شناخت دارو: عبارت است از لیتیم کربنات دارویی است که برای درمان حملات حاد مانیا در اختلال دو قطبی استفاده می شود. و به صورت نگه دارنده، برای جلوگیری از عود حملات مانیا افسردگی مصرف می شود.

دسته دارویی:

• داروهای ضد افسردگی

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• مکانیسم دقیق داروی لیتیم به عنوان یک تثبیت کننده خلق هنوز ناشناخته است. احتمالا لیتیم اثرش را از طریق ایجاد تداخل در انتقال کاتیون های دوظرفیتی و یک ظرفیتی در نورون ها ایجاد می کند. دانشمندان زیادی به این نتیجه رسیده اند که انتقال دهنده عصبی تحریکی گلوتامات فاکتور کلیدی در فهم نحوه اثر لیتیوم است. ثابت شده است که لیتیوم جریان های درونی و خروجی گیرنده های گلوتامات را بدون جابجایی در پتانسیل معکوس تغییر می دهد. مشخص شده است که لیتیم اثری دوگانه بر روی گیرنده های گلوتامات دارد. این دارو میزان گلوتامات فعال بین سلول ها را در یک سطح پایدار و سالم، نه خیلی کم و نه خیلی زیاد، نگه می دارد. این فرضیه وجود دارد که میزان خیلی زیاد گلوتامات در فضای بین نورون ها باعث شیدایی و میزان خیلی کم آن باعث افسردگی می شود. مکانیسم دیگری که ممکن است از عوامل تثبیت کننده خلق در لیتیم باشد شامل مهارکنندگی غیررقابتی آنزیمی به نام اینوزیتول مونوفسفاتاز است. همچنین تاثیر لیتیم ممکن است از طریق غیر فعال سازی آنزیم GSK-3B تقویت شود. تنظیم این آنزیم توسط لیتیم ممکن است ساعت شبانه روزی بدن را تحت تاثیر قرار دهد.لیتیم کربنات حساسیت بالای گیرنده پس سیناپسی D2 را مهار می کند. انتقال کاتیون را در عصب و سلول های ماهیچه ای دچار تغییر می کند و بازجذب سروتنین و نوراپی نفرین را تحت تأثیر قرار می دهد. داروی لیتیم کربنات همچنین چرخه فسفاتیدیل اینوزیتول در سیستم پیام رسان ثاونی را مهار می کند. جذب: فراهمی زیستی: در فرم رهش سریع 95-100%، در فرم پیوسته رهش 60 تا 90 درصد. شروع اثر: اثر ضد مانیک اولیه، 5 تا 7 روز، اثر کامل ، 10 تا 21 روز. زمان ایجاد حداکثر غلظت سرمی: رهش سریع 0/5 – 2 ساعت ؛ پیوسته رهش 4- 12 ساعت. حداکثر غلظت پلاسمایی: 0/4 – 0/9  میلی اکی والان بر لیتر. غلظت پلاسمایی درمانی در حالت تعادل: 0/5 – 1/3 میلی اکی والان بر لیتر. توزیع: حجم توزیع: نزدیک به آب کل بدن (0/7- 1 لیتر بر کیلوگرم). حذف: نیمه عمر: 18- 24 ساعت ؛تا حداکثر 36 ساعت در بیماران با سن بالا و دارای اختلال کلیوی. قابلیت دیالیز: بله، (همودیالیز 50 – 90 میلی لیتر بر دقیقه، دیالیز صفاقی 13 – 15 میلی لیتر بر دقیقه). پاک سازی کلیوی دارو: 20 – 40 میلی لیتر بر دقیقه. دفع: ادراری (95- 99 درصد).

اشکال دارو:

• قرص

مقدار مصرف صحیح:

• بزرگسالان: اختلال دو قطبی، درمان نگهدارنده: 900 تا 1200 میلی گرم در روز در 2 تا 3 دوز منقسم؛ سطح مطلوب لیتیم سرم بین 0/6 تا 1/2 میلی اکی والان بر لیتر.
• اختلال دو قطبی، درمان نگهدارنده: 300 میلی گرم در روز در 3 تا 4 دوز؛ سطح مطلوب لیتیم سرم بین 0/6 تا 1/2 میلی اکی والان بر لیتر.
• اختلال دوقطبی، دوره مانیک، مانیک شدید: 1800 میلی گرم در روز در2 تا 3 دوز منقسم؛ سطح مطلوب لیتیم سرم بین 1 تا 1/5 میلی اکی والان بر لیتر.
• اختلال دوقطبی، دوره مانیک، مانیک مزمن: 600 میلی گرم در روز طی 3 دوز؛ سطح مطلوب لیتیم سرم بین 1 تا 1/5 میلی اکی والان بر لیتر.
• کودکان بالای 12 سال: کارایی و ایمنی این دارو برای کودکان زیر 12 سال ثابت نشده است.
• اختلال دو قطبی، درمان نگهدارنده: 900 تا 1200 میلی گرم در روز در 2 تا 3 دوز منقسم؛ سطح مطلوب لیتیم سرم بین 0/6 تا 1/2 میلی اکی والان بر لیتر.
• اختلال دوقطبی، دوره مانیک، مانیک شدید: 600 میلی گرم در روز در 3 دوز؛ سطح مطلوب لیتیم سرم بین 1 تا 1/5 میلی اکی والان بر لیتر.

عوارض جانبی دارو:

• اسهال , تهوع , خشکی دهان , استفراغ , نوار قلب غیرطبیعی

تداخلات دارویی:

• آتراکوریوم , آمی تریپتیلین , ارگوتامین سی , انالاپریل , ایبوپروفن , پیروکسیکام , ترازودون , ترانیل سیپرومین , توپیرامات , فلوتیکازون پروپیونات , فلووکسامین , فلوکستین , گرانیسترون , لوزارتان , متولازون , مفنامیک اسید , ملوکسیکام , نیلوتینیب , هیدروکلروتیازید , وراپامیل , ونلافاکسین , کاپتوپریل , کلوزاپین , اس سیتالوپرام , انسولین گلارژین , اسپکتینومایسین , فیلگراستیم , مفلوکین , تروپیسترون , لورکاسرین , فن مترازین , تلمیزارتان | تلمیسارتان , ساکوبیتریل و والزارتان , سدیم کلراید تزریقی , بلونانسرین , سیکلوپنتیازید , هیدروفلومتیازید

موارد منع مصرف:

• ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن، مشکلات قلبی و عروقی.

شرایط نگهداری:

• در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.

نکات مهم:

• بیمار را از انجام فعالیت هایی که نیازمند هوشیاری کامل ذهنی و تعادل بدن است منع کنید.
• این دارو ممکن است منجر به اسهال، حالت تهوع، ناهماهنگی حرکتی، تحریک و ضعف ماهیچه، افزایش یا کاهش ادرار، برادی کاردی (کاهش تعداد ضربان قلب)، آریتمی (بی نظمی ضربان قلب)، کاهش فشار خون ، علایم تومور کاذب مغزی(حالت تهوع، استفراغ، سردرد، صداهای داخل جمجمه ای ضربان دار) سرگیجه، تشنج، تاری دید، خشکی و نازک شدن مو.
• به بیمار توصیه کنید که هرگونه علائم مسمومیت را گزارش دهند. این علائم عبارتند از: اسهال، استفراغ، لرزش، ناهماهنگی حرکتی، خواب آلودگی، ضعف ماهیچه، کاهش تعادل بدن، تاری دید، زنگ زدن گوش، حجم زیاد ادرار رقیق.
• به بیمار توصیه کنید مایعات کافی مصرف کنند. علاوه بر این، حداقل در دوره تثبیت شوندگی خلق، یک رژیم غذایی نرمال داشته باشد و مصرف نرمال نمک را رعایت کند.