شناخت دارو: عبارت است از ویتامین b5 یا اسید پانتوتنیک یکی از ویتامین‌های گروه B است که نقش‌های مهم و زیادی در بدن ایفا می‌کند. ویتامین ب 5 مانند سایر ویتامین‌های گروه ب محلول در آب است. ب 5 با تجزیه پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها به تولید انرژی در بدن کمک زیادی می‌کند. این ویتامین که گاه عامل ضد درماتیت نیز به آن گفته می شود. در اثر هیدرولیز تولید اسید پنتونیک و بتاآلانین می کند. ویتامین B5 محلول در آب است. بدن ما آن را ذخیره نمی کند. پس باید مقدار آن به صورت روزانه تأمین شود.

دسته دارویی:

• ویتامین ها

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• عملکرد ویتامین B5 در بدن بسیار زیاد است. از مهمترین فواید ویتامین B5 می‌توان به آزادسازی انرژی از مواد غذایی اشاره کرد. ویتامین B5 در بدن به فرم فعال آنزیم CoA دیده می‌شود که این کوفاکتور برای بسیاری از واکنش‌های انجام شده در بدن ضروری است. برای مثال در برخی از اندامک‌های سلولی چون میتوکندری واکنش‌هایی برای تولید انرژی سلول انجام می‌شود که این آنزیم یکی از فاکتورهای مهم در پیشرفت این واکنش‌ها است. از دیگر خواص ویتامین B5 می‌توان به تاثیر آن در گلبول‌سازی و همچنین تاثیر آن بر روی سلامت پوست و مو اشاره کرد. همچنین پانتوتنیک اسید در تولید و تجزیه اسیدهای چرب و چربی‌ها کاربرد دارد. بدن از ویتامین ب5 برای تجزیه اسیدهای آمینه نیز استفاده می‌کند. از خواص ویتامین B5 می‌توان به تاثیر آن در سلامت اعصاب و جلوگیری از ابتلا به افسردگی اشاره کرد. ویتامین ب ۵ در بدن به استفاده از سایر ویتامین‌ها و همچنین کمک به تولید ویتامین دی کمک می‌کند.

اشکال دارو:

• قرص، آمپول

مقدار مصرف صحیح:

• زنان باردار: ۶ میلی گرم در روز
• زنان شیرده: ۷ میلی گرم در روز
• کودکان ۱ تا ۳ ساله: ۲ میلی گرم در روز
• کودکان ۴ الی ۸ ساله: ۳ میلی گرم در روز
• کودکان ۹ الی ۱۳ ساله: ۴ میلی گرم در روز
• نوزادان ۰ الی ۶ ماهه: ۱.۷ میلی گرم در روز
• نوزادان ۷ الی ۱۲ ماهه: ۱.۸ میلی گرم در روز
• مردان و زنان ۱۴ ساله و بالاتر: ۵ میلی گرم در روز

عوارض جانبی دارو:

• پانتوتنیک اسید به عنوان مکمل و برای شرایط مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد، اما شواهد کافی برای تأیید موثر بودن آن در بیشتر این موارد وجود ندارد. برای افرادی که دوز توصیه شده روزانه از ویتامین B5 را مصرف می کنند استفاده از مکمل به احتمال زیاد امن خواهد بود، اما اگر فردی بخواهد از مکمل ها استفاده کند باید با پزشک خود مشورت نماید. دوز بسیار بالای ویتامین B5 به طور مثال ۱۰ الی ۲۰ گرم در روز می تواند باعث اسهال شود و خطر خونریزی را افزایش دهد.

تداخلات دارویی:

1. ویتامین B5 ممکن است با برخی از داروها تداخل داشته باشد. این ماده با جذب و تاثیر آنتی بیوتیک ها وتتراسایکیلین تداخل خواهد داشت.
2. این ویتامین باید بعد از غذا و با آب میل شود. ژله رویال در برگیرنده ویتامین B5 است بنابراین این ماده نباید به همراه مکمل های حاوی ویتامین B5 مصرف شود.
3. اگر ویتامین B5 به عنوان مکمل مصرف شود می تواند باعث ایجاد عدم تعادل در سایر ویتامین های گروه B گردد. به همین خاطر بهتر است از ویتامین B کمپلکس استفاده شود.
4. افرادی که از داروهای رقیق کننده خون همچون وارفارین یا آسپرین استفاده می کنند باید مراقب مصرف مکمل های ویتامین B5 باشند زیرا می تواند خطر خونریزی را افزایش دهد.
5. زنان نباید به هنگام بارداری بیش از ۶ میلی گرم از این ویتامین را در روز مصرف کنند. برای زنان شیرده ۷ میلی گرم در روز امن و بی ضرر است( بیشتر از این مقدار نباید مصرف شود). قبل از مصرف هر نوع مکملی با پزشک خود مشورت کنید.
6. این ویتامین همچنین می تواند اثر برخی از داروهای مرتبط با بیماری آلزایمر که به عنوان مهار کننده های کولین استراز شناخته شده اند را افزایش دهد. این داروها در بر گیرنده دونپزیل ، هیدروکلراید ممانتین ، گالانتامین و ریواستیگمین هستند. مصرف مکمل ها با چنین داروهایی می تواند به عوارض جانبی منجر شود.

موارد منع مصرف:

• ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن.

شرایط نگهداری:

• در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.

منابع مهم ویتامین ب 5:

• گوشت: مرغ، بوقلمون، اردک، گوشت گاو و اندام های حیوانات همچون جگر و کلیه. ماهی: سالمون،خرچنگ دریایی و حلزون صدف دار. غلات: نان و غلات صبحانه تهیه شده با آرد سبوس دار. غلات سبوس دار منبع خوبی از ویتامین B5 هستند. محصولات لبنی: زرده تخم مرغ، شیر، ماست و محصولات تهیه شده از شیر. بقولات: عدس، نخود و سویا. سبزیجات: قارچ، آووکادو، کلم بروکلی، سیب زمینی شیرین، ذرت، گل کلم، کلم پیچ و گوجه فرنگی. سایر منابع ویتامین B5 عبارتند از مخمر آبجو، بادام زمینی، دانه آفتابگردان، گیاهک گندم و جوی دوسر. پانتوتنیک اسید به طور گسترده ای در غذاها موجود است اما در فرآوری به عنوان مثال، در کنسرو، انجماد و فریز کردن، از بین می رود. بهتر است غذاها را تازه مصرف کنید تا از دریافت مقادیر کافی از این ویتامین اطمینان حاصل نمایید.

بیماری های مرتبط با کمبود ویتامین ب 5:

• خستگی، بی علاقگی، افسردگی، تحریک پذیری، اختلالات خواب، درد شکمی، حالت تهوع، استفراغ، بی حس و کرختی بدن خصوصاً دست و پا، گرفتگی های عضلانی، هیپوگلیسمی، سوزش پاها، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، اختلالات خواب.