شناخت دارو: عبارت است از اتیدرونیک اسید از دسته بیس فسفونات ها است که با مهار تحلیل استخوان در درمان پوکی استخوان کاربرد دارد. این دارو روی متابولیسم کلسیم اثر دارد و با مهار کلسیفیکاسیون اکتوپیک, تحلیل استخوانی را مهار می کند.

دسته دارویی:

• داروهای استخوان ساز

موارد مصرف:

• بیماری پاژه

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• اتیدرونیک اسید با اتصال به هیدروکسی آپاتیت موجود در استخوان, از باز جذب کلسیم از استخوان جلوگیری کرده و با مهار فعالیت استئوکلاست ها باعث مهار تضعیف بافت استخوان می شود. اتیدرونیک اسید یک ترکیب بیس فسفونات است که با اتصال به هیدروکسی آپاتیت و مهار فعالیت استئوکلاست ها عمل می کند. این دارو باز جذب کلسیم از استخوان و کلسیفیکاسیون بافت نرم را مهار می کند. بعد از مصرف داروی اتیدرونیک اسید حدود 50 درصد از داروی جذب شده توسط کلیه ها دفع می شود و الباقی به علت تمایل بالا به بافت استخوانی سریعا جذب سطح استخوان ها شده و باعث تاخیر وقایع اسکلتی و کاهش دردهای استخوانی در حضور کلسیم بالا در خون می شود.داروی اتیدرونیک اسید بعد از مصرف به صورت خوراکی تنها 3 درصد جذب دارد. در خصوص جحم توزیع, اتصال پروتئینی و متابولیسم اطلاعات کافی در دسترس نیست. طی 24 ساعت بعد از مصرف دارو, داروی جذب نشده توسط مدفوع دفع می شود و حدود نیمی از مقدار جذب شده توسط ادرار دفع می شود و بقیه دارو به علت تمایل بالا به بافت استخوانی, به سطح استخوانها متصل شده و به مرور دفع می شود. نیمه عمر پلاسمایی دارو حدود 1 تا 6 ساعت است.

اشکال دارو:

• قرص

مقدار مصرف صحیح:

• بزرگسالان: بیماری پاژه: ابتدا 5 تا 10 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن در روز به صورت تک دوز مصرف شود (حداکثر 6 ماه) و در موارد خاص (درصورت پاسخگو نبودن دارو یا نیاز به سرکوب سریع تخریب استخوانی یا کاهش برون ده قلب افزایش یافته) 11 تا 20 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن در روز به صورت تک دوز مصرف شود.
• استخوان سازی نابجا: آسیب طناب نخاعی: 20 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن در روز به صورت تک دوز تا دو هفته مصرف شود و در ادامه 10 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن روزانه برای مدت 10 هفته مصرف شود (در مجموع 12 هفته).
• تعویض مفصل هیپ: 20 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن در روز به صورت تک دوز از یک ماه قبل جراحی و در ادامه تا سه ماه بعد از جراحی مصرف شود. (در مجموع 4 ماه).

عوارض جانبی دارو:

• اسهال , یبوست , سردرد , رفلاکس معده , تهوع , استفراغ , سرگیجه , نفخ , کرامپ عضلانی , اختلالات هضم غذا , آلوپسی , راش , گاستریت (ورم معده) , تورم مفاصل , اریتم , برگشت اسید , درد گوارشی , زخم مری , درد ماهیچه ای, مفصلی یا استخوانی.

تداخلات دارویی:

• وارفارین , آسپرین.

موارد منع مصرف:

• ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن. مشکلات بلع و تخلیه معده (مانند آشالازی)

شرایط نگهداری:

• در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.

نکات مهم:

• احتمال بسیار کمی وجود دارد که داروی اتیدرونیک اسید دردهای شدید عضلانی, مفصلی یا استخوانی ایجاد کند که در صورت شدت علائم, دارو بایستی قطع شود.
• ریسک شکستگی استخوان دربیماران مبتلا به پاژه در مصرف طولانی مدت دارو ( بیش از 6 ماه ) یا دوزهای بالاتر از حد مجاز وجود دارد بنابراین بیمار باید به دقت تحت کنترل باشد.
• اتیدرونیک اسید مانند سایر بیس فسفونات ها ممکن است باعث تحریک گوارشی شود و در صورت بیماری های زمینه ای گوارشی عوارض شدیدتر خواهد بود. بنابراین در صورت تجویز اتیدرونیک اسید برای این بیماران (زخم گوارشی, ازوفاژیت , گاستریت و …) بایستی احتیاط شود.
• استئونکروزیس در موارد کمی گزارش شده است بنابراین در صورت مراجعه بیمار با دردهای شدید این موارد باید بررسی شود.
• در نارسایی کلیه مصرف این دارو توصیه نمی شود.در صورت وجود هرکدام از موارد زیر قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت شود:
• بارداری یا قصد بارداری, شیردهی , آلرژی به دارو, سابقه مشکلات گوارشی و بلع, مشکلات کلیوی, سطح ناکافی ویتامین د3, سرطان, آنمی, آسم, اختلالات انعقادی, عفونت, اختلالات متابولیسمی کلسیم, سندرم سوء جذب, ناتوانی در دریافت مکمل کلسیم و ویتامین د3.
• در صورت وجود اختلالات دندانی و استخوان لثه و جراحی دندان مورد باید گزارش شود.
• احتمال اختلالات بلع مانند التهاب, زخم و خون ریزی مری وجود دارد.
• احتمال بدتر شدن آسم در بیماران مصرف کننده اتیدرونیک اسید وجود دارد.
• احتمال شکستگی در استخوان های پا بالاتر از معمول است بنابراین باید احتیاط شود.
• طی مصرف دارو نیاز به بررسی دانسیته استخوانی وجود دارد.
• در صورت مصرف کلسیم و مکمل های ویتامین د3 و انجام منظم فعالیت های بدنی, اثربخشی دارو افزایش خواهد یافت.
• در خصوص مصرف الکل و سیگار, با نظر پزشک عمل شود.
• در صورت مصرف وارفارین نیاز به سنجش دقیق تر فاکتورهای خونی است.
• در صورت بارداری یا شیردهی با پزشک مشورت شود تا بر اساس سود و زیان برای مادر و کودک تصمیم گیری شود.
• دارو باید با معده خالی و دو ساعت قبل یا دو ساعت بعد غذا مصرف شود و تا نیم ساعت از دراز کشیدن خودداری شود.
• برای مصرف اتیدرونیک اسید فقط آب نوشیده شود.
• مکمل های کلسیم, آهن و مولتی ویتامین مینرال با فاصله دو ساعت از اتیدرونیک اسید مصرف شود.
• در صورت فراموش کردن دوز دارو, به محض یاداوری مصرف شود و اگر تا دوز بعدی زمان زیادی باقی نیست از مصرف آن اجتناب شود و دوز دو برابر نشود.