شناخت دارو: عبارت است از اسمولول یک بتا بلوکر انتخابی قلب با فعالیت کوتاه مدت می باشد و فاقد خصوصیات سیمپاتومیمتیک داخلی و پایدار کنندگی غشا است. اسمولول به صورت هیدروکلرید در درمان آریتمی های فوق بطنی کاربرد دارد و همچنین جهت کنترل فشارخون و تاکی کاردی دوره قبل از عمل کاربرد دارد. اسمولول هیدروکلرید به طریق داخل وریدی با غلظت حداکثر 10mg/ml  تجویز می شود.

دسته دارویی:

• داروهای قلبی و عروقی (بتابلاکرها انتخابی)

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• کلاس۲ داروهای ضدآریتمی. با مهار اختصاصی گیرنده های بتا ۱ در بافت قلبی اثر ضد آریتمی خود را اعمال می کند. دارای اثر خیلی پایین و یا بدون اثر بر گیرنده های بتا-۲ در دوزهای بالا می باشد. فاقد اثرات مقلد سمپاتیک می باشد. بعد از تجویز داخل وریدی، اسمولول به سرعت توسط استرازهای گلبول های قرمزخون هیدرولیز می گردد و غلظت های پایدار خونی طی 30 دقیقه بعد از تجویز دوز 50 تا 300 میکرو گرم بازای هر کیلوگرم در هر دقیقه حاصل می شوند. با تجویز یک دوز بارگیری مناسب می توان مدت زمان لازم برای رسیدن به حالت پایدار را تا 5 دقیقه کاهش داد. کاهش غلظت های خونی به صورت دو مرحله ای یکی با نیمه عمر توزیع حدوداً 2 دقیقه ای و دیگری با نیمه عمر حذف 9 دقیقه ای رخ می دهد. اسمولول حلالیت در چربی پایینی دارد و حدود 55% به پروتئین های پلاسما متصل می شود. از طریق ادرار و عمدتاً به شکل متابولیت داستری شده دفع می گردد.

اشکال دارو:

• آمپول

مقدار مصرف صحیح:

• بزرگسالان: ابتدا دوز بارگیری 500mcg/kg طی یک دقیقه IV به دنبال آن دوز نگهدارنده: انفوزیون 50mcg/kg/min  طی 4 دقیقه.
• کودکان:دوز بارگیری: 100-500mcg/kg  طی یک دقیقه و دوز نگهدارنده: 100-200mcg/kg/min .
• بزرگسالان: فیبریلاسیون دهلیزی، فلوتر دهلیزی، تاکی کاردی فوق بطنی: قدم اول دوز بارگیری می باشد که مقدار آن 500 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بیمار طی یک دقیقه و به صورت وریدی است و در ادامه 50میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بیمار در دقیقه طی 4 دقیقه تزریق می شود. در صورت کافی بودن دارو, با دوز 50 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بیمار در دقیقه درمان ادامه یابد در غیر اینصورت باید قدم دوم شروع شود. قدم دوم دوز بارگیری مجدد 500 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بیمار طی یک دقیقه است و در ادامه 100 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بیمار دردقیقهتزریق می شود و در صورت کفایت, ادامه می یابد و در غیر اینصورت قدم سوم شروع می شود. در قدم سوم 500 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بیمار طی یک دقیقه و به صورت وریدی دارو تزریق می شود و در ادامه 150 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بیمار در دقیقه طی 4 دقیقه تزریق می شود. در صورت کافی بودن دارو, با دوز 50 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بیمار در دقیقه درمان ادامه یابد در غیر اینصورت باید قدم چهارم شروع شود. قدم چهارم درمان افزایش دوز به 200 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دقیقه برای مدت 4 دقیقه است. دوز نگهدارنده 25 تا 200 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بیمار در دقیقه می باشد. حداکثر دوز مجاز 200 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بیمار در دقیقه می باشد. طول مدت درمان نیز تا 48 ساعت میتواند ادامه یابد.
• تاکیکاردی یا هایپرتانسیون قبل یا بعد عمل: دارو باید به آرامی طبق یکی از دو شیوه زیر تجویز شود: کنترل سریع: 1 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن یکجا به صورت وریدی طی 30 ثانیه و در ادامه 150 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دقیقه در صورت نیاز تجویز شود. سرعت انفوزیون با توجه به ضربان قلب و فشارخون باید تنظیم شود و حداکثر 200 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دقیقه می تواند باشد. کنترل قدم به قدم: ابتدا دوز بارگیری 500 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دقیقه یکجا به صورت وریدی طی 1 دقیقه و در ادامه 50 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دقیقه طی 4 دقیقه تزریق شود. انفوزیون باید با سرعت 50 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دقیقه ادامه یابد و در صورت عدم کفایت درمان, هر 4 دقیقه 50 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دقیقه افزایش یابد تا به 300 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دقیقه برسد. ممکن است نیاز باشد یک دوز بارگیری 500 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در ابتدای هر افزایش دوز اعمال شود.

