کندر

کاربر

بیماری ها ، داروها ، تشخیص ، درمان و ...

نام های دیگر: لبیان ذکر، لوبان، لبان، بستج، لیبانو، اولیبانوم، لیبانوس، سیغروس، لیانو، سبت، شیفروس، کلیخا.

نوع گیاه: درخت

مزاج: گرم و خشک

نام خانواده: بورسراسه

قسمت مورد استفاده: صمغ

ترکیب شیمیایی: ۲۵ درصد صمغ غیر محلول در الکل – الکلی به نام اولیبانول – اسانسی شامل بر پینن دیپانتن و فلاندرن – رزینی به نام الیبانورزن – یک اسید آزاد به نام اسید بو سولیک مواد آرابین و باسورین ـ یک ماده ی تلخ.

مقدار و دستور مصرف: چنانچه به صورت کپسول مصرف شود می توان به طور عادی روزانه سه کپسول ۲۵۰ میلی گرمی استفاده کرد. اولئورزین تا ۲ گرم در روز می توان مصرف نمود جوشانده ی پوست ساقه درخت: ۵۶ تا ۱۱۲ میلی لیتر جوشانده در روز بوسولیك اسید 5.37 تا ۶۵ درصد: طبق راهنمای دارو.

ترکیب شیمایی: فرآورده ای که به نام کندر در بازار به فروش میرسد اولئوگم رزینی است که به نام سالای گوگال نیز معروف می باشد. اولئوگم رزین فرآوردهای طبیعی و ترکیبی از اسانس رزین ها و صمغ گیاهان است که از قسمت های مختلف و با روش های گوناگون استخراج می شود برای این کار روی ساقه را به اشکال مختلف خراش می دهند تا اولئوگم رزین به بیرون تراوش کند این ماده ابتدا به صورت مایع است که در مجاورت هوا و به مرور سفت و سخت می شود روش جمع آوری اولئوگم رزین (کندر) متفاوت است. گاه به صورت ورقه یا مفتول و گاه به صورت قطرات و تکه های ریز یا درشت با رنگ های متفاوت از زرد کمرنگ تا پررنگ می باشد که بوی مطبوعی نیز دارد. از نظر بیولوژیکی کندر دارای ماده ای فعال به نام اسید بوسوليك و مشتقات آن است. فرآورده ی بوسولین از شرکت سابیناز محصولی استاندارد شده از عصاره ی اتانولی کندر است که حاوی ۶۰ تا ۶۵ درصد اسید بوسولیک می باشد و می توان آن را از فروشگاه های مواد تندرستی تهیه کرد. ترکیبات مهم دیگر کندر عبارتند از اسانس رزین ها قندهایی از جمله آرابینوز زایلوز، گالاکتوز، اسید اورونيك، بتا سیتوسترین و فلوبافن.

