کیست یا پولیپ کیسه صفرا: عبارت است از پولیپ کیسه صفرا بیماری نسبتاً شایعی است که رشد کوچک و غیر طبیعی از بافت داخلی آن است که باعث می شود ساقه آن از لایه داخلی کیسه صفرا بیرون بزند. اگرچه پولیپ کیسه صفرا میتواند سرطانی (بدخیم) باشد، اما حدود ۹۵ درصد پولیپ های کیسه صفرا غیر سرطانی (خوش خیم) هستند. پس وقتی که اسم پولیپ کیسه صفرا به گوشتان خورد نگران نشوید. البته سایز کیسه صفرا نشانه خوبی برای سرطانی یا غیر سرطانی بودن آن است. مثلاً پولیپ های کیسه صفرا کوچک به قطر کمتر از ۱/۲ اینچ معمولاً خوش خیم هستند و در بیشتر موارد نیازی به درمان ندارند. پولیپ های کیسه صفرا بزرگتر از قطر ۱/۲ اینچ احتمال ابتلا به سرطان یا بدخیم شدن بیشتر دارند. پولیپ های کیسه صفرا بزرگتر از ۳/۴ اینچ احتمال ابتلا به بدخیمی دارند. پزشکان می گویند که عموماً پولیپ کیسه صفرا بین ۰/۳ تا ۹/۵ درصد جمعیت را تشکیل می دهد. سه نوع پولیپ کیسه صفرا وجود دارد: شبه پولیپ، پولیپ التهابی و پولیپ کیسه صفرا واقعی.
انواع پولیپ کیسه صفرا:
- شبه پولیپ: شبه پولیپ ها یا “پولیپ های کلسترویل” شایع ترین نوع پولیپ ها هستند که ۹۰ الی ۶۰٪ از کل پولیپ های کیسه صفرا را تشکیل می دهند. در واقع شبه پولیپ رشد سلول های غیر سرطانی و پر از کلسترول است. حضور شبه پولیپها گاهی اوقات بیانگر یک مسئله اساسی در کیسه صفرا، مانند کولسیستیت مزمن است و همچنین دلیل اصلی آن التهاب کیسه صفراست وقتی آنبه اندازه کافی خالی نشود این اتفاق رخ می دهد.
- پولیپ التهابی: پولیپ های التهابی ۱۰ الی ۵ درصد از کل پولیپ های کیسه صفرا را تشکیل می دهند. آنها نشان دهنده التهاب در دیواره کیسه صفرا هستند. معمولاً پولیپ های التهابی را در افرادی که بیش از یک بار کولسیستیت را تجربه کرده اند یا افرادی که مبتلا به کولیک حاد صفراوی هستند، یافت می شود که شامل سنگ مجاری کیسه صفرا می شود. عموماً پلیپ التهابی موجب دل درد شدید بعد از تناول غذا می شود. پولیپهای التهابی درست مثل شبه پولیپ خاصیت سرطانی ندارند و احتمال تبدیل انها به سرطان بسیار پایین است.
- پولیپ کیسه صفرا کامل: پولیپ کیسه صفرا بسیار نادر است و پتانسیل ابتلا به سرطان را دارد. این پولیپ ها معمولاً ۲۰ الی ۵ میلی متر (میلی متر) اندازه گیری می کنند. هرچقدر بزرگتر شوند به عدد ۱ سانتی متر برسند احتمال سرطانی بودنشان بالا تر می رود. هرچقدر پولیپ های کیسه صفرا بزرگتر باشد، پزشکان توصیه می کنند که با جراحی کیسه صفرا را بردارند.
علائم:
- در بسیاری موارد، افراد مبتلا به پولیپ کیسه صفرا علائمی را نشان نمی دهند. با این وجود برخی از افراد از این موارد شکایت می کنند:
- استفراغ
- حالت تهوع
- گاهی اوقات درد در قسمت راست شکم (هیپوکندریوم)
- اغلب پولیپ های کیسه صفرا علائم قابل توجهی را بوجود نمی آورند. پولیپ های کیسه صفرا معمولاً به صورت تصادفی در حین معاینه معده که برای تشخیص بیماری های دیگر مثل معده درد انجام می گیرد، یافت می شوند.
علت:
- افرادی که سطح بالایی از کلسترول یا نمک موجود در صفرا دارند، خطر ابتلا به پولیپ کیسه صفرا در انها افزایش می یابد. ماده صفرا توسط کبد تولید می شود و در کیسه صفرا ذخیره می شود و عملکرد اصلی آن کمک به هضم چربی در بدن است. با این حال هنوز مشخص نیست که چه چیزی باعث پولیپ کیسه صفرا میشود. منابع اطلاعاتی معتبر میگویند که هیچ ارتباط مشترکی بین علائم مختلف و ارتباط آن با تشکیل کیسه صفرا پیدا نکرده اند. ولی به هرحال احتمال داده میشود که فاکتورهایی مانند: سن، جنسیت، سابقه بیماری مانند چاقی یا دیابت ممکن است از دلایل ابتلا به پولیپ کیسه صفرا باشد. اما هنوز شواهدی نیافتند که نشان دهد ابتلا به این بیماری ارتباطی به متابولیسم چربی و ژنتیک خانوادگی داشته باشد.
تشخیص:
- سونوگرافی: معمولاً بیماری های مربوط به کیسه صفرا زمانی تشخیص داده میشوند که شما به پزشک برای مشکلات دیگری مراجعه کردهاید! به هرحال اگر پزشکتان تشخیص پولیپ کیسه صفرا را دهد از طرقی مانند آزمایش و سونوگرافی از وجود این پولیپها مطمئن میشود. تست هایی که از شما می گیریند عموماً سونوگرافی های شکمی و آندوسکوپی است. سونوگرافی شکمی روشی غیر تهاجمی و آندوسکوپی روشی با میزان تهاجم پایین تر است.
درمان طب نوین:
- جراحی: معمولاً سودوموپيپ ها و پليپ هاي التهابي كه كمتر از يك سانتيمتر هستند و علائمي ايجاد نمي كنند نياز به درمان ندارند. اما با این حال، پزشکان با استفاده از اسکن های اولتراسوند، به طور مرتب بر روی همه پولیپ های کیسه صفرا نظارت دارند. اولین اسکن معمولا ۶ ماه بعد از تشخیص پولیپ انجام میشود و این اسکن به صورت مرتب به صورت فصلی و سالانه انجام میگیرد. بعد از انجام این اسکن ها اگر پولیپ بیشتر از ۲ میلیمتر رسد کرده باشد، پزشک علت جراحی را به بیمار خود توصیه میکند. عموماً درمان پولیپ کیسه صفرا، عمل جراحی است که با برداشتن آن همراه است. به این عمل کوله سیستکتومی یاعمل کیسه صفرا گفته می شود. این روش به دو صورت انجام میگیرد: کوله سیستکتومی باز (OC) : این روش شامل جراحی است که با عمل جراحی و برش بزرگی در زیر شکم کیسه صفرا را از بدن خارج میکنند. کوله سیستکتومی لاپاروسکوپی (LC) : در این روش توسط برش کوچی در شکم کیسه صفرا را خارج میکنند. پزشکان معتقدند که روش LC یا لاپاراسکوپی کیسه صفرا٬ درصد خطای کمتری نسبت به OC دارد و میزان مرگ و میر در این روش سیار کمتر است. با این حال روش LC نیز عوارض جانبی بسیار دارد که شامل موارد زیر میشود: صدمات مجرای صفراوی، خونریزی داخلی یا خارجی، آبسه های زیر کبد. افراد مبتلا به پولیپ کیسه صفرا ممکن است علائمی نداشته باشند. بیشتر پولیپ های کیسه صفرا غیر سرطانی هستند، اما هنوز هم نیاز به چکاپ منظم دارند. اگر پولیپ باعث علائم شود یا از ۱ سانتی متر بزرگتر باشد، در آن صورت جراحی ضروری است. پزشکان همچنین جراحی را هنگامی که پولیپ از آخرین معاینه ۲ میلی متر یا بیشتر رشد کرده است، توصیه میکنند. پولیپ کیسه صفرا کامل بسیار نادر است و حتی میتواند باعث سرطان کیسه صفرا شود. این درمان شامل جراحی مجرای کیسه صفرا است. اگر پزشکان سرطان کیسه صفرا را سریع تشخیص دهند احتمال درمان آن بسیار زیاد است. روش درمان پولیپ کیسه صفرا به اندازه پولیپ و احتمال سرطانی بودن آن بستگی است. پولیپ های بسیار کوچک که کمتر از یک سانتی متر هستند به جراحی برداشتن پولیپ صفرا نیازی ندارند و در عوض به صورت منظم بررسی یا معاینه می شود تا هر تغییر مشکوکی که نشان دهنده سرطان کیسه صفرا باشد، مورد نظارت قرار گیرد. پولیپ هایی که اندازه آنها بیش از یک سانتی متر است بیشتر احتمال سرطانی شدن دارند، مخصوصاً پولیپ هایی که5 سانتی متر و بزرگتر هستند، بین 46 تا 70 درصد احتمال داشتن سلول های سرطانی را دارند. بررسی پولیپ های کیسه صفرا کمتر از 1.5 سانتی متر باید با فواصل سه الی شش ماه و تا دو سال صورت بگیرد و پس از آن در صورتی که تغییری در پولیپ ها بوجود نیامده باشد، می توان این بررسی را متوقف کرد. توصیه می شود که پولیپ های کیسه صفرا کمتر از 0.5 سانتی متر با جراحی برداشتن کیسه صفرا درمان نشوند. در پولیپ های کیسه صفرایی که کوچک هستند،احتمال سرطان کیسه صفرا بسیار نادر است. پولیپ های کیسه صفرایی که به نظر سرطانی می رسند، با جراحی برداشتن کیسه صفرا برداشته می شوند. برای پولیپ های کیسه صفرای بزرگتر، جراحی برداشتن کیسه صفرا برای جلوگیری از بوجود آمدن سرطان کیسه صفرا توصیه می شود. تصمیم گیری در مورد نحوه درمان پولیپ کیسه صفرا باید بسیار حساب شده باشد و فرد باید خطرات بالقوه جراحی برداشتن کیسه صفرا را با خطرات بوجود آمدن مقایسه کند. توجه به خطرات کلی سرطان و بررسی دقیق پولیپ های کیسه صفرا می تاوند راهکاری موثر برای حفظ سلامتی بیمار باشد.
درمان طب سنتی:
- حجامت کنید.
- شبی یک لیوان سرکنگبین میل کنید.
- از داروی صاف کننده خون استفاده کنید.
- اگر پولیپ ها بزرگ باشد بهتر است بیمار جراحی کند.
- یک قاشق غذاخوری تباشیر هندی آسیاب شده را با دو قاشق دمکرده سنای مکی میل نمایید.
- بیمار باید سویق عدس را به عنوان غذا، یعنی زیاد استفاده کند؛ ولی نباید در خوردن آن زیاده روی کند و وقتی علائم بیماری رفع شد، خوردن آن را قطع کند.
داروها:
- متناسب با شرایط و علائم بیمار دارو تجویز می شود.
فعالیت:
- روزانه نیم ساعت فعالیت بدنی مناسب داشته باشید.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین غذاهای گرم بدون مصلح و تند پرهیز کنید.
نکته:
- اغلب پولیپ های کیسه صفرا بی ضرربوده و متشکل از کلسترول هستند نه سلول های سرطانی. اما، پولیپ های کیسه صفرا می توانند تومورهای کوچکی باشند که ممکن است بعضی از آنها سرطانی باشند، در حالی که پولیپ های دیگر تومورهای خوش خیم هستند. این تومورهای کوچک می توانند از داخل دیواره کیسه صفرا بیرون بیایند. در درمان پولیپ کیسه صفرا، اندازه بسیار اهمیت دارد، هرچه پولیپ بزرگتر باشد، احتمال ابتلا به سرطان کیسه صفرا بیشتر است. پولیپ هایی که بیش از یک سانتی متر هستند با احتمال بیشتر سرطانی می شوند، در حالی که پولیپ هایی که کوچک تر از یک سانتی متر هستند سرطانی نمی شوند. پولیپ کیسه صفرا ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. اما ممکن است باعث قولنج صفراوی (درد شکم ناشی از صفرا) شوند. این نوع دردها اغلب ناشی از سنگ کیسه صفرا هستند، اما در صورتی که این سنگ ها یافت نشوند، علت را در پولیپ های کیسه صفرا باید جستجو کرد.