شناخت دارو: عبارت است از استامینوفن یک مسکن غیر مخدر است که در تسکین درد و رفع تب مورد استفاده قرار می گیرد، این دارو در درمان دردهای عضلانی و عصبی، دردهای ناشی از قاعدگی دردنانک و درد دندان نیز مصرف می شود.

دسته دارویی:

• داروهای مسکن، ضد التهاب و ضد تب ها

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• مکانیسمی که استامینوفن به وسیله آن عمل می کند به درستی شناخته شده نیست ولی بنظر میرسد که اثر آن به علت کاهش تولید پروستاگلاندین ها به توسط بدن باشد. پروستاگلاندین ها موادی هستند که موجب بروز التهاب و تب می شوند. با این حال برعکس داروهای ضد التهابی دیگر که موجب کاهش تولید پروستاگلاندین در تمام بدن می شوند استامینوفن فقط در سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) تولید این ماده را کاهش می دهد.
• استامینوفن به خوبی از راه خوراکی جذب و در کبد متابولیزه می شود. نیمه عمر آن، که در افراد دارای عملکرد طبیعی کبد ۲ تا ۳ ساعت است، این دارو تحت تأثیر بیماری کلیوی قرار نمی گیرد و به عنوان یک داروی مناسب در کسانی که نارسایی کلیوی دارند می تواند تجویز شود. اگر این دارو بصورت خوراکی تجویز شود، سطح خونی آن در عرض 30 تا 60 دقیقه به حداکثر می رسد. این دارو به میزان اندک به پروتئین های پلاسما متصل می شود و تا حدی توسط آنزیم های میکروزومی کبدی به سولفات غیرفعال و گلوکورونید متابولیزه می شود. کمتر از 5 درصد بدون تغییر از طریق ادرار دفع می شود. همانطور که گفته شد نیمه عمر این دارو 2 تا 3 ساعت است. در صورت مصرف دوزهای بالا یا وجود بیماری کبدی، ممکن است نیمه عمر دارو افزایش پیدا کند.

اشکال دارو:

• قرص، شربتف قطره اطفال، شیاف

مقدار مصرف صحیح:

• در بزرگسالان 1 الی 2 عدد قرص و در کودکان 10 الی 15 میلی گرم است و زمان مصرف دارو بستگی به سن بیمار دارد.
• خوراکی (Oral): ۳۲۵ تا ۶۵۰ میلی گرم هر ۴ تا ۶ ساعت یا ۱ گرم هر ۶ ساعت با حداکثر دوز ۴ گرم در روز.
• تزریق وریدی(IV): در صورت وزن بیشتر از ۵۰ کیلوگرم: ۶۵۰ میلی گرم هر ۴ ساعت یا ۱ گرم هر ۶ ساعت (حداکثر ۱ گرم در هر دوز) و با حداکثر دوز ۴ گرم در روز. در صورت وزن کمتر از ۵۰ کیلوگرم: ۱۲٫۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر ۴ ساعت یا ۱۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر ۶ ساعت (حداکثر ۷۵۰ میلی گرم در هر دوز) با حداکثر دوز کمتر از ۷۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز (کمتر از ۳٫۷۵ گرم در روز)
• مقعدیبصورت شیاف  (Rectal): ۳۲۵ تا ۶۵۰ میلی گرم هر ۴ تا ۶ ساعت با حداکثر دوز ۳٫۹ گرم در روز.
• کودکان: بر اساس وزن دوز محاسبه می شود.
• برای درد: خوراکی: در صورت لزوم هر 4-6 ساعت (حداکثر 5 دفعه در 24 ساعت)، مقعدی: در صورت لزوم هر 4-6 ساعت (حداکثر 5 دفعه در 24 ساعت).
• برای کاهش تب: خوراکی: در صورت لزوم هر 4-6 ساعت (حداکثر 5 دفعه در 24 ساعت)، مقعدی: در صورت لزوم 325-650 mg هر 4 ساعت.

اثر دارو:

• کمتر از یک ساعت ظاهر می شود.

قبل از مصرف دارو:

• لازم است قبل از مصرف دارو، مواردی مثل ناراحتی های کلیه و کبد، هپاتیت، کم خونی و مصرف هر نوع داروی دیگر را با پزشک خود درمیان بگذارید.

عوارض جانبی دارو:

• مصرف این دارو عوارض خاصی به دنبال ندارد، فقط گاهی ممکن است موجب بروز تهوع و جوش های پوستی در فرد شود.
• مصرف بیش از حد این دارو موجب افزایش خطر مسمومیت در فرد می شود.

تداخلات دارویی:

1. ریسک بروز اختلالات کبدی در مصرف همزمان استامینوفن با برخی از داروها تشدید می‌شود. برخی داروهای ضد قارچ از این دسته‌اند.
2. برخی تست‌های آزمایشگاهی ممکن است تحت تأثیر مصرف مزمن استامینوفن تغییر کنند به همین دلیل حتماً در صورت مصرف طولانی مدت استامینوفن، کادر درمان و آزمایشگاه را در جریان بگذارید.

موارد منع مصرف:

• استامینوفن در شیر مادر ترشح می شود هر چند از بروز عوارض جانبی در نوزادان شیر خوار به جز ۱ مورد ایجاد راش در یک نوزاد شیرخوار گزارش دیگری ثبت نشده است ولی توصیه می شود قبل از مصرف دارو با پزشک معالج خود مشورت نمایید.

شرایط نگهداری:

• استامینوفن باید در دمای اتاق و دور از رطوبت و نور و خارج از دسترس کودکان نگه‌داری شود. توجه داشته باشید که داروی تاریخ مصرف گذشته را مصرف نکنید.

نکته:

• دریافت تک دوز سمی یا چند دوز بیش از حد مجاز می تواند سمیت کبدی ایجاد کند.
• واکنش های پوستی جدی و در مواردی کشنده شامل سندروم استیون جانسون، نکرولیز اپیدرمال سمی، پوستولوزیس اگزاندماتوس گسترش یافته حاد بندرت گزارش شده است.
• به ندرت واکنش های ازدیاد حساسیت گزارش شده است.
• برخی از فرمولاسیون ها حاوی سولفیت ها می باشد که می تواند واکنش های آلرژیک را سبب شود. احتمال وقوع آسیب های جدی کبدی با مصرف دوز بیش از حد مجاز، استفاده همزمان از چند فرآورده دارویی حاوی استامینوفن، مصرف مقدار زیاد الکل وجود دارد.
• در صورت مصرف بدون تجویز پزشک، حتما بروشور دارو مطالعه شود.
• در صورت مصرف بدون تجویز پزشک در کودکان، باید دوز دارو بر اساس وزن کودک محاسبه شود و دقت شود که مقادیر بیشتر از دوز پیشنهادی مصرف نشود.
• به بیماران توصیه شود که پاراستامول و APAP نامهای دیگر استامینوفن می باشند.
• فنیل کتونوری: قرص های جویدنی تایلنول حاوی آسپارتام می باشد که از طریق دستگاه گوارش به فنیل آلانین متابولیزه می شود.