شناخت دارو: عبارت است از کتورولاک یک دارو از دسته داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی غیر انتخابی (NSAID) است که از لحاظ ساختاری مشابه ایندومتاسین و تولمتین می باشد.
دسته دارویی:
- ضد التهاب های غیر استروئیدی یا NSAID ها
فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:
- مکانیسم عمل کتورولاک مانند سایر NSAID ها است و به نظر می رسد از طریق مهار ساخت پروستاگلاندین ها توسط مهار سیکلواکسیژناز 1 و 2 ( COX 1,2) عمل می کندکتورولاک مانند سایر داروهای خانواده NSAID دارای اثرات ضد تب, ضد درد و ضد التهاب است. این عمل با مهار ساخت پروستاگلاندین ها که عوامل التهابی هستند ایجاد می شود. فرم فعال این دارو ایزومر S است. دارو اثرات خواب آوری یا ضد اضطراب ندارد.
- کتورولاک به صورت خوراکی و تزریقی مصرف شده و در مصرف خوراکی به خوبی از راه دستگاه گوارش جذب می شود. فراهمی زیستی این دارو حدود 80 تا 100 درصد است.
- در مصرف داروی کتورولاک با غذا سرعت جذب کاهش می یابد اما روی مقدار جذب بی اثر است. در تزریق عضلانی شروع اثر دارو طی 10 دقیقه و حداکثر اثرات ضد دردی آن طی 75 تا 150 دقیقه ایجاد می شود.
- در مصرف خوراکی شروع اثر داروی کتورولاک 30 تا 60 دقیقه و حداکثر اثربخشی 1.5 تا 4 ساعت بعد از مصرف دارو اتفاق می افتد.
- طول اثر دارو حدود 6 تا 8 ساعت است. دارو از جفت عبور کرده و در شیر ترشح می شود. توزیع دارو خیلی گسترده نیست و عبور آن از سد خونی مغزی بسیار اندک است.
- اتصال پروتئینی کتورولاک بیش از 99 درصد است. کتورولاک در کبد و عمدتا از طریق هیدروکسیلاسیون و مقداری هم کونژوگاسیون با گلوکورونیک اسید متابولیزه می شود.
- نیمه عمر داروی کتورولاک در بزرگسالان 4 تا 6 ساعت و در کودکان 6 تا 8 ساعت است و در افراد مسن حدود 5 تا 7 ساعت ( میانگین نیمه عمر 4.3 تا 8.6 ساعت است).
- 92 درصد آن در ادرار به صورت داروی تغییر نیافته و متابولیت و 6 درصد در مدفوع دفع می شود.
اشکال دارو:
- قرص، آمپول، قطره چشمی
مقدار مصرف صحیح:
- بزرگسالان: تزریقی: تک دوز: وزن بیشتر از 50 کیلوگرم: 60 میلی گرم عضلانی یا 30 میلی گرم وریدی. وزن کمتر از 50 کیلوگرم: 30 میلی گرم عضلانی یا 15 میلی گرم وریدی. چند دوز: وزن بیشتر از 50 کیلوگرم: 30 میلی گرم عضلانی یا وریدی هر 6 ساعت در صورت نیاز (حداکثر دوز مجاز روزانه 120 میلی گرم)، وزن کمتر از 50 کیلوگرم: 15 میلی گرم عضلانی یا وریدی هر 6 ساعت در صورت نیاز (حداکثر دوز مجاز روزانه 60 میلی گرم)، خوراکی (در ادامه تزریقی). بیماران با وزن 50 کیلوگرم و بیشتر: ابتدا 20 میلی گرم خوراکی و در ادامه هر 4 تا 6 ساعت 10 میلی گرم در صورت نیاز (حداکثر دوز مجاز روزانه 40 میلی گرم)، بیماران با وزن کمتر از 50 کیلوگرم : ابتدا 10 میلی گرم خوراکی و در ادامه هر 4 تا 6 ساعت 10 میلی گرم در صورت نیاز (حداکثر دوز مجاز روزانه 40 میلی گرم).
- افراد مسن: تزریقی: تک دوز: 30 میلی گرم عضلانی یا 15 میلی گرم وریدی. چند دوز: 15 میلی گرم وریدی یا عضلانی هر 6 ساعت در صورت نیاز (حداکثر دوز روزانه 60 میلی گرم)، خوراکی در ادامه تزریقی: ابتدا 10 میلی گرم خوراکی و در ادامه هر 4 تا 6 ساعت 10 میلی گرم در صورت نیاز (حداکثر دوز مجاز روزانه 40 میلی گرم).
- کودکان 2 ساله و بزرگتر: تک دوز عضلانی: 1 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن (حداکثر دوز مجاز 30 میلی گرم). تک دوز وریدی: 0.5 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن (حداکثر دوز مجاز 15 میلی گرم) نکته: حداکثر دوز کودکان یک تک دوز عضلانی می باشد. نکته: کتورولاک تنها 5 روز باید مصرف شود و مصرف خوراکی تنها در ادامه مصرف تزریقی می باشد.