مشخصات: صمغ رزینی است که از گیاهانی خاردار به ارتفاع حدود دو متر از خانواده ی Burseraceae، گرفته می شود که دارای چند گونه میباشد درختچه ای است کوچک و پرشاخه برگهای آن مرکب و متشکل از ۱۵-۷- برگچه میباشد که برگچه ها دندانه دار و تمام گیاه پوشیده از کرک پنبه ای است. با شکافی که در تنه ی درختچه ی مولد کندر ایجاد میکنند شیرابهی سفید رنگی از آن خارج میشود که در مجاورت هوا به تدریج سفت میگردد. این صمغ در بازار به صورت قطعات کوچک یا در ابعاد شاه بلوط فروخته می شود. صمغی است خشک با طعمی ،تلخ کمی گس و کمی معطر. درخت کندر هندی هم خانواده همان درختی است که میوه کندر آن را مردی دانا به مسیح نوزاد هدیه داد. در کشور هندوستان، طب آیورودا با هزاران سال قدمت از قسمت های مختلف درخت کندر برای منظورهای مختلفی استفاده می کند از آن جمله آسم، روماتیسم اسهال خونی بیماری های پوستی، زخم های عمیق سطحی یا داخلی که امکان خونریزی بیشتر و یا عفونت را دارد، تصفیه خون بیماری های نایژه ای (برونشی) و زخم های سطحی، کندر همچنین برای معطر کردن لباس ها، مو و اتاق و در جشن های سنتی مانند عروسی ها یا جشن های مذهبی به کار می رود. کندر اولئورزین گونه های درخت بوسولیا می باشد که از مناطق مختلف دنیا به ایران وارد می شود بنابراین گونه های مختلف آن ممکن است از نظر ظاهر با یکدیگر تفاوت داشته باشد. با توجه به اینکه آب و هواهای مختلف در کمیت و کیفیت مواد مؤثر گیاهان تأثیر میگذارد کندرهایی که از مناطق مختلف به ایران وارد می شوند دارای ترکیبات یکسانی نیستند و تفاوت هایی با هم دارند که مهمترین تفاوت در میزان درصد اسانس و ترکیبات مهم آن است. طی تحقیقاتی که توسط دکتر صالحی و همکاران در دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران بر روی چهار نوع کندر انجام گرفت نتایج تا حدی با هم اختلاف داشت ولی ترکیبات مهم موجود در کندر تأیید شد و نتایج حاصله با نتایج به دست آمده در چند کشور از جمله هندوستان مشابه بود. در طب عوام (عامیانه) بر این باورند که کندر حافظه را تقویت می کند و معتقدند در صورتی که زنان باردار هر روز مقدار کمی کندر مصرف کنند بچه ی آنها باهوش می شود با مطالعه ای که در منابع قدیم و جدید انجام داده نشانه هایی از این باور وجود دارد و در چند منبع قدیمی از جمله کتاب ابن سینا به این نکته اشاره شده است که کندر تقویت هوش و فکر می کند بعضی مردم را نصیحت می کنند که همیشه ناشتا آب خیسانده آن را بخورند، اما زیاد خوردنش سردرد آورد. همچنین تحقیقات جدیدی که در دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام گرفته نشان می دهد مصرف کندر در حافظه ی موش ها تا حدی مؤثر بوده است. لذا نشانه هایی از تأثیر مثبت مصرف کمی کندر بر روی حافظه وجود دارد ولی تأیید این مسأله و تعیین میزان مصرف آن در سنین و جنسیت های مختلف، نیازمند تحقیقات گسترده و بررسی تأثیر آن بر روی حیوان و انسان است تا تأثیرات یا عوارض جانبی و دیگر ابهامات این موضوع روشن شود. در کتاب ابن سینا راجع به انواع کندر چنین آمده است: و صمغی است که یونانیان آن را کندر، خوانند. گاهی کندر را از شهری می آورند که نامش مرباطه است. همچنین از سرزمین هندوستان نیز کندر می آورند که این نوع به رنگ یاقوت یا بادنجان است. هرگاه زمان زیاد بر کندر بگذرد به رنگ زرد زعفرانی در می آید. بهترین نوع کندر از سرزمین یونان است که به کندر ترینه معروف است و آن را « سطاعونیس» نامند. این نوع کندر سخت دیرشکن و سفیدرنگ است. نوع دیگر کندر از مغرب است که آن را فوقفوس گویند که کم ارزش تر از نوع یونانی است و به رنگ یاقوت است. به هر حال ابن سینا معتقد است بهترین نوع کندر نوع یونانی است که سفید رنگ و مدور است و اگر بشکند میانش زرد طلایی و چسبنده است. ابن سینا در مورد تشخیص کندر تقلبی چنین می گوید گاهی به جای کندر صمغ تقلبی می فروشند؛ مثلاً صمغ عربی یا صمغ صنوبر. لیکن باز شناختن نوع تقلبی آن بسیار سهل است صمغ عربی را بر آتش نهی مشتعل نمی شود صمغ صنوبر را آتش بزنی دود می کند. در صورتی که کندر هم مشتعل می شود و هم دود ندارد از بوی آن هم می توان به تقلب کندر پی برد. و اما راجع به اثرات مهم کندر در کتاب ابن سینا چنین آمده است بهترین خوب کننده زخم های تازه است کندر و پیه خوک علاج زخم ها و ترک های ناشی از سرماست و زخم های سوختگی را بهبود می بخشد دود کندر در بسیاری از بیماری های چشم مفید است تقویت هوش و فکر می کند برای بند آوردن استفراغ مؤثر است و یکی از داروهای خوب مشکلات تنفس می باشد. کندر با پیه اردک داروی قوه با افزایش میل جنسی است. اگر کندر زیاد با شراب یا سرکه بخورند. (سم است). کندر را از گونه های دیگر گیاه از جمله بوسولیا سراتا و بوسولیا فری رانا به دست می آورند. کندر پودر شده اکثرا سفیدرنگ است و در حلال های آلی مانند اتر و کلروفرم به خوبی حل می شود در حالی که در آب ایجاد امولسیونی تقریباً سفید رنگ می کند طعم کندر کمی تلخ و معطر است.

خواص:

عرق آور
دافع بلغم
قاعده آور
درمان آروغ
درمان دل درد
درمان استفراغ
کم کننده بزاق
درمان تکرر ادرار
درمان زخم روده
درمان انگل معده
تقویت کننده معده
تقویت کننده قلب
درمان شب ادراری
درمان انزال زودرس
درمان کهیر (ضماد)
درمان آبریزش چشم
تقویت کننده اعصاب
کم کننده رطوبت بدن
درمان آماس مژه (دود)
موثر در درمان التیام زخم
درمان آسم و سرفه مزمن
درمان شب کوری (عسل)
درمان لاغری (با انزروت)
درمان نفخ و اخلاط خونی
درمان استسقاء (با انزروت)
جلوگیری از سفید شدن مو
درمان خونریزی مقعد و زهدان
تقویت بینایی (در چشم کشیدن)
درمان دیابت بی مزه (با مصطکی)
تقویت کننده مو (با روغن مورد بمالید)
درمان لکنت زبان (با مویزک و صعتر)
موثر در صاف کردن صدا (با مصطکی)
درمان جوش سیاه (با تخم‌ ترب و سره)
درمان سوختگی (با پیه مرغابی مالیدن)
تقویت کننده حافظه (زیر زبان مک زدن)
درمان ورم پستان (باقیمولیا و روغن گل سرخ)
درمان دندان درد (مضمضه با آب و سیر پخته)
زیاد کننده اسپرم (با زرده تخم مرغ و جو و بسپاسه)
تقویت نیروی جنسی (با زرده تخم مرغ عسلی بخورید)
اگر آن را در دهان بجوید دندان و لثه را تقویت می کند.
روغن آن را بر جوش ها بمالید جوش غرور را درمان می کند.
اگر با عسل خورده شود فراموشی و ضعف حافظه را مرتفع می کند.
کشیدن گرد آن در چشم برای التیام زخم های بد چشم بسیار نافع است.
اگر آن را با روغن کنجد مخلوط کرده و ضماد کنید برای تحلیل ورم های سفت مفید است.
ضماد آن با روغن زیتون و عسل برای درمان درد مفاصل دردهای سرد و درد مزمن استخوانها مؤثر است.
آن را با صمغ عربی بخورید برای رفع بدبویی بینی و تنگی نفس و رفع سرفه ی مزمن رطوبتی نافع است.
صبح ناشتا نیم مثقال سفید آن را بکوبید و با عسل مخلوط کنید بعد گرم نمایید و بخورید. برای انداختن جنین مرده مفید است.
هر روز کندر را بسوزانید و دود آن را به چشم بدهید نقطه ی سرخ یا کبود رنگ روی سفیدی چشم (طرفه) را برطرف می کند.
کوبیده ی آن را با زرده ی تخم مرغ مخلوط کنید و بر سر ببندید اختلال حواس که همراه با عصبانیت باشد را بهبود می بخشد.
آن را با مصطکی بکوبید و بخورید خفقان را رفع می کند صاف کننده ی صدا و آواز می باشد و برای افراد خواننده بسیار خوب است.
اگر احساس میکنید دایم مورچه روی بدنتان راه میرود پودر آن را با سرکه مخلوط کرده و ضماد کنید. این مشکل برطرف خواهد شد.
تقویت کننده رشد ابرو (ساییده با روغن کنجد در چراغ لوله ای بریزید و ظرف واژگان بالای آن بگیرید تا دوده بزند و با آن سرمه بمالید).
گرد آن را با سرمه مخلوط کنید و در چشم بکشید سبب شفافیت چشم می شود و اگر در چشم قرحه یا جراحتی باشد معالجه خواهد شد.
یک مثقال از آن را با یک مثقال زیره مخلوط کرده و بکوبید و به صورت کفلمه بخورید. سکسکه یا فواق را آرام میسازد و از آروق زدن جلوگیری میکند.
گرد آن را با عسل مخلوط کرده و به چشم بمالید. برای التیام جراحت چشم و جذب خون مردگی آن، رفع درد، چشم خارش و جرب چشمی مفید می باشد.
هربار به اندازه ی دو گرم از آن را با زرده ی تخم مرغ و عسل مخلوط کنید و بخورید. برای افزایش تولیداسپرم و تقویت نیروی جنسی مفید می باشد.
یک مثقال از آن را کوبیده و در آب حل کنید و آن را سه روز صبح ناشتا میل نمایید. زیادتی بلغم و کندی ذهن را برطرف مینماید از اسهال و استفراغ جلوگیری میکند.
مدتی هر روز صبح ناشتا به اندازه ی دو عدد نخود از آن را بلع کنید. هوش را زیاد میکند و اگر زن باردار از سه ماهگی گاه گاهی آن را بخورد، هوش طفل او زیاد خواهد شد.
اگر آن را کوبیده و با شکر بخورید دستگاه گوارش را تقویت کرده و گازهای غلیظ و نفخ آن را نیز زایل می گرداند، رطوبت ها را خشک میکند هاضمه را تحریک مینماید اسهال خونی و خونریزی از مقعد وبواسیر را درمان می کند.
اگر هر بار به اندازه ی دو گرم از آن خورده شود ،معرق مدر، مقوی قلب و قاعده آور است، جلب کننده ی رطوبات دماغی است وجع یا مرمیقیا را درمان میکند خشک کننده و قابض است، بندآورنده ی خون میباشد و از خونریزی های خارجی و خون روی از سینه جلوگیری می کند گازها را تحلیل می برد، در موارد روماتیسم ناراحتی پوستی و بیماری عصبی تجویز می شود.
خاصیت ضد تورم کندر در حیوانات آزمایشگاهی به اثبات رسیده و اثرات ضد آرتریت آن نیز بدون هیچ گونه عارضه ی جانبی در موش آزمایشگاهی مطالعه شده است. مخلوطی از اسید بوسوليك به همراه مشتقات آن در کشور هندوستان به عنوان ضد آرتریت مصرف می شود. در تحقیقات خارج از بدن اسید بوسوليك اختصاصاً لیپوکسی ژنازه را مهار می کند این ماده کلید (راه انداز) بیوسنتز لکوتیرین است که باعث ایجاد تورم در بدن می شود. اسيد بوسوليك را می توان به عنوان يك داروی جایگزین (آلترناتیو) در درمان تورم آرتریت، التهاب تاندون ها (زردپی) و التهاب کیسه ی زلال (زیر عضلات) در قبال کورتن ها وان – اس – آ – ای – د مصرف کرد. در یک مطالعه ی دوسوکور به همراه دارونما تأثیر کندر و ترکیبات گیاهی حاوی مواد معدنی بر روی ۴۲ نفر که آرتروز استخوانی داشتند مورد مطالعه قرار گرفت درد و ضعف به طور آشکاری در این افراد کاسته شد ولی استخوان ها از نظر رادیولوژی تغییری نکرد. در یک تحقیق کلینیکی در مورد کولیت خونی مطالعه ای بر روی فرآورده های کندر و به عنوان شاهد سولفاسالازین انجام شد؛ به این نحو که به مدت شش هفته روزی سه بار و هر بار ۳۵۰ میلی گرم از فرآورده های خوراکی کندر و در مقابل آن روزی سه بار و هر بار ۱ گرم سولفا سالازین مصرف شد. پس از این دوره مشخصه های کولیت خونی از جمله مشخصات مدفوع آسیب شناسی سلول ها بیوپسی رکتال و خون در مدفوع مورد آزمایش قرار گرفت که با رزین کندر ۸۲ درصد و با دارو ۷۵ درصد بهبودی حاصل شد. کندر می تواند از ایجاد آنافیلاتوکسین ها که هنگام حساسیت های شدید در بدن ایجاد می شود جلوگیری کند.

مضرات:

جذام
جنون
اشتها
مالیخولیا
بهق سیاه
لک و پیس
سمی (زیاد)
گرم مزاجان
اسراف در خوردن آن موجب سوزانیدن خون و بلغم می شود در مزاج های گرم ایجاد سردرد می کند.
مصرف بیش از حد آن به عنوان دارو ممکن است باعث اسهال تهوع و استفراغ و راش های پوستی شود.
مطالب کمی راجع به سمیت کندر وجود دارد تاکنون گزارشی از عوارض منفی این گیاه بر سیستم تنفسی، سیستم عصبی مرکزی و قلب و عروق ارائه نشده است.