عوارض جانبی دارو:

• شایع ترین عارضه جانبی گزارش شده اسمولول افت فشار خون می باشد که با انفوزیون اسمولول مرتبط است و معمولاً طی 30 دقیقه بعد از کاهش دوز تجویزی یا قطع انفوزیون برطرف می شود. حساسیت موضعی در محل انفوزیون، التهاب و ترومبوفلبیت رخ داده اند و نکروز تخریب حاصل از نشت خارج عروقی است. این آثار موضعی با غلظت دارویی 20mg/ml رخ داده اند و به همین جهت توصیه می شود که غلظت ها نباید از 10mg/ml تجاوز کنند و انفوزیون نمی بایست در یک ورید کوچک انجام پذیرد. آشنایی با موارد مصرف آمپول اسمولول.

تداخلات دارویی:

• دروسپیرنون، دولاسترون، دوکسازوسین، پروهنس، وارفارین، ترپروستینیل، پنبوتولول، لیپیودول، نبیوولول، اکس تریفیلین، لاسمیدیتان.

شرایط نگهداری:

1. دارو را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
2. دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه‌ دارید.

نکات مهم:

• C (داروهای گروه C فقط باید با تجویز پزشک مورد مصرف قرار بگیرد. خطرات ناشی از مصرف این گروه از داروها هنوز رد نشده است و یا اینکه مطالعات انسانی انجام نشده است و پزشک زمانی که احساس کند فواید مصرف این گروه از داروها از مضرات احتمالی آن بسیار بیشتر است و مصرف آن برای بیمار ضروری است تجویز انجام می‌دهد).
• واکنش های آنافیلاکتیک : در افراد دارای سابقه واکنش انافیلاکتیک یا آلرژیک با احتیاط استفاده شود چراکهدرمان آنافیلاکسی مانند اپی نفرین در این افراد ممکن است بی اثر باشد یا اثرات کم باشد.
• در صورت نشت دارو از کاتتر یا سرنگ در هنگام تزریق احتمال آسیب بافتی وجود دارد.
• افت فشار خون: این دارو ممکن است باعث کاهش شدید فشار خون شود بنابراین باید بیمار تحت کنترل مداوم باشد و در صورت نیاز دارو قطع شود.
• هایپرکالمی : ممکن است مصرف اسمولول باعث افزایش سطح پتاسیم شود خصوصا در بیماران مستعد مانند اختلالات کلیوی, بنابراین طی درمان بایستی سطح پتاسیم به دقت تحت کنترل باشد.
• بیماریهای برونکواسپاستیک :به طور کلی این بیماران نباید بتابلوکرها را مصرف کنند اما با توجه به اینکه اسمولول بیشتر یک بتا 1 بلاکر است در دوزهای پایین و با رعایت احتیاط قابل مصرف است.
• اختلالات هدایتی: احتمال برادیکاردی و ارست قلبی وجود دارد. موارد اختلال هدایت قلبی قبل از شروع درمان باید تحت نظر باشند و در بیماران مبتلا به سندرم سینوس بیمار یا بلاک درجه 2 و 3 قلبی ( به جز بیماران دارای ضربان ساز) مصرف نشود.
• دیابت: در بیماران مبتلا به اختلال دیابت ملیتوس باید با احتیاط مصرف شود چراکه علاوه بر احتمال کاهش قند خون, ممکن است علائم و نشانه های هشدار دهنده آن را نیز مخفی کند.
• اختلالات کبدی: با احتیاط در بیماران مبتلا به مشکلات کبدی استفاده شود.
• نارسایی قلبی: در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی جبرانی منع مصرف دارد و در سایر موارد باید با احتیاط مصرف شود.
• میاستنی گراویس: با احتیاط در این بیماران استفاده شود.
• بیماری های عروق محیطی و سندرم رینود : اسمولول می تواند علائم نارسایی شریانی را در این بیماران تسریع یا بدتر کند بنابراین مصرف دارو باید با احتیاط صورت گیرد.
• فئوکروموسیتوما : باید قبل از شروع بتابلاکرها در این بیماران از انسداد کافی گیرنده های آلفا 1 اطمینان حاصل کرد.
• اختلالات کلیوی: در بیماران کلیوی باید با احتیاط استفاده شود خصوصا بیماران مسن چراکه در این بیماران حذف متابولیت دارو به 2 تا 3 برابر حد معمول زمان نیاز دارد.
• اختلالات تیروئیدی: با مصرف اسمولول ممکن است علائم هایپرتیروئیدیسم مانند تاکیکاردی پوشانده شود و قطع ناگهانی آن ممکن است باعث ایجاد طوفان تیروئیدی شود. تغییر در تست های عملکرد تیروئید نیز ممکن است ایجاد شود.در صورت وجود هرکدام از موارد زیر قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت شود: سابقه آلرژی به دارو یا ترکیبات آن و آلرژی به سایر داروها و مواد غذایی.
• در صورت وجود هر کدام از مشکلات زیر : نارسایی قلبی شدید و ضربان قلب غیر طبیعی یا بسیار کند, شوک, آنژین پرینزمتال, فشار بالا در ریه ها, مصرف دیلتیازم و وراپامیل.
• مصرف اسمولول نباید به یک باره قطع شود در غیر اینصورت درد قفسه سینه بدتر می شود و حتی ممکن است حمله قلبی رخ دهد. در بیماری های قلبی خاصی این احتمال افزایش می یابد. برای کاهش عوارض جانبی اسمولول باید به آهستگی قطع شود.
• تا زمان مشخص شدن اثرات داروی اسمولول روی هوشیاری فرد, از رانندگی و کارهای دقیق اجتناب شود.
• برای کاهش احتمال سقوط در اثر افت ناگهانی فشار خون, حتما به آرامی نشست و برخاست صورت گیرد و در بالا رفتن از پله ها دقت شود.
• نیاز است عملکرد خونی, ضربان قلب و فشارخون به صورت مداوم تحت کنترل باشد.
• در طی درمان با این دارو الکل مصرف نشود.
• ممکن است اسمولول باعث افت قندخون و از طرفی مخفی شدن علائم افت قند شود بنابراین در صورت مصرف در بیماران دیابتی بایستی قند خون به دقت تحت کنترل باشد.
• در صورت مصرف اسمولول از مصرف سایر داروها و فراورده های گیاهی کاهنده فشارخون بدون مشورت با پزشک خودداری شود.
• در صورت بارداری و شیردهی به علت احتمال آسیب به نوزاد باید تنها تحت نظر پزشک و با در نظر گرفتن فواید دارو در مقابل مضرات آن اسمولول مصرف شود.
• ممکن است مصرف اسمولول باعث پوشاندن علائم پرکاری تیروئید شود و با قطع دارو , طوفان تیروئیدی ایجاد شود.
• با احتیاط در افراد دارای سابقه واکنش انافیلاکتیک یا آلرژیک استفاده شود چراکه درمان آنافیلاکسی مانند اپی نفرین در این افراد ممکن است بی اثر باشد یا اثرات کم باشد.