عوارض جانبی دارو:
- افسردگی , وزوز گوش , سردرد , ادم , تهوع , یبوست , درد سینه , سرگیجه , ضعف , افزایش فشارخون , واکنش های محل تزریق , نفخ , خواب آلودگی , راش پوستی , کاهش سطح هماتوکریت , اختلالات هضم غذا , استفراغ , درد شکمی , پورپورا , اختلالات بینایی , افزایش سطح آنزیم های کبدی , زخم گوارشی , التهاب پوست , کاهش خفیف هموگلوبین , گاستریت (ورم معده) , اسهال , افزایش تعریق , افزایش زمان خونریزی.
تداخلات دارویی:
- استیل کولین , تاناستوم , دروسپیرنون , ناپروکسن , متوترکسات , هپارین , وارفارین , پروبنسید , لیتیوم , جینکوبیلوبا , نتونال , دسیرودین , دوکسازوسین , آپیکسابان , مگلومین کامپاند , تراوپروست , داساتینیب , سلکوکسیب , ایبریتومومب تیوکستان , توسیتومومب , سولینداک , بتریکسابان , اکساپروزین , تراندولاپریل , فنوپروفن , نابومتون , بنازپریل , آمینولوولینیک اسید خوراکی , پمترکسد | پمترکسید , دیاتریزوات (آمیدوتریزوئیک اسید) , یوتالامات , آمینولوولینیک اسید موضعی , بندروفلومتازید , راموسیروماب , کوردیسپس , برمفناک , آیوکساگلات , والدکوکسیب , بوفکساماک , رمدسیویر , آمینوهیپورات سدیم.
موارد منع مصرف:
- ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن، آسم , کهیر , پارگی مجاری گوارشی , خونریزی گوارشی , سابقه آسم , در موارد انجام CABG , زنان شیرده , حساسیت مفرط به این دارو یا سایر ترکیبات آن , سابقه واکنش های حساسیتی به NSAID یا آسپرین , زخم گوارشی فعال , اختلالات پیشرفته کلیوی , شک به خونریزی مغزی , به عنوان مسکن پروفیلاکتیک قبل از اعمال جراحی ماژور.
شرایط نگهداری:
- در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.
نکات مهم:
- کتورولاک باید در تسکین کوتاه مدت (حداکثر 5 روز) دردهای حاد تقریبا شدید که نیاز به مسکنی در حد مواد مخدر دارد استفاده شود.
- این دارو نباید در کودکان زیر 2 سال یا در دردهای خفیف یا دردهای مزمن استفاده شود.
- دوز این دارو به صورت خوراکی حداکثر تا روزانه 40 میلی گرم مجاز است و دوز بیش از آن اثرات درمانی افزاینده ندارد بلکه عوارض جانبی به شدت افزایش می یابد.
- ممکن است کتورولاک باعث زخم معده, خون ریزی گوارشی و سوراخ شدن معده یا روده شود که می تواند کشنده باشد. این عوارض در هر زمانی و حتی بدون علائم هشدار دهنده ممکن است ایجاد شوند. بیماران مسن در خطر بیشتری برای بروز عوارض گوارشی هستند.
- کتورولاک ممکن است باعث افزایش احتمال وقایع انعقادی خطرناک قلبی عروقی مانند انفارکتوس میوکارد و سکته مغزی شود که ممکن است کشنده باشد. این خطر از ابتدای مصرف دارو وجود دارد و با افزایش دوره مصرف دارو بیشتر می شود.در صورت وجود هرکدام از موارد زیر قبل از مصرف کتورولاک با پزشک مشورت شود: سابقه آلرژی به داروی کتورولاک یا ترکیبات آن و یا سایر NSAID ها و آلرژی به سایر داروها و مواد غذایی، خون ریزی گوارشی, مشکلات خون ریزی دهنده, مشکلات کلیوی, بارداری (خصوصا در سه ماهه سوم) یا قصد بارداری, شیردهی. در صورت مصرف داروهای زیر به پزشک اطلاع دهید: سایر NSAID ها مانند (سلکوکسیب، ایندومتاسین، تولمتین), پنتوکسی فیلین , پروبنسید, سالسیلات ها ( آسپرین) , پمترکس.
- در صورت ایجاد عوارض گوارشی با غذا مصرف شود.
- ممکن است نیاز به انجام بررسی دوره ای خون باشد.
- کتورولاک ممکن است باعث افزایش فشار خون شود بنابراین باید به طور دوره ای فشار خون شما ارزیابی شود.
- به علت افزایش احتمال خون ریزی, باید از مسواک نرم و ریش تراش برقی استفاده شود.
- کتورولاک ممکن است باعث ایجاد آسیب کبدی شود. بنابراین در صورت بروز علائم درگیری کبد ( ادرار تیره رنگ, مدفوع بی رنگ, درد شکم, احساس سیری, خستگی, رنگ زرد پوست و سفیدی چشم ها) با پزشک مشورت شود.
- در صورت فراموش کردن یک دوز از دارو، به محض یادآوری مصرف شود. در صورتی که زمان زیادی تا دوز بعدی باقی نمانده است از آن صرف نظر شده و طبق روال قبل دارو مصرف شود. در هر صورت دوز دارو نباید دو برابر شود.