شناخت دارو: عبارت است از متيل فنيدات با نام تجاری ریتالین، یک محرک سيستم عصبی مرکزی است. این دارو بر مواد شیمیایی موجود در مغز و اعصاب که در بیش فعالی و کنترل برانگیختگی نقش دارند تأثیر می گذارد. متیل فنیدات برای درمان اختلال کمبود توجه  (ADD)، اختلال بیش فعالی همراه با کمبود توجه (ADHD) و نارکولپسی استفاده می شود.

دسته دارویی:

• محرک های سیستم عصبی مرکزی

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• مکانیسم اثر دقیقریتالین ناشناخته است؛ ممکن است موجب مهار باز جذب نوراپی نفرین و دوپامین به نورون های پیش سیناپسی و افزایش رهش آن ها به فضای خارج عصب شود؛ ممکن است مشابه آمفتامین ها سیستم عصبی مرکزی (CNS) را تحریک کند؛ ممکن است قشر مغزی و ساختارهای زیر قشری را تحریک کند. متیل فنیدات محرک سيستم عصبی مرکزی است که در درمان اختلالات توجه در کودکان و نارکولپسی استفاده می شود.
• متیل فنیدیتهمچنین بازجذب نوراپی نفرین و دوپامین را مهار می کند. مکانیسم آن به نظر می رسد مشابه دکستروآمفتامین است. علاوه بر این، این ترکیب مخلوط راسمیکی از انانتیومرهای d- and l-threo است. انانتیومر d- threo  فعال تر از انانتیومر l-threo است.

اشکال دارو:

• قرص

مقدار مصرف صحیح:

• اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه: برند Metadate CD: ابتدا 20 میلی گرم هر روز صبح قبل از صبحانه؛ ممکن است 10 تا 20 میلی گرم به میزان دوز آن افزوده؛ دوز دارو نباید از 60 میلی گرم در روز تجاوز نماید. برند ریتالین LA: ابتدا، 20 میلی گرم هر روز صبح قبل از صبحانه؛ ممکن است پزشک 10 میلی گرم در هفته دوز دارو را افزایش دهد. دوز دارو نباید از 60 میلی گرم در روز تجاوز نماید. (در بیمارانی که نیاز به دوز پایین تر دارند، می توان با 10 میلی گرم شروع شود). برند Concerta: ابتدا، 18 الی 36 میلی گرم در روز؛ ممکن است 18 میلی گرم در فواصل زمانی هفتگی به دوز آن اضافه شود؛ دوز نگهدارنده 18 تا 72 میلی گرم در روز می باشد. برندهای Metadate ER, Methylin ER, and Ritalin SR: طول مدت اثر دارو تقریباً 8 ساعت است؛ در صورتی که دوز 8 ساعته قرص های متیل فنیدات ER و SR معادل با دوز 8 ساعته متیل فنیدیت IR باشد، می تواند جایگزین قرص های متیل فنیدات IR شود. دوز دارو نباید از 60 میلی گرم در روز تجاوز نماید. برندهای METHYLIN، ريتالين (قرص های سریع رهش، قرص های جویدنی و محلول خوراکی): 20 الی 30 ميلی گرم در روز به صورت منقسم هر 8 تا 12 ساعت، 30 تا 45 دقيقه قبل از هر وعده غذا؛ ممکن است به تدریج دوز در فواصل زمانی هفتگی افزایش یابد؛ برخی از بیماران ممکن است 40 تا 60 میلی گرم در روز نیاز داشته باشند در سایر موارد، 10 الی 15 میلی گرم در روز ممکن است مناسب باشد. برند Aptensio XR 10: میلی گرم هر روز صبح؛ ممکن است، 10 میلی گرم در هفته افزایش یابد؛ دوز دارو نباید از 60 میلی گرم در روز تجاوز نماید. QuilliChew ER (قرص های پیوسته رهش جویدنی): ابتدا، 20 میلی گرم هر روز صبح؛ ممکن است هفته ای 10 میلی گرم، 15 میلی گرم یا 20 میلی گرم افزایش یا کاهش یابد؛ دوز دارو نباید از 60 میلی گرم در روز تجاوز نماید.
• نارکولپسی: برندهای METHYLIN، ريتالين (قرص های سریع رهش، قرص های جویدنی و محلول خوراکی): 20 الی 30 ميلی گرم در روز به صورت منقسم هر 8 تا 12 ساعت، 30 تا 45 دقيقه قبل از هر وعده غذا؛ برخی از بیماران ممکن است 40 تا 60 میلی گرم در روز نیاز داشته باشند در سایر موارد، 10 الی 15 میلی گرم در روز ممکن است مناسب باشد. برندهای Metadate ER, Methylin ER, and Ritalin SR: طول مدت اثر دارو تقریباً 8 ساعت است؛ در صورتی که دوز 8 ساعته قرص های متیل فنیدات ER و SR معادل با دوز 8 ساعته متیل فنیدیت IR باشد، می تواند جایگزین قرص های متیل فنیدات IR شود.

عوارض جانبی دارو:

• تب , درد قفسه سینه , تشنج , تاری دید , کهیر , خون در مدفوع , خشکی پوست , خون در ادرار, درد مفاصل , مدفوع تیره , اختلالات بینایی , گرفتگی عضلات , کبودی یا خونریزی غیر طبیعی , بثورات پوستی , پوسته ریزی , نقاط قرمز رنگ روی پوست , ضربان قلب سریع , قرمزی شدید، درد یا تورم پوست , وجود آواهای غیر قابل کنترل یا تیک های عصبی.

تداخلات دارویی:

• بوپروپیون , پروکاربازین , پیموزاید , ترامادول , ترانیل سیپرومین , فورازولیدون , لینزولید , فنلزین , ایزوکربوکسازید , راساژیلین (رازاگیلین) , سافینامید , بنزفتامین , دوکساپرام.

موارد منع مصرف:

• ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن، سکته قلبی، اضطراب، پرکاری تیروئید، نارسایی قلبی، گلوکوم، بی قراری، آریتمی، آنژین , حساسیت به دارو , افزایش شدید فشار خون , سابقه خانوادگی سندرم تورت، تیک های حرکتی , مصرف همزمان با بی هوش کننده های استنشاقی.

شرایط نگهداری:

• در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.

نکات مهم:

• لازم است که پیش از تجویز دارو، خطر سوء مصرف و سابقه اعتیاد بیمار ارزیابی شود و در طول درمان، از لحاظ سوء مصرف یا اعتیاد پایش گردد.
• ارزیابی های قلبی عروقی در ابتدای درمان و در صورت بروز علایمی از قبیل درد شدید قفسه سینه، سنکوپ غیر قابل توضیح و دیگر علایم بیماری های قلبی در طول دوره درمان، ضرورت دارد.
• فشارخون و ضربان قلب بیمار در ابتدای درمان، به دنبال افزایش دوز و سپس به صورت دوره ای در طول درمان پایش گردد.
• میزان رشد (قد و وزن) و اشتهای کودکان و نوجوانان در ابتدای درمان و سپس به صورت دوره ای ارزیابی شود. هم چنین وزن بزرگسالان نیز پایش گردد.
• تغییرات خلق بیمار پس از شروع درمان پایش گردد و خطر بروز افکار خودکشی در بیمار در نظر گرفته شود.
• علایم حیاتی، تغییرات رفتاری و خواب بیمار پایش شود.
• شمارش افتراقی سلول های خونی (CBC with diff) و سطح پلاکت به صورت دوره ای ارزیابی شود (در مصارف طولانی مدت دارو به صورت سالیانه پایش گردد).
• علایم واسکولوپاتی محیطی بیمار (مانند تغییرات انگشت) پایش شود و به بیمار گوشزد شود که علایم تغییرات انگشت را گزارش کند.
• نیاز بیمار به ادامه درمان به صورت دوره ای ارزیابی شود.
• در صورت احتمال مصرف/ سوء مصرف خانوادگی دارو، آزمایش سم شناسی به صورت تصادفی انجام شود.
• به بیمار گوشزد شود که هرگونه علایمی از قبیل افسردگی، پرخاشگری، رفتار خصمانه یا افکار خودکشی را گزارش کند.
• مصرف طولانی مدت دارو می تواند به وابستگی، سوء مصرف یا تحمل دارویی منجر شود.
• در برابر درخواست بیمار مبنی بر تجویز مجدد زودهنگام دارو یا ادعای گم کردن نسخه هشیار باشید.
• پوستی: لازم است که بیمار از لحاظ تشدید اریتم، تاول یا ادم پایش شود (به ویژه در صورتی که طی 48 ساعت پس از برداشتن پچ از روی پوست بهبود نیافته و یا در مناطق پوستی اطراف پچ منتشر شده است).
• براي بيماران مبتلا به صرع يا هر نوع اختلال حمله‌اي ، بيماران با سابقه سندرم Tourettes، بيماران مبتلا به اختلالات رفتاري و سايكوز، اين دارو را بايد با احتياط به كار برد.
• متيل‌فنيدات ممكن است تيك ايجاد كند، لذا قبل از درمان تيك با پيموزايد مصرف متيل‌ فنيدات را بايد قطع كرد تا بتوان علت واقعي تيك را تشخيص داد.
• براي بيماران مبتلا به فشارخون بالا بايد با احتياط مصرف شود. در فواصل زماني مناسب و در همه بیماران مخصوصاً بيماران مبتلا به فشارخون بالا بايد فشارخون را به طور مرتب انداز‌گيري كرد.
• در صورت مصرف و طولاني مدت براي كودكان، بايد رشد كودك به طور مرتب كنترل شود.