شناخت دارو: عبارت است از مرکاپتوپورین از دسته داروهای ضد سرطان می باشد، از این دارو به منظور جلوگیری از انتشار برخی سرطان های خون استفاده می کنند.
دسته دارویی:
- داروهای آنتی نئوپلاستیک خوراکی
فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:
- آنالوگ طبیعی پورین های هیپوگزانتین و گوانین. آنتاگونیست پورین که با جای گیری در محل پورین های اسید نوکلئیک مانع از ساخت آن شده و اثرات ضد سرطانی (ضد میتوز سلولی) خود را اعمال می کند.
- مرکاپتوپورین یکی از سری های بزرگ آنالوگ های پورینی است که در ساخت اسید نوکلئیک مداخله می کند و در برابر لوسمی های انسانی فعال است. این ماده آنالوگ پایه های پورینی از جمله آدنین و هیپوگزانتین است. این که کدام یک از اثرات بیوشیمیایی مرکاپتوپورین و متابولیت های آن به طور مستقیم مسئول مرگ سلولی است دقیقا شناخته شده نیست.
- جذب: فراهمی زیستی دارو: 5 الی 37% زمان رسیدن به حداکثر غلظت پلاسمایی: 2 ساعت، شروع اثر: 2 ساعت، مدت زمان اثر: متغیر، توزیع: میزان اتصال به پروتئین های پلاسما: 19% حجم توزیع: 0.56 الی 0.9 لیتر به ازای هرکیلوگرم وزن بدن، متابولیسم: در مخاط دستگاه گوارش و کبد متابولیزه می شود. متابولیت دارو: تیو اوریک اسید. حذف: نیمه عمر: 21 دقیقه (کودکان)، 47 دقیقه (بزرگسالان) پاک سازی بدن از دارو: 11 میلی لیتر در هر دقیقه به ازای هر کیلوگرم وزن بدن. دفع دارو: از طریق ادرار.
اشکال دارو:
- قرص
مقدار مصرف صحیح:
- مصرف این دارو، بستگی به شرایط بیمار دارد.
- لوسمی لنفاتیک حاد: دوز ابتدایی: 5 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن خوراکی روزانه؛ معمولا 100 الی 200 میلی گرم خوراکی در روز برای یک فرد بزرگسال متوسط (در بزرگسالان سایر داروها بر مرکاپتوپورین ترجیح دارند) ممکن است پس از 4 هفته به 5 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم در روز افزایش یابد. دوز نگهدارنده: 1.5 الی 2.5 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن خوراکی روزانه. در صورت مصرف همزمان آلوپورینول، دوز را تا 75% کاهش دهید. دوز دارو را در نارسایی کلیوی کاهش دهید.
- بیماری کرون (عدم تایید FDA): 1 الی 1.5 میلی گرم بر کیلوگرم خوراکی موقع خواب.
اثر دارو:
- چند هفته پس از مصرف ظاهر می شود.
قبل از مصرف دارو:
- بیماران با اختلالات روانی، بیماران عفونی و بیماران مبتلا به مشکلات کلیوی باید در مصرف این داور احتیاط کنند.
عوارض جانبی دارو:
- تهوع , سردرد , درد قفسه سینه , کاهش اشتها , استفراغ , کهیر , سرفه , تب , بی اشتهایی , درد مفصل , زردی پوست , زردی چشم , ادرار تیره , مدفوع تیره , گلودرد , سختی تنفس , خونریزی یا کبودی غیر طبیعی , خونریزی لثه , لرز , تورم غدد , رنگ پریدگی , کمردرد , خستگی یا ضعف غیر طبیعی , لکه های قرمز روی پوست , مدفوع سرخ , احساس خفگی , درد پهلو , دفع ادرار دردناک و یا مشکل , خارش پوست , درد معده یا حساسیت به لمس , تورم پا یا قسمت های تحتانی پاها , درد، زخم، یا نقاط سفید بر روی لب ها یا در دهان.
تداخلات دارویی:
- تراستوزوماب , مزالازین , ویتامین آ , ویتامین ای , ریباویرین , آزاتیوپرین , آلوپورینول , اینفلیکسی ماب , تالیدومید , فینگولیمود , ناتالیزومب , کلوزاپین , فبوکسوستات , آدالیمومب , واکسن هموفیلوس آنفلوانزا نوع بی , واکسن حصبه (تیفوئید) , واکسن مننگوکوک کنژوگه , واکسن هاری , اوریکما لانگیفولیا/ تونگات الی , واکسن تب زرد , آدنوویروس نوع 4 و 7 زنده خوراکی , واکسن زوستر , رمدسیویر , سیروکوماب.
موارد منع مصرف:
- ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن، CLL، لنفوم، لوسمی CNS.
شرایط نگهداری:
- در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.
نکات مهم:
- مرکاپتوپورین در درمان لوسمی های حاد، میلومونوسیتیک حاد ومیلوسیتیک مزمن، لنفوهای غیر هوچکینی، پلی سیتمی ورا، بیماری التهابی روده و آرتریت ناشی از پسوریازیس مصرف می شود.
- مصرف این دارو ممکن است موجب اختلالاتی در تولید سلول های خونی شود، بنابراین برای بررسی عملکرد خون بهتر است از انجام آزمایش خون غافل نشوید.
- دارو نباید مورد استفاده قرار گیرد مگر اینکه تشخیص لوکمی حاد لنفاتیک به حدکافی اثبات شده باشد و پزشک بیمار در ارزیابی پاسخ به شیمی درمانی آگاهی و مهارت لازم را داشته باشد.
- اگر کمبود تیوپورین متیل ترانسفراز دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
- این دارو ممکن است شانس احتمال ابتلا به برخی از انواع سرطان را افزایش دهد. با پزشک خود مشورت کنید.
- نوع نادری از سرطان به نام لنفوم سلول T کبدی طحالی (HSTCL) ممکن است با این دارو روی دهد. این موارد مرگ بار بوده است. اغلب اوقات این موارد در نوجوانان یا جوانان جوان رخ داده است. اکثر این بیماران ازاین دارو (قرص مرکاپتوپورین) برای درمان انواع خاصی از مشکلات روده مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو استفاده می کردند. این دارو برای درمان مشکلات روده ای مانند این موارد تایید نشده است. اگر تا به حال نوعی سرطان داشته اید، به پزشک خود اطلاع دهید و با او مشورت کنید.
- یک مشکل بسیار بد و گاهی اوقات تهدید کننده زندگی به نام “سندرم فعال سازی ماکروفاژ” (MAS) ممکن است به ندرت در افراد مبتلا به بیماری های خود ایمنی (اتوایمیون) روی دهد. با پزشک خود در این رابطه صحبت کنید.
- کاهش قند خون درافراد مصرف کننده این دارو، به ویژه کودکان، اتفاق می افتد. علائم ممکن است به صورت سرگیجه، سردرد، خواب آلودگی، احساس ضعف، لرزش، تپش قلب، گیجی، گرسنگی یا تعریق باشد. اگر هر یک از این علائم را دارید، پزشک خود را مطلع نمایید.
- برای کاهش بروز تهوع و استفراغ داروی مرکاپتوپورین را با معده خالی مصرف کنید.
- دارو را هر روز در زمان مشخصی مصرف کنید.
- میزان زیادی از مایعات غیر کافئینی بنوشید مگر اینکه پزشک دستور دهد نوشیدنی کمتری مصرف کنید.
- در صورت داشتن ناراحتی معده، بالا آوردن، مدفوع شل (اسهال) یا بی اشتهایی، با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است راه هایی برای کاهش این عوارض وجود داشته باشد.
- با مصرف این دارو ممکن است شانس بیشتری برای ابتلا به عفونت داشته باشید. دست ها را به طور مرتب بشویید. از افراد مبتلا به عفونت، سرماخوردگی یا آنفلوآنزا دوری کنید.
- ممکن است احتمال خون ریزی در شما بیشتر شود. مراقب باشید و از مواردی که ممکن است موجب آسیب و جراحت شود دوری کنید. از یک مسواک نرم و ریش تراش برقی استفاده کنید.
- اگر وارفارین مصرف می کنید، با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است لازم باشد در زمان مصرف این دارو عملکرد خونی تان دقیق تر بررسی شود.
- قبل از مصرف هر واکسن، با پزشک خود مشورت کنید. استفاده از این دارو (قرص های مرکاپتوپورین) ممکن است احتمال ابتلا به عفونت را افزایش دهد یا موجب عدم کارایی واکسن شود.
- در زمان مصرف این دارو ممکن است شانس ابتلا به آفتاب سوختگی افزایش یابد. از آفتاب، لامپ های خورشیدی و تخت های برنزه کننده اجتناب نمایید. از کرم های ضد آفتاب استفاده کنید و از لباس و عینک ضد آفتاب استفاده کنید که از شما در برابر خورشید محافظت کند.
- در هنگام مصرف این دارو (قرص های مرکاپتوپورین) از روش های کنترل بارداری قابل اطمینان استفاده کنید.