شناخت دارو: عبارت است از آسپاراژیناز یک عامل ضد سرطان می باشد. آسپاراژیناز با کاهش مقدار آسپاراژین در بدن عمل می کند و متعاقبا سلول های لوسمی خطرناک را می کشد.
دسته دارویی:
- آنتی نئوپلاستیک (داروهای ضد سرطان تزریقی)
فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:
- آسپاراژیناز آنزیمی است که باعث تجزیه آسپاراژین به اسید آسپارتیک و آمونیاک می شود. برخی سلولهای بدخیم توانایی تولید آسپاراژین را از دست داده اند لذا از دست دادن منابع برون زاد آسپاراژین منجر به مرگ آنها می شود.در تعداد قابل توجهی از بیماران دارای لوسمی حاد ، سلولهای بدخیم برای زنده ماندن نیاز به منابع آسپاراژین برون زاد دارند. سلولهای سالم توانایی سنتز آسپاراژین را دارند و کمتر تحت تاثیر آنزیم آسپاراژیناز قرار می گیرند.آسپاراژیناز به میزان ناچیزی از سد خونی- مغزی عبور می کند. توسط سیستم رتیکولواندوتلیال متابولیزه می شود. نیمه عمر تزریق وریدی آن 8-30 ساعت و تزریق عضلانی آن 39-49 ساعت می باشد. 23 تا 33 روز بعد از قطع درمان ، دارو دوباره در خون ظاهر می شود.
اشکال دارو:
- ویال تزریقی
مقدار مصرف صحیح:
- مقدار معمول برای لوسمی حاد لنفوبلاستیک: بزرگسالان و کودکان: جایگزین برای یک نوبت پگ آسپارژاس25000 ، International Units/m2 ، داخل عضلانی ، سه بار در هفته (دوشنبه/چهارشنبه/جمعه) تا شش نوبت به ازای هر نوبت پگ آسپارژاس.
- مقدار معمول برای لوسمی حاد لنفوسیستیک: کودکان: مقدار 6000 IU/m2 /day بصورت عضلانی در روزهای 28،25،22،19،16،13،10،7،4 درمان همراه با وینکریستین و پردنیزولون استفاده می شود. بزرگسالان: مقدار 200 IU/kg/day ، داخل وریدی بمدت 28 روز استفاده می شود.
عوارض جانبی دارو:
- تهوع , استفراغ , کهیر , تب , افزایش قند خون , واکنش های آنافیلاکتیک , التهاب پانکراس , ترومبوز عروقی.
تداخلات دارویی:
- تراستوزوماب , واکسن مننگوکوک کنژوگه , آتوواکون/ پروگوانیل , رمدسیویر.
موارد منع مصرف:
- ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن، خونریزی حاد , بیماری حاد یا سابقه ترومبوز یا اختلالات ترومبولیک , سابقه التهاب پانکراس شدید.
شرایط نگهداری:
- در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.
نکات مهم:
- در بیماران دارای التهاب پانکراس شدید یا خونریزی دهنده همراه با درد شکمی بیش از 72 ساعت و غلظت آمیناز 2 برابر حداکثر محدوده نرمال و یا بیش از آن ، درمان با داروی آسپاراژیناز قطع گردد. التهاب پانکراس شدید منع مصرف برای ادامه درمان می باشد و درمان با دارو باید برای همیشه قطع شود.
- غلظت گلوکز را قبل از شروع درمان و بصورت دوره ای حین درمان با آسپاراژیناز اندازه گیری نمایید. در صورت لزوم انسولین تجویز گردد.
- در صورت بروز حوادث ترومبوتیک یا خونریزی دهنده مصرف آسپاراژیناز موقتا تا رفع علائم قطع گردد. در صورت برطرف شدن می تواند درمان ادامه یابد.با توجه به احتمال بروز واکنش حساسیتی مفرط به آسپاراژیناز قبل از اولین تجویز و مواقعی که یک هفته یا بیشتر بین دو تزریق فاصله باشد ، انجام آزمون داخل جلدی توصیه می شود.
- در صورت نیاز به مصرف داروی نسخه ای و یا بدون نسخه بصورت همزمان با پزشک معالج خود مشورت نمایید.