسم.
- مقدار مصرف معمول برای نارسایی احتقانی قلب: بزرگسالان: 25 mg/day خوراکی.افزایش یا کاهش مقدار پایه بستگی به پاسخ بیمار و بروز زیادی پتاسیم خون دارد.
- مقدار مصرف معمول برای زیادی فشار خون:کودکان: نوزادان: 1 تا 3 mg/kg/day خوراکی هر 12 تا 24 ساعت. خردسالان: 1.5 تا 3.3 mg/kg/day یا 60 mg/m2/day خوراکی در مقادیر منقسم هر 6 تا 12 ساعت، حداکثر مقدار مجاز: 100 mg/day.
- مقدار مصرف معمول برای تشخیص افزایش اولیه آلدسترون: کودکان: خردسالان: 100 تا 400 mg/m2/day خوراکی در یک یا دو مقدار منقسم.
اثر دارو:
- چند روز پس از مصرف دارو ظاهر می شود، اما تأثیر کامل آن تا 2 هفته طول می کشد و به مدت 2 الی 3 روز باقی می ماند.
قبل از مصرف دارو:
- لازم است مواردی مثل اختلالات مزمن کبد و کلیه، کم کاری غده فوق کلیوی، مشکلات متابولیس و مصرف داروهای دیگر را با پزشک خود در میان بگذارید.
- در صورت بارداری یا قصد باردار شدن و یا شیردهی، مشکلات کلیوی و غدد آدرنال (فوق کلیوی)، پزشک خود را مطلع نمایید.
- سابقه هرگونه حساسیت دارویی را به پزشک خود اعلام کنید. از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروساز خود قرار دهید.
عوارض جانبی دارو:
- به علت تجمع پتاسیم در خون، باید از خوردن غذاها و میوه هایی که حاوی پتاسیم هستند خودداری کنند، در ضمن مصرف بیش از حد این دارو می تواند موجب تورم و بزرگی پستان ها در مردان شود. سردرد، تهوع، استفراغ، بی اشتهایی، اسهال، کاهش توانایی جنسی، بزرگ شدن پستان‌ها، بی نظمی قاعدگی، کسالت، اغتشاش شعور، بثورات جلدی، افزایش پتاسیم خون، کاهش سدیم خون، مسمومیت کبدی، نرمی استخوان.
تداخلات دارویی:
- قرص‌های خواب‌آور، ضد دردهای مخدر، شل کننده عضلات، داروهای درمان افسردگی، اضطراب و تشنج، داروهای قلب، دیگر داروهای فشارخون، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن، سلکوکسیب، دیکلوفناک، ملوکسیکام و …)، داروهای ضد انعقاد خون، مکمل‌های پتاسیم، داروهای حاوی پتاسیم مانند پنی سیلین، داروهای مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (مهارکننده‌های ACE )، کلستیرامین، لیتیوم، تریمتوپریم، نوراپی نفرین، سیکلوسپورین.
موارد منع مصرف:
- نارسایی کلیوی شدید, بی ادراری , زیادی پتاسیم خون , بیماری آدیسون , مصرف همزمان با اپلرنون
شرایط نگهداری:
- دارو را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
- دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه دارید.
نکات مهم:
- اسپیرونولاکتون جهت درمان ادم (در اصطلاح علمی ورم اندام ها) در اثر بیماری های کبدی، مشکلات کلیوی یا نارسایی قلبی تجویز می شود. ورم یا ادم وقتی اتفاق می افتد که مایع از میان سلول های عروق خونی خارج می شود و به فضای بین سلول ها وارد می شود. این مساله باعث متورم شدن بافت سلولی در ریه ها، پا یا مچ می شود. این عارضه در ریه تنفس را با مشکل مواجه می کند یا پاها را متورم و سنگین می کند. اسپیرونولاکتون با افزایش حجم ادرار، دفع آب را افزایش می دهد و در نتیجه ورم کاهش می یابد. این دارو همچنین در موارد دیگری مانند افزایش آلدوسترون در بدن و برخی مشکلات دیگر مانند پرمویی (هیرسوتیسم) و برخی از اختلالات هورمونی زنان کاربرد دارد. اسپیرونولاکتون یک داروی ادرار آور حافظ پتاسیم می باشد و برخلاف سایر داروهای ادرار آور این دارو سبب کاهش پتاسیم بدن بیمار نمی شود. این دارو به تنهایی یا همراه با داروهای ادرار آور در یک محصول موجود می باشد. بطور مثال لاسیکتون یک داروی ترکیبی از فروزماید و اسپیرونولاکتون می باشد. این محصولات ترکیبی، تعداد قرص مصرفی در روز را کاهش می دهند و دارو درمانی را تسهیل می نمایند.