نوع گیاه: درختچه
نام خانواده: کاسنیان
قسمت مورد استفاده: برگ
مقدار و دستور مصرف: میزان مجاز مصرف استویا طبق استاندارد، روزانه هر فرد به ازای 5 کیلوگرم از وزن خود یک قاشق غذاخوری می تواند استفاده کند. این فرآورده فاقد قند افزوده بوده و قند آن، قند طبیعی موجود در فیبر است.
مشخصات: استویا یا همان Stevia ماده‌ای ارگانیک است که از گیاه Stevia rebudiana به دست می‌آید. این ماده یکی از اعضای خانواده chrysanthetum است و زیر گروه از خانواده Asteraceae محسوب می‌شود. استویا یا استویا رابادیانا نام درختچه‌ای بسیار انبوه است که به تیره کاسنیان متعلق می‌باشد. ۱۵۰ گونه مختلف از این گیاه مفید وجود دارد که همه آن‌ها بومی آمریکای جنوبی و شمالی محسوب می‌شوند. این گیاه در بسیاری از کشورها تولید و کشت می‌شود و امروزه کشور چین به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده استویا در جهان شناخته شده است. علاوه بر این، در بسیاری از فروشگاه‌ها و مراکزی که محصولات کشاورزی و باغی ارائه می‌دهند، گیاه استویا جهت پرورش خانگی به فروش می‌رسد. از آنجا که این گیاه تقریباً ۲۰۰ تا ۳۰۰ برابر از شکر شیرین‌تر است، برای ایجاد کردن مقدار شیرینی مشابه به نسبت سایر شیرین‌کننده‌های موجود حدوداً به ۲۰ درصد زمین کمتر و میزان بسیار کمتری از آب نیاز دارد. این گیاه حاوی ۸ نوع گلیکوزید است و تمام این ترکیبات از برگ‌های استویا استخراج و تصفیه می‌شوند. این ۸ نوع گلیکوزید، شامل استویوزید، استویول بیوزید، ۵ نوع ربودیوسید (نوع (A, C, D, E, F و دلکوزید A می‌باشد. ربودیوسید نوع A و استویوزید، فراوان‌ترین گونه این گلیکوزیدها محسوب می‌شوند. این ترکیبات با طی کردن فرایندهایی همچون چیدن برگ‌های گیاه، خشک کردنشان، استخراج کردن آب و تصفیه آن‌ها به دست می‌آیند. استویای خام قبل از رنگ‌زدایی و تصفیه شدن، بوی نامطبوع و طعم بسیار تلخی دارد. برای رسیدن به عصاره نهایی استویا که بتواند مورد استفاده عمومی قرار بگیرد، باید حدود ۴۰ مرحله مختلف آماده‌سازی طی شود. تقریباً ۱۸ درصد برگ‌های این گیاه حاوی ماده تویوزید است. پیورویا، استویاکاین، انلیتن، ربیانا، استویا و عصاره استویای خام، برخی از نام‌های تجاری است که برای این محصول وجود دارد. تفاوت‌های بسیار زیاد و بنیادی بین استویایی که شما از فروشگاه‌ها می‌خرید و استویایی که در طبیعت، گلخانه یا خانه رشد می‌کند، وجود دارد. محصولاتی که تحت عنوان محصولات استویایی در قفسه فروشگاه‌های مختلف وجود دارند، مانند استویا و تروویا حاوی گل برگ‌های استویا نیستند. آن‌ها از عصاره‌ای به نام ربودیوسید آ با نام علمی Reb-A که درصد خالص بودن بالایی دارد، تشکیل شده‌اند. در واقع بسیاری از محصولاتی که به عنوان محصولات استویایی وجود دارند، مقدار کمی از استویا در فرمولاسیونشان موجود است. شیرین‌کننده‌های ربودیوسید شیرین‌کننده‌هایی هستند که از ترکیبات نوین، جدید و متفاوتی مانند اریتریتول که یک الکل قندی است ربودیوسید آ و دکستروز یا گلوکز به وجود آمده‌اند. البته که برخی از برندهای موجود این گیاه دارای طعم‌دهنده‌های طبیعی نیز هستند. لازم به ذکر است در صورتی که مواد تشکیل‌دهنده این استویاهای فروشگاهی هیچ گونه رنگ اضافی یا طعم‌دهنده‌های مصنوعی و صنعتی نداشته باشند، FDA باز هم آن‌ها را به عنوان طعم‌دهنده‌های طبیعی محسوب نمی‌کند، زیرا هنوز هم ممکن است مواد تشکیل‌دهنده آن‌ها که تحت لوای طعم‌دهنده‌های طبیعی هستند، زیاد پردازش شده باشند؛ به طوری که بسیاری از محققان، هشدار داده‌اند هیچ چیز طبیعی در رابطه با فرمولاسیون آن‌ها وجود ندارد. البته که برندهای بسیار معتبر این محصول تا حد زیادی به استویای طبیعی نزدیک شده‌اند و توانسته‌اند مجوزهای لازم را به دست بیاورند. برای رهایی از این نگرانی‌ها، شما حتی می‌توانید گیاه استویا را در خانه خود پرورش دهید و از برگ‌های آن به عنوان شیرین‌کننده غذا و نوشیدنی خود بهره بگیرید. شیرین‌کننده‌های Reb-A) در این‌جا منظور از استویا همان محصولات Reb-A است) به شکل پودر، مایع و اشکال مختلف گرانولا در دسترس هستند.
ترکیب شیمیایی: استویا حاوی مقادیر بالای ویتامین A، ویتامین C، ویتامین B، کلسیم، فسفر، آهن، پتاسیم، منیزیم، انواع آنتی اکسیدان ها، فلاونوئید ها و گلیکوزید ها می باشد.
مزاج: گرم و خشک
خواص:
- فاقد کالری
- درمان فشار خون
- موثر در کنترل دیابت
- کمک به ترک سیگار
- کاهش دهنده اشتها
- ایجاد احساس سیری
- درمان اگزمای پوستی
- بهبود انواع سرطان ها
- درمان بیماری های کبدی
- بهبود وضعیت پوکی استخوان
- افزایش سلامت دهان و دندان
- خاصیت جوان سازی و شادابی پوست
- کاهش خطر ابتلاء به بیماری های قلبی و عروقی
مضرات:
- افت فشار خون
- آسیب های کلیوی
- شیرین کننده تهاجمی
- ایجاد اختلال در غدد درون ریز
- آسیب به باکتری های مفید معده
- افراد دچار هیپوگلایسمی نباید استفاده کنند
- اختلالات گوارشی نظیر حالت تهوع، استفراغ، نفخ، گرفتگی عضلات شکم، درد شکمی، سوء هاضمه